Ιστορία Ε΄ δημοτικού

1. 30β. Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης

2. Οι άρχοντες των κρατών της Δύσης αρχικά οργανώνουν τις
σταυροφορίες για να απελευθερώσουν τους Άγιους Τόπους. Όμως με
την καθοδήγηση των Βενετών αλλάζουν τα σχέδιά τους στην Δ΄
σταυροφορία και επιτίθενται στην Κωνσταντινούπολη. Το 1204 οι
σταυροφόροι την καταλαμβάνουν, την λεηλατούν και την καταστρέφουν
και την καίνε.
Ας θυμηθούμε:
Η Πόλη έπεσε. Τι θα κάνουν οι Βυζαντινοί; Το Βυζάντιο χάθηκε για
πάντα; Τι θα γίνει μετά;

3. Μετά την άλωση της
Κωνσταντινούπολης από τους
Φράγκους (1204)
δημιουργήθηκαν από
βυζαντινούς άρχοντες
τέσσερα μικρά ελληνικά
κράτη, με σκοπό να
απελευθερώσουν τη
σκλαβωμένη πρωτεύουσα:

4. 1. Η Αυτοκρατορία της Νίκαιας

5. Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Θεόδωρος Λάσκαρης και ο Πατριάρχης,
μετά την άλωση της Πόλης, κατέφυγαν στη Νίκαια της Μικράς Ασίας και
ανασύνταξαν εκεί την εξόριστη βυζαντινή αυτοκρατορία. Αυτή φιλοξενούσε
τώρα τον αυτοκρατορικό αετό και μάλιστα δικέφαλο, με το ένα κεφάλι να
κοιτάζει την Ανατολή και το άλλο τη χαμένη Κωνσταντινούπολη.
Ποιοι έχουν και σήμερα τον
«δικέφαλο αετό» ως σύμβολο
και γιατί; Πώς κρίνετε αυτή την
επιλογή τους;

6. Και σήμερα η εκκλησία έχει ως σύμβολο τον δικέφαλο αετό σε κίτρινο
φόντο. Επίσης η Α.Ε.Κ. και κάποιοι πολιτιστικοί σύλλογοι τον έχουν ως
σύμβολο, για να θυμούνται ότι τα μέλη τους κατάγονται από την
Κωνσταντινούπολη και τον χαμένο ελληνισμό της Μικράς Ασίας, όπου
ιδρύθηκε η εξόριστη βυζαντινή αυτοκρατορία.

7. Κάνοντας διπλό αγώνα, κατά
των Τούρκων και των
Φράγκων, ο Λάσκαρης και οι
διάδοχοί του Παλαιολόγοι
κατάφεραν να διατηρήσουν
τη νέα «αυτοκρατορία» επί
57 χρόνια και από εκεί να
απελευθερώσουν την Πόλη
(1261).
1. Ο δικέφαλος
αετός έγινε το
σύμβολο της
εξόριστης
αυτοκρατορίας.
Νίκαια: Πόλη κοντά σστην
ασιατική πλευρά της Προποντίδας,
που απέχει 160 χλμ. από την
Κωνσταντινούπολη.
Ο αυτοκράτορας δηλαδή κατέφυγε
στην κοντινότερη
μεγάλη πόλη.

8. Η ιστορία της αυτοκρατορίας της Νίκαιας είναι «η ιστορία της Πόλης
χωρίς την Πόλη». Τι εννοεί;

9. 2. Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας

10. Ιδρυτές της ήταν οι Κομνηνοί. Πρωτεύουσά της είχε
την Τραπεζούντα του Εύξεινου Πόντου. Η θέση και η μεγάλη
απόστασή της από τα άλλα ελληνικά κράτη δεν τη βοήθησε να
συνεργαστεί μαζί τους.

11. Οι ιδρυτές και οι διάδοχοί τους, αγωνίστηκαν μόνοι, ανάμεσα σε
πολλούς εχθρικούς λαούς, την οργάνωσαν οικονομικά και στρατιωτικά
και κατάφεραν να την κρατήσουν ελεύθερη 257 χρόνια.

12. Στο διάστημα αυτό, αλλά και στα χρόνια της τουρκοκρατίας που
ακολούθησαν, η Τραπεζούντα ήταν το χριστιανικό κέντρο των γύρω
από τον Εύξεινο Πόντο ελληνικών πόλεων.
3. Ο ναός της Αγίας Σοφίας στην
Τραπεζούντα. Οι ιδρυτές του νέου
κρατιδίου μετέφεραν εδώ τις μνήμες
και το όνομα της Μεγάλης
Εκκλησίας.

13. Σ’ αυτή έχει τις ρίζες του ο ποντιακός ελληνισμός και γι’ αυτή μιλούν
ακόμη οι παραδόσεις, οι χοροί και τα τραγούδια των Ποντίων.

14. 3. Το Δεσποτάτο της Ηπείρου
Δεσποτάτο: Πριγκηπάτο,
δεσπότης: ηγεμόνας.

15. Το ίδρυσε στην Ήπειρο ο δεσπότης Μιχαήλ Α’ Άγγελος με
πρωτεύουσά του την Άρτα. Με τον καιρό αύξησε την επικράτειά του σε
όλη τη δυτική Ελλάδα και τη Μακεδονία.

16. Η πιο σημαντική στιγμή της ιστορίας του όμως ήταν η απελευθέρωση
της Θεσσαλονίκης, της δεύτερης σημαντικής πόλης της Αυτοκρατορίας,
από τους Λατίνους, είκοσι χρόνια μετά την άλωσή της (1224).

17. 4. Το Δεσποτάτο του Μιστρά

18. Το ίδρυσαν πολύ αργότερα οι Παλαιολόγοι σε οχυρωμένη από τους Φράγκους
θέση, κοντά στη Σπάρτη. Το μικρό, στο ξεκίνημά του, Δεσποτάτο απλώθηκε
σιγά-σιγά και, αφαιρώντας εδάφη από τους Φράγκους, έφτασε ως τον Ισθμό
της Κορίνθου.

19. Το Δεσποτάτο γνώρισε μεγάλη
ακμή στα γράμματα και τις τέχνες.
Εδώ έζησε και δίδαξε ο
σοφός Γεώργιος Πλήθων-
Γεμιστός. Εδώ στέφθηκε ο
τελευταίος αυτοκράτορας του
Βυζαντίου Κωνσταντίνος
Παλαιολόγος.

20. Τα κάστρα, τα παλάτια και οι εκκλησίες του σώζονται ως σήμερα και
δίνουν ανάγλυφη την εικόνα της βυζαντινής αυτής πολιτείας.

21. 5. Ο Μιστράς όπως σώζεται σήμερα

22. Ας θυμηθούμε:
Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους (1204)
δημιουργούνται από βυζαντινούς άρχοντες τέσσερα μικρά ελληνικά
κράτη, με σκοπό να απελευθερώσουν τη σκλαβωμένη πρωτεύουσα:
1. Η Αυτοκρατορία της Νίκαιας
2. Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας
3. Το Δεσποτάτο της Ηπείρου
4. Το Δεσποτάτο του Μιστρά

23. 5. Διαβάστε το παρακάτω κείμενο-πηγή και βρείτε στον χάρτη την πόλη
της Τραπεζούντας. Συζητήστε στην τάξη για τον ελληνισμό του
Πόντου2 και σχολιάστε την άνθηση των γραμμάτων σ’ αυτό το
«μακρινό ελληνικό κρατίδιο».

24. Το αστεροσκοπείο στην
Τραπεζούντα
Από τα αρχαία χρόνια υπήρχαν στον Πόντο πολλές ελληνικές αποικίες. Η
αυτοκρατορία της Τραπεζούντας μετά την Άλωση της Πόλης κατάφερε να
διαφυλάξει τη βυζαντινή παράδοση, την τέχνη και τα γράμματα γιατί
παρέμεινε ελεύθερη για πολλά χρόνια ακόμη.

25. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους (1204)
δημιουργήθηκαν από βυζαντινούς άρχοντες τέσσερα μικρά
ελληνικά κράτη, με σκοπό να απελευθερώσουν τη σκλαβωμένη
πρωτεύουσα:
1. Η Αυτοκρατορία της Νίκαιας
2. Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας
3. Το Δεσποτάτο της Ηπείρου
4. Το Δεσποτάτο του Μιστρά
Ας θυμηθούμε:

26. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ