เอกสารนำเสนอใน เวทีจัดทำยุทธศาสตร์การพัฒนาร้านยา พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๖๕ ครั้งที่ ๑ เสาร์ที่ ๑๗ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๙

1. ภญ.ดร. ศิริรัตน์ ตันปิ ชาติ
เอกสารนาเสนอ วันที่ 17 กันยายน 2559
แนวโน้มธุรกิจร้านยา

2. UK สหราชอาณาจักร (Cooper RJ et al,2008)
 Supplementary prescribing
– Supplementary prescribe in according to therapeutic plan
 Pharmacy independent prescribing
– คุณค่าที่เกิดจากการอนุญาตให้เภสัชกรทา supplementary
prescribing (เภสัชกรจ่ายยาเอง-ตกลงร่วมกับแพทย์ผู้ป่วย)
ได้นามาซึ่งระบบใหม่ ในปี พ.ศ. 2549
– เภสัชกรชุมชนได้รับอนุญาตให้สั่งจ่ายยาได้ supplementary
prescribing ยกเว้น ยาควบคุมพิเศษ
ประโยชน์: ประชาชนได้รับการดูแล รักษาที่รวดเร็วขึ้นจาก
โรงพยาบาล

3. ระบบร้านยาในประเทศอังกฤษ
 กรรมการเงื่อนไขหรือกรอบข้อตกลง (contractual framework) กับ NHS
โดยคณะกรรมการเจรจาต่อรองการบริการทางเภสัชกรรม (Pharmaceutical
Service Negotiating Committee: PSNC)
 กิจกรรม:
• เชิญสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร์ (ส.ส.) ดูกิจกรรมเพื่อเสนอนโยบายหรือ
กฎหมาย
• จัดกิจกรรมมสุขภาพให้กับประชาชน
 แบ่งรูปแบบงานบริการในร้านยา 3 ระดับ
• Essential services (บริการหลัก)
• Advanced services (บริการชั้นสูง)
• Enhanced services (บริการเสริม)
ธีรพล ทิทย์พยอม, วารสารวิชาการสาธารณสุข 2555 ปีที่ 21 ฉบับที่ 6

4. ระดับการให้บริการของร้านยาคู่สัญญากับ NHS
ธีรพล ทิทย์พยอม, วารสารวิชาการสาธารณสุข 2555 ปีที่ 21 ฉบับที่ 6

5. Modern Pharmacy Services
 Dispensing / repeat
dispensing and provision of
compliance support
(จัดหา /เติมยา)
 Disposal of unwanted
medicine (ยาเหลือใช้)
 Sign-posting (ส่งต่อ)
 Support of sale care (แนะนา)
 Medicines use review (MUR)
/ Prescription intervention
service
(รายงานส่งกลับแพทย์)
 Appliance use review (AUR)
 Stoma appliance
customization (SAC)
 New medicine service
(NMS) (เน้นโรคเรื้อรัง)
 Supervised administration
(ยาจิตเวช, ยาวัณโรค, Methadone)
 Needle & syringe exchange
(ความรู้, ฉีดวัคซีนไววรัสตับ)
 On demand available of special
drugs (จัดคลังยาพเศษ)
 Stop smoking
 Care home
(แนะนายา ทุก 6 เดือน)
 Minor aliment service
 Medicine assessment &
compliance support
 NHS health check
 Etc.
Advanced services
(บริการชั้นสูง)
Enhanced services
(บริการเสริม)
Essential services
(บริการหลัก)

6. ประเทศเยอรมัน (Eickhoff C & Schutz M,2006)
พ.ศ. 2546 ประเทศเยอรมันได้เริ่มทดลองระบบ เภสัชกรประจา
ครอบครัว (Family pharmacy)
เภสัชกรประจาครอบครัว บทบาทหน้าที่
การทาประวัติการใช้ยา (Drug profile)
ทบทวนการใช้ยาของผู้ป่วย (Medication review)
ให้คาแนะนาปรึกษา (Counseling)
ทารายงานเรื่องการใช้ยาของผู้ป่วย (Medication report)
ประโยชน์: ผู้ป่วยได้รับการดูแลเรื่องยาอย่างต่อเนื่อง

7. ประเทศสวีเดน (Westerlund LT & Bjork HT, 2006)
• ร้านยาในสวีเดน เป็น Single government owned chain
• สวีเดนให้ร้านยาเป็น ‘สถานีสุขภาพ’ (Health point)
• ร้านยาต้องรายงาน DRP เข้าสู่ ระบบ The national DRP
database
ประโยชน์:
 ประชาชนมีแหล่งเข้าถึงเพื่อรับบริการตรวจสุขภาพเบื้องต้น
มากขึ้น
 ข้อมูล DRP ถูกรวบรวม และเรียกดูได้

8. สหรัฐอเมริกา (Steyer TE et al, 2004)
• เปลี่ยนลักษณะการบริการเภสัชกรรมจากเดิมที่มุ่งเน้นเรื่อง
ยา และ ผลิตภัณฑ์ (Product oriented) ไปเป็น การมุ่งเน้นให้
ผู้ป่วยเป็นศูนย์กลางของบริการ (Patient oriented)
• เปลี่ยนรูปแบบการบริการ Pharmaceutical care
• Case management…Disease Management….Medication
Therapy Management (MTM)
• บริการให้วัคซีนป้ องกันไข้หวัดใหญ่แก่ประชากรกลุ่มเสี่ยง
ประโยชน์: ลดการป่วย ลดการเสียชีวิต ลดการใช้ยา

9. แคนาดา (Jones EJ et al,2005)
• ก่อนจ่ายยา เภสัชกรต้องทา Prospective drug use evaluation
• เภสัชกรชุมชนให้บริการ Disease management สาหรับโรคหืด
โรคหัวใจ และ ภาวะไขมันในเลือดสูง
• Pharmacy Home visit
ประโยชน์ : ประชาชนทั้งที่บ้าน และที่มารับบริการที่ร้าน ได้รับการ
ดูแล ได้รับการจัดการเรื่องยาที่ดีขึ้น

10. ออสเตรเลีย
(Benrimoj SI & Frommer MS,2004; and Benrimoj SI & Roberts AS,2005)
• Residential medication management review
• Home medication review (HMR)
• Preventive care service
• Chronic disease management
คุณค่าที่เกิดขึ้น :
- ผู้ป่วยทั้งที่สถานพยาบาล และที่บ้านได้รับการดูแลเรื่องยาที่ดีขึ้น
- ประชาชนได้รับบริการสร้างเสริมสุขภาพ
- การทางานเป็นทีม ทาให้ ประสิทธิภาพงานดีขึ้น

11. ระบบร้านยาประเทศออสเตรเลีย
 ร้านยามีเภสัชกรเป็นเจ้าของ
 ร้านยาสถานที่ตั้ง มีพื้นที่และตั้งอยู่ในชุมชน
 ร้านยารวมตัวกันเป็น แบบ Banner group
 ร้านยาเป็นสมาชิก ของ The Guilds
 The Guilds เป็นตัวแทนต่อรองและพัฒนางานเสนอกับรัฐบาล
 เภสัชกรประจาร้าน มีระบบการขึ้นทะเบียน
 จัดระบบพื้นที่ ตามจานวนประชากร
 สร้างงานบริการของเภสัชกร เพื่อรับค่าตอบแทน

13. Strategic Direction for Community Pharmacy

14. ระบบร้านยาประเทศไต้หวัน
 สมาคมเภสัชกรรม ทาหน้าที่การเจรจาต่อรองกับรัฐบาล
 ทางานวิจัยสนับสนุนงาน
 เภสัชกรขึ้นทะเบียนกับสมาคม
 ร้านยาและเภสัชกรต้องมีระบบประกันคุณภาพ
 เชื่อมต่อกับระบบประกันสุขภาพ
 ระบบใบสั่งแพทย์ / ระบบเติมยา
 งานบริการระดับชุมชน เภสัชกรเยี่ยมบ้าน

15. New Era for Community Pharmacist
1. Pharmaceutical care
ทางานร่วมกับสหสาขาอื่น โดยมีผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง (Population-based
pharmaceutical care) พัฒนารูปแบบการส่งข้อมูลให้กับผู้ป่วยและทีมการ
รักษา คุ้มค่าและเหมาะกับการรักษา (Cost effectiveness) เพื่อให้เภสัชกรรม
ชุมชนเป็นส่วนหนึ่งของระบบสาธารณสุขของประเทศไทย
2. Evidence-based pharmacy:
การเก็บข้อมูลการปฏิบัติงานของเภสัชกรรมชุมชน อย่างเป็นระบบแบบ
เครือข่าย เพื่อเป็นข้อมูลในการพัฒนามาตราฐานการบริการและปฏิบัติงาน
การจัดทาคู่มือและมาตราฐานการปฏิบัติงานให้ได้มาตรฐานเดียวกัน (Good
Pharmacy Practice: GPP) และ (Pharmacy Practice Guideline: PPG)
3. Meeting patients’ needs
แนวคิด patient-center health care เป็นกระบวนการให้คาปรึกษาต่อผู้ป่วย
โดยให้คาแนะนาการปฏิบัติตัว (life style modification) ซึ่งเน้นคาปรึกษาเพื่อ
มุ่งหวังให้ผลการรักษาที่ดี (outcome)

16. 4. Chronic patient care
โรคเรื้อรังที่เป็นปัญหากับระบบสาธารณสุข เช่น เบาหวาน, โรคความดัน
โลหิตสูง, ภาวะไตวาย เป็นต้น ใช้บริบาลทางเภสัชกรรมดูแลอย่าง
ต่อเนื่อง ร่วมกับสหสาขาในชุมชนหรือโรงพยาบาล
5. Self-medication
การให้ผู้ป่วยสามารถดูแลตัวเองโดยการใช้ยาและไม่ใช้ยา โดยเภสัชกร
ชุมชนแสดงบทบาทนี้ต่อประชาชน เป็นการสร้างเสริมสุขภาพ
6. Quality assurance of pharmaceutical care services
การประกันคุณภาพทุกขั้นตอนของการปฏิบัติงาน พร้อมสามารถ
ตรวจสอบและมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ซึ่งเน้น 4 ประการต่อการ
ประกันคุณภาพของการปฏิบัติงาน
1) Focus to patients 3) Focus to system and process
3) Focus to measurement 4) Focus to teamwork

17. 7.Clinical pharmacy
เภสัชกรชุมชนมีบทบาทต่อการเก็บข้อมูลกับผู้ป่วย (patient setting)
พัฒนาด้านงานวิจัยหรือมีการเพิ่มพูนความรู้โดยผ่านจากการปฏิบัติงาน
8. Pharmacovigilance
เภสัชกรชุมชนมีบทบาทต่อความปลอดภัยของการใช้ยา
โดยการประเมินการใช้ยา และค้นหาปัญหาจากการใช้ยา (Drug related
problems)
เภสัชกรชุมชนต้องเป็นศูนย์กลางของข้อมูลเกี่ยวกับยา
(ข้อมูลจาก
Developing Pharmacy Practice: A focus on patient care revision 2006 edition;
WHO, FIP)

18. ระบบประกันสุขภาพ
ภญ.ดร.ศิริรัตน์ ตันปิ ชาติ

19. Patient Centered Care

20. 9/20/2016

21. การเปลี่ยนแปลงของสุขภาพชุมชน
 ภาวะคุกคามจากโรคเรื้อรัง
การสูญเสียค่าใช้จ่ายการรักษาพยาบาล
 ระบบการรักษาสุขภาพ
ระบบการรักษามีความซับซ้อน
ขาดการเชื่อมต่อข้อมูลในการรักษาสุขภาพ
 การเข้าถึงข้อมูลด้านสุขภาพ
ขาดความรู้ด้านสิทธิการรักษาสุขภาพ
ขาดการจัดการข้อมูลด้านโรค ยา ของผู้ป่วย และประชาชนทั่วไป
 ด้านพฤติกรรมสุขภาพของ ประชาชน ผู้ป่วย และ สังคม
ขาดความตระหนักรู้ ด้านสุขภาพของผู้ป่วย
ความเชื่อ ด้านสุขภาพที่ไม่ถูกต้อง
 ปัญหาเชิงสังคม
โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
ท้องไม่พร้อม

22. www.themega
คลีนิคชุมชนอบอุ่น

24. ระบบประกันสุขภาพของประเทศไทย
ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า
[สานักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.)]
ระบบประกันสังคม กองทุนประกันสังคม
[สานักงานประกันสังคม (สปส.)]
สวัสดิการของข้าราชการและรัฐวิสาหกิจและ
บุคลากรของรัฐ [กรมบัญชีกลาง]
ประกันสุขภาพเอกชน

25. ที่มา: ศูนย์บริหารงานทะเบียน สานักบริหารกองทุน ณ กันยายน 2558 สปสช.
สัดส่วนประชาชนไทยตามสิทธิหลักประกันสุขภาพ
ปีงบประมาณ 2558

26. ข้อมูลความแตกต่าง 3 ระบบประกัน (ข้อมูล มี.ค. 2558)
ระบบ สวัสดิการข้าราชการ ประกันสังคม บัตรทอง
จานวนผู้มีสิทธิ (ล้านคน)
ทังหมด 65.8 ล้านคน
4.9 (7.4%) 11.1 (16.9%) 48.3 (73.8%)
ค่าใช้จ่าย/คน/ปี (บาท) งบประมาณรัฐ 2
ประมาณ 12,000 กว่าบาท
ต่อหัวต่อปี
2,518 บาท/คน3
อัตราเหมาจ่ายราย
หัวต่อปี
2, 895.09 บาท
อัตราเหมาจ่ายราย
หัวต่อปี
งบประมาณทั้งหมด/ปี
(ล้านบาท)
60,000 27,500 109,718
งบประมาณที่รัฐบาลอุดหนุน 100% 33% 100%
แหล่งที่มาของงบประมาณ รัฐบาล ลูกจ้าง นายจ้าง
ผู้ประกันตน
รัฐบาล
หน่วยงานบริหาร กรมบัญชีกลาง สปส. สปสช.
รูปแบบวิธีการจ่ายเงิน
ผู้ป่วยนอก ตามปริมาณบริการ
และราคาที่เรียกเก็บย้อนหลัง
สาหรับ บริการผู้ป่วยในตามราย
ป่วยในอัตราที่กาหนด (DRG)
เหมาจ่ายรายหัวรวม
สาหรับบริการผู้ป่วยนอก
และใน และจ่ายเพิ่มเป็น
รายกรณี
เหมาจ่ายรายหัวสาหรับ
บริการส่งเสริมป้ องกัน และ
ผู้ป่วยนอก สาหรับบริการ
ผู้ป่วยในจัดสรรงบยอดรวม
ตามน้าหนักสัมพัทธ์ DRG
ที่มา: 1 รายงานประจาปี 2558 สานักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ, 2 กรมบัญชีกลาง, 3 สานักงานประกันสังคม

27. Company Logo

28. Company Logo
• ศูนย์บริการสาธารณสุข 68 ศูนย์
• คลีนิคชุมชนอบอุ่น 132 แห่ง
• โรงพยาบาล
• ร้านยา ขย.1 ประมาณ 4,000 ร้าน

29. สถานการณ์ร้านยา

32. ข้อมูลร้านยา พ.ศ. 2550, 2556, 2557
2550 กทม. ภูมิภาค รวม
ขย1 3,765 6,254 10,019
ขย 2 462 3,789 4,251
รวม 4,227 10,043 14,270
2556 2557 2556 2557 2556 2557
ขย 1 4,443 4,794 (+8%) 7,680 10,565 (+38%) 12,123 15,359 (+27%)
ขย 2 382 355 3,442 2,809 3,824 3,164 (-17%)
รวม 4,825 5,149 11,122 13,374 15,947 18,523 (+16%)

33. จานวนร้านยา กทม. ณ สิงหาคม 2559
ปัจจุบัน 4,950 ร้านยา.................
ประมาณ 5,000 ร้านยา พ.ศ. 2560
ร้านยาเดี่ยว 4,500 ร้าน
ร้านยา Chain 500 ร้าน ( 10% )
อัตราส่วน ร้านต่อประชากร 1: 2,500
1 ก.ค. 2559
ประชากรทั้งประเทศ 65.3 ล้านคน
กทม. 8.0 ล้านคน (ประชากรแฝง 11 ล้าน)

34. การสารวจสถานะสุขประชาชนในเขต กทม. 2553
• อ.ฉวีวรรณ บุญสุยา และคณะ โดยคณะสาธารณสุข
มหาวิทยาลัยมหิดล
• เก็บข้อมูลระหว่าง กรกฏาคม-กันยายน 2553
• กลุ่มตัวอย่าง 8,028 ครอบครัว
• ประชาชนทั่วไปขนาดครอบครัวเล็ก 16,096คน
• ประชาชนแออัดขนาดครอบครัวเล็ก 17,067คน
Company Logo

35. Company Logo

37. ปัจจัยภายนอกต่อธุรกิจร้านยา
 มหาวิทยาลัย
 กาลังพล
 พฤติกรรมผู้บริโภค
 กฎหมาย
 กฎกระทรวง
 พ.ร.บ. ยา
 ภาษี
ระบบสาธารณสุข
สปสช. / สปส.
ระบบโรงพยาบาล
Long term care
เศรษฐกิจ…
กลุ่มทุนนิยม
AEC
การท่องเที่ยว
การพักอาศัยระยะยาว

38. กฎหมาย
 พ.ร.บ. วิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค พ.ศ. 2551
(มีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 24 สิงหาคม 2551)
 พระราชบัญญัติความรับผิดต่อความเสียหายที่เกิดจาก
สินค้าที่ไม่ปลอดภัย พ.ศ.2551 Product Liability Law
(มีผลตั้งแต่วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2552)
 กฎกระทรวง
 พ.ร.บ. ยา พ.ศ. ...........

39. Good Pharmacy Practice: GPP
In 2011, FIP and WHO adopted an updated version of Good Pharmacy Practice
entitled “”Joint FIP/WHO guidelines on good pharmacy practice: standards for
quality of pharmacy services”
GPP are organised around 4 major roles for pharmacists
1.Role 1: Prepare, obtain, store, secure, distribute, administer, dispense
and dispose of medical products
2.Role 2: Provide effective medication therapy management
3.Role 3: Maintain and improve professional performance
4.Role 4: Contribute to improve effectiveness of the health-care system
and public health
GPP is defined as "the practice of pharmacy that responds to the needs of
the people who use the pharmacists’ services to provide optimal,
evidence-based care. To support this practice it is essential that there be
an established national framework of quality standards and guidelines."
Full reference: Joint FIP/WHO guidelines on good pharmacy practice: standards for quality of pharmacy services.
WHO Technical Report Series, No. 961, 2011. Geneva: World Health Organization, 2011.
1993
สมาพันธ์สากลด้านเภสัชกรรม หรือ FIP (Federal of International Pharmaceutical)

40. 2004 Cambodia 2007 Vietnam
สมาพันธ์สากลด้านเภสัชกรรม หรือ FIP (Federal of International Pharmaceutical)
2014 Thailand

41. ปัจจัยภายในร้านยา
ด้านการพัฒนางานบริการ
ด้านระบบการจัดการ
ด้านบุคลากร
ด้านการเงิน
ด้านเครือข่าย
ด้านมาตราฐาน

42. ปัญหาเชิงสังคม
 การใช้ยาผิดวัตถุประสงค์
 การดื้อยา
 จ่ายยาไม่ตรงตามมาตราฐานด้านเภสัชกรรม
 ยานอกระบบ
 ภาพลักษณ์ของร้านยา แหล่งค้ายา

43. ระบบราคายาของประเทศไทย
Hospital
Clinic
Pharmacy
20-30 %
 จัดระบบช่องการกระจายยาให้ถูกต้อง
 สร้างความเท่าเทียม
ราคาผู้บริโภค พ.ศ. .......
+ VAT

44. ร้านยา กับ
ระบบประกันสุขภาพ
ภญ.ดร.ศิริรัตน์ ตันปิ ชาติ
สมาคมเภสัชกรรมชุมชน (ประเทศไทย

45. งานบริการเภสัชกรรมปฐมภูมิ
รวบรวมข้อมูล โดย ผศ.ดร.ภก.มังกร ประพันธ์วัฒนะ

46. การคัดกรอง
(Disease Screening &
Risk management)
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
(Behavior Modification)
[ Smoking cessation]
การจัดการด้านยา
(Medication Therapy
Management :MTM)
การคุ้มครองผู้บริโภค
(Consumer
Empowerment)
ROLE
บทบาท ‚ร้านยาคุณภาพ‛ ในระบบประกันสุขภาพ

47. การเติมยา (Refill)
คลีนิคชุมชนอบอุ่น
PCU (โรงพยาบาลชุมชน)
โรงพยาบาล
ใบสั่งยา Refill 3 เดือน เติมยา 2 ครั้ง
MTM services
• Report
• ADR
• Drug interaction
• Drug monitoring
Counseling
รายงานการดูแล
MTM Services
1. Medication therapy review
2. A person medication record
3. A medication action plan
4. Intervention and referral
5. Documentation and follow-up
Reimbursement
 Drug cost + operation cost
 Pharmacist fee
ประโยชน์:
ลดความแออัด

48. การดูแลโรคพื้นฐาน(Common Disease)
คลีนิคชุมชนอบอุ่น
PCU (โรงพยาบาลชุมชน)
โรงพยาบาล
ดูแลโรคเบื้องต้น
 Assessment
 Counseling
 Dispensing
 MTM services
MTM Services
1. Medication therapy review
2. A person medication record
3. A medication action plan
4. Intervention and referral
5. Documentation and follow-up
Reimbursement
 Drug cost + operation cost
 Dispensing fee
ประโยชน์:
เพิ่มการเข้าถึงการรักษา

49. การดูแลต่อเนื่องผู้ป่วยเฉพาะราย
(Continuity of Specific Chronic Care )
คลีนิคชุมชนอบอุ่น
PCU (โรงพยาบาลชุมชน)
โรงพยาบาล
ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง:
DM, HTN, COPD, CKD, Stroke
 Assessment
 Counseling
 MTM services
MTM Services
1. Medication therapy review
2. A person medication record
3. A medication action plan
4. Intervention and referral
5. Documentation and follow-up
Reimbursement
 Pharmacist fee (MTM service)
รายงานการดูแล
ประโยชน์: Patient safety

50. ข้อมูลนาเสนอ
คณะกรรมการคุณภาพมาตรฐาน
งานบริการของร้านยาคุณภาพ

51. กิจกรรม พื้นที่ จังหวัด ปี พ.ศ.
ระบบการคัดกรองโรคเรื้อรัง
DM, HTN, Obesity, Depression
• กทม.
• ขอนแก่น, มหาสารคาม,ร้อยเอ็ด
• นครราชสีมา
• ตจว. 30 จว.
2553 - ปัจจุบัน
2550 - ปัจจุบัน
2554 - ปัจจุบัน
2557 - ปัจจุบัน
ระบบการทบทวนยาในร้านยา
(Medication Therapy Management: MTM)/
Medication use review
• กทม.
• ขอนแกน / มหาสารคาม / ร้อยเอ็ด
• สุราษฎร์ธานี
• พิษณุโลก
2554 - ปัจจุบัน
2554 - ปัจจุบัน
2555 - ปัจจุบัน
2558 – ปัจจ6บัน
ระบบเยี่ยมบ้าน
(Home Health Care)
• กทม. (Stroke, โรคไต, DM, HTN)
• ภูเก็ต (โรคไต)
• อุบลราชธานี (DM, HTN)
2552 - ปัจจุบัน
2555 - 2557
2555 - 2556
การปรับเปลี่ยน พฤติกรรม
•การเลิกบุหรี่/ลดน้าหนัก
•STI /pre-VCT…
• กทม. ขอนแก่น
• มหาสารคาม , กทม.
2556 - ปัจจุบัน
2554 – 2556
ระบบใบสั่งยา • นครราชสีมา (PCU – ร้านยา)
• ม.หัวเฉียว สมุทรปราการ (PCU – ศูนย์ยา มฉก.)
• นครปฐม ( คชอ.-ร้านยาเภสัชศาลา )
2547 - ปัจจุบัน
2555 – ปัจจุบัน
2557 - ปัจจุบัน
ระบบการเติมยา • สมุทรปราการ
• ภูเก็ต ขอนแก่น สงขลา
2547 - ปัจจุบัน
2557 - ปัจจุบัน
10 ปี ในการพัฒนารูปแบบ

52. การศึกษาระบบใบสั่ง
อัตราค่าตอบแทนบริการเภสัชกรรม
ค่าจ่ายยา 25 บาท/ใบสั่งยา (1-3 รายการ)
ค่าจ่ายยา 30 บาท/ใบสั่งยา (มากกว่า 3 รายการ)
ค่าบริหารเวชภัณฑ์ ร้อยละ 20 ของต้นทุนยาที่จ่าย

53. กิจกรรม สมาคมเภสัชกรรมชุมชน กับ สปสช
2552 2553 2554 2555 2556 2557
โครงการเภสัชกรชุมชนเยี่ยมบ้าน กทม.
โครงการคัดกรองโรคเรื้อรัง กทม.
DM, HTN, Obesity
โครงการคัดกรอง
STI /Pre-VCT
โครงการการจัดการด้านยา กทม.
โครงการ
เลิกบุหรี่ กทม.

54. ผลการดาเนินงาน พ.ศ. 2557
กิจกรรม เขตพื้นที่ จานวนร้านยา
ร่วมโครงการ
จานวนผู้ป่วย
ที่รับบริการ
จานวน
งานบริการ
ความพึงพอใจ
Smoking กทม 30 ร้าน 376 ราย มาก- มากที่สุด
MTM, MUR กทม
ขอนแก่น
19 ร้าน
25 ร้าน
289 ราย
144 ราย
มาก-มากที่สุด
Fill , refill ภูเก็ต
ขอนแก่น
32 ร้าน
10 ร้าน
43 ราย
21 ราย
มาก –มากที่สุด
( ผป +จนท+ผู้บริหาร)
Home health care กทม
ขอนแก่น
19 ร้าน (30 คน)
10 ร้าน (15 คน)
1,424 ราย 3,088 ครั้ง มาก –มากที่สุด
Prescriptions
from PCU
กทม
นครราชสีมา
นครปฐม
1 ร้าน
1 ร้าน
1 ร้าน
1,500 ราย/ ด.
750 ราย/ ด.
400 ราย / ด.
Screening กทม
เขต 12
เขต 7
101 ร้าน
10 ร้าน
23 ร้าน
6,038 ราย คะแนน 9.2 จาก 10
Education กทม
ขอนแก่น
เขต 12(7จว )
101 ร้าน
25 ร้าน
12 ร้าน
16,251
รายงาน
คะแนน 9.2 จาก 10

55. กรอบแนวคิดการ
ดาเนินงาน
ครอบครัว/กลุ่มวัยรุ่น
ภาคีเครือข่าย
ให้คาปรึกษาข้อมูล
เกี่ยวกับหน่วยงานสนับสนุน
โปรแกรมให้ความรู้
(Sex Education Programs)
การวางแผนการคุมกาเนิด
การประเมิน เฝ้ าระวังโรคติดต่อ
โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (STI)
บริการ Pre-VCT
กระจายถุงยางและยาคุมกาเนิด
หน่วยบริการสาธารณสุข,
หน่วยบริการปฐมภูมิ, โรงพยาบาล
การคัดกรองโรคเรื้อรัง
(Screening)
-DM, HTN, Obesity
-ประเมินคัดกรองบุหรี่
เภสัชกร / ร้านยาคุณภาพ
โปรแกรมให้ความรู้ (Education Programs) เฉพาะราย
ความรู้สุขภาพ เรื่อง โรค อาหาร และยา
สมาคมเภสัชกรรมชุมชน (สภช)มหาวิทยาลัย /สสจ/ สปสช
ประชาชนกลุ่มเสี่ยง
โรคติดต่อ
ประชาชนกลุ่มเสี่ยง โรคเรื้อรัง
การติดตาม และ ส่งต่อ (Follow up and Referral)
กลุ่มใช้ยาพิเศษ
ผู้ป่วยกลุ่มโรคเรื้อรัง
ดูแลการใช้ยาปลอดภัย
(Patient Safety)
การจัดการด้านยา ( MTM)
ติดตามการใช้ยา
• DM, HTN, CKD
• Stroke (Warfarin)
• High alert drug
•Asthma /COPD

56. ความแออัดใน รพ.
พฤติกรรมเสี่ยงต่อการเป็นโรค
( บุหรี่ อ้วน เพศสัมพันธ์ )
ปัญหาการใช้ยาไม่เหมาะสม
ท้องไม่พร้อม
NCDs
DM, HTN, Stroke
CVD, CKD, CA
ค่ารักษาพยาบาล
ของประเทศเพิ่มขึ้น
ผู้สูงอายุเพิ่มขึ้น
โรคอุบัติใหม่
Public Health Problems of

57. กระบวนการ คัดกรอง โรคเรื้อรังในร้านยาคุณภาพ

58. การให้บริการคัดกรองโรคเรื้อรังที่ร้านยาคุณภาพ ปี 57
กลุ่มเสี่ยงสูง, สูงมาก
1552 ราย (25%)
กลุ่มเสี่ยงปานกลาง
1406 ราย (23%)
กลุ่มเสี่ยงน้อย
1320 ราย (22%)
กลุ่มไม่เสี่ยง
1824 ราย (30%)
ติดตาม 2 ครั้ง
ส่งต่อหน่วยบริการ รพ.
ประชาชนคัดกรอง 6,102 ราย
ยืนยันเป็นโรค รับการรักษา
169 ราย (11%)
ให้ความรู้ ปรับพฤติกรรม เพื่อลดความเสี่ยง
ดูแล ติดตามต่อเนื่อง ด้านยา ปรับพฤติกรรม
พบว่า...25 % ของกลุ่มที่เสี่ยงสูงมาก..ไม่เข้าสู่หน่วยบริการ...

59. งานเภสัชกรชุมชนบริการเลิกบุหรี่
Ask
Advise
Assess
Assist
Arrange
5A’s

60. MedicationTherapy Management : MTM
(การจัดการด้านยา)
1. Medication therapy review (MTR)
2. A medication-related action plan (MAP)
DRPs detection and correction
-Adherence monitoring
-Behavioral modification
-Patient education ; โรค, ยา, self medication
5. A person medication record (PMR)
3. Monitoring and Intervention
4. Documentation and follow-up-Record
กระบวนการทางาน
Patient safety
ลดปัญหาจากการใช้ยา
• drug interaction
• side effect
• increase adherence
Cost avoidance

61. เภสัชกรชุมชนจัดการด้านยา (MTM) ที่ร้านยาคุณภาพ
1. Medication therapy review (MTR) 2. A medication-related action plan (MAP)
5. A person medication record (PMR)
3. Monitoring and Intervention
4. Documentation and follow-up-Record
•Risk screening :DRPs
•Assessment : adherence
•Consultation : to develop a plan
•Follow-up : improve medication used

62. Services Benefit
Refill
• ภูเก็ต
• สงขลา
• ขอนแก่น
• ลดเวลารอคอย
• ลดค่าเดินทาง
• ลดความแออัดในโรงพยาบาล
• ลดความเสี่ยงปัญหาจากการใช้ยา
• ติดตามการใช้ยาอย่างต่อเนื่อง
• ความพึงพอใจ
94.2%
ลดปัญหาความแออัด ประหยัด และ ค่าใช้จ่าย

63. Phuket model (การเติมยา)

64. ระยะเวลารอรับบริการ (นาที)
- รพ.วชิระภูเก็ต 266.71 ± 87.44
- ร้านยา 17.86 ± 9.43
ค่าใช้จ่ายในการเดินทาง (บาท)
- รพ.วชิระภูเก็ต 77.14 ± 37.29
- ร้านยา 17.14 ± 7.59
ลดระยะเวลารอคอย
ในการมารับบริการที่ รพ.
ประหยัดค่าใช้จ่าย
ในการเดินทางมา รพ.
Phuket model ( การเติมยา เติมสุข )

65. Songkhla model: Fast track (ระบบเติมยา)

66. Khonkaen Model

68. คุณสมบัติร้านยาในโครงการ
เป็นร้านยาคุณภาพ
ผ่านการอบรมตามที่กาหนด
บันทึกข้อมูลตามรูปแบบที่กาหนด
หากฝ่าฝืนข้อตกลงหรือระเบียบจะถูกตัดสิทธิ์
ตรวจสอบ (Internal audit) โดย สมาคมเภสัชกรรมชุมชน (ประเทศไทย)

69. Community Pharmacy in Thailand
Familiarity
คุ้นเคย ใกล้ชิด รู้จัก
ครอบครัว
Efficiency
ขั้นตอนน้อย
ประหยัด สะดวก
เข้าถึงง่าย
ร้านยาคุณภาพช่วยเสริมงานในระบบหลักประกันสุขภาพ
ช่วยพัฒนาระบบบริการสุขภาพ
ประชาชนได้เข้าถึงบริการที่
มีคุณภาพ มาตรฐานอย่าง
ทั่วถึงและเป็นธรรม
พัฒนาการบริการในพื้นที่ ที่ไม่มีหน่วยบริการเพียงพอ
สนับสนุนงานส่งเสริมระบบ
บริการสาธารณสุขของ
หน่วยงานหลักอย่างต่อเนื่อง
และมีมาตรฐานเช่นเดียวกัน
Accessibility
กระจาย จานวน ระยะเวลาบริการ

70. ร้านยาคุณภาพ (Pharmacy Accreditation)
5 มาตราฐานหลัก (Best Practices)
1. สถานที่ อุปกรณ์ และสิ่งสนับสนุนการบริการ
2. การบริหารจัดการเพื่อคุณภาพ
3. การบริหารเภสัชกรรมที่ดี
4. การปฏิบัติตามกฎระเบียบ และจริยธรรม
5. การให้บริการ และการมีส่วนร่วมในชุมชนและสังคม
ณ วันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2558
ร้านยาคุณภาพ 1,001 ร้าน
• กทม. 354 ร้าน
• ต่างจังหวัด 647 ร้าน

71. ร้านยาคุณภาพ
ในจังหวัดต่างๆ

72. Learning Management System
Community Pharmacist
Home Health Care Knowledge
Community
(Forum, blog)
KM&LMS
Case Discussion (Why)
Broadcast
Learning Management System (LMS)
• Pharmacy Student Training
• MTM Training
• New Pharmacist Training
• Clinical Pharmacy Areas
• คู่มือ GPP- self development
• Web-based learning e.g.
• เครือข่ายร้านยาคุณภาพ – case – based learning
• หลักสูตรเภสัชกรครอบครัว คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
• หลักสูตรนวตกรรม คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• หลักสูตร FCPL ของสภาเภสัชกรรม ร่วมกับ เภสัชกรโรงพยาบาล

73. เสนอร้านยาคุณภาพเป็นหน่วยเชื่อมระบบในระดับปฐมภูมิ
1. การเชื่อมต่อเชิงระบบด้านยา ในทุกระดับ
การเชื่อมโยงด้านสาธารณสุขต่อเชิงระบบด้านยา
Tertiary- Secondary-Primary care –ร้านยาคุณภาพ - ผู้ป่วย – ครอบครัว- ชุมชน ...
ประโยชน์: - สร้างความเข้มแข็งสุขภาพในระดับชุมชนโดยเฉพาะสังคมเมือง
- ลดความแออัด ประหยัดเวลา ลดค่าใช้จ่าย
2. สร้างระบบการติดตามต่อเนื่องด้านยา ส่งต่อและส่งกลับผู้ป่วยเข้าสู่ระบบ
ประโยชน์: สร้างการปลอดภัยด้านยา ลดความเสี่ยงจากการใช้ยา
2.1 ติดตามการใช้ยาที่ร้านยาคุณภาพ ระบบการขึ้นทะเบียนเฉพาะโรค
2.2 การเยี่ยมบ้านเฉพาะโรค ส่งต่อจากระดับฑุติยภูมิ ตติยภูมิ บริการงานMTM
ข้อเสนอเชิงนโยบาย

74. 3. เครือข่ายคลินิกอดบุหรี่ ในร้านยาคุณภาพ
ประโยชน์: สะดวกในการเข้าถึงบริการปรึกษาการเลิกบุหรี่
4. หน่วยบริการเสริมสาธารณสุขในการคัดกรองกลุ่มเสี่ยงโรคเรื้อรัง และ
ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ที่ร้านยาคุณภาพ
ประโยชน์: สร้างโอกาสในการเข้าถึงงานบริการสาธารณสุขเบื้องต้น
5. หน่วยสถานีสุขภาพระดับชุมชนในการเฝ้ าระวังโรคติดต่อ
ประโยชน์: สร้างความเข้มแข็งในระดับชุมชน
ข้อเสนอเชิงนโยบาย
ร้านยาคุณภาพ มีมาตราฐานงานบริการ สะดวกต่อการเข้าถึง ระยะทาง เวลา
เป็นโอกาสของความคุ้มค่าการดูแลสุขภาพในระดับชุมชน

75. ประเด็นของร้านยา

76. ประเด็น ร้านยากับระบบประกันสุขภาพ
 สปสช จานวนร้านยาการเชื่อมต่อพื้นที่ ต่อประชากร ......
 สปส รูปแบบ หรือกิจกรรม
 ข้าราชการ รูปแบบ หรือกิจกรรม
 ประกันเอกชน รูปแบบหรือกิจกรรม
กฏหมาย ระเบียบ
การเจรจา
งานวิจัย
หน่วยงาน
ยอมรับ
ระยะเวลา
???????

77. ประเภทของหน่วยบริการ
ตามข้อบังคับสานักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติว่าด้วย
หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการขึ้นทะเบียนเป็นหน่วยบริการและเครือข่าย
หน่วยบริการ พ.ศ.2547 แบ่ง 4 ประเภท
ข้อที่ 1.3 “หน่วยบริการร่วมให้บริการ”
หมายถึง สถานบริการที่มีลักษณะ ดังนี้
• สถานบริการที่จัดบริการสาธารณสุขไม่ครบเกณฑ์ระดับปฐมภูมิ
• ได้ขึ้นทะเบียนเป็นหน่วยบริการร่วมให้บริการสาธารณสุขเฉพาะด้านใดด้านหนึ่ง
• มีข้อตกลงเป็นหนังสือกับหน่วยบริการประจา ในการให้บริการสาธารณสุขแก่ผู้มีสิทธิ
• ได้รับค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุขจากหน่วยบริการประจาตามข้อตกลง

78. การเชื่อม (Network) ข้อมูล
PCU (โรงพยาบาลชุมชน)
คลีนิคชุมชนอบอุ่น
Hospital
การส่งข้อมูล
เชื่อมต่อการดูแลรักษาแบบต่อเนื่อง

79. จัดการข้อมูล
• National
Clearing
House
• Association
 Software
 Hardware
 Staff / Team
• TMT:
Thai Medical
Terminology
• Barcode
• QR code
มาตราฐานรหัสยา ระบบเชื่อมต่อ ระบบการจัดการ
Reimbursement Refer data

80. ประเด็น การจัดการความเสี่ยง
 มาตราฐานระบบในร้านยา
◦ การจัดหาสินค้า
◦ การจ่ายยา
◦ การบริการ
◦ การบันทึกข้อมูล
◦ การจัดการปัญหา
 ทีมนักกฎหมาย
 การซื้อประกันอาชีพ (Professional Liability)

81. แนวคิดการแก้ปัญหา
1. Procurement system (ระบบการจัดหา)
2. Logistic (ระบบการสั่งสินค้า)
3. Management skill (ทักษะการจัดการ)
4. Professional service (รูปแบบการบริการ)
5. HR & Career development (การพัฒนาคนและงาน)
6. Information Technology (เทคโนโลยีสารสนเทศ)
7. Investment (การลงทุน)

82. Value Chain Analysis
◦ บุคคล
 การบริหารเภสัชกร
 การพัฒนาบุคคล
 ความรับผิดชอบต่อการ
ให้บริการ
◦ ระบบการบริหารจัดการ
 ระบบบัญชี
 ระบบฐานข้อมูล
 ระบบมาตรฐาน
 ระบบการตลาด
◦ งบการลงทุน

83. ต้นทุน จากระบบการคัดเลือกสินค้า
ต้นทุกการจัดซื้อ / จัดหา
ต้นทุกการเก็บรักษา
ต้นทุนการสูญเสีย
ต้นทุนเอกสาร
ต้นทุนควบคุมคุณภาพ
ต้นทุการบริหารจัดการ
ต้นทุนสินค้า
ต้นทุนเสียโอกาส
ประสิทธิภาพการจัดการ
ผลประกอบการสูงสุด
ต้นทุนต่าสุด

84. หน่วยงานประเมินร้านยา
ใบอนุญาติ สานักยา / สจจ
ตรวจร้าน GPP สสจ. / อย. /.......????
ร้านยาคุณภาพ สรร. / ........ ????
เตรียมความพร้อม สมาคม...ชมรม.../ ????
ระบบการตรวจสอบร้าน??????
กระบวนการ ... รูปแบบ...
โครงสร้างองค์กร... การจัดการ
อัตราค่าใช้จ่าย

85. การจัดหาเภสัชกร
 จานวนต่อร้าน
 จานวนต่อพื้นที่
 จานวนต่องานบริการ
 จานวนต่อระบบการจ่ายยา ใบสั่งยา
 ระบบการจัดหา... Allocation….

86. มหาวิทยาลัย
ระบบฝึกงาน สัดส่วน 1:4 สภาเภสัชกรรม (คัดเลือก)
ระบบเตรียมความพร้อมการฝึกงาน
ระบบการจัดหาเภสัชกร
ระบบใช้ทุนในร้านยา
ระบบการพัฒนางานร่วมกับมหาวิทยาลัย
ระบบสนับสนุนวิชาการ การประชุมวิชาการ
ระบบงานวิจัย ประเด็นในร้านยาเชื่อมระบบบริการ
19 มหาวิทยาลัย 1,900 คน
ระบบการฝึกงาน ภาคบังคับปี 4 เลือกวิชาร้านยา ปี 6
สอบ 2 ครั้ง ปี 4 และ ปี 6

87. International Program
Young Community Pharmacists
FAPA, FIP Bridge
International Pharmacy Linkage

88. การก้าวสู่ผู้นาวิชาชีพเภสัชกรชุมชน
งานวิจัย R2R2P
นาร่องพัฒนางาน
แหล่งวิชาการ
เปิ ดบทบาทเชิงรุก
• สู่ประชาชน
• ร่วมงานองค์กรอื่น
ยอมรับจากสังคม
ประชาชน / วิชาชีพอื่นๆ
ระบบสาธาณสุข

89. ร้านยากับความยั่งยืน
1. เน้นแสดงศักยภาพในหารบริการวิชาชีพ
2. พัฒนาต่อเนื่อง หาโอกาสสร้างรายได้
3. สร้างโอกาสทางธุรกิจในตลาดใหม่ ลูกค้าใหม่ (White Ocean)
4. สร้างภาพลักษณ์ เพื่อนาไปสู่การยอมรับของประชาชน
5. สร้างเครือข่าย และ การรวมตัวช่วยเหลือซึ่งกันและกัน
6. การสร้างมาตราฐานการบริการ กระบวนการเรียนรู้
7. ข้อมูลงานวิจัย
8. การเปลี่ยนแปลงเชิงนโยบาย.....ใคร.....อย่างไร
9. ธรรมาภิบาลองค์กร

90. Q&A
ขอขอบคุณ
Self care &
Self
medication
Quality
used of
medicineHealth
informa
tion
center
Health
promotion &
prevention
Seamless
care &
Quality care
ร้านยาคุณภาพ เติมเต็ม เพื่อความเข้มแข็ง
ของระบบบริการสาธารณสุขไทย