More Related Content
More from unenbat4411 (18)
17
- 2. НББОУС 17- Түрээс
Зорилго:
Түрээсийн зорилго нь түрээстэй
холбоотойгоор түрээслэгч болон
түрээслүүлэгчийн хэрэглэхэд зохистой
нягтлан бодох бүртгэлийн бодлого,
тодруулгыг тодорхойлоход оршино.
- 3. НББОУС 17- Түрээс
Түрээс гэдэг нь түрээслүүлэгч тал нь өөрийн
эзэмшлийн хөрөнгийг тодорхой харилцан
зөвшилцсөн хугацаанд тодорхой хэмжээний
төлбөртэйгөөр ашиглуулах эрхийг түрээлэгчид
шилжүүлэх үйл ажиллагааг зохицуулсан гэрээ
хэлцэл юм. Түрээсийн гэрээнд дараах
зүйлүүдийг тусгана. Өөрөөр хэлбэл 2 тал
хөрөнгө ашиглах, ашиглуулах үйл ажиллагаатай
холбоотой харилцааг зохицуулах албан бичиг
хэлэлцээр бүхий үйл ажиллагаа юм.
- 4. НББОУС 17- Түрээс
Түрээсийн гэрээнд дараах зүйлүүдийг тусгана.
Түрээсийн хугацаа
Түрээсийн төлбөр
Түрээсээрх хөрөнгөтэй холбоотой зарим зардлыг аль тал нь хариуцах
эсэх
Түрээсийн гэрээг өөрчилж болох нөхцөл
Түрээсийн гэрээг цуцлах нөхцөл: Үүнд дараах нөхцлүүд багтна.
• Ямар нэгэн санамсаргүй тохиолдол гарснаар
•Түрээслүүлэгчийн зөвшөөрснөөр
•Түрээслэгч тухайн хөрөнгө юмуу эсвэл түүнтэй ижил төстэй хөрөнгө
түрээслэхээр шинэ түрээслүүлэгчтэй гэрээ байгуулбал.
•Түрээсийн төлбөр дээр торгууль нэмж төлөөд гэрээг цуцалж болохоор
бол.
Түрээслэсэн хөрөнгийн өмчлөлтэй холбогдсон эрсдэл ба өгөөж нь
түрээслэгч эсвэл аль алинд нь хамаарах.
- 5. 5
Түрээсийн ангилал
Санхүүгийн түрээс /Finance leases/
гэдэг нь хөрөнгийн өмчлөлтэй холбогдсон
бүх эрсдэл болон өгөөжийг түрээслэгчид
шилжүүлж байгаа түрээс юм.
Үйл ажиллагааны түрээс /Operating
leases/ гэдэг нь санхүүгийн түрээсээс
бусад түрээс юм.
- 6. 6
Санхүүгийн түрээсийн шалгуур
Доорх шалгууруудын аль нэг болон хэд хэдэн нөхцлүүдийг хангасан
нөхцөлд санхүүгийн түрээс гэж үздэг.
1. Түрээсийн гэрээгээр түрээсийн хугацааны эцэст хөрөнгө эзэмших
эрх нь түрээслэгчид шилжиж байвал.
2. Түрээсийн гэрээний эцэст түрээслэгч тухайн хөрөнгийг тухайн
үеийн бодит үнээс харьцангуй хямд үнээр худалдан авах эрхтэй
байвал.
3. Түрээсийн гэрээний хугацаа нь уг хөрөнгийн ашиглалтын
хугацааны 75% ба түүнээс дээш хувьтай тэнцэж байвал.
4. Түрээсийн хугацааны эхэнд түрээсийн төлбөрийн өнөөгийн үнэ
цэнэ нь хөрөнгийн зах зээлийн үнийн 90% ба түүнээс дээш хувьтай
тэнцэж байвал.
5. Түрээслэсэн хөрөнгө нь тусгай шинж чанартай байх бөгөөд зөвхөн
түрээслэгч түүнд томоохон өөрчлөлт хийхгүйгээр ашиглагдаг бол.
6. Түрээслэгч нь түрээсийг цуцалвал үүнтэй холбогдон
түрээслүүлэгчид учрах хохирлыг хариуцдаг бол.
- 7. Санхүүгийн түрээсийн хэлбэрүүд
Түрээслүүлэгчийн хувьд санхүүгийн түрээс нь
доорхи 2 хэлбэртэй байна.
Борлуулалт хэлбэрийн түрээс: Энэ нь
тухайн хөрөнгийн ӨҮЦ буюу ЗЗҮ нь дансны
үнээс илүү байвал олзыг хүлээн зөвшөөрч
байдаг хэлбэр юм.
Шууд санхүүжилтийн түрээс: Түрээсэлж
буй хөрөнгийн ӨҮЦ нь дансны үнэтэй тэнцүү
байвал шууд санхүүжилтийн түрээс гэнэ.
- 8. Түрээсийн тооцоолол
Түрээсийг санхүүгийн түрээс хэмээн бүртгэх тохиолдолд
доорхи үзүүлэлтүүдийг тодорхойлсон байх шаардлагатай.
1. Тайлант хугацаа бүрийн түрээсийн төлбөр /хамгийн
бага түрээсийн төлбөр/: Энэ нь түрээслэгчээс
түрээслүүлэгчид төлөх түрээсийн төлбөр бөгөөд
түрээстэй холбоотой ямар нэгэгн болзошгүй төлбөр,
үйлчилгээний зардал, түрээслүүлэгчийн төлсөн татвар
зэргийг оруулаагүй төлбөр юм.
2. Үлдэх үнэ цэнэ: Түрээслэсэн хөрөнгийн түрээсийн
хугацааны эцэс дэх тооцоолсон зах зээлийн үнэ юм.
- 9. Түрээсийн тооцоолол
Түрээсийн гэрээний үлдэх үнэ цэнийг баталгаатай ба
баталгаагүй гэж 2 ангилдаг.
•Баталгаат үлдэх үнэ цэнэ: Түрээслүүлэгч нь түрээсийн
хугацааны эцэст үлдэх үнэ цэнээс хүлээж буй орлого ямар
нэгэн шалтгааны улмаас буурвал түүнийг түрээслэгч тал
нөхөж төлнө хэмээн зөвшөөрсөн бол баталгаат үлдэх үнэ цэнэ
гэнэ. Баталгаат үнэ цэнэ нь түрээслэгчийн тооцож буй
түрээсийн төлбөрийн өнөөгийн үнэ цэнэд орж тооцогддог.
•Баталгаагүй үнэ цэнэ: Түрээсийн хугацааны эцэс дэх үлдэх
үнэ цэнийг төлөхийг түрээслэгч тал баталаагүй зөвхөн
түрээслүүлэгч тал хүлээн зөвшөөрч байвал баталгаагүй үлдэх
үнэ цэнэ гэнэ. Баталгаагүй үнэ цэнэ нь түрээслэгчийн
тооцоолж буй түрээсийн төлбөрийн өнөөгийн үнэ цэнэд орж
тооцогддоггүй харин түрээслүүлэгчийн хувьд өнөөгийн үнэ
цэнийн тооцоололд оруулна
- 10. Түрээсийн тооцоолол
3. Түрээсийн нуугдмал хүүний түвшин: Түрээслүүлэгч
түрээслэгчээс авах тайлант хугацаа бүрийн нийт төлбөрийг
/энд түрээсийн төлбөр болон хүүгийн төлбөр багтсан/
тогтооход хэрэглэж буй хүүний түвшин юм.
4. Түрээслэгчийн тооцоолсон хүүний түвшин:
Түрээслэгчийн ижил төстэй түрээст төлөх хүүний түвшин
эсвэл түрээсийн хөрөнгийг худалдан авахад шаардагдах
мөнгийг ижил хугацаатай зээлэхэд төлөх хүүний түвшин юм.
Түрээслэгч нь түрээсийн төлбөрийн өнөөгийн үнэ цэнийг
тооцохдоо энэ тооцоолсон хүүгийн түвшинг хэрэглэдэг. Хэрвээ
түрээслэгч тал, түрээслүүлэгчийн нуугдмал хүүний түвшинг
мэдэж байгаа бөгөөд нуугдмал хүүний түвшин тооцоолсон
хүүний түвшингээс бага байвал түрээсийн төлбөрийн
өнөөгийн үнэ цэнийг тооцохдоо нуугдмал хүүний түвшинг
ашиглана.
- 11. Түрээсийн тооцоолол
5. Түрээсийн төлбөрийн өнөөгийн үнэ цэнэ: Түрээсийн төлбөрийг тайлант хугацаа бүрийн
эцэст төлж байвал энгийн хугацаатай тогтмол мөнгөний өнөөгийн үнэ цэнийг тооцдог томъёог
ашиглна.
- 12. 5. Түрээсийн төлбөрийн өнөөгийн үнэ цэнэ: Түрээсийн төлбөрийг тайлант хугацаа бүрийн
эхэнд төлж байвал энгийн хугацаатай тогтмол мөнгөний өнөөгийн үнэ цэнийг тооцдог томъёог
ашиглна.
Түрээсийн тооцоолол