лекц№6

1. 1
НББОУС 40
Хөрөнгө оруулалтын
зориулалттай үл
хөдлөх хөрөнгө
ÑÀÍÕ¯¯ÃÈÉÍ ÒÀÉËÀÃÍÀËÛÍ
ÎËÎÍ ÓËÑÛÍ ÑÒÀÍÄÀÐÒ

2. 2
НББОУС 40 Хөрөнгө оруулалтын
зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгө
Үйлчлэх хүрээҮйлчлэх хүрээ
• Санхүүгийн түрээсээр
эзэмшиж буй хөрөнгө
Түрээслэгчийн
санхүүгийн тайлан
• Үйл ажиллагааны
түрээсээр түрээслүүлсэн
хөрөнгө
Түрээслүүлэгчийн
санхүүгийн тайлан
Мөрдөх
• хүлээн зөвшөөрөх
• хэмжих
• тодруулах

3. 3
НББОУС 40
Хөрөнгө оруулалтын зориулалттай үл
хөдлөх хөрөнгө
Хөрөнгө оруулалтын зориулалттай үл
хөдлөх хөрөнгө гэдэг нь
1. хөрөнгийн үнэ цэнийг өсгөх эсвэл
2. түрээсийн орлого олох эсвэл аль алиных нь
зорилгоор эзэмшиж буй үл хөдлөх хөрөнгө юм.

4. 4
НББОУС 40 Хөрөнгө оруулалтын
зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгө
 Үнэ цэнийг өсгөхийн
тулд урт хугацаанд
эзэмшиж буй газар
 Ирээдүйн ашиглалтыг
нь дутуу тогтоосон
газар
 Бусдад түрээслүүлсэн
барилга
 Түрээслэхээр
эзэмшиж буй
ашиглагдаагүй
барилга
 Худалдан борлуулах
 Өмчлөгч эзэмшсэн үл
хөдлөх хөрөнгө
 Ажиллагсдын
эзэмшиж буй хөрөнгө/
түрээсээр
 данснаас хасах
хөрөнгө
 Ирээдүйд ХОЗ
ашиглах
зорилготойгоор барьж,
эсвэл сайжруулж буй
хөрөнгө

5. 5
НББОУС 40 Хөрөнгө оруулалтын
зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгө
Үл хөдлөх хөрөнгөнөөс ялгах шалгуурыг боловсруулна.
ХөрөнгөХөрөнгө
түрээсийн орлого олох, үнэ
цэнийг өсгөх зорилгоор
ашиглах
түрээсийн орлого олох, үнэ
цэнийг өсгөх зорилгоор
ашиглах
Тусад нь борлуулж болох бол тус тусад нь бүртгэлд тусгана.Тусад нь борлуулж болох бол тус тусад нь бүртгэлд тусгана.
Тусад нь борлуулж болохгүй бол хөрөнгө оруулалтын
зориулалттай үндсэн хөрөнгө гэж тооцно.
Тусад нь борлуулж болохгүй бол хөрөнгө оруулалтын
зориулалттай үндсэн хөрөнгө гэж тооцно.
үйлдвэрлэл эсвэл захиргааны
зориулалтаар бага хэсгийг нь
эзэмших
үйлдвэрлэл эсвэл захиргааны
зориулалтаар бага хэсгийг нь
эзэмших

6. 6
НББОУС 40 Хөрөнгө
оруулалтын зориулалттай үл
хөдлөх хөрөнгө
Анхдагч үнэлгээАнхдагч үнэлгээ
Хүлээн зөвшөөрөлтХүлээн зөвшөөрөлт
Дараа үеийн зарлагаДараа үеийн зарлага

7. 7
НББОУС 40
Анхдагч хүлээн зөвшөөрөлтийн дараа
үеийн үнэлгээ
Дараа үеийн үнэлгээДараа үеийн үнэлгээ
Бодит үнэ цэнийн загварБодит үнэ цэнийн загвар Өртгийн загварӨртгийн загвар
Зах зээлийн үнэЗах зээлийн үнэ Гол хандлага
НББОУС16
Гол хандлага
НББОУС16

8. 8
НББОУС 40 Хөрөнгө
оруулалтын зориулалттай үл
хөдлөх хөрөнгө
 бүх үл хөдлөх хөрөнгийг бодит үнэ цэнээр нь
үнэлнэ
 мэргэжлийн үнэлгээчний үнэлгээнд үндэслэхийг
дэмждэг
• бодит үнэ цэнийн өөрчлөлтөөс үүссэн олз эсвэл
гарзыг тайлангийн үеийн цэвэр ашиг/ алдагдалд
тусгах ёстой.
• Тавилгатай ажлын байр түрээслүүлбэл- ажлын
байрны бодит үнэ цэнэд тавилгын бодит үнэ цэнийг
оруулж тооцдог
Бодит үнэ цэнийн загвар

9. 9
НББОУС 40 Жишээ бодлого
Компани үндсэн хөрөнгийн талаар мэдээлэл. Үүнд:
Газар 800 000
Барилга 2100 000
Түрээслүүлэх талбайг ихэсгэхэд гаргасан зардал 400 000
Жилд үндсэн хөрөнгийн засвар үйлчилгээнд 50 000
Жилийн түрээсийн орлого 160 000
Компани барилгынхаа талбайн 6% -г өөрийн удирдлагын
зориулалтаар, үлдсэн хэсгийг нь үйл ажиллагааны
түрээсээр түрээслүүлдэг. Барилгын харуул,хамгааллалтын
зардлыг тус компани хариуцдаг.
Компани хөрөнгө оруулалтын зориулалттай үндсэн хөрөнгөө
бодит үнэ цэнийн аргаар үнэлдэг.
2000.12.31 нд үнэлгээний компани тухайн хөрөнгийг 3620 000
үнэлсэн.

10. 10
НББОУС 40 Жишээ бодлого
Компани үндсэн хөрөнгөө ХОЗҮХэсэхийг тодорхойлно.
Санхүүгийн тайлан 2000.12.31
Дүн
ХО-ын зориулалттай
үндсэн хөрөнгө ( а) 3 600 000
Тодруулга а/Бүртгэлийн бодлого
а/ үндсэн хөрөнгө - түрээсийн орлого олоход ашигладаг
б/ бодит үнэ цэнийн аргаар үнэлдэг

11. 11
НББОУС 40 Жишээ бодлого
б/ Санхүүгийн тайлан
ХО-н зориулалттай үндсэн хөрөнгө
Эхний үлдэгдэл ----
Нэмэгдсэн дүн 2 900 000
Барилгын сайжруулалт 400 000
Бодит үнэ цэнээр үнэлсний үнийн зөрүү 300 000
3 600 000
Тооцоолол
ХО-н зориулалттай хөрөнгийн балансын дүн
Газар 800 000
Барилга 2 100 000
Барилгын сайжруулалт 400 000
3 300 000
Хөрөнгийн бодит үнэ цэнэ 3 600 000
Үнийн зөрүү 300 000

12. 12
НББОУС 40
Анхдагч хүлээн зөвшөөрөлтийн дараа
үеийн үнэлгээ
Бодит үнэ цэнийг үнэн зөв, найдвартай хэмжих боломжгүй
үед
 Зах зээлийн зэрэгцүүлэгдэх ажил гүйлгээ нь тогтмол бус
 Бодит үнэ цэнийн тооцооны сонголтот хувилбар нь бэлэн бус байх
нөхцөлд
НББОУС 16 Үндсэн хөрөнгийн гол хандлагыг
ашиглан үнэлэх ёстой.
• үлдэх үнэ цэнэ нь тэг байна.
• Данснаас хасах хүртэл хугацаанд НББОУС
16-г үргэлжлүүлэн мөрдөнө.
Өртгийн загварӨртгийн загвар

13. 13
НББОУС 40
Шилжүүлэлт
Хөрөнгийн ашиглалтанд өөрчлөлт
гарсныг нотлох үед
эзэмшиж эхлэх үед
Хөрөнгө
оруулалтын
зориулалттай
үл хөдлөх
хөрөнгөөс
Өмчлөгч
эзэмшсэн үл
хөдлөх
хөрөнгө
Борлуулах зорилгоор
сайжруулалт хий эхлэх
Бараа
материалын
ангилалд
Барилгын ажил дуусах үед
эзэмшил дуусах үед
түрээс / арилжааны /

14. 14
НББОУС 40
Шилжүүлэлт
ашиглалтанд
өөрчлөлт орсон
өдрийн бодит
үнэ цэнэ
Бодит үнэ
цэнэ
ХОЗҮХХ –
Хөрөнгө
Дансны үнэ
Бодит үнэ
цэнэ
Хөрөнгө - ХОЗҮХХ
Зөрүү нь цэвэр
ашиг, алдагдал

15. 15
НББОУС 40 Данснаас
хасалт
 Хөрөнгө оруулалтын зориулалттай үл
хөдлөх хөрөнгийг
 худалдан борлуулах НББОУС 18
 санхүүгийн түрээсээр түрээслүүлэх замаар
данснаас хасна. НББОУС 17
 үүсэх олз эсвэл гарз
 хөрөнгийн дансны үнэ ба ашиглалтаас хасахад
үүссэн цэвэр орлого хоёрын зөрүүгээр
тодорхойлох
 орлого эсвэл зардал гэж хүлээн зөвшөөрнө.

16. 16
НББОУС 40 Тодруулга
 үл хөдлөх хөрөнгөнөөс ялгах шалгуур
 бодит үнэ цэнийг тодорхойлоход ашигласан арга
 Санхүүгийн үр дүнгийн тайланд тусгасан
зүйлсийн дүнг
 НББОУС 17 Түрээс-д заасан тодруулга
 Бодит үнэ цэнийн загвар ашигладаг бол үл
хөдлөх хөрөнгийн тайлангийн үеийн эхний болон
эцсийн дансны үнийн тохируулгыг
 Өртгийн загвар ашигладаг нэмэлт тодруулгыг
хийнэ.

17. 17
НББОУС 40 Шийдвэрийн
мод
Эхлэл
Үйл ажиллагааны хэвийн нөхцөлд борлуулахаар
хүлээгдэж буй үл хөдлөх хөрөнгө байгаа юу
Өмчлөгч-эзэмшсэн үл хөдлөх хөрөнгөтэй юу?
Барьж байгуулж буй эсвэл сайжруулж буй үл хөдлөх
хөрөнгөтэй юу?
Үл хөдлөх хөрөнгө нь хөрөнгө оруулалтын
зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгө болно.
үгүй
үгүй
үгүй
НББОУС 2 ийг
ашигла
тийм
НББОУС 16-г ашигла
/ гол ба зөвшөөрөгдсөн
хандлага/
тийм
НББОУС 16-г ашигла
барилга дуустал.
тийм
НББОУС 16 –г / гол/
НББОУС 40-д заасан
нэмэлтийн хамт
Өртгийн загвар
НББОУС 40-г
ашигла
Бодит үнэ цэнийн загвар