การจัดการโรค การป้องกันและควบคุมโรคเรื้อรังอันเนื่องมาจากเมตาโบลิค เป็นเรื่องที่ทุกภาคส่วนต้องเอาจริงเอาจังร่วมกัน ทั้งภาควิชาการ การลงทุนจากรัฐบาล ประชาชน

1. ทิศทางนโยบายการดูแลผู้ป่ วยโรคเรื้อรังในประเทศไทย
นพ.ชูชัย ศรชานิ ผู้ช่วยเลขาธิการ
1

2. สถานการณ์โรคไม่ติดต่อในระดับโลกและผลกระทบ
โรคไม่ติดต่อเรื้อรังคร่าประชากรโลก
มากที่สุด ได้แก่
•โรคหลอดเลือดหัวใจ (เสียชีวิตของ
ประชากรโลก 17 ล้านคน)
•โรคมะเร็ง (7.6 ล้านคน)
•โรคปอดเรื้อรัง (4.2 ล้านคน)
•โรคเบาหวาน (1.3 ล้านคน)
การเสียชีวิตด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังตามกลุ่มประเทศต่าง ๆ พบว่า ประมาณร้อยละ 80 อยู่ในกลุ่มประเทศที่มีรายได้ต่าและปานกลาง
(Low and middle income countries) ซึ่งคลอบคลุมประชากรส่วนใหญ่ของโลกถึงร้อยละ 84

3. สถานการณ์โรคไม่ติดต่อในระดับโลกและผลกระทบ
ในมุมเศรษฐศาสตร์ โรคไม่ติดต่อเรื้อรังถูกจัดว่า
เป็ นปัจจัยคุกคามทีสาคัญต่อการพัฒนา
เศรษฐกิจและสังคมโลกด้วย โดยผลกระทบ
หลักเหล่านั้น ได้แก่ ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นใน
ระบบบริการสุขภาพ และความสูญเสียใน
ภาคแรงงาน เช่น การลดลงของผลิตภาพ
ในการทางาน (Productivity) จากการ
พิการหรือมีคุณภาพชีวิตที่ลดลงหรือ
เสียชีวิตก่อนวัยอันควรของกลุ่มประชากร
วัยรุ่นและวัยทางาน
โรคหัวใจและหลอดเลือด หลอดเลือดสมอง และเบาหวาน จะทาให้อัตราการเติบโตของ GDP ลดลง
1 – 5% ในประเทศกาลังพัฒนา

4. สถานการณ์โรคไม่ติดต่อในระดับโลกและผลกระทบ
• มีการศึกษาคาดการณ์ต้นทุน
ค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลของโรค
ไม่ติดต่อเรื้อรังสี่โรคหลักที่เพิ่มขึ้น
พบว่า จะมีมูลค่าความสูญเสียสูงถึง
30 พันล้านบาทภายในปี 2573 หรือ
เทียบเท่าร้อยละ 48 ของผลิตภัณฑ์
มวลรวมโลกในปี 2553
• ในกลุ่มประเทศที่มีรายได้ต่าและปาน
กลาง ได้รับผลกระทบมากกว่า

5. 5
ภาระโรคไม่ติดต่อของประเทศไทยและผลกระทบ
Percent DALY 1999, 2004 and 2009
Male

6. 6
ภาระโรคไม่ติดต่อของประเทศไทยและผลกระทบ
Percent DALY 1999, 2004 and 2009
Female

7. 7
ภาระโรคไม่ติดต่อ
พฤติกรรมเสี่ยงคนไทย
และผลกระทบ
DALYs Risk factor 1999, 2004 and 2009
Both Sex
1,210
692
603
507
473
365
305
223
159
53
45
41
21
17
14
838
594
595
410
943
440
238
169
132
54
91
144
25
53
29
550
490
490
370
1310
400
220
140
120
60
120
370
40
70
30
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
Alcohol
Tobacco
Blood pressure
BMI
Unsafe Sex
Non-Helmet
Cholesterol
Low intake of fruit and vegetable
Physical Inactivity
WSH
Air Pollution
Illicit Drugs
Non-Seatbelt
Malnutrition-Inter
Malnutrition-Thai
DALYs('000)
1999 2004 2009

9. ผลกระทบด้านเศรษฐกิจจากโรคไม่ติดต่อ
โรค DALY ค่าใช้จ่าย (ล้านบาท) % GDP
Cancer 1,198,598 55,605 0.61%
CVD 1,374,291 41,056 0.45%
DM 569,582 32,444 0.36%
COPD 220,640 12,735 0.14%
Risk
Alcohol 1,128,703 156,105 1.99%
Tobacco 599,676 34,183 0.38%
Obesity - 12,142 0.13%
Physical activity 66,173 5,977 0.07%
GDP 2009 9,051 ล้านบาท
ขนิษฐา บุญธรรมเจริญ และ คณะ โครงการศึกษาภาระโรค
สานักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ กระทรวงสาธารณสุข

10. Political Declaration on NCDs
UNGA High-level Meeting on the
prevention and control of NCDs
A/RES/66/2Doha Declaration
on NCD & Injuries
ECOSOC
20092000 2007
WHO Global
Status Report
on NCDs
Global Strategy
for the
Prevention and
Control of
NCDs
WHA53.17
WHA61.14
Action Plan on
the Global
Strategy for the
Prevention and
Control of NCDs
2008-2013
Moscow
Declaration
WHA64.11
WHA60.23
Implementation
Global
Strategy
2003
WHA56.1
Global Strategy
on Diet,
Physical Activity
and Health
WHA57.17
Global Strategy
to Reduce the
Harmful Use of
Alcohol
WHA63.13 WHA63.14
Marketing of
food &
non-alcoholic
beverages to
children
2004 201120102008
A Comprehensive
global monitoring
framework
Action Plan
2013-2018
Options & timeline
for strengthening
and facilitating
multisectoral action
2012+
ความเคลื่อนไหวและนโยบายระดับ
โลกในการป้ องกันและควบคุมโรคไม่
ติดต่อ

11. Global NCD Voluntary Target
for Prevention and Control

13. แนวทางในการพัฒนาการป้ องกันควบคุมโรคไม่ติดต่อในประเทศไทย
1. พัฒนาให้มีกลไกระดับชาติ ที่เน้นการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน ในการ
ดาเนินการป้ องกันและควบคุมโรคไม่ติดต่อ ตั้งแต่กระบวนการพัฒนานโยบาย
การนานโยบายไปปฏิบัติใช้ รวมทั้งการติดตามความก้าวหน้าและการประเมินผล
ในการดาเนินการเพื่อให้บรรลุเป้ าหมายระดับชาติ โดยใช้ประโยชน์สูงสุดจาก
ทรัพยากรและเครื่องมือที่มีอยู่ และการลงทุนเพิ่มเติมในส่วนขาด
2. การสนับสนุนให้องค์กรภาคีเครือข่ายสมัชชาสุขภาพ โดยเฉพาะองค์กรปกครอง
ส่วนท้องถิ่น ได้เข้ามามีส่วนร่วมกันในการขับเคลื่อนการควบคุมโรคไม่ติดต่อ
อย่างจริงจัง โดยเฉพาะการควบคุมปัจจัยเสี่ยงที่สาคัญ

14. Six Building Blocks ของการสร้างความเข้มแข็งระบบสุขภาพ
System Inputs
Overall Goals/Outcomes

15. เครือข่ายบริการ
(Matrix team)
สมาชิกในครอบครัว+
อสม.+พยาบาล+แพทย์
เขตเมือง :
รพ.เอกชน
คลีนิก
ร้านยา
ศูนย์ฯเทศบาล สร้างนาซ่อม สุขภาพมิติกว้าง
ปฏิรูปสู่ “เมืองสุขภาพดี”
Healthy City
ปฏิรูประบบข้อมูลข่าวสารเพื่อการ
ดูแลตนเองของประชาชน
Health Information for Self
Care
การแพทย์แผนไทยและ
ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้าน
สุขภาพ
ทีมบริหารจัดการ
District/Local Health Board
ตัวแทนจาก 3 กลุ่ม
(องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ทีมวิชาชีพ ภาคประชาชน)
การบริหารจัดการการเงิน
ชุดสิทธิประโยชน์ร่วม3กองทุน
ชุดสิทธิประโยชน์เสริมแต่ละกองทุน
ชุดสิทธิประโยชน์จาเพาะ
ของแต่ละอาเภอ/พื้นที่
Self care
ระบบสุขภาพชุมชน
ระดับบริการสุขภาพ
เฉพาะทาง(ตติยภูมิ)
ระดับบริการสุขภาพที่
ซับซ้อนขึ้น (ทุติยภูมิ)
ระดับบริการสุขภาพที่เข้าถึงง่าย
ใกล้ชิดประชาชน(ปฐมภูมิ)
ทีมหมอครอบครัว
ปฏิรูประบบบริการสุขภาพที่มีพื้นที่เป็ นฐาน ประชาชนเป็ นศูนย์กลาง

16. สปสช. หลักประกันสุขภาพ และ Universal Health Coverage
งบประมาณจากเฉพาะ สปสช. กองทุนโรคเฉพาะ
กองทุนโรคเรื้อรัง DM / HT = 908,987,000 บาท เป้ าหมาย 5.9 ล้านคน

17. P&P Participation
Screening &
Health literacy
Life style modification
Tools & monitoring
Life style modification
Self monitoring
(SMBP & SMBG)
Case Management
Intermediate care
Long term care
3
NCDs
-
Delivery System Design
Decision Support
Clinical Information System
Self-Management Support
Community linkage
NCDs CUP
System
& Case
manage
ment
Team

18. Delivery System Design
Decision Support
Clinical Information System
Self-Management Support
Community linkage
NCDs CUP
System
& Case
manage
ment
Team

19. 1.หัวใจและหลอด
เลือด
2.มะเร็ง
3.อุบัติเหตุ
4.ทารกแรกเกิด
5.จิตเวช
6.ตาและไต
7.5สาขาหลัก
8.ทันตกรรม
9.บริการปฐมภูมิ
ทุติยภูมิและสุขภาพ
องค์รวม
10.NCD
“ประชาชนจะเข้าถึงบริการที่ได้มาตรฐาน โดยเครือข่ายบริการ
เชื่อมโยงที่ไร้รอยต่อสามารถบริการเบ็ดเสร็จภายในเครือข่ายบริการ”
District Health System : MOU 30 มีนาคม 2559
สปสช. – สสส. – สธ. - มท.
VISION
ตติยภูมิ
ทุติยภูมิ
ปฐมภูมิ
Service Plan กระทรวงสาธารณสุข

20. cm20 , sm3
Cm 11,sm 4
cm13 ,sm4Cm27,sm3
1. Cm 47 ,sm4
2. Cm 7 ,sm6
3. Cm 14 ,sm4
4. Cm 10 ,sm3
5. Cm 8,sm4
6. Cm3 ,sm7
7. Cm3
8. Cm 19,sm7
9. Cm 10
10. Cm 6,sm4
cm14,sm4
Cm 9 ,sm4
Cm 17,sm 4
Cm 6 ,sm4
Cm 8 ,sm4
Cm 8 ,sm4
Cm 8,sm4
Cm 19 ,sm3
Cm 17 ,sm4Cm 9,sm5
Cm 7 ,sm4
Cm 9 ,sm4
Cm 8,sm4
Cm 8,sm4
Cm 22 ,sm6
Cm 12 ,sm4
Cm12,sm4
Cm13,sm4Cm 16,sm9
Cm 13
Cm 14,sm4
Cm 15 ,sm3
Cm 14,sm3
Cm 8,sm5
Cm 13,sm4
Cm 15 ,sm4
Cm13,sm3
Cm 8,sm4
Cm 20,sm4
Cm 12 ,sm4
Cm 20 ,sm4
Cm 9 ,sm4
Cm 10 ,sm4
Cm 26 ,sm4Cm7,sm4 Cm 26 ,sm4
Cm 9,sm3
Cm 9 ,sm3
Cm 13 ,sm4
Cm 15 ,sm4
Cm 9 ,sm2
Cm 10 ,sm5Cm 6 ,sm3
Cm 11
Cm 6 ,sm4
Cm 14,sm6
Cm 9,sm4Cm 14 ,sm 4
Cm 11 ,sm
4
Cm 11,sm4
Cm 6
Cm 14,sm8
Cm 11
Cm 8 ,sm6
Cm7,sm6
Cm 7 ,sm4
Cm 8,sm4
Cm 11,sm4
Cm 15
Cm 5,sm4
Cm4
Cm15,sm4
Cm 15,sm5
1. Nurse Case manager
(CM) 1,064 77
2. System management team
(SM) 365 77
2557

21. การขับเคลื่อนระยะต่อไป สปสช.
1. จาก Policy & Systems set up เป็ น Performance & Outcomes มากขึ้น
2. จาก Hospital base เป็ น Community base
3. จาก Bio clinical service เป็ น Public Health service
4. จาก 2* prevention เป็ น 1* prevention
5. จาก Public Owner เป็ น PPP
6. จาก DM/HT เป็ น NCD ที่สาคัญทั้งหมด

22. ศ ฑ์
ฒ
์
1. ษ
Payment
DM/HT
- 2560 50 : 50
- 2563 40 : 60
- 2565 20 : 80
2. ใ ใ
ึ 5 ใ 5
- Base line = 35.5 %
- 2561 = 36.5 %
- 2564 = 37.5%
3. ษ ใ
(Admission rate)
- Base line = 19.14 /1000 pt.
- 60 = 18.5
- 61 = 18.0
- 62 = 18.5
- 63 = 18.0
- 64 = 17.5
4. ษ ใ (Admission rate) -Base line = 11.89 /1000 pt.
- 60 = 11.8
- 61 = 11.7
- 62 = 11.6
- 63 = 11.5
- 64 = 11.4
(ร่าง)แผนงาน 5 ปี พัฒนาระบบบริการโรคเรื้อรังและโรคเฉพาะ สปสช.

23. ศ ฑ์
ฒ 1. ษ ใ (Admission rate) - Base line = 39.0 /1000 pt.
- 60 = 37
- 61 = 35
- 62 = 33
- 63 = 31
- 64 = 29
2. ษ ใ (Admission rate) -Base line = 0.91 / 1000 pt.
- 60 = 0.8
- 61 = 0.7
- 62 = 0.6
- 63 = 0.5
- 64 = 0.4
3. ษ ใ (Admission rate) - Base line = 2.93 /1000 pt.
- 60 = 2.8
- 61 = 2.7
- 62 = 2.6
- 63 = 2.5
- 64 = 2.4
(ร่าง)แผนงาน 5 ปี พัฒนาระบบบริการโรคเรื้อรังและโรคเฉพาะ สปสช.

24. National Policy NCD

26. ขอบคุณครับ
chuchai.s@nhso.go.th
Line chuchai55