More Related Content
Similar to Audit 4 5 (20)
More from GurragchaaIshnavaan
More from GurragchaaIshnavaan (20)
Audit 4 5
- 4. Аливаа үйл ажиллагааны эцсийн үр дүн нь түүнийг хэрхэн
төлөвлөж хэрэгжүүлснээс их хамаардаг.
Энэ нь аудитын үйл ажиллагаанд ч гэсэн адил хэрэгждэг. Тийм ч
учраас Нийтээр Хүлээн Зөвшөөрсөн Аудитын Стандарт (НХЗАС)-д
“аудитор нь ажлаа төлөвлөж гүйцэтгэх ба туслахтай бол ажлыг нь
хянаж чиглүүлнэ” гэж заасан байдаг.
- 5. Аудитын үйл ажиллагааг төлөвлөх нь дараах ач
холбогдолтой
• Ажил үйлчилгээний уялдаа холбоог сайжруулах
• Хийж ажлын цар хүрээг зөв тодорхойлох
• Ажлаа шуурхай гүйцэтгэх
- 6. Аудитын төлөвлөгөө хөтөлбөр дараах ач
холбогдолтой.
• Аудитын дүгнэлтийн үндэс болж чадахуйц хангалттай
хэмжээний зохистой нотолгоог цуглуулах
• Аудитын үйл ажиллагаанд гарах зардал болон хугацааг
хянах
• Үйлчлүүлэгчтэй үл ойлголцох явдлаас сэргийлэх
- 7. Үйлчлүүлэгчээ сонгох
Үйлчлүүлэгчийн талаарх мэдээлэл цуглуулж, Аудитын зорилго ба хүрээг
тодорхойлох
Аудитын эрсдлийг тогтоох
Материаллаг байдалд үнэлэлт өгнө
Төлөвлөхүешат
Аудитын төлөвлөлтийн үе шатанд дараах
горим хэрэгжүүлнэ
Дотоод хяналттай танилцаж, эрсдлийг үнэлнэ
Аудитын хөтөлбөр боловсруулна
- 8. 1-рт. Үйлчлүүлэгчээ сонгоход анхаарч ажиллах
зүйлс:
• Үйлчлүүлэгчийн бизнесийн орчин,
• Санхүү удирдлагын байдал,
• НББ-ийн тогтолцоо,
• Аудитад хандах хандлага,
• Дотоод хяналтын байдал,
• Өөрийн аудиторуудын мэдлэг чадвар туршлага.
- 9. Үйлчлүүлэгчээ сонгосоны дараа гэрээ байгуулахын өмнө
аудиторын гэрээт ажлын захидлыг илгээж хариу авсан
байх ёстой.
Аудиторын гэрээт ажлын захидалд:
- Аудиторын хамрах хүрээ,
- Үйлчлүүлэгч байгууллагын удирдлагын хүлээх хариуцлага,
- Аудит хийх боломжоор хэрхэн хангах,
- Аудиторын дагаж мөрдөх хууль, стандарт, дүрэм,
журам, хариуцлагын талаар дурьддаг.
- 10. Үйлчлүүлэгчтэй ажлын гэрээ байгуулснаар ажлын хэсгийг
томилох бололцоотой болдог.
Ажлын хэсгийг аудит хийх байгууллагатай ямар нэгэн
сонирхолын зөрчилгүй гэдгийг батламжилсны дараа
аудитын компаний захирал тушаалаа гаргаж аудитын багаа
томилдог.
- 11. Аудитын баг
Огноо Гарын үсэгОвог нэр Албан тушаал
СОНИРХЛЫН ЗӨРЧИЛГҮЙ ТУХАЙ МЭДЭГДЭЛ
Аудитын код:
Аудитын нэр:
Монгол Улсын Аудитын тухай хууль, Аудитын олон улсын стандарт, Төрийн хяналт шалгалтын стандартад
заасны дагуу дээр дурдсан аудитыг хийж гүйцэтгэхэд бидний зүгээс ажил төрлийн, хувийн болон санхүүгийн ямар
нэгэн сонирхлын зөрчил байхгүй гэдгээ баталж байна.
- 12. БАТЛАВ. ЗАХИРАЛ
АУДИТЫН АЖИЛД ТОМИЛОХ ХУУДАС
Ажлын нэр: ______ Гэрээний дугаар: _______
Удирдах аудитор: _________
Аудитын баг: _________
Чанарын хяналтын менежер: __________________
Санхүүжүүлэх эх үүсвэр: Гэрээний дагуу
Аудитын төрөл: Санхүүгийн тайлангийн аудит
Аудитын цар хүрээ: __________________
Аудитын зорилго: Санхүүгийн тайлан нь СТОУС-ын дагуу бэлтгэгдсэн
Тусгай удирдамжууд: __________________
Аудитын ажлыг эхлэх огноо: __________________
Талбарын ажлыг дуусгах огноо: __________________
Тайлан бичиж дуусгах огноо: __________________
Бүрдүүлсэн ажлын баримтын хуудасны тоо: __________________
- 13. 2-рт. Үйлчлүүлэгч байгууллагын талаарх дараах
мэдээллийг цуглуулна.
• Санхүү
• Бизнес
• НББ, дотоод хяналт
• Хууль эрх зүйн орчин
• Дэлгэрэнгүй мэдээлэл цуглуулах нь:
- Төлөвлөгөө үндэслэл сайтай,
- Аудитын үйл ажиллагаа үр дүнтэй болох нэг чухал нөхцөл юм.
- 14. Мэдээллийг цуглуулахдаа:
- Баримт бичиг,
- Хурлын протокол
- Дүрэм журам,
- Санхүүгийн тайлан гэх мэт бичгэн мэдээллийг
ашиглахаас гадна
- Байгууллагын ажилтнууд
- Өмнөх аудитор
- Хуульч зэрэг хүмүүстэй уулзан ярилцаж болно.
- 15. 3-рт. Эрсдлийг үнэлэх
Аудитор аудитыг гүйцэтгэхдээ мэргэжлийн үл итгэх
хандлагыг баримтлах бөгөөд “Юу буруугаар
илэрхийлэгдэж болох вэ?” гэсэн асуултыг байнга тавьж
байх хэрэгтэй.
- 16. АОУС200-д зааснаар аудитор аудитын эрсдлийг хамгийн
бага түвшинд байлгах зорилгыг хангах үүднээс аудитын
ажлыг төлөвлөж гүйцэтгэнэ.
Аудитын эрсдэл гэдэг нь аудиторын дүгнэлт буруу байж
болох магадлал юм. Аудитын эрсдлийг дотор нь:
• Уламжлалт риск
• Хяналтын риск
• Илрүүлэлтийн риск гэж ангилдаг.
нийт эрсдэл АР=УР*ХР*ИР
- 17. Эрсдлийг үнэлэх ач холбогдол
- Алдаа эсвэл буруу тайлагнал байж болох чухал хэсгүүдийг
тодорхойлох
- Алдаа байх боломжтой зүйлсд чиглэсэн аудитын ажлыг төлөвлөх
- Аудитын явцад алдаатай тайлагналыг илрүүлэх
- Хамгийн үр дүнтэй ба үр ашигтай аудитыг хэрэгжүүлэх
- Буруу аудитын дүгнэлт гаргах эрсдлийг бууруулах
- Аудитор шүүхэд нэхэмжлэгдэхээс сэргийлэх
- Үйлчлүүлэгч тасралтгүйгээр үйл ажиллагаагаа явуулах
боломжтой эсэхийг тодорхойлох
- 18. Аудитын эрсдлийн үнэлгээг хийхэд дараах
төрлийн эрсдлийг мөн харгалзан үзэх шаардлагатай.
• Залилангийн эрсдэл
• Түүврийн эрсдэл
- 19. 4-рт. Материаллаг байдалд үнэлэлт өгөх
Материаллаг байдал гэдэг нь алдаатай мэдээлэл хэрэглэгчийн
шийдвэр гаргалтанд хэр нөлөөлж байгааг харуулдаг ойлголт юм.
Материаллаг бус алдаа: Энэ нь хэрэглэгчийн шийдвэр гаргалтанд ямар нэгэн
байдлаар нөлөө үзүүлэхгүй алдаа
Материаллаг байдлын түвшин дунд зэрэг алдаа: Энэ нь хэрэглэгчийн шийдвэр
гаргалтанд тодорхой хэмжээгээр нөлөөлдөг боловч бодит байдлыг харуулж
чадахуйц хэмжээний алдаа.
Материаллаг алдаа: Энэ нь хэрэглэгчийн шийдвэр гаргалтанд буруу нөлөө
үзүүлэх хэмжээний алдаа.
ISA 320 Аудитор дүгнэлт өгөхдөө материаллагийн түвшинг харгалзан
үзэх шаардлагатай.
- 20. Материаллаг хэмжээг аудиторын мэргэжлийн шийдлээр
тодорхойлох буюу дараах үйл ажиллагаанд ашиглана.
Үүнд:
а. Аудитын горимуудын мөн чанар, хугацаа, цар хүрээг
тодорхойлох
б. Алдаатай буруу тайлагналын нөлөөг үнэлэх
- 21. Материаллаг байдлыг дараах үзүүлэлтүүдээс хувь
хэмжээгээр тооцоолдог. Үүнд:
1. Нийт хөрөнгө,
2. Нийт эх үүсвэр
3. Нийт зардал
4. Нийт орлого
5. Татвар төлөхийн өмнөх ашиг
Аудитор өөрийн мэдлэг, туршлага, мэргэжлийн мэдрэмжид
үндэслэн дээрх үзүүлэлтүүдээс сонголт хийдэг.
- 22. 5-рт. Үйлчлүүлэгчийн дотоод хяналтын системд
үнэлэлт өгөх
Дотоод хяналт гэдэг нь байгууллагын хөрөнгийг
үрэгдүүлэх, бүртгэлд буруу тусгах, буруу тайлагнах
явдлаас сэргийлэх, хянах зорилгоор удирдлагын зүгээс
хэрэгжүүлж байгаа хяналтын тогтолцоо юм.
Дотоод хяналтыг зохион байгуулснаар бизнесээ эмх цэгцтэй үр ашигтай
хөтлөх, өмч хөрөнгийн найдвартай байдлыг хангах, хууль бус үйлдэл алдаанаас
сэргийлэх, НББ хөтлөлтийн иж бүрэн үнэн зөв байдлыг хангах, санхүүгийн
мэдээллийг хугацаанд нь бэлтгэх зэрэг ач холбогдолтой байдаг.
- 23. ААНБайгууллагад хэрэгжүүлж буй дотоод хяналт
нь дараах бүрдэл хэсгүүдтэй. Үүнд:
• Дотоод хяналтын орчин
• НББ-ийн тогтолцоо
• Дотоод хяналтын горим
- 24. 6-рт. Аудитын төлөвлөгөө хөтөлбөрөө боловсруулах
Төлөвлөлтийн шатны төгсгөлд ажлын ерөнхий
төлөвлөгөө, хөтөлбөр боловсруулдаг. Аудитын
төлөвлөгөөнд ажлын талбар, гүйцэтгэх хугацаа, аудитор
зэргийг тусгаж өгсөн байна.
Төлөвлөгөөг боловсруулахдаа байгууллагын талаар олж
цуглуулсан мэдээлэл, аудиторын эрсдэл болон
материаллагын түвшин зэргийг харгалзан үзнэ.
- 25. Аудитын төлөвлөгөө нь тухайн ажлын талаар
ерөнхий ойлголт өгөхүйц мэдээллийг агуулсан баримт
бичиг юм. Энэ дараах ерөнхий загвартай байж болно.
- 26. Аудитын төлөвлөгөө
Үйлчлүүлэгч байгууллагын нэр:
№ Гүйцэтгэх ажил Хэрэгжүүлэх
хугацаа
Гүйцэтгэх
ажилтны нэр
Гүйцэтгэх
ажилтны гарын
үсэг
1 Эхний үлдэгдлийг аудитлах
2 Мөнгөн хөрөнгийн дансыг аудитлах
3 Авлагын дансыг аудитлах
4 Бараа материалын дансыг аудитлах
5 Үндсэн хөрөнгийн дансыг аудитлах
6 Борлуулалтын циклийг аудитлах
АУДИТЫН КОМПАНИЙН ЗАХИРАЛ: .............
АУДИТЫН БАГИЙН АХЛАГЧ: ..................
Аудитын төлөвлөгөө нь тухайн ажлын талаар ерөнхий ойлголт өгөхүйц
мэдээллийг агуулсан баримт бичиг юм. Энэ дараах ерөнхий загвартай
байж болно.
- 27. Аудитын хөтөлбөр гэдэг нь шалгалт явуулах
төлөвлөгөөнд суурилсан удирдамж бичиг баримт болно.
Хөтөлбөрт аудиторын гүйцэтгэх алхамуудыг нарийвчлан
тусгаж өгсөн байх шаардлагатай.
Жишээ нь: Санхүүгийн тайлангийн аудитын үед мөнгөн
хөрөнгийн аудитын талбарт хийгдэх ажлуудыг
хөтөлбөрийн 1 хэсэг болгон харуулая.
- 28. Мөнгөн хөрөнгийн аудитын хөтөлбөр
№ Аудитын горим Гүйцэтгэх
хугацаа
Гүйцэтгэх
аудитор
Тэмдэглэл
1 Касс дахь бэлэн мөнгөний тооллогод
оролцох, тооллогын баримттай танилцах
2 Бэлэн мөнгөний хөдөлгөөнтэй холбоотой
анхан шатны баримтын бүрдүүлбэртэй
танилцах
3 Кассын зохион байгуулалттай танилцах
4 Мөнгөн хөрөнгийн журналуудыг шалгах
гм