Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to ฮอร์โมนจากต่อมไร้ท่อและอวัยวะสำคัญ
Similar to ฮอร์โมนจากต่อมไร้ท่อและอวัยวะสำคัญ (17)
More from sukanya petin
More from sukanya petin (14)
ฮอร์โมนจากต่อมไร้ท่อและอวัยวะสำคัญ
- 2. ต่อมไร้ท่อ (endocrine gland) ในร่างกายคนเรามีต่อมไร้ท่อทั้งหมด 9 ต่อม ต่อมใต้สมอง (Pituitary gland) ต่อมไธรอยด์ (Thyroid gland) ต่อมพาราไธรอยด์ (Parathyroid gland) ต่อมหมวกไต (Adrenal gland) ต่อมไพเนียล (Pineal gland) ตับอ่อน (Pancreas) ต่อมไทมัส (Thymus) รังไข่ (Ovary) อัณฑะ (Testes) รก กระเพาะอาหารและลาไส้เล็ก
- 4. ฮอร์โมนกระตุ้นการหลั่ง GH (GH releasing hormone,GHRH) ฮอร์โมนยับยั้งการหลั่ง GH (GH inhibiting hormone,GHIH) ฮอร์โมนกระตุ้นการหลั่งโพรแลกติน(prolactin releasing hormone,PRH) ฮอร์โมนกระตุ้นการหลั่งของต่อมไทรอยด์ (thyroid releasing hormone,TRH)กระตุ้นการหลั่ง TSH ฮอร์โมนกระตุ้นการหลั่ง Gn (gonadotrophin releasing hormone,GnRH)กระตุ้นการหลั่ง FSH และ LH ไฮโพทาลามัสกับการสร้างและหลั่งฮอร์โมน ของต่อมใต้สมองส่วนหน้า
- 5. ต่อมใต้สมอง (Pituitary gland) ต่อมใต้สมอง ( Pituitary gland หรือ Hypophysis) อยู่บริเวณตรง กลางสมอง แบ่งได้ เป็น 3 ส่วน คือ 1. ต่อมใต้สมองส่วนหน้า (Anterior pituitary) 2. ต่อมใต้สมองส่วนกลาง (Intermidiate lobe) 3. ต่อมใต้สมองส่วนหลัง (Posterior pituitary)
- 6. ต่อมใต้สมองส่วนหน้า ควบคุมการหลั่งฮอร์โมน โดยไฮโปทาลามัส โดยหลั่ง releasing / inhibiting ผ่านทางเส้นเลือด portal vessel
- 8. Growth hormone (GH) เป็นโปรตีนฮอร์โมน ทาหน้าที่ควบคุมการเจริญเติบโตทั่วๆไปของร่างกาย ช่วยเพิ่มระดับ น้าตาลในเลือด เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า โซมาโตทรอฟิน (Somatotrophin) หรือ โซมาโต ทรอฟิกฮอร์โมน (Somatotrophic hormone) ย่อว่า STH
- 9. Growth hormone (GH) เป็ นฮอร์โมนควบคุมการเจริญเติบโตของร่างกายโดยการเพิ่มการ สังเคราะห์โปรตีนของเซลล์ในส่วนต่างๆ ของร่างกาย โดยเฉพาะเซลล์ กระดูกและกล้ามเนื้อ GH ออกฤทธิ์ที่ epiphyseal cartilage ของกระดูกยาว ทาให้กระดูก ยาวขยายออก เกี่ยวข้องกับเพิ่มเนื้อกระดูก (matrix) และเพิ่มจานวน เส้นใย (collagenous fiber) ที่ส่วนปลายกระดูกยาว
- 10. Growth hormone (GH) ถ้าขาดฮอร์โมนนี้จะทาให้มีลักษณะเตี้ยแคระ (Dwarfism) เนื่องจากการเจริญเติบโตของ กระดูกถูกยับยั้ง ระบบสืบพันธุ์ไม่เจริญ ถ้ามีมากเกินไปจะทาให้ร่างกายสูงใหญ่ ผิดปกติ เรียกภาวะนี้ว่า Gigantism ในเด็ก
- 11. Growth hormone (GH) ถ้ามีมากเกินไปร่างกายไม่สูงแล้ว เนื่องจากกระดูกทางด้านยาวปิดไปแล้ว ยาวอีก ไม่ได้ แต่จะมีผลต่อการกระตุ้นการเจริญของกระดูกในด้านกว้าง ทาให้กระดูกตาม บริเวณใบหน้า นิ้วมือ นิ้วเท้า ขยายขนาดกว้างขึ้น ฟันห่าง ผิวหนังหนาและหยาบ เรียกอาการนี้ว่า อะโครเมกลี (Acromegaly) ในผู้ใหญ่
- 12. Growth hormone (GH) ถ้าขาดฮอร์โมนนี้จะทาระดับน้าตาลในเลือด ต่า อารมณ์เครียด หงุดหงิดง่ายและมักจะ เป็ นลมหน้ามืดง่าย อาจเป็ นโรคผอมแห้ง เรียกว่า Simmon’s disease ในผู้ใหญ่
- 13. Prolactin (PRL) เป็นโปรตีนฮอร์โมน กระตุ้นการเจริญของท่อของการผลิต น้านมกระตุ้นการสร้างและผลิตน้านม มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการสร้างน้านม และการเจริญเติบโตของเซลล์เต้านม โดยทางานร่วมกับ GH อีกทั้งยังมีผล ต่อพฤติกรรมของความเป็นแม่
- 14. Prolactin (PRL) ในขณะตั้งครรภ์และตอนคลอดจะมี โพรแลกตินสูง ในสัตว์เพศเมียที่ไม่ตั้งท้อง หรือผสมไม่ติด ไฮโปธาลามัสจะหลั่งโดปามีน (dopamine) มาที่ต่อมใต้สมองส่วนหน้าเพื่อยับยั้งการหลั่งโปรแลคติน ในเพศชายไม่ทราบหน้าที่แน่ชัด แต่มีผู้รายงานว่าทาหน้าที่ร่วมกับ ฮอร์โมนเพศชายในการกระตุ้นอวัยวะที่เกี่ยวข้องกับการสืบพันธุ์ เช่น ต่อมลูกหมาก ท่อนาอสุจิ และต่อมสร้างน้าเลี้ยงอสุจิ
- 15. Gonadotropin (Gn) ประกอบด้วย - FSH (Folicle stimulating hormone) เป็นไกลโคโปรตีนฮอร์โมน - LH (Luteinizing hormone) เป็นไกลโคโปรตีนฮอร์โมน
- 16. FSH กระตุ้นการเจริญเติบโตของหลอดสร้างอสุจิ (Siminiferous tubule) ในอัณฑะและกระตุ้นการสร้างอสุจิ (Spermatogenesis) LH จะกระตุ้นกลุ่มเซลล์อินเตอร์สติเชียล (Interstitial cell) หรือ เลดิกส์เซลล์ (Leydig cell) ของอัณฑะให้สร้างและหลั่งฮอร์โมนเพศ ชาย คือ ฮอร์โมนเทสโทสเทอโรน (testosterone) ในเพศชาย Gonadotropin (Gn)
- 17. FSH จะกระตุ้นฟอลลิเคิล (Follicle) ในรังไข่ให้เจริญและสร้าง ฮอร์โมนคือ เอสโตรเจน (Estrogen) ในเพศหญิง Gonadotropin (Gn)
- 18. LH กระตุ้นให้ไข่สุกและการตกไข่ และหลังการตกไข่แล้วจะช่วย กระตุ้นให้เซลล์ที่เหลือในฟอลลิเคิลให้กลายเป็ นคอร์ปัสลูเทียม (corpus luteum) เพื่อสร้างฮอร์โมนโพรเจสเทอโรน (progesterone) ซึ่งมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของเยื่อบุมดลูก เพื่อ รองรับการฝังตัวของเอ็มบริโอ ในเพศหญิง Gonadotropin (Gn)
- 20. Adrenocorticotrophic hormone (ACTH) เป็นโปรตีนฮอร์โมน ทาหน้าที่กระตุ้นการเติบโตและการสร้างฮอร์โมนของต่อมหมวกไต ส่วนนอก และกระตุ้นต่อมหมวกไตส่วนนอกให้หลั่งฮอร์โมนเป็นปกติ
- 21. Adrenocorticotrophic hormone (ACTH) กระตุ้นการปลดปล่อยกรดไขมันออกจากเนื้อเยื่อ กระตุ้นการหลั่งอินซูลินจากตับอ่อน กระตุ้นการหลั่ง GH จากต่อมใต้สมองส่วนหน้า ACTH ยังมีลักษณะบางอย่างเหมือนฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง ส่วนกลาง (MSH) จึงกระตุ้นเมลานินภายในสัตว์เลือดเย็น เช่น กบ ทาให้มีสีเข้มขึ้น
- 23. Thyroid stimulating hormone (TSH) เป็นฮอร์โมนประเภทไกลโคโปรตีน มีหน้าที่หลัก คือ กระตุ้นต่อมไทรอยด์ให้หลั่งฮอร์โมนเป็นปกติ
- 24. Thyroid stimulating hormone (TSH)
- 25. Endorphins เป็นสารที่ออกฤทธิ์คล้ายมอร์ฟีน ทาหน้าที่ระงับความเจ็บปวด กระตุ้นให้มีความคิดสร้างสรรค์ ช่วยเพิ่มความตื่นตัวมีชีวิตชีวา มีความสุข หลั่งขณะออกกาลังกาย มีอารมณ์แจ่มใส
- 26. ต่อมใต้สมองส่วนกลาง ทาหน้าที่ผลิตฮอร์โมนเมลาโนไซต์ (Melanocyte stimulating hormone) หรือ MSH MSH ทาหน้าที่ทาให้รงควัตถุภายในเซลล์ผิวหนังกระจายไปทั่วเซลล์
- 27. ต่อมใต้สมองส่วนหลัง ต่อมใต้สมองส่วนหลังหรือ นิวโรไฮโพไฟซีส ไม่ได้สร้างฮอร์โมนเอง แต่ฮอร์โมนถูกสร้างมาจาก นิวโรซีครีทอรี เซลล์ของไฮโพทาลามัสโดยกลุ่มเซลล์ เหล่านี้จะมีแอกซอนมาสิ้นสุดอยู่ภายใน ต่อมใต้สมองส่วนหลัง และเข้าสู่กระแส เลือด
- 29. ต่อมใต้สมองส่วนหลัง Oxytocin - ทาหน้าที่กระตุ้นกล้ามเนื้อเรียบรอบ ๆ ต่อมน้านมให้ขับน้านม - ฮอร์โมนนี้จะหลั่งออกมามากตอนคลอด เพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อมดลูกบีบตัวขณะคลอด
- 30. ต่อมใต้สมองส่วนหลัง Antidiuretic hormone (ADH) หรือ vasopressin - มีผลให้มีการดูดน้ากลับที่ท่อหน่วยไต กระตุ้นให้หลอดเลือดบีบตัว - ฮอร์โมนนี้จะมีการหลั่งออกมาเมื่อกระหายน้า และขาดน้า - ถ้ามี ADH น้อยมากๆ จะทาให้เกิดโรคเบาจืด (Diabetes insipidus) มีปัสสาวะออกมามากถึงวันละ 20 ลิตรต่อวัน
- 31. ต่อมใต้สมองส่วนหลัง ยาที่มีผลต่อการกระตุ้นประสาทส่วนกลาง ฝิ่น เฮโรอีนจะมีผลใน การกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนด้วย สภาพตึงเครียดและสารนิโคตินทาให้มีการหลั่ง ADH เพิ่มขึ้น ทา ให้ปัสสาวะน้อยลง แต่แอลกอฮอล์ยับยั้งการหลั่ง ADH ทาให้ ปัสสาวะมากขึ้น
- 32. ต่อมไทรอยด์ ( Thyroid gland) เป็นต่อมไร้ท่อที่มีขนาดใหญ่ มี 2 lobe อยู่บริเวณลาคอ หน้า หลอดลมใต้กล่องเสียงเล็กน้อย ต่อมนี้สร้างฮอร์โมน 2 ชนิด คือ - ไธรอกซิน (thyroxin) หรือ tetraiodothyronine (T4 ) และ triiodothyronine (T3) - Calcitonin (thyrocalcitonin)
- 33. ไธรอกซิน (thyroxin) เป็นฮอร์โมนที่สร้างมาจากกรดอะมิโนไทโรซีนกับไอโอดีน สร้างจากกลุ่มเซลล์ไทรอยด์ฟอลลิเคิล มี 2 ชนิด คือ triiodothyronine (T3) ซึ่งมีไอโอดีน 3 อะตอมและ tetraiodothyronine (T4 ) มีไอโอดีน 4 อะตอม ฮอร์โมนที่หลั่งแกมาส่วนใหญ่ (90%) เป็น T4 ส่วน T3 มีปริมาณน้อยกว่า ฮอร์โมนนี้จะถูกเก็บไว้ในต่อม และจะหลั่งออกมาเมื่อถูกกระตุ้นจากต่อมใต้ สมองส่วนหน้า ฮอร์โมนทั้ง 2 ชนิดให้ผลอย่างเดียวกันต่อเซลล์เป้ าหมาย
- 34. ไธรอกซิน (thyroxin) ควบคุมกระบวนการเมตาบอลิซึมของโภชนะ โดยเร่งปฏิกิริยา oxidation ขั้น ต่างๆของ Kreb’s cycle ภายใน mitochondria ทางานร่วมกับ GH ในการควบคุมการเจริญเติบโตของร่างกายให้เป็นไปตามปกติ ช่วยในการเจริญเติบโตของกระดูก สมอง และระบบประสาท ควบคุมกระบวนการ metamorphosis ในสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้า ฮอร์โมนไธรอกซินจะช่วยทาให้รู้สึกกระฉับกระเฉง
- 37. ต่อมไทรอยด์ ( Thyroid gland) ถ้าขาดฮอร์โมนนี้ (Hypothyroidism) - ในเด็ก ทาให้เกิดความผิดปกติของการ เจริญเติบโตของกระดูกและสมอง ทาให้ ร่างกายไม่เจริญเติบโต มีอาการปัญญาอ่อน อย่างมาก ตัวเตี้ย ใบหน้าหยาบ ลิ้นคับปาก เรียกภาวะนี้ว่า Cretinism
- 38. ต่อมไทรอยด์ ( Thyroid gland) ในผู้ใหญ่จะทาให้เกิดกลุ่มอาการเรียกว่า Myxedema - ร่างกายจะมีเมตะบอลิซึมต่า ทาให้อุณหภูมิร่างกายลดลง ตัวเย็น หัวใจเต้นช้า - อ่อนเพลีย เฉื่อยชา สมองตื้อ การพูดและความคิดช้าลง - น้าหนักตัวเพิ่ม - ผิวหนังแห้งตกสะเก็ด และผมร่วง
- 39. ต่อมไทรอยด์ ( Thyroid gland) Endemic goiter - เกิดจากการขาดไอโอดีน ทาให้การสังเคราะห์ไธรอกซินลดลง - มีการโตขึ้นของต่อมไทรอยด์
- 40. ต่อมไทรอยด์ ( Thyroid gland) ถ้าฮอร์โมนนี้มากเกินไป (Hyperthyroidism) Graves' disease - อัตราเมตะบอลิซึมสูงขึ้นทาให้อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น ตัวร้อน เหงื่อจึง ออกมากและน้าหนักตัวลดลง ตาโปน และถลน หัวใจจะเต้นเร็วขึ้นความดัน เลือดก็สูงขึ้น และระบบประสาทไวต่อการกระตุ้น จึงหงุดหงิดง่าย
- 41. ต่อมไทรอยด์ ( Thyroid gland) Calcitonin - สังเคราะห์จากต่อมไธรอยด์ โดยกลุ่มเซลล์ Parafollicular cell (C-cell) - มีหน้าที่ควบคุมสมดุลของระดับแคลเซียมในเลือด โดยมีผลลดระดับ แคลเซียมในเลือด (รวมทั้งฟอสเฟต)
- 42. ต่อมไทรอยด์ ( Thyroid gland) เพิ่มการสะสมแคลเซียมที่กระดูก ลดการดูดแคลเซียมกลับจากท่อหน่วยไต (ขับแคลเซียมทิ้งทางปัสสาวะ) ลดการดูดแคลเซียมที่ลาไส้เล็ก (เพื่อไม่ให้แคลเซียมถูกดูดเข้าสู่กระแสเลือด)
- 43. ต่อมไทรอยด์ ( Thyroid gland)
- 44. ต่อมพาราไทรอยด์ ( Parathyroid gland ) Parathormone (PTH) - มีหน้าที่เพิ่มระดับ Ca2+ และ ฟอสฟอรัสในกระแสเลือด โดยกระตุ้น ให้มีการสลายแคลเซียมจากกระดูกออกมามากขึ้น และทาให้มีการดูด ซึมแคลเซียมที่ลาไส้และท่อหน่วยไตมากขึ้น
- 45. ต่อมพาราไทรอยด์ ( Parathyroid gland ) - ถ้าหากมีฮอร์โมนนี้มากเกินไป - เกิดการสะสมของแคลเซียมที่ไต เส้นเลือด - กระดูกเสียแคลเซียมมากเกินไป จึงเปราะบาง และหักง่ายเป็นโรคกระดูกพรุน - ถ้าหากมีฮอร์โมนนี้น้อยเกินไป - แคลเซียมในเลือดลดลง - แคลเซียมต่ามาก ๆ จะมีอาการชักกระตุกและเกร็ง
- 46. ต่อมพาราไทรอยด์ ( Parathyroid gland )
- 47. ต่อมพาราไทรอยด์ ( Parathyroid gland )
- 48. ต่อมหมวกไต (Adrenal glands) ต่อมหมวกไตแบ่งออกเป็น 2 ส่วน - ต่อมหมวกไตชั้นนอก (Adrenal cortex) - ต่อมหมวกไตชั้นใน (Adrenal medulla)
- 49. Cortex แบ่งออกเป็น 3 ชั้น คือ zona glomerulosa ผลิตและหลั่ง ฮอร์โมน Mineralocorticoid zona fasiculata ผลิตและหลั่ง ฮอร์โมน Glucocorticoid zona reticularis ผลิตและหลั่ง ฮอร์โมนเพศ ต่อมหมวกไตชั้นนอก (Adrenal cortex)
- 50. ถูกควบคุมโดย ACTH แบ่งเป็น 3 ชั้นคือ Zona glomerulosa ผลิตและหลั่งฮอร์โมนกลุ่ม mineralocorticoid คือ - อัลโดสเตอโรน (aldosterone)เป็นสเตอรอยด์ฮอร์โมนทาหน้าที่ควบคุม การดูดกลับของ Na+ ที่หลอดไต - การหลั่งฮอร์โมน aldosterone เกิดจากสภาวะที่เลือดมีความดันต่า เนื่องจากการขาดน้า หรือการมี Na+ ลดลงในเลือด ต่อมหมวกไตชั้นนอก (Adrenal cortex)
- 51. Zona fasciculata สังเคราะห์ฮอร์โมนกลุ่มกลูโคคอร์ติคอยด์คือ - cortisol, cortisone และ corticosterone - มีหน้าที่ลดการใช้กลูโคสภายในเซลล์ เพิ่มปริมาณกลูโคสในเลือดให้สูงขึ้น - กระตุ้นการสลายไขมัน และเพิ่มการสลายตัวของโปรตีนในเซลล์ เพื่อทา ให้ร่างกายเตรียมพร้อมต่อการปรับตัวเมื่อเกิดสภาวะเครียด - ถ้ามีฮอร์โมนกลูโคคอร์ติคอยด์ มากเกินไป จะทาให้เป็นโรคคูชชิง (Cushing’ s syndome) ต่อมหมวกไตชั้นนอก (Adrenal cortex)
- 52. Zona reticularis สร้างพวกฮอร์โมนเพศ - ส่วนใหญ่เป็นฮอร์โมนเพศชาย (Testosterone) ฮอร์โมนเพศหญิง (Estrogen)มีน้อยมาก - แต่ฮอร์โมนที่สร้างได้น้อยกว่าเมื่อเทียบกับที่สร้างจากรังไข่หรืออัณฑะ ต่อมหมวกไตชั้นนอก (Adrenal cortex)
- 54. อาจเรียกว่า Hypercorticism เป็นกลุ่มอาการ ที่เป็นผลมาจากมีระดับของสาร Cortisol ในกระแสเลือด สูงเกินกว่าปกติมาเป็นเวลาอันยาวนาน เกิดจากการได้รับยาสเตียรอยด์หรือจากเนื้องอกที่ต่อมใต้สมองหรือ ต่อมหมวกไต Cushing's syndrome
- 55. กล้ามเนื้ออ่อนแรงเนื่องจากมีการสลายโปรตีนและไขมันตามบริเวณ แขนขา อ้วน มีไขมันสะสมแกนกลางลาตัว ใบหน้ากลมคล้ายดวงจันทร์ หน้า ท้องแตก ลาย บริเวณต้นคอมีหนอกยื่นออกมา Cushing's syndrome
- 57. Adrenal insufficiency ความบกพร่องในการทางานของต่อมหมวกไต เกิดจากต่อมหมวกไตสร้างฮอร์โมนสเตอรอยด์ได้น้อยกว่าปกติ อาจเกิดจากต่อมหมวกไตชั้นนอกถูกทาลายหรือฝ่อเนื่องมาจากปฏิกิริยา ภูมิแพ้ต่อตนเอง (Autoimmune) การติดเชื้อ มะเร็ง Addison's disease
- 58. อาการ ผู้ที่เป็นโรคนี้ร่างกายจะซูบผอม ผิวหนังตกกระ จะมีผิวสีเข้มตามที่ต่างๆ ของลาตัว เส้นลายมือมีสีเข้มขึ้น เหงือกดา ร่างกายไม่สามารถรักษาสมดุลของแร่ธาตุ ได้ซึ่งจะทาให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้ Addison's disease
- 59. การทางานของต่อมหมวกไตชั้นในมีความสัมพันธ์กับระบบประสาทอัตโนมัติ (sympathetic) การหลั่งฮอร์โมนจากต่อมหมวกไตส่วนนี้จะอยู่ภายใต้การควบคุมของ ไฮโพทาลามัส ต่อมหมวกไตชั้นในสร้างฮอร์โมนกลุ่มที่เรียกว่า cathecholamine คือ Epinephrine (adrenaline) ~ 80 % และ Norepinephrine (noradrenaline) ต่อมหมวกไตชั้นใน (Adrenal medulla)
- 60. 1. อะดรีนาลิน (adrenalin) - มีหน้าที่กระตุ้นให้ไกลโคเจนในตับสลายตัวเป็นกลูโคส ทาให้ระดับ กลูโคสในเลือดเพิ่มสูงขึ้น - กระตุ้นหัวใจให้เต้นเร็วขึ้น ความดันเลือดสูงขึ้น ทาให้เมทาบอลิซึม เพิ่มขึ้นมาก - เป็นฮอร์โมนทีหลั่งออกมาเมื่อร่างกายอยู่ในสภาวะฉุกเฉิน ดังนั้นจึง เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า fligth or fight hormone ต่อมหมวกไตชั้นใน (Adrenal medulla)
- 61. 2. นอร์อะดรีนาลิน (noradrenalin) - ทาหน้าที่หลั่งจากเส้นประสาทซิมพาเทติก - ทาให้ความดันเลือดสูงขึ้น - ทาให้หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆ บีบตัว ต่อมหมวกไตชั้นใน (Adrenal medulla)
- 62. ต่อมไพเนียล (Pineal gland) อยู่บริเวณกึ่งกลางของสมองส่วน cerebrum สร้างฮอร์โมนเมลาโทนิน (Melatonin) - ทาหน้าที่เกี่ยวกับการควบคุมการเจริญเติบโตของอวัยวะสืบพันธุ์ - ระงับการหลั่งของฮอร์โมนกลุ่ม gonadotropin ให้น้อยลง - หากขาดฮอร์โมน melatonin จะทาให้หนุ่มเร็วกว่าปกติ แต่ถ้าสร้างมากเกินไป จะทาให้เป็นหนุ่มเป็นสาวช้ากว่าปกติ - ทาหน้าที่เป็นนาฬิกาชีวิต (clock of life) ควบคุมการหลับการตื่น
- 63. ตับอ่อน (Pancrease) ฮอร์โมนผลิตที่เนื้อเยื่อส่วน Islets of langerhans ของตับอ่อน Beta cells เป็นเซลล์ที่พบมากที่สุด ผลิตฮอร์โมน Insulin ทาหน้าที่ลด ระดับกลูโคสในกระแสเลือดที่สูงเกินกว่าปกติ Alpha cells ผลิตฮอร์โมน Glucagon ทาหน้าที่เพิ่มระดับของน้าตาล ในเลือด Delta cells ผลิตฮอร์โมน Somatostatin ยับยั้งการหลั่งฮอร์โมน อินซูลินและกลูคากอน
- 64. Insulin สร้างจากกลุ่มเบตาเซลล์ (β- cell) ของ Islet of Langerhans ทาหน้าที่ลดระดับกลูโคสในกระแสเลือดที่สูงเกินกว่าปกติ โดยนาไปเก็บสะสมไว้ในรูปไกลโคเจนที่ตับและกล้ามเนื้อ ซึ่งถ้าหากกลูโคสมีมากเกินที่จะเก็บในรูปไกลโคเจนก็จะนาไปสังเคราะห์ เป็นไขมันและเก็บที่เนื้อเยื่อไขมัน (adipose tissue) และยับยั้งการสลายตัวของไกลโคเจน
- 67. เกิดจากความผิดปกติในการสร้างฮอร์โมนของไอส์เลตออฟแลงเกอร์ฮานส์ โรคเบาหวานมี 2 แบบ - แบบที่ 1 เกิดจากตับอ่อนไม่สามารถสร้างอินซูลินได้ - แบบที่ 2 เกิดจากตับอ่อนสร้างอินซูลินได้ปกติ แต่ตัวรับอินซูลินผิดปกติ อินซูลินทางานไม่ได้ เบาหวาน (Diabetes mellitus)
- 69. ต่อมไทมัส (Thymus gland) มี 2 พูอยู่ด้านหน้าของทรวงอกวางตัวแทรกระหว่างกระดูกอกและหัวใจ ต่อมนี้เจริญในวัยเด็กและฝ่อไปเมื่อเข้าสู่วัยรุ่น สร้างฮอร์โมน thymosin ซึ่งช่วยในการเจริญของ T-lymphocyte เป็นการ สร้างภูมิต้านทานโรค (Antibody) ให้แก่ร่างกาย
- 70. ฮอร์โมนที่หลั่งจากต่อมเพศ (Gonad) แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มคือ ฮอร์โมนจากอวัยวะเพศชาย (Testes) และฮอร์โมนจากอวัยวะเพศหญิง (ovary)
- 71. อัณฑะมีกลุ่มเซลล์ที่ทาหน้าที่ในการสร้างฮอร์โมนคือ Interstitial cell ซึ่งอยู่ระหว่างหลอดสร้างอสุจิ (Seminiferous tubule) เมื่อเริ่มวัยหนุ่มอินเตอร์สติเชียลเซลล์จะถูกกระตุ้นจากฮอร์โมน LH หรือ ICSH จากต่อมใต้สมองส่วนหน้าให้สร้างฮอร์โมนเพศชายที่ เรียกว่า แอนโดเจน (Androgen) ประกอบด้วยฮอร์โมนหลายชนิด ที่สาคัญที่สุด คือ เทสโทสเทอโรน (Testosterone) อัณฑะ (Testes)
- 72. เทสโทสเทอโรนมีหน้าที่ควบคุมการเจริญเติบโตของอวัยวะ สืบพันธุ์เพศชาย และควบคุมลักษณะขั้นที่สองของเพศชาย (Male secondary characteristic) คือ เสียงแตก นมขึ้นพาน ลูกกระเดือกแหลม มีหนวดเครา มีขนขึ้นบริเวณหน้าแข้ง รักแร้ และ อวัยวะสืบพันธุ์ กระดูกหัวไหล่กว้างและกล้ามเนื้อตามแขนขา เติบโตแข็งแรงมากกว่าเพศหญิง อัณฑะ (Testes)
- 73. ผลิตเซลล์ไข่ สร้างฮอร์โมนเพศ มีแหล่งสร้างฮอร์โมน 2 แห่ง คือ ฟอลลิเคิล และ คอร์ปัลลูเทียม รังไข่ (Ovary)
- 74. Estrogens เป็นฮอร์โมนประเภทสเตียรอยด์ ซึ่งพบว่า ในระหว่างการพัฒนาของ follicles เซลล์ที่อยู่ใน graafian follicles คือ granulose cells และ theca cells ฮอร์โมนที่สร้างคือ estrogens ได้แก่ β-estradiol, estriol และ estrone ซึ่ง β-estradiol มีฤทธิ์แรงที่สุดในกลุ่ม
- 75. Estrogens ฮอร์โมน estrogens มีผลต่อการพัฒนาของเพศเมีย และกระตุ้น การพัฒนาของต่อมน้านม estrogens จะสูงมากในช่วงวัยสาวหรือช่วงเป็นสัด (heat)
- 76. Progesterone เป็นฮอร์โมนประเภทสเตียรอยด์ ผลิตโดย คอร์ปัสลูเทียม (corpus luteum) กระตุ้นการคัดหลั่งของสารที่ผนังมดลูก (endometrium) เพื่อเตรียมพร้อม ในการฝังตัวของไข่ กระตุ้นการเจริญของต่อมน้านม รักษาสภาพการตั้งท้อง corpus luteum ถูกสลายโดยฮอร์โมน PGF2α
- 77. Relaxin เป็นโปรตีนฮอร์โมนสร้างมาจากรังไข่ขณะที่ตั้งท้อง มีหน้าที่กระตุ้น การคลายตัวของเอ็นที่ยึดกระดูกเชิงกราน เพื่อให้คลอดลูกได้ง่ายขึ้น PGF2α เป็นอนุพันธ์ของกรดไขมัน สามารถสร้างได้จาก granular cell หลายแห่ง มีหน้าที่ทาให้ follicle แตกปริในช่วงตกไข่ และเกี่ยวข้องกับการ สลายตัวของ corpus luteum (luteolysis) รังไข่ (Ovary)
- 78. มดลูกสร้างฮอร์โมนที่สาคัญคือ prostaglandins พบครั้งแรกใน accessory gland โดยเฉพาะ prostate gland ต่อมา พบทั่วร่างกาย มีอายุสั้นถูกทาลายเมื่อผ่านตับและไต มีหน้าที่เกี่ยวกับการบีบตัวของกล้ามเนื้อเรียบในระบบสืบพันธุ์และระบบ ทางเดินอาหาร การหลั่งน้าอสุจิ การสลาย corpus luteum (luteolysis) ฮอร์โมนจากมดลูก (Uterus)
- 79. รกสร้างฮอร์โมน Human Chorionic Gonadotropin (HCG) เป็นไกลโคโปรตีนฮอร์โมนผลิตโดย syncytiotrophoblastic cells ของรกในสัตว์กลุ่ม primate พบทั้งในเลือดและปัสสาวะ ตรวจพบได้นับจากวันที่ 8 หลังจากการผสมติด มีฤทธิ์คล้าย LH ใช้ในการเหนี่ยวนาการเป็นสัดและกระตุ้นการตกไข่ ฮอร์โมนจากรก (placental hormone)
- 81. สร้างจากเนื้อเยื่อชั้นในของกระเพาะอาหาร มีหน้าที่กระตุ้นให้ parietal cell หลั่งกรดไฮโดรคลอริก มีหน้าที่กระตุ้นให้ chief cell หลั่งเอนไซม์ pepsinogen Gastrin