SlideShare a Scribd company logo
1 of 120
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
PHAN THỊ HỒNG THẮNG
§ÞNH TéI DANH §èI VíI TéI TµNG TR÷, VËN CHUYÓN,
MUA B¸N TR¸I PHÐP HOÆC CHIÕM §O¹T CHÊT MA TóY
(Trªn c¬ së sè liÖu thùc tiÔn ®Þa bµn tØnh §¾k L¾k)
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
HÀ NỘI - 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
PHAN THỊ HỒNG THẮNG
§ÞNH TéI DANH §èI VíI TéI TµNG TR÷, VËN CHUYÓN,
MUA B¸N TR¸I PHÐP HOÆC CHIÕM §O¹T CHÊT MA TóY
(Trªn c¬ së sè liÖu thùc tiÔn ®Þa bµn tØnh §¾k L¾k)
Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự
Mã số: 60 38 01 04
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN KHẮC HẢI
HÀ NỘI - 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu
khoa học của riêng tôi. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn
trong luận văn bảo đảm độ tin cậy, chính xác và trung
thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng
được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận văn
PHAN THỊ HỒNG THẮNG
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các bảng, biểu đồ
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI
VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI
PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY...........................10
1.1. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI VÀ Ý NGHĨA CỦA VIỆC ĐỊNH
TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA
BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY ............10
1.1.1. Khái niệm định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy........................................10
1.1.2. Phân loại các trƣờng hợp định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy ..................16
1.1.3. Ý nghĩa của việc định tội danh đối với tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy................................23
1.2. CƠ SỞ PHÁP LÝ VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỊNH TỘI
DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA
BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY...........28
1.2.1. Cơ sở pháp lý của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy ..................29
1.2.2. Cơ sở khoa học của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy ..................37
1.3. CÁC GIAI ĐOẠN ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG
TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC
CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY ......................................................42
1.3.1. Thu thập, kiểm tra, đánh giá toàn diện chứng cứ chứng minh sự
thật của vụ án tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy ......................................................................44
1.3.2. So sánh, đối chiếu các tình tiết của vụ án đã đƣợc làm rõ với quy
định của Điều 194 Bộ luật hình sự để xác định sự tƣơng đồng ............46
1.3.3. Đƣa ra kết luận về tội danh ngƣời đã thực hiện hành vi quy định
tại Điều 194 Bộ luật hình sự...............................................................48
Chương 2: THỰC TRẠNG ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI
TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP
HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH ĐẮK LẮK..............................................................................49
2.1. KHÁI QUÁT ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH TỈNH ĐẮK LẮK CÓ
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG
TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC
CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY ......................................................49
2.1.1. Khái quát tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, dân cƣ tỉnh Đắk Lắk........49
2.1.2. Tình hình công tác thụ lý, giải quyết án hình sự và tội tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy của
Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk ...........................................................51
2.2. THỰC TIỄN ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ,
VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM
ĐOẠT CHẤT MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK .........55
2.2.1. Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
hoặc chiếm đoạt chất ma túy trong trƣờng hợp tội phạm hoàn thành.....55
2.2.2. Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trong các trƣờng hợp đặc biệt.....62
2.2.3. Một số tồn tại, hạn chế và các nguyên nhân cơ bản...........................68
Chương 3: NHỮNG YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG
TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC
CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY ...................................................78
3.1. NHỮNG YÊU CẦU NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐỊNH TỘI
DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA
BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY...........78
3.1.1. Yêu cầu về chính trị, xã hội ...............................................................78
3.1.2. Yêu cầu về lý luận và thực tiễn..........................................................81
3.1.3. Yêu cầu về lập pháp hình sự ..............................................................82
3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT
NAM NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CỦA VIỆC ĐỊNH
TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA
BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY .............83
3.2.1. Hoàn thiện Bộ luật hình sự Việt Nam................................................85
3.2.2. Ban hành các văn bản hƣớng dẫn thi hành.........................................93
3.3. NHỮNG GIẢI PHÁP KHÁC NHẰM NÂNG CAO HIỆU
QUẢ CỦA VIỆC ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG
TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC
CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY ......................................................99
3.3.1. Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và làm tốt công tác
tổ chức, cán bộ tƣ pháp, đặc biệt là đội ngũ Thẩm phán ...................99
3.3.2. Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp, xử lý nghiêm minh khi
xét xử và trong việc áp dụng đúng các tình tiết liên quan đến
việc định tội danh, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách
nhiệm hình sự...................................................................................103
3.3.3. Nâng cao chất lƣợng phối hợp giữa Cơ quan điều tra, Viện
kiểm sát, Tòa án ...............................................................................105
KẾT LUẬN..................................................................................................107
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................110
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ
Số hiệu bảng Tên bảng Trang
Bảng 2.1. Các đơn vị hành chính của tỉnh Đắk Lắk 50
Bảng 2.2. Tình hình xét xử chung và tội tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy của
Tòa án nhân dân tỉnh 52
Bảng 2.3. Tỷ lệ tình hình xét xử chung và tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma
túy của Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk trong giai
đoạn 05 năm (2010 - 2014) 54
Biểu đồ 2.1. Tình hình xét xử chung và tội tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy của
Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk trong giai đoạn 05
năm (2010 - 2014) 53
1
MỞ ĐẦU
Khoản 1 Điều 31 Hiến pháp Việt Nam năm 2013 quy định: “1. Người
bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình
tự luật định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật...” [23].
Nhƣ vậy, điều đó có nghĩa chừng nào chƣa có bản án kết tội của Tòa án đã có
hiệu lực pháp luật thì ngƣời bị buộc tội vẫn đƣợc coi là ngƣời chƣa có tội.
Một ngƣời tƣ cách từ “người phạm tội” trở thành “người có tội” nhất định
phải có một bản án kết tội đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án và đƣợc chứng
minh theo trình tự luật định. Phán quyết của Tòa án mang tính tuyệt đối vì xét
xử là hoạt động của Tòa án nhằm đƣa ra phán quyết cuối cùng mà quyết định
này liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến các lĩnh vực quan hệ xã hội quan
trọng nhất nhƣ tự do, danh dự, tài sản, nhân thân, thậm chí cả tính mạng con
ngƣời. Do đó, để ra một bản án công bằng, có căn cứ và đúng pháp luật đòi
hỏi việc định tội danh và quyết định hình phạt là các hoạt động cơ bản và
quan trọng mang tính quyết định, xác định một ngƣời có tội hay không có tội.
Đây là nội dung cơ bản của việc áp dụng pháp luật hình sự trong quá trình xét
xử, là một trong những biện pháp đƣa các quy phạm pháp luật hình sự vào
cuộc sống. Trên cơ sở xác định ngƣời phạm tội đã thực hiện hành vi phạm tội
gì, quy định tại điều, khoản nào của Bộ luật hình sự, cơ quan có thẩm quyền
(Tòa án) sẽ quyết định một hình phạt phù hợp đối với hành vi phạm tội đó. Vì
thế, định tội danh đúng không những để quyết định hình phạt đúng, mà còn
phân hóa trách nhiệm hình sự và cá thể hóa hình phạt chính xác, qua đó bảo
vệ các quyền và tự do của con ngƣời, của công dân trong lĩnh vực tƣ pháp
hình sự. Ngƣợc lại, định tội danh sai sẽ dẫn đến một loại hậu quả tiêu cực
nhƣ: không bảo đảm đƣợc tính công minh, có căn cứ và đúng pháp luật của
hình phạt do Tòa án quyết định, truy cứu trách nhiệm hình sự ngƣời vô tội, bỏ
2
lọt ngƣời phạm tội, thậm chí xâm phạm thô bạo danh dự và nhân phẩm, các
quyền và tự do của công dân…, làm giảm uy tín và hiệu lực của các cơ quan
bảo vệ pháp luật và Tòa án, giảm hiệu quả của cuộc đấu tranh phòng và chống
tội phạm [5, tr.17-18].
Thực tiễn xét xử các vụ án hình sự cho thấy, hiện nay, các cơ quan tiến
hành tố tụng còn gặp nhiều khó khăn, vƣớng mắc trong việc định tội danh đối
với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy.
Trong những năm qua, tình hình tội phạm về ma túy có sự thay đổi cả về số
lƣợng và tính chất các vụán, số đối tƣợng và số lƣợng ma túy, diễn biến phức
tạp, gây thiệt hại nghiêm trọng đến an ninh, trật tự chung của xã hội cũng nhƣ
sức khỏe của cộng đồng, với nhiều thủ đoạn tinh vi từ chủ thể thực hiện tội
phạm. Bộ luật hình sự do Nhà nƣớc ban hành quy định các hành vi nguy hiểm
cho xã hội bị coi là tội phạm, tuy vậy những quy định này chỉ nêu lên các dấu
hiệu đặc trƣng cơ bản nhất của một cấu thành tội phạm, trong khi trên thực tế
tội phạm xảy ra vô cùng phức tạp và đa dạng. Có khá nhiều trƣờng hợp khi
tập hợp các dấu hiệu thực tế của cấu thành tội phạm có những dấu hiệu giống
nhau nên thƣờng dễ bị lúng túng gây nhiều tranh cãi và dẫn đến định tội danh
thiếu chính xác. Bên ca ̣nh đó , trong lần sƣ̉ a đổi bổ sung Bộluâ ̣t hình sƣ̣ năm
1999 vào năm 2009, có nhiều ý kiến đề nghị sửa đổi tội tàng trữ , vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, điều đó cho thấy xung quanh
tội này còn nhiều vấn đề cần đƣợc tiếp tục trao đổi , nghiên cƣ́ u cả về mă ̣t lý
luâ ̣n và về mă ̣t thƣ̣c tiễn để hoàn thiê ̣n hơn nƣ̃a tội tàng trữ , vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, tạo điều kiện cho việc định tội
danh đƣợc chính xác.
Quá trình giải quyết vụ án một cách công minh, có căn cứ và đúng pháp
luật, đồng thời bảo vệ một cách vững chắc các quyền và tự do của công dân
bằng pháp luật hình sự là một trong những nguyên tắc trong giai đoạn xây
3
dựng Nhà nƣớc pháp quyền Việt Nam hiện nay. Ý thức đƣợc tầm quan trọng
đó, Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk không ngừng đẩy nhanh tiến độ, nâng cao
chất lƣợng giải quyết, xét xử các loại vụ án, phấn đấu không để xảy ra việc
kết án oan ngƣời không có tội và bỏ lọt tội phạm, hạn chế tới mức thấp nhất
các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán, đảm bảo
các quyết định của Tòa án đúng pháp luật, đầy đủ, rõ ràng, dễ hiểu, có sức
thuyết phục cao và có tính khả thi. Tuy nhiên, vẫn còn một số ít trƣờng hợp
áp dụng không đúng, chƣa xem xét đầy đủ tính chất, mức độ phạm tội nên
dẫn đến việc định tội danh thiếu chính xác, việc hủy án, sửa án vẫn còn tồn tại
ở tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy.
Với lý do nêu trên, chúng tôi chọn đề tài: "Định tội danh đối với tội
tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy (trên
cơ sở số liệu thực tiễn địa bàn tỉnh Đắk Lắk)”.
2. Tình hình nghiên cứu
Định tội danh đúng có ý nghĩa rất to lớn về mặt chính trị - xã hội, đạo
đức và pháp luật, có vai trò quan trọng để bảo đảm phân hóa trách nhiệm hình
sự và cá thể hóa hình phạt, xử lý đúng ngƣời, đúng tội và đúng pháp luật, làm
rõ ranh giới giữa tội phạm và những trƣờng hợp không phải là tội phạm. Tuy
nhiên, ngoài một số công trình do các nhà khoa học Liên bang Nga biên soạn
mà trong cuốn sách “Định tội danh (Lý luận, Lời giải mẫu và 500 bài tập thực
hành)”, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2011 của GS.TSKH. Lê Văn Cảm và
PGS.TS. Trịnh Quốc Toản đã dẫn ra trong Danh mục tài liệu tham khảo bao
gồm: 1) Kuđriavtxev V.N, Lý luận chung về định tội danh, Nxb. Sách pháp
lý. Maxcơva, 1972 (tiếng Nga); 2) Kuđrinôv B.A, Những cơ sở khoa học của
định tội danh, Nxb. Trƣờng Đại học Tổng hợp Quốc gia Maxcơva, 1984
(tiếng Nga); 3) Gaukhman L.Đ, Định tội danh: Pháp luật, lý luận, thực tiễn,
Trung tâm Thông tin Pháp lý xuất bản, Maxcơva, 2001 (tiếng Nga) cho thấy
4
đó là những nghiên cứu lý luận chung về định tội danh mà không có công
trình nào định tội danh đối với một nhóm tội phạm cụ thể. Còn trong nƣớc,
ngƣời viết chia thành các nhóm vấn đề sau:
* Nhóm thứ nhất - Hệ thống các giáo trình, sách chuyên khảo, sách
tham khảo liên quan đến vấn đề định tội danh và tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, có thể kể đến các công trình sau:
1) GS.TSKH. Lê Văn Cảm, Một số vấn đề lý luận chung về định tội danh,
Chƣơng I - Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần các tội phạm), Nxb. Đại
học Quốc gia Hà Nội, 2001, tái bản năm 2003 và 2007; 2) GS.TSKH. Lê Văn
Cảm, Một số vấn đề lý luận chung về định tội danh, Phần 2, Các nghiên cứu
chuyên khảo về Phần chung luật hình sự, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội,
2000; 3) PGS.TS. Trịnh Quốc Toản, Một số vấn đề lý luận về định tội danh và
hướng dẫn giải bài tập về định tội danh, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội,
1999; 4) GS.TS. Võ Khánh Vinh, Giáo trình Lý luận chung về Định tội danh,
Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 1999, tái bản năm 2010; 5) ThS. Đoàn Tấn
Minh, Phương pháp định tội danh và hướng dẫn định tội danh đối với các tội
phạm trong Bộ luật hình sự hiện hành, Nxb. Tƣ pháp, Hà Nội, 2010; 6) PGS.
TS. Lê Văn Đệ, Định tội danh và quyết định hình phạt trong Luật hình sự Việt
Nam, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2005; v.v...
* Nhóm thứ hai - Hệ thống các luận văn, luận án tiến sĩ luật học, nói
chung, chỉ có một số công trình đề cập riêng rẽ đến vấn đề định tội danh hoặc
về tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
nhƣ: 3) Nguyễn Thanh Dung, Định tội danh đối với các tội phạm về ma túy,
Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2012; v.v...
* Nhóm thứ ba - Hệ thống các bài viết, đề tài khoa học, hiện nay, trên
Tạp chí Tòa án nhân dân và một số tạp chí khác cũng đăng nhƣng chỉ mang
tính chất đơn lẻ và phân tích các dấu hiệu pháp lý giữa các tội phạm, cũng
5
nhƣ định tội danh đối với từng vụ án cụ thể, nhƣ: 1) Phan Anh Tuấn, Định tội
danh trong trường hợp một hành vi thỏa mãn dấu hiệu của nhiều cấu thành
tội phạm, Tạp chí Khoa học pháp lý, số 2/2001; 2) Nguyễn Thị Hợp, Pháp
luật về xác định tội danh và thực tiễn áp dụng, Tạp chí Tòa án nhân dân, số
15/2011; Ngoài ra, đáng chú ý là chuỗi năm bài viết về “Định tội danh - Một
số vấn đề lý luận và thực tiễn” của GS.TSKH. Lê Văn Cảm, Tạp chí Tòa án
nhân dân các số 3, 4, 5, 8 và 11/1999.
Nhƣ vậy, những bài nghiên cứu hoặc một số công trình sách báo đã nêu
mới chỉ khái quát đƣợc một số vấn đề lý luận liên quan đến hoạt động định tội
danh và thực tiễn định tội danh; phân tích, đánh giá một số nhận định liên
quan đến yếu tố định tội danh, đồng thời phân biệt với một số tội phạm trong
Bộ luật hình sự năm 1999 hoặc nghiên cứu các dấu hiệu pháp lý hình sự, trách
nhiệm hình sự đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm
đoạt chất ma túy; v.v… Tuy nhiên, hiện nay vẫn chƣa có công trình nào
nghiên cứu về vấn đề định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép hoặc chiếm đoạt trái phép chất ma túy và trên một địa bàn cụ thể là
địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của việc nghiên cứu đề tài này là phân tích khoa học để
làm sáng tỏ các vấn đề lý luận và thực tiễn về định tội danh nói chung và
định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy nói riêng, cũng nhƣ đánh giá thực tiễn áp dụng trên
địa bàn tỉnh Đắk Lắk, từ đó đƣa ra đề xuất yêu cầu và những giải pháp
nâng cao chất lƣợng, hiệu quả của việc định tội danh đối với tội tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên địa bàn
Đắk Lắk nói riêng, cả nƣớc nói chung.
6
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Từ mục đích nghiên cứu nêu trên, luận văn đặt ra những nhiệm vụ
nghiên cứu cụ thể nhƣ sau:
1) Xây dựng khái niệm định tội danh và định tội danh đối với tội tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy;
2) Phân loại và nêu ý nghĩa của việc định tội danh đối với tội tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy;
3) Phân tích cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học của việc định tội danh đối
với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy;
cũng nhƣ các giai đoạn định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy;
4) Đánh giá, phân tích thực trạng định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên địa bàn tỉnh Đắk
Lắk, từ đó chỉ ra những tồn tại, hạn chế và một số nguyên nhân cơ bản;
5) Luận chứng và đề xuất yêu cầu và những giải pháp nâng cao chất
lƣợng, hiệu quả của việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên địa bàn Đắk Lắk nói riêng, cả
nƣớc nói chung.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn đúng nhƣ tên gọi của nó - Định tội
danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt
chất ma túy (trên cơ sở số liệu thực tiễn địa bàn tỉnh Đắk Lắk).
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về định tội danh
đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma
túy theo luâ ̣t hình sƣ̣Viê ̣t Nam (nhƣ: khái niệm, phân loại, cơ sở pháp lý và
7
cơ sở khoa học, các giai đoạn của việc định tội danh đối với tội phạm này),
đánh giá thực tiễn trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk trong giai đoạn 05 năm (2010 -
2014), trên cơ sở đó, chỉ ra những tồn tại, hạn chế và một số nguyên nhân cơ
bản, từ đó luận chứng và đề xuất những giải pháp nâng cao chất lƣợng, hiệu
quả của việc định tội danh đối với tội phạm này trên địa bàn Đắk Lắk nói
riêng, cả nƣớc nói chung.
5. Cơ sở lý luận và các phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Đề tài đƣợc nghiên cứu trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác -
Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và quan điểm, định hƣớng của Đảng về
chính sách hình sự; quan điểm, đƣờng lối xử lý đối với các tội phạm ma
túy nói chung và tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm
đoạt chất ma túy nói riêng.
5.2. Các phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phƣơng pháp đặc thù của khoa học luật hình sự
nhƣ: phƣơng pháp thống kê, phân tích và tổng hợp số liệu dựa trên những bản
án, quyết định, số liệu thống kê, báo cáo tổng kết của các cấp Tòa án nhân dân
tối cao và Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk để phân tích các tri thức khoa học
luật hình sự và luận chứng các vấn đề tƣơng ứng đƣợc nghiên cứu.
6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn
6.1. Ý nghĩa khoa học
Trong công cuộc cải cách tƣ pháp và xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền
Việt Nam của dân, do dân và vì dân hiện nay, việc nghiên cứu để làm sáng tỏ
những vấn đề lý luận và thực tiễn về định tội danh nói chung và định tội danh
đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma
túy nói riêng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk góp phần bổ sung vào kho tàng lý luận
về định tội danh trong pháp luật hình sự Việt Nam nói chung, lý luận về định
8
tội danh đối với một tội phạm cụ thể - tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nói riêng, qua đó góp phần nâng cao hiệu
quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và bảo vệ quyền con ngƣời,
bảo đảm an ninh, an toàn và trật tự xã hội.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Luận văn là tài liệu tham khảo cho các cơ quan tiến hành tố tụng, đặc
biệt là Tòa án trong việc định tội danh giải quyết vụ án hình sự đƣợc khách
quan, công bằng và có căn cứ pháp luật.
Ngoài ra, luận văn còn cơ sở để đƣa ra các kiến nghị hoàn thiện pháp
luật hình sự Việt Nam liên quan đến định tội danh nói chung và định tội danh
đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma
túy nói riêng tại Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk, qua đó, nâng cao hiệu quả
công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung, việc bảo vệ các quyền
và tự do của con ngƣời nói riêng, cũng nhƣ phòng, chống oan, sai và vi phạm
pháp luật trong thực tiễn giải quyết các vụ án hình sự.
Đặc biệt, luận văn còn là tài liệu tham khảo cho các sinh viên, học viên
cao học và nghiên cứu sinh chuyên ngành Luật hình sự và Tội phạm học tại
các cơ sở đào tạo luật trên cả nƣớc.
7. Những điểm mới về mặt khoa học của luận văn
Đề tài phân tích dựa trên những bản án, quyết định, báo cáo công tác
ngành Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk - đó là những số liệu thực tế góp phần
làm rõ hơn về thực trạng về định tội danh trên địa bàn đã nêu. Do đó, những
điểm mới cơ bản của luận văn nhƣ sau:
1) Xây dựng khái niệm định tội danh và định tội danh đối với tội tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy;
2) Phân loại và nêu ý nghĩa của việc định tội danh đối với tội tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy;
9
3) Phân tích cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học của việc định tội danh đối
với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy;
cũng nhƣ các giai đoạn định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy;
4) Đánh giá, phân tích thực trạng định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên địa bàn tỉnh Đắk
Lắk, từ đó chỉ ra những tồn tại, hạn chế và một số nguyên nhân cơ bản;
5) Luận chứng và đề xuất yêu cầu và những giải pháp nâng cao chất
lƣợng, hiệu quả của việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk nói
riêng, cả nƣớc nói chung.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
của luận văn gồm ba chƣơng với tên gọi nhƣ sau:
Chương 1: Những vấn đề chung về định tội danh đối với tội tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy.
Chương 2: Thực trạng định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên địa
bàn tỉnh Đắk Lắk.
Chương 3: Những yêu cầu và giải pháp nâng cao chất lƣợng định tội
danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
hoặc chiếm đoạt chất ma túy.
10
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI
TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC
CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY
1.1. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI VÀ Ý NGHĨA CỦA VIỆC ĐỊNH TỘI
DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI
PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY
1.1.1. Khái niệm định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
Tội phạm ma túy là hà nh vi nguy hiểm cho xã hội , trái pháp luật hình
sự, được thực hiện bởi ngườ i có năng lực tr ách nhiệm hình sự , đủ tuổi chi ̣u
trách nhiệm hình sự, thực hiện một cá ch có lỗi, xâm phạm chế độ quản lý của
Nhà nước về ma túy. Trong số các tội pha ̣m về ma túy, hiê ̣n nay tội pha ̣m tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đƣợc quy đi ̣nh
tại Điều 194 là phức tạp nhất . Trong đó, "tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép hoặc chiếm đoạt chất ma tuý là hành vi cất giữ, chuyển dịch, bán hay
mua để bán lại, chiếm đoạt (bằng mọi hình thức) chất ma tuý" [15, tr.255]. Do
đó, định tội danh tối với các tội phạm ma túy nói chung và đối với tội tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nói riêng là
vấn đề có ý nghĩa quan trọng, làm tiền đề cho việc giải quyết các nhiệm vụ
khác của hoạt động áp dụng pháp luật hình sự.
Nghiên cứu về định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, trƣớc hết cần làm rõ một số nội dung
về mặt lý luận mà trƣớc hết là khái niệm định tội danh.
GS. TSKH. Lê Văn Cảm quan niệm định tội danh là quá trình áp dụng
pháp luật hình sự và pháp luật tố tụng hình sự:
11
Dƣới góc độ khoa học, định tội danh có thể đƣợc hiểu là quá
trình nhận thức lý luận có tính logic, là dạng của hoạt động thực
tiễn áp dụng pháp luật hình sự cũng nhƣ pháp luật tố tụng hình sự
và đƣợc tiến hành trên cơ sở các chứng cứ các tài liệu thu thập đƣợc
và các tình tiết thực tế của vụ án hình sự để xác định sự phù hợp
giữa các dấu hiệu của hành vi nguy hiểm cho xã hội đƣợc thực hiện
với các dấu hiệu của cấu thành tội phạm tƣơng ứng do luật hình sự
quy định nhằm đạt đƣợc sự thật khách quan, tức là đƣa ra sự đánh
giá chính xác tội phạm về mặt pháp lý hình sự, làm tiền đề cho việc
cá thể hóa và phân hóa trách nhiệm hình sự một cách công minh, có
căn cứ và đúng pháp luật [4, tr.496].
Còn GS. TS. Võ Khánh Vinh thì định tội danh chỉ là hoạt động áp dụng
pháp luật hình sự:
Định tội danh là một dạng hoạt động nhận thức, hoạt động áp
dụng pháp luật hình sự nhằm đi tới chân lý khách quan trên cơ sở
xác định đúng đắn, đầy đủ các tình tiết cụ thể của hành vi phạm tội
đƣợc thực hiện, nhận thức đúng nội dung quy phạm pháp luật hình
sự quy định cấu thành tội phạm tƣơng ứng và mối liên hệ tƣơng
đồng giữa các dấu hiệu của cấu thành tội phạm với các tình tiết cụ
thể của hành vi phạm tội bằng các phƣơng pháp và thông qua các
giai đoạn nhất định [47, tr.27].
PGS.TS. Lê Văn Đệ quan niệm tƣơng tự: “Định tội danh là việc xác
định và ghi nhận về mặt pháp lý sự phù hợp chính xác giữa các dấu hiệu của
hành vi phạm tội cụ thể đã được thực hiện với các dấu hiệu của cấu thành tội
phạm được pháp luật hình sự quy định” [10, tr.24].
Trong khi đó, PGS. TS. Dƣơng Tuyết Miên định nghĩa bao gồm cả các
chủ thể định tội danh và nêu:
12
Định tội danh là hoạt động thực tiễn của các cơ quan tiến hành
tố tụng (Cơ quan Điều tra, Viện Kiểm sát, Tòa án) và một số cơ quan
khác có thẩm quyền theo quy định của pháp luật để xác định một
ngƣời có phạm tội hay không, nếu phạm tội thì đó là tội gì, theo điều
luật nào của Bộ luật hình sự hay nói cách khác đây là quá trình xác
định tên tội cho hành vi nguy hiểm đã thực hiện [18, tr.9]; v.v...
Nhƣ vậy, mặc dù đƣợc diễn đạt theo nhiều cách khác nhau, nhƣng về
cơ bản các nhà khoa học đều thống nhất ở một số khía cạnh dƣới đây:
Một là, định tội danh là hoạt động nhận thức có tính logic của con
ngƣời về việc có sự phù hợp hay không phù hợp giữa hành vi nguy hiểm cho
xã hội, có lỗi, xảy ra ngoài thực tiễn khách quan với quy định của pháp luật
hình sự về một tội phạm cụ thể;
Hai là, định tội danh là hoạt động áp dụng pháp luật hình sự, nếu đƣợc
thực hiện bởi các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền và ngƣời có thẩm quyền
trong các cơ quan đó trên cơ sở quy định của pháp luật. Cũng có tác giả cho
rằng bao gồm cả hoạt động áp dụng pháp luật tố tụng hình sự nếu hiểu định
tội danh theo nghĩa rộng;
Ba là, định tội danh là cơ sở cho việc quyết định hình phạt và giải quyết
các vấn đề khác có liên quan đến trách nhiệm hình sự của ngƣời phạm tội
(trong trƣờng hợp định tội danh chính thức).
Do đó, dƣới góc độ khoa học luật hình sự, theo ngƣời viết, khái niệm
đang nghiên cứu đƣợc định nghĩa nhƣ sau:
Định tội danh là hoạt động thực tiễn của các cơ quan Nhà nước có
thẩm quyền và người có thẩm quyền trên cơ sở các quy định của pháp luật
hình sự và pháp luật tố tụng hình sự để xác định, so sánh và ghi nhận về mặt
pháp lý sự phù hợp chính xác giữa các dấu hiệu của hành vi phạm tội cụ thể
trong thực tế đã được thực hiện với các dấu hiệu của cấu thành tội phạm của
13
điều luật tương ứng trong Phần các tội phạm Bộ luật hình sự quy định, cũng
như các quy định khác trong Bộ luật hình sự có liên quan, qua đó làm tiền đề
phân tích, đánh giá và ra quyết định về trách nhiệm hình sự cũng như hình
phạt của người phạm tội.
Ngoài ra, tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt
chất ma túy là một loại tội phạm cụ thể đƣợc quy định tại Điều 194 Bộ luật
hình sự Việt Nam. Một ngƣời đƣợc coi là chủ thể của tội phạm này khi đáp
ứng các điều kiện là ngƣời có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đủ tuổi chịu
trách nhiệm hình sự, đồng thời là ngƣời đã thực hiện hành vi mà Điều 194 Bộ
luật này quy định với lỗi cố ý, xâm phạm đến chế đô ̣quản lý các chất ma túy
của Nhà nƣớc ở khâu vận chuyển , mua bán, lƣu giƣ̃ chất ma túy , xâm phạm
đến trật tự, an toàn xã hội.
Do đó, từ cơ sở lý luận về định tội danh nêu trên, kết hợp với quy định
của Bộ luật hình sự Việt Nam về tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
hoặc chiếm đoạt chất ma túy, theo chúng tôi, có thể đƣa ra khái niệm đang
nghiên cứu nhƣ sau:
Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động thực tiễn của các cơ quan Nhà nước có
thẩm quyền và người có thẩm quyền trên cơ sở các quy định của pháp luật
hình sự và pháp luật tố tụng hình sự để xác định, so sánh và ghi nhận về mặt
pháp lý sự phù hợp chính xác giữa các dấu hiệu của hành vi phạm tội cụ thể
trong thực tế đã được thực hiện với các dấu hiệu của cấu thành tội phạm của
Điều 194 và các quy định khác có liên quan trong Bộ luật hình sự, qua đó làm
tiền đề phân tích, đánh giá và ra quyết định về trách nhiệm hình sự cũng như
hình phạt của người phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy..
Từ khái niệm định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy phản ánh các đặc điểm cơ bản sau đây:
14
* Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
hoặc chiếm đoạt chất ma túy là định tội danh đối với một loại tội phạm cụ thể
- tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
Nhƣ vậy, ngoài đặc điểm chung của định tội danh với tƣ cách là hoạt
động nhận thức có tính logic của con ngƣời, thì định tội danh đối với tội tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy có đặc điểm
riêng liên quan đến đặc điểm của hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy xảy ra trong thực tế khách quan và quy
định của Bộ luật hình sự Việt Nam về tội phạm này.
Để thực hiện đƣợc hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
hoặc chiếm đoạt chất ma túy, ngƣời phạm tội này thể hiện một hoặc một số
các hành vi nhƣ sau:
+ Hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy là hành vi cất giữ , cất giấu bất
hợp pháp chất ma túy ở bất cứ nơi nào mà không nhằm mục đích mua bán,
vận chuyển hay sản xuất trái phép chất ma túy. Thời gian tàng trữ dài hay
ngắn không ảnh hƣởng đến việc xác định tội này.
Hành vi tàng trữ bị coi là trái phép khi hành vi đó đƣợc thực hiện hoàn
toàn không có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền.
+ Hành vi vận chuyển trái phép chấ t ma túy là hành vi chuyển dịch
bất hợp pháp chất ma túy từ nơi này đến nơi khác dƣới bất kỳ hình thức
nào mà không nhằm mục đích mua bán, tàng trữ hay sản xuất trái phép chất
ma túy khác.
Ngƣời giữ hộ, hoặc vận chuyển trái phép chất ma túy cho ngƣời
khác, mà biết rõ mục đích mua bán trái phép chất ma túy của ngƣời đó, thì
bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội mua bán trái phép chất ma túy với
vai trò đồng phạm.
Hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy chỉ có thể là hành động.
15
+ Hành vi mua b án trái phép chất ma túy là hành vi trao đổi ma túy
dƣới các hình thƣ́ c sau:
a) Bán trái phép chất ma túy cho ngƣời khác (không phụ thuộc vào
nguồn gốc chất ma túy do đâu mà có), bao gồm cả việc bán hộ chất ma túy
cho ngƣời khác để hƣởng tiền công hoặc các lợi ích khác;
b) Mua chất ma túy nhằm bán trái phép cho ngƣời khác;
c) Xin chất ma túy nhằm bán trái phép cho ngƣời khác;
d) Dùng chất ma túy nhằm trao đổi, thanh toán trái phép (không phụ
thuộc vào nguồn gốc chất ma túy do đâu mà có);
đ) Dùng tài sản không phải là tiền đem trao đổi, thanh toán… lấy chất
ma túy nhằm bán lại trái phép cho ngƣời khác;
e) Tàng trữ chất ma túy nhằm bán trái phép cho ngƣời khác;
g) Vận chuyển chất ma túy nhằm bán trái phép cho ngƣời khác.
Chủ thể định tội danh phải đối chiếu, so sánh và đƣa ra kết luận về việc
có hay không có sự phù hợp giữa hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy xảy ra trong thực tế với quy phạm pháp
luật quy định tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt
chất ma túy trong Bộ luật hình sự Việt Nam hiện hành.
* Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động áp dụng pháp luật, nếu chủ thể định tội
danh là các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và người có thẩm quyền
Do đó, quá trình định tội danh phải tuân theo những thủ tục chặt chẽ về
mặt tố tụng theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự hiện hành. Mọi sự vi
phạm pháp luật tố tụng đều có nguy cơ dẫn đến oan, sai hoặc bỏ lọt tội phạm,
bỏ lọt ngƣời phạm tội, hạn chế hiệu quả của cuộc đấu tranh. Còn để ra tội
danh chính xác và phù hợp với các tình tiết thực tế khách quan của vụ án, phải
căn cứ vào các quy định của Bộ luật hình sự.
16
* Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
hoặc chiếm đoạt chất ma túy liên quan đến vấn đề chứng cứ đã được thu
thập, kiểm tra, đánh giá
Đối với hình thức định tội danh không chính thức, các tình tiết của vụ
án đã đƣợc mặc nhiên coi là đúng và đã đƣợc chứng minh bằng các chứng
cứ mà các cơ quan tiến hành tố tụng thu thập đƣợc. Tuy nhiên, đối với hình
thức định tội danh chính thức, xuất phát từ nguyên tắc trách nhiệm chứng
minh tội phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng nên chƣa thể khẳng
định ngay từ đầu bị can có phải là ngƣời phạm tội hay không. Định tội danh
đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma
túy là hoạt động đƣợc tiến hành song song và tiếp liền với hoạt động thu
thập, củng cố, kiểm tra, đánh giá và sử dụng chứng cứ của các cơ quan tiến
hành tố tụng. Do đó, định tội danh đối với tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy gắn liền với hoạt động chứng minh tội
phạm và ngƣời phạm tội của các cơ quan nói trên.
1.1.2. Phân loại các trường hợp định tội danh đối với tội tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
“Căn cứ vào các chủ thể tương ứng thực hiện việc định tội danh, khoa
học luật hình sự phân chia định tội danh làm hai dạng: định tội danh chính
thức và định tội danh không chính thức” [5, tr.23]. Nhƣ vậy, theo cách tiếp
cận này, có thể phân chia định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy làm hai dạng (hay hai trƣờng hợp)
tƣơng ứng - định tội danh chính thức và định tội danh không chính thức đối
với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy.
* Hình thức định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
Hiện nay, dƣới góc độ khoa học luật hình sự, “định tội danh chính thức
17
là sự đánh giá về mặt nhà nước, tính chất pháp lý hình sự về một hành vi
phạm tội cụ thể do các chủ thể được Nhà nước ủy quyền thực hiện” [5, tr.23].
Do đó, định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động áp dụng pháp luật hình sự và pháp luật tố
tụng hình sự của Cơ quan Điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án trong hoạt động đấu
tranh với tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt
chất ma túy. Vì vậy, đặc điểm cơ bản của hình thức định tội danh này có thể
đƣợc xác định nhƣ nhƣ sau:
- Định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động mang tính tổ chức - quyền
lực Nhà nƣớc. Chủ thể tiến hành hình thức định tội danh này đƣợc Nhà nƣớc
quy định rõ trong Bộ luật tố tụng hình sự. Đó là các cơ quan tiến hành tố tụng
và ngƣời tiến hành tố tụng. Theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm
2003, các cơ quan tiến hành tố tụng gồm có: Cơ quan Điều tra, Viện Kiểm
sát, Tòa án. Ngƣời tiến hành tố tụng gồm có: Điều tra viên, Phó Thủ trƣởng,
Thủ trƣởng Cơ quan Điều tra; Kiểm sát viên, Phó Viện trƣởng, Viện trƣởng
Viện Kiểm sát nhân dân và Viện Kiểm sát Quân sự các cấp; Thẩm phán, Hội
thẩm (bao gồm Hội thẩm nhân dân và Hội thẩm quân nhân) và Thƣ ký Tòa
án. Những chủ thể nói trên tiến hành định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy khi thực hiện chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn của họ.
- Định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đƣợc tiến hành trong tất cả các giai
đoạn tố tụng, từ khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử (gồm cả xét xử sơ thẩm,
phúc thẩm, giám đốc thẩm và tái thẩm). Ngay từ giai đoạn khởi tố vụ án, Điều
103 Bộ luật tố tụng hình sự quy định:
18
1. Cơ quan Điều tra, Viện kiểm sát có trách nhiệm tiếp nhận
đầy đủ mọi tố giác, tin báo về tội phạm do cá nhân, cơ quan, tổ
chức và kiến nghị khởi tố do cơ quan nhà nƣớc chuyển đến. Viện
kiểm sát có trách nhiệm chuyển ngay các tố giác, tin báo về tội
phạm và kiến nghị khởi tố kèm theo các tài liệu có liên quan đã tiếp
nhận cho Cơ quan Điều tra có thẩm quyền.
2. Trong thời hạn hai mƣơi ngày, kể từ ngày nhận đƣợc tố
giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, Cơ quan Điều tra trong
phạm vi trách nhiệm của mình phải kiểm tra, xác minh nguồn tin và
quyết định việc khởi tố hoặc quyết định không khởi tố vụ án hình
sự. Trong trƣờng hợp sự việc bị tố giác, tin báo về tội phạm hoặc
kiến nghị khởi tố có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác
minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn để giải quyết tố giác và tin báo
có thể dài hơn, nhƣng không quá hai tháng [22, Điều 103].
Từ kết quả xác minh nguồn tin, khi xác định có dấu hiệu của tội phạm,
Cơ quan Điều tra phải sơ bộ định tội danh đối với tội phạm đó. Trƣờng hợp
xác định có dấu hiệu của tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm
đoạt chất ma túy thì phải ra quyết định khởi tố vụ án tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Quyết định khởi tố vụ án
hình sự phải ghi rõ thời gian, căn cứ khởi tố, điều khoản của Bộ luật hình sự
đƣợc áp dụng (khoản 1, 2, 3 hay 4 Điều 194 Bộ luật hình sự) và họ tên, chức
vụ ngƣời ra quyết định.
Các quyết định hoặc văn bản tố tụng trong các giai đoạn sau nhƣ quyết
định khởi tố bị can, bản kết luận điều tra, bản cáo trạng và bản án đều phải thể
hiện chính thức quan điểm chính thức của ngƣời tiến hành tố tụng về tội tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trong đó.
Trƣờng hợp đã khởi tố, điều tra, truy tố xét xử về tội phạm khác, song trong
19
quá trình tố tụng mà phát hiện việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử về tội tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy thì phải định
tội danh lại, nghĩa là phải thay đổi tội danh trong các văn bản tố tụng nói trên
theo các trình tự, thủ tục quy định trong Bộ luật tố tụng hình sự.
- Hậu quả của hình thức định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là việc xác định
trách nhiệm hình sự đối với ngƣời phạm tội này. Định tội danh chính thức đối
với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
là sự đánh giá về mặt pháp lý chính thức của các cơ quan tiến hành tố tụng và
ngƣời tiến hành tố tụng nói trên đối với hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy xảy ra trong thực tế thỏa mãn cấu thành
tội phạm của tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất
ma túy quy định tại Điều 194 Bộ luật hình sự. Luật hình sự Việt Nam và luật
hình sự các nƣớc trên thể giới đều đƣa ra nguyên tắc: một ngƣời chỉ phải chịu
trách nhiệm hình sự khi hành vi nguy hiểm cho xã hội của họ đã thỏa mãn đầy
đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm của một tội đƣợc quy định trong luật hình sự
và ngƣợc lại khi hành vi nguy hiểm cho xã hội thỏa mãn đầy đủ các dấu hiệu
của một cấu thành tội phạm thì ngƣời thực hiện hành vi đó không tránh khỏi
việc phải gánh chịu trách nhiệm hình sự. Xuất phát từ nguyên tắc nói trên, khi
cơ quan tiến hành tố tụng, ngƣời tiền hành tố tụng đã có đầy đủ chứng cứ
chứng minh về tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm
đoạt chất ma túy thì ngƣời thực hiện hành vi đó tất yếu phải gánh chịu các
biện pháp trách nhiệm hình sự nhƣ hình phạt, các biện pháp tƣ pháp... Việc
ngƣời phạm tội phải gánh chịu các biện pháp trách nhiệm hình sự (và kể cả
các biện pháp cƣỡng chế nhà nƣớc khác nhƣ bị bắt, tạm giữ, tạm giam, cấm đi
khỏi nơi cƣ trú, bị kê biên tài sản...) đều có liên quan đến hoạt động định tội
danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy đã nêu trên.
20
Cũng cần lƣu ý rằng: định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy không đồng nghĩa với
việc khẳng định đối tƣợng phải gánh chịu kết quả của hoạt động định tội danh
đó là ngƣời phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt
chất ma túy. Điều 9 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 quy định rõ: “Không ai
bị coi là có tội và phải chịu hình phạt khi chưa có bản án kết tội của Tòa án
đã có hiệu lực pháp luật” [22]. Định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy do nhiều chủ thể
có thẩm quyền khác nhau tiến hành, song chỉ duy nhất một chủ thể là Tòa án,
bằng phiên tòa xét xử công khai, với đầy đủ chứng cứ thu thập đƣợc mới có
thẩm quyền đƣa ra kết luận cuối cùng về việc bị cáo là ngƣời phạm tội tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trong bản án
có hiệu lực pháp luật. Nói một cách khác, bản án có hiệu lực pháp luật của
Tòa án (thực chất phải là bản án sơ thẩm nếu không có kháng cáo, kháng
nghị, hoặc bản án phúc thẩm của Tòa án nếu có kháng cáo, kháng nghị) là văn
bản định tội danh cuối cùng, chính thức khẳng định về tội danh tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đối với hành vi tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đã xảy ra.
* Hình thức định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
Theo quan điểm của GS. TS. Võ Khánh Vinh thì:
Định tội danh không chính thức là sự đánh giá pháp lý về
hành vi phạm tội do các nhà nghiên cứu khoa học pháp lý, tác giả
bài báo, tạp chí, công trình khoa học, sinh viên, học viên hoặc bất
kỳ một ngƣời nào đó quan tâm nghiên cứu cụ thể vụ án này hay vụ
án khác đƣa ra [47, tr.28].
Nhƣ vậy, khác với định tội danh chính thức, định tội danh không chính
21
thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất
ma túy không phải do những chủ thể có thẩm quyền thực hiện theo quy định
của pháp luật. Khái niệm “chính thức” ở đây phải đƣợc hiểu là chính thức về
mặt Nhà nƣớc. Định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy không phải là sự đánh
giá chính thức về mặt nhà nƣớc, không đƣợc thể hiện trong các văn bản tố tụng
và không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ pháp lý của đối tƣợng bị định tội danh.
Nhƣ vậy, có thể tóm tắt sự khác biệt cơ bản giữa định tội danh chính
thức và định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy qua một số điểm sau đây:
Một là, khác nhau về chủ thể tiến hành. Chủ thể tiến hành hoạt động
định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy có thể là bất kỳ ai quan tâm đến vụ án hình
sự và nắm đƣợc các tình tiết của vụ án đó. Ngƣời định tội danh không chính
thức có thể liên quan đến hoạt động tố tụng hoặc không liên quan đến hoạt
động tố tụng. Cần thấy rằng ngay bản thân những ngƣời tiến hành tố tụng
cũng có hoạt động tƣ duy theo hƣớng định tội danh cho hành vi tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy của bị can, bị cáo.
Trong thực tế, bị can, bị cáo cũng có thể định tội danh cho chính bản thân
mình. Đƣơng nhiên, họ có thể không thừa nhận hành vi phạm tội đã thực hiện.
Trong trƣờng hợp này, họ định tội danh theo hƣớng phủ định. Trƣờng hợp
khác, bị can, bị cáo thừa nhận đã phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nhƣng xin đƣợc hƣởng lƣợng khoan hồng,
giảm nhẹ hình phạt. Trƣờng hợp này, việc tự định tội danh của bị can, bị cáo
theo hƣớng khẳng định. Cũng có thể bị can, bị cáo tiếp nhận kết quả định tội
danh của các chủ thể khác, nhất là của các cơ quan tiến hành tố tụng, ngƣời
tiến hành tố tụng áp dụng cho họ. Ngƣời bị hại, ngƣời bào chữa, ngƣời bảo vệ
22
quyền lợi của đƣơng sự cũng có thể có hoạt động định tội danh không chính
thức theo các hƣớng nêu trên.
Tuy nhiên, phải thấy rằng: chủ thể phổ biến của hoạt động định tội
danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
hoặc chiếm đoạt chất ma túy là các nhà khoa học hoặc những ngƣời đang
nghiên cứu, tìm hiểu, học tập luật hình sự. Các chủ thể nói trên quan tâm đến
việc định tội danh vì việc đó thuộc nội dung chuyên môn mà họ theo đuổi.
Chính vì vậy, định tội danh không chính thức có ý nghĩa đặc biệt quan trọng
trong việc phát triển ngành khoa học pháp lý hình sự và là một trong những
kênh để đƣa lý luận khoa học tiếp cận với thực tiễn giải quyết các vụ án hình
sự cũng nhƣ thực tiễn cuộc sống.
Hai là, khác nhau về hình thức thể hiện. Nhƣ đã trình bày ở trên, hình
thức thể hiện của định tội danh chính thức là các quyết định hoặc văn bản tố
tụng đƣợc ban hành bởi các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền. Trong khi đó,
hình thức của định tội danh không chính thức đối với tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy lại chủ yếu là các công trình
khoa học, các bài viết, bài báo đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành luật.
Ngoài ra, định tội danh không chính thức có thể đƣợc thể hiện trong một số
văn bản khác nhƣ đơn kháng án của bị cáo, ngƣời bị hại, bản luận cứ bào
chữa của luật sƣ... Do là không chính thức nên nói chung hình thức thể hiện
của định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy không đƣợc pháp luật điều chỉnh mà
đƣợc viết theo ý chủ quan của chủ thể định tội danh không chính thức.
Ba là, khác nhau về hậu quả pháp lý. Kết quả của định tội danh không
chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm
đoạt chất ma túy không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ pháp lý của đối tƣợng
của hoạt động định tội danh. Do không xuất phát từ quyền lực nhà nƣớc và
23
không đại diện cho quyền lực nhà nƣớc nên chủ thể của hoạt động định tội
danh không chính thức không có quyền áp đặt các biện pháp cƣỡng chế bảo
đảm cho kết quả định tội danh của mình. Tuy nhiên, nếu hoạt động định tội
danh không chính thức đƣợc dƣ luận xã hội, báo chí quan tâm, nhất là trong
trƣờng hợp nó đối lập với kết quả hoạt động định tội danh chính thức và phản
ánh đúng yêu cầu của pháp luật hình sự thì có thể xuất hiện khả năng có sự
chuyển hóa từ định tội danh không chính thức thành định tội danh chính thức.
Nhƣ vậy, thực tế là không phải lúc nào việc định tội danh của các cơ
quan tiến hành tố tụng, ngƣời tiến hành tố tụng cũng luôn đúng. Các vụ án
oan, sai tuy không nhiều nhƣng cũng đã xảy ra và đƣợc dƣ luận chú ý. Trong
trƣờng hợp này, có thể sẽ xuất hiện hiện tƣợng song hành định tội danh: định
tội danh không chính thức ở bên ngoài xã hội và định tội danh lại từ trong nội
bộ các cơ quan tiến hành tố tụng. Các cơ quan tiến hành tố tụng, ngƣời tiến
hành tố tụng có thể tham khảo kết quả định tội danh không chính thức của
giới khoa học pháp lý. Sự chuyển hóa các hình thức định tội danh nói ở trên
có thể xảy ra đối với trƣờng hợp cụ thể này.
Ngoài ra, định tội danh chính thức và không chính thức đối với tội tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy có ý nghĩa
quan trọng nhƣ nhau và có vị trí, vai trò riêng trong việc bảo đảm tính hiện
thực hóa của nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt động áp dụng
pháp luật hình sự, phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm nói chung, trong đó
có tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
quy định tại Điều 194 Bộ luật hình sự.
1.1.3. Ý nghĩa của việc định tội danh đối với tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy có ý nghĩa rất quan trọng và trên nhiều phƣơng diện
24
khác nhau. Trong các công trình khoa học đã công bố hiện nay, có nhiều quan
điểm và cách tiếp cận khác nhau về vấn đề này. Có tác giả tập trung phân tích
ý nghĩa của định tội danh về mặt pháp lý. Tác giả khác chỉ ra ý nghĩa của định
tội danh về mặt xã hội và pháp luật [47, tr.28]. Do đó, kế thừa các quan điểm
nêu trên, có thể khẳng định định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy phản ánh những ý nghĩa cụ
thể dƣới đây.
* Ý nghĩa về phương diện chính trị - xã hội
Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy, nếu đƣợc tiến hành bởi cơ quan nhà nƣớc có thẩm
quyền và ngƣời có thẩm quyền trong các cơ quan đó là hoạt động thực hiện
quyền lực nhà nƣớc. Trong xã hội có giai cấp, Nhà nƣớc là tổ chức chính trị
đặc biệt, là công cụ của giai cấp thống trị có chức năng duy trì trật tự, ổn định
xã hội và quyền lợi của giai cấp thống trị. Do đó, có thể xem định tội danh đối
với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
là một hoạt động mang tính chính trị sâu sắc. Tính chính trị của hoạt động này
thể hiện ở chỗ:
- Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy có mục đích bảo vệ những quy định của Nhà nƣớc về
quản lý các chất ma túy, bảo vệ an toàn và an ninh, trật tự xã hội cho giai cấp
thống trị xã hội. Trong xã hội xã hội chủ nghĩa, hoạt động này bảo vệ quyền
con ngƣời, quyền đƣợc bảo đảm an toàn và an ninh cho các chủ thể trong xã
hội, chống lại mọi hành vi xâm hại của đối tƣợng phạm tội.
- Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy góp phần đƣa các quy định của pháp luật, nhất là quy
định của Bộ luật hình sự vào thực tiễn cuộc sống. Điều này đúng nhƣ GS. TS
Võ Khánh Vinh đã viết:
25
Đạo luật hình sự thể hiện ý chí về mặt Nhà nƣớc của nhân
dân ta đối với vấn đề đấu tranh với tình hình tội phạm... Việc tuân
thủ nghiêm chỉnh đạo luật hình sự trong khi định tội danh là điều
kiện cần thiết và quan trọng của việc thực hiện chính sách của Nhà
nƣớc nhằm khắc phục tình trạng tội phạm ở nƣớc ta. Và theo Lê-
nin: “Một đạo luật là một biện pháp chính trị, là chính trị”. Do vậy,
định tội danh đúng là một biểu hiện của việc thực hiện đúng biện
pháp chính trị, thực thi đúng chính trị, thực thi đúng ý chí của nhân
dân đã đƣợc thể hiện trong luật, bảo vệ có hiệu quả các lợi ích của
xã hội, của Nhà nƣớc và của con ngƣời, của công dân [47, tr.29].
- Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động của các cơ quan Nhà nƣớc có tính áp đặt
một chiều đối với đối tƣợng bị áp dụng. Nói một cách khác, đó là hoạt động
thể hiện quyền lực chính trị trong thực tiễn đời sống xã hội.
Không chỉ có tính chất chính trị, định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy còn là hoạt động
mang ý nghĩa chính trị - xã hội sâu sắc. Ý nghĩa chính trị - xã hội của hoạt
động này thể hiện qua một số khía cạnh cụ thể sau đây:
- Thông qua định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, Nhà nƣớc ta thực hiện nghiêm túc các cam
kết quốc tế về quyền con ngƣời. Nhƣ đã khẳng định ở trên, quyền đƣợc bảo
đảm an toàn và an ninh là một trong những quyền cơ bản của con ngƣời mà
pháp luật quốc gia và quốc tế đều quan tâm bảo vệ. Trật tự xã hội cũng nhƣ
các quyền an toàn, an ninh của con ngƣời đƣợc khẳng định trong phần lớn các
công ƣớc quốc tế nhƣ Công ƣớc về quyền dân sự chính trị năm 1966, Tuyên
ngôn quốc tế nhân quyền năm 1948. Do quyền bảo đảm về an ninh và an toàn,
nghĩa vụ bảo đảm trật tự xã hội, về quản lý các chất ma túy của nhà nƣớc nói
26
trên bị hành vi phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm
đoạt chất ma túy xâm hại nên định tội danh có chức năng góp phần xác định
trách nhiệm hình sự, đấu tranh phòng chống lại hành vi phạm tội này.
- Thông qua định tội danh, các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền thực
hiện việc bảo vệ sinh mạng chính trị cho ngƣời dân. Phải nhận thức rằng: định
tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt
chất ma túy là một hoạt động và kết quả của hoạt động đó có thể phát triển
theo hai hƣớng: khẳng định là có tội và hai là khẳng định không có tội. Do đó,
định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm
đoạt chất ma túy đúng, chính xác góp phần quan trọng trong phòng, chống
oan, sai, phòng, chống việc lạm dụng quyền lực của một số ngƣời có chức, có
quyền tha hóa biến chất xâm hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của ngƣời dân.
- Định tội danh đúng đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy còn góp phần vào việc cụ thể hóa các cam
kết quốc tế của nhà nƣớc Việt Nam, nhất là các cam kết liên quan đến quyền
con ngƣời nêu trên.
- Ngoài ra, định tội danh đúng còn góp phần củng cố lòng tin của ngƣời
dân vào công lý và sự chí công, vô tƣ của các cơ quan bảo vệ pháp luật; củng
cố lòng tin của các nhà đầu tƣ nƣớc ngoài về tính minh bạch và đúng đắn của
pháp luật Việt Nam.
* Ý nghĩa về phương diện pháp lý
Về mặt pháp lý, có thể khẳng định rằng định tội danh đúng là tiền đề và
cơ sở để áp dụng một loạt các quy định của pháp luật hình sự và pháp luật tố
tụng hình sự.
Trƣớc hết, định tội danh đúng là tiền đề cho việc quyết định hình phạt
đúng. Định tội danh đối với tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy là cơ sở để áp dụng các chế tài hình sự đƣợc quy định
27
tại Điều 194 Bộ luật hình sự. Ngoài ra, đây cũng là tiền đề để áp dụng các quy
định khác nhƣ quy định về nguyên tắc xử lý, về các tình tiết tăng nặng, giảm
nhẹ trách nhiệm hình sự, quyết định hình phạt, miễn trách nhiệm hình sự, miễn
hình phạt, án treo, miễn, giảm thời hạn chấp hành hình phạt, xóa án tích; v.v...
Đối với pháp luật hình sự, định tội danh đúng là cơ sở để ra các quyết
định tố tụng đúng, không bắt oan, bắt sai ngƣời vô tội, không bỏ lọt tội phạm
và ngƣời phạm tội. Định tội danh đúng còn là cơ sở để xác định thẩm quyền
điều tra, truy tố, xét xử đúng, xác định thời hạn điều tra, truy tố, xét xử cũng
nhƣ thời hạn áp dụng các biện pháp ngăn chặn phù hợp với quy định của Bộ
luật tố tụng hình sự hiện hành đối với ngƣời phạm tội nói chung, ngƣời
phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma
túy nói riêng.
Đối lập với định tội danh đúng là trƣờng hợp có sự sai lầm trong
định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy.
Định tội danh sai không chỉ làm việc quyết định hình phạt
không đúng, không công bằng mà còn áp dụng không có căn cứ,
không công bằng hoặc không áp dụng một loạt các biện pháp pháp
lý khác (quyết định hình phạt bổ sung…), áp dụng hoặc không áp
dụng đại xá, miễn trách nhiệm hình sự, giảm thời hạn chấp hành
hình phạt, tính toán không đúng thời hiệu, án tích… Cũng không
kém phần có hại và bất công những trƣờng hợp ngƣợc lại, khi hành
vi của ngƣời có lỗi cấu thành tội phạm nghiêm trọng hơn nhƣng lại
đƣợc định tội danh theo tội nhẹ hơn. Trong trƣờng hợp đó, ngƣời có
lỗi chịu hình phạt ít nghiêm khắc hơn so với hình phạt đáng lẽ
ngƣời đó phải chịu theo pháp luật, còn tội phạm lại đƣợc giảm nhẹ
về đạo đức, chính trị và pháp lý một cách thiếu cơ sở. Điều đó làm
28
giảm hiệu quả của công tác đấu tranh với tình hình tội phạm mà
cùng lúc gây ra sự phẫn nộ, mất niềm tin vào công lý trong nhân
dân, làm nảy sinh những quan niệm không đúng về thực trạng và
các biện pháp đấu tranh với tội phạm, làm giảm uy tín của các cơ
quan tƣ pháp. Rõ ràng đó là những vi phạm nghiêm trọng các đòi
hỏi của nguyên tắc công bằng, pháp chế [47, tr.29].
Tóm lại, định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động nhận thức mang tính logic, thể
hiện sự đánh giá của chủ thể định tội danh về sự phù hợp hay không phù hợp
giữa hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma
túy xảy ra trong thực tế với cấu thành tội phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Có thể có nhiều loại chủ thể khác
nhau tham gia vào hoạt động định tội danh, trong đó có các chủ thể là các cơ
quan tiến hành tố tụng, ngƣời tiến hành tố tụng theo quy định của pháp luật
hiện hành. Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
hoặc chiếm đoạt chất ma túy có ý nghĩa quan trọng về mặt chính trị - xã hội
và về mặt pháp lý, là một trong những phƣơng thức để bảo vệ quyền đƣợc bảo
đảm về an ninh và an toàn của con ngƣời – một trong những quyền cơ bản của
con ngƣời đƣợc pháp luật quốc gia Việt Nam và pháp luật quốc tế bảo vệ.
1.2. CƠ SỞ PHÁP LÝ VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỊNH TỘI
DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI
PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY
Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy, dù là chính thức hay không chính thức cũng đều phải
dựa trên những cơ sở nhất định. Do định tội danh là sự đánh giá về mặt pháp
lý nên nó có cơ sở pháp lý. Mặt khác, định tội danh lại là hoạt động nhận thức
mang tính logic nên nó đồng thời cũng có cơ sở khoa học. Nhƣ vậy, có hai cơ
29
sở - cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học của định tội danh đối với tội tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy.
1.2.1. Cơ sở pháp lý của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
Cơ sở pháp lý của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là toàn bộ các quy định của pháp
luật hiện hành liên quan đến vấn đề định tội danh đối với tội phạm này. Theo
quan điểm của các nhà khoa học pháp lý hình sự Việt Nam hiện nay, có thể có
hai cách tiếp cận đối với vấn đề cơ sở pháp lý của định tội danh: một cách tiếp
cận theo nghĩa hẹp và cách tiếp cận kia theo nghĩa rộng.
Trƣớc hết, GS. TSKH. Lê Văn Cảm cho rằng:
Về cơ bản, những căn cứ pháp lý của việc định tội danh có
thể đƣợc hiểu trên hai bình diện (hoặc theo hai nghĩa) rộng và hẹp
dƣới đây:
- Trên bình diện rộng (hay hiểu theo nghĩa cả về nội dung và
hình thức) thì những căn cứ pháp lý của việc định tội danh là hệ
thống các quy phạm pháp luật hình sự với tính chất là cơ sở pháp lý
duy nhất (trực tiếp) cũng nhƣ hệ thống các quy phạm luật tố tụng
hình sự với tính chất là cơ sở pháp lý bổ trợ (gián tiếp) cho toàn bộ
quá trình xác định các dấu hiệu của hành vi nguy hiểm cho xã hội
đƣợc thực hiện là tội phạm.
- Trên bình diện hẹp (chỉ hiểu theo nghĩa về nội dung) thì
những căn cứ pháp lý của việc định tội danh là chỉ có hệ thống các
quy phạm luật hình sự với tính chất là cơ sở pháp lý duy nhất (trực
tiếp) cho toàn bộ quá trình xác định các dấu hiệu của hành vi nguy
hiểm cho xã hội đƣợc thực hiện là tội phạm [5, tr.26-27].
Trong hai cách tiếp cận nêu trên, cách tiếp cận theo nghĩa rộng thƣờng
30
đƣợc xem là hợp lý hơn vì nó cho phép đánh giá một cách toàn diện các quy
định pháp luật làm nền tảng cho việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên cả hai phƣơng
diện nội dung và hình thức. Mặt khác, cũng cần thấy rằng: các quy định của
pháp luật hình sự không thể áp dụng đƣợc nếu thiếu quy định của pháp luật tố
tụng hình sự. Thực tiễn đã chứng minh: các quan hệ pháp luật hình sự luôn
phải đƣợc tồn tại trong những hình thức tố tụng nhất định. Do đó, định tội
danh, với nghĩa là sự đánh giá về mặt pháp lý đối với hành vi nguy hiểm cho
xã hội, phải đƣợc đánh trên cả hai phƣơng diện: pháp luật hình sự và pháp
luật tố tụng hình sự hiện hành. Về phƣơng diện pháp luật hình sự, chủ thể
định tội danh phải đƣa ra kết luận hành vi nguy hiểm cho xã hội có thỏa mãn
quy định của Điều 194 Bộ luật hình sự hay không. Về phƣơng diện pháp luật
tố tụng hình sự, cần chỉ rõ việc xác định tội danh tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đƣợc phản ánh trong quyết định
hay văn bản pháp luật tố tụng hình sự nào. Về vấn đề này, lý luận pháp luật xã
hội chủ nghĩa khẳng định: luật hình sự là luật nội dung, còn luật tố tụng hình
sự là luật về hình thức, là cơ sở pháp lý trên phƣơng diện hình thức trong
công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm.
* Cơ sở pháp lý về nội dung của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
Cơ sở pháp lý về nội dung của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là các văn bản pháp
luật trong lĩnh vực luật hình sự, mà trƣớc hết và chủ yếu là Bộ luật hình sự.
Theo quy định của Điều 2 và Điều 8 Bộ luật hình sự, mọi hành vi phạm
tội phải đƣợc quy định trong Bộ luật hình sự. Do đó, có quan điểm cho rằng
Bộ luật hình sự là nguồn duy nhất của luật hình sự Việt Nam [40, tr.32].
Trong thực tiễn định tội danh, các điều luật của Bộ luật hình sự là căn cứ pháp
31
lý duy nhất các cơ quan tiến hành tố tụng viện dẫn trong các quyết định và
văn bản tố tụng khác khi quy kết trách nhiệm hình sự cho ngƣời phạm tội.
Bộ luật hình sự Việt Nam hiện hành đƣợc cấu trúc thành hai phần là
Phần chung và Phần các tội phạm. Có thể thấy cả Phần chung và Phần các tội
phạm đều là căn cứ (cơ sở) pháp lý của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy.
Khi định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
hoặc chiếm đoạt chất ma túy, chủ thể định tội danh phải căn cứ vào quy định
của Điều 194 Bộ luật hình sự. Điều luật này đƣợc quy định trong Bộ luật hình
sự nhƣ sau:
Điều 194. Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy
1. Ngƣời nào tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma tuý, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trƣờng hợp sau đây, thì bị
phạt tù từ bảy năm đến mƣời lăm năm:
a) Có tổ chức;
b) Phạm tội nhiều lần;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
d) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
đ) Vận chuyển, mua bán qua biên giới;
e) Sử dụng trẻ em vào việc phạm tội hoặc bán ma tuý cho trẻ em;
g) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có trọng
lƣợng từ năm trăm gam đến dƣới một kilôgam;
h) Hêrôin hoặc côcain có trọng lƣợng từ năm gam đến dƣới
ba mƣơi gam;
i) Lá, hoa, quả cây cần sa hoặc lá cây côca có trọng lƣợng
từ mƣời kilôgam đến dƣới hai mƣơi lăm kilôgam;
32
k) Quả thuốc phiện khô có trọng lƣợng từ năm mƣơi kilôgam
đến dƣới hai trăm kilôgam;
l) Quả thuốc phiện tƣơi có trọng lƣợng từ mƣời kilôgam đến
dƣới năm mƣơi kilôgam;
m) Các chất ma tuý khác ở thể rắn có trọng lƣợng từ hai
mƣơi gam đến dƣới một trăm gam;
n) Các chất ma tuý khác ở thể lỏng từ một trăm mililít đến
dƣới hai trăm năm mƣơi mililít;
o) Có từ hai chất ma tuý trở lên mà tổng số lƣợng của các
chất đó tƣơng đƣơng với số lƣợng chất ma tuý quy định tại một
trong các điểm từ điểm g đến điểm n khoản 2 Điều này;
p) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trƣờng hợp sau đây, thì bị
phạt tù từ mƣời lăm năm đến hai mƣơi năm:
a) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có trọng
lƣợng từ một kilôgam đến dƣới năm kilôgam;
b) Hêrôin hoặc côcain có trọng lƣợng từ ba mƣơi gam đến
dƣới một trăm gam;
c) Lá, hoa, quả cây cần sa hoặc lá cây côca có trọng lƣợng từ
hai mƣơi lăm kilôgam đến dƣới bảy mƣơi lăm kilôgam;
d) Quả thuốc phiện khô có trọng lƣợng từ hai trăm kilôgam
đến dƣới sáu trăm kilôgam;
đ) Quả thuốc phiện tƣơi có trọng lƣợng từ năm mƣơi kilôgam
đến dƣới một trăm năm mƣơi kilôgam;
e) Các chất ma tuý khác ở thể rắn có trọng lƣợng từ một trăm
gam đến dƣới ba trăm gam;
g) Các chất ma tuý khác ở thể lỏng từ hai trăm năm mƣơi
mililít đến dƣới bảy trăm năm mƣơi mililít;
33
h) Có từ hai chất ma tuý trở lên mà tổng số lƣợng của các
chất đó tƣơng đƣơng với số lƣợng chất ma tuý quy định tại một
trong các điểm từ điểm a đến điểm g khoản 3 Điều này.
4. Phạm tội thuộc một trong các trƣờng hợp sau đây, thì bị
phạt tù hai mƣơi năm, tù chung thân hoặc tử hình:
a) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có trọng
lƣợng từ năm kilôgam trở lên;
b) Hêrôin hoặc côcain có trọng lƣợng từ một trăm gam trở lên;
c) Lá, hoa, quả cây cần sa hoặc lá cây côca có trọng lƣợng từ
bảy mƣơi lăm kilôgam trở lên;
d) Quả thuốc phiện khô có trọng lƣợng từ sáu trăm kilôgam
trở lên;
đ) Quả thuốc phiện tƣơi có trọng lƣợng từ một trăm năm
mƣơi kilôgam trở lên;
e) Các chất ma tuý khác ở thể rắn có trọng lƣợng từ ba trăm
gam trở lên;
g) Các chất ma tuý khác ở thể lỏng từ bảy trăm năm mƣơi
mililít trở lên;
h) Có từ hai chất ma tuý trở lên mà tổng số lƣợng của các
chất đó tƣơng đƣơng với số lƣợng chất ma tuý quy định tại một
trong các điểm từ điểm a đến điểm g khoản 4 Điều này.
5. Ngƣời phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng
đến năm trăm triệu đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản,
cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất
định từ một năm đến năm năm [24].
Điều luật nêu trên là cơ sở pháp lý quan trọng để các cơ quan tiến hành
tố tụng, ngƣời tiến hành tố tụng và các chủ thể khác xác định hành vi chiếm
34
đoạt tài sản xảy ra trong thực tế có cấu thành tội tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy hay không; nếu phạm tội tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy thì thuộc vào
khoản 1 hay khoản cụ thể nào của điều luật đó.
Ngoài Điều 194 Bộ luật hình sự, các chủ thể định tội danh đối với tội
tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy còn phải
căn cứ vào các quy định trong Phần chung của Bộ luật hình sự, nhất là các
quy định liên quan đến việc xác định tội phạm nhƣ chuẩn bị phạm tội (Điều
17), phạm tội chƣa đạt (Điều 18), đồng phạm (Điều 20), tái phạm, tái phạm
nguy hiểm (Điều 49); v.v...
Cùng với quy định của Bộ luật hình sự, quy định trong các văn bản
hƣớng dẫn thi hành Bộ luật hình sự cũng có ý nghĩa quan trọng trong định tội
danh. Liên quan đến hoạt động định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, cần phải kể đến Thông tư liên
tịch số 17/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP ngày 24/12/2007 của Bộ
Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Tư
pháp hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương XVIII - Các tội phạm về
ma túy của Bộ luật hình sự năm 1999. Theo đó, Thông tƣ liên tịch này hƣớng
dẫn áp dụng một số tình tiết quan trọng của các tội phạm về ma túy nhƣ một
số khái niệm và một số tình tiết là yếu tố định tội hoặc định khung hình phạt,
trong đó có tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất
ma túy, nhƣ việc làm rõ các khái niệm “tàng trữ trái phép chất ma túy”, “vận
chuyển trái phép chất ma túy”, “mua bán trái phép chất ma túy”, “chiếm
đoạt trái phép chất ma túy”.
* Cơ sở pháp lý về hình thức của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
35
Cơ sở pháp lý về hình thức đƣợc hiểu là các băn bản pháp luật quy định
về thủ tục tố tụng làm cơ sở cho việc định tội danh và giải quyết vụ án hình
sự. GS. TSKH. Lê Văn Cảm cho rằng:
Mặc dù các quy phạm pháp luật tố tụng hình sự ở chừng
mực nhất định có ý nghĩa gián tiếp đối với việc định tội danh
nhƣng chúng có ý nghĩa pháp lí quan trọng đối với việc bảo vệ
các quyền và tự do của công dân trong lĩnh vực pháp luật hình sự,
nhất là trong giai đoạn xây dựng nhà nƣớc pháp quyền ở Việt
Nam hiện nay [5, tr.30-31].
Với tính cách là cơ sở pháp lý về hình thức của việc định tội danh đối
với tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, các
văn bản pháp luật tố tụng hình sự, đặc biệt là Bộ luật tố tụng hình sự quy định
những vấn đề sau đây:
- Pháp luật tố tụng hình sự quy định thẩm quyền định tội danh chính
thức về mặt nhà nƣớc đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy. Nhƣ đã trình bày trên, việc định tội danh đối với tội
tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đƣợc
thực hiện ở tất cả các giai đoạn của tố tụng hình sự, từ giai đoạn khởi tố vụ án
hình sự đến giai đoạn xét xử. Trong từng giai đoạn này là các cơ quan và
ngƣời có thẩm quyền định tội danh tƣơng ứng. Trong giai đoạn khởi tố, điều
tra vụ án hình sự, thẩm quyền định tội danh đƣợc quy định cho Cơ quan điều
tra. Theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự và Pháp lệnh tổ chức điều tra
hình sự, tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản thuộc thẩm quyền điều tra
của Cơ quan Cảnh sát Điều tra các cấp trong Công an nhân dân và Cơ quan
điều tra hình sự Bộ Quốc phòng, tùy thuộc vào đối tƣợng phạm tội cụ thể.
Trong giai đoạn truy tố, thẩm quyền định tội danh đối với tàng trữ, vận
36
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy thuộc về Viện Kiểm
sát. Trong giai đoạn xét xử, Tòa án (mà trực tiếp là Hội đồng xét xử) là chủ
thể có thẩm quyền định tội danh đối với tội phạm nêu trên.
- Pháp luật tố tụng hình sự quy định hình thức pháp lý của định tội danh
đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma
túy. Hình thức pháp lý đƣợc quy định trong Bộ luật hình sự mà các chủ thể
định tội danh phải tuân theo là ban hành các quyết định hoặc văn bản tố tụng.
Đó có thể là các quyết định thể hiện quan điểm của chủ thể định tội danh về
hƣớng giải quyết các vấn đề liên quan đến trách nhiệm hình sự (nhƣ quyết
định khởi tố vụ án, quyết định khởi tố bị can, bản kết luận điều tra, bản cáo
trạng, bản án) hoặc quyết định về các biện pháp cƣỡng chế trong tố tụng nhƣ
quyết định bắt, tạm giữ, tạm giam...
- Pháp luật tố tụng hình sự quy định về chứng cứ, về trình tự, thủ tục
thu thập, kiểm tra, đánh giá, sử dụng chứng cứ chứng minh tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Định tội danh luôn đi
kèm theo vấn đề chứng cứ chứng minh tội phạm. Trong quá trình giải quyết
vụ án hình sự, các cơ quan tiến hành tố tụng phải bằng các biện pháp hợp
pháp thu thập và phản ánh chứng cứ thu thập đƣợc trong những nguồn mà Bộ
luật tố tụng hình sự quy định. Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng bởi nếu
không chứng minh đƣợc sự tồn tại tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy và ngƣời thực hiện hành vi đó thì
không thể định tội danh đối với tội phạm này.
- Ngoài ra, pháp luật tố tụng hình sự còn quy định các vấn đề khác liên
quan đến việc thay đổi tội danh, việc tách hoặc nhập vụ án hình sự và các vấn
đề khác phục vụ cho định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy.
37
1.2.2. Cơ sở khoa học của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động nhận thức mang tính logic. Để hoạt động
nhận thức này đƣợc tiến hành một cách hiệu quả, chủ thể nhận thức không chỉ
đơn giản là căn cứ vào các điều luật của Bộ luật hình sự mà còn cần phải dựa
trên cơ sở lý luận khoa học về mô hình pháp lý của tội phạm cụ thể mà hoạt
động định tội danh hƣớng tới. Mô hình pháp lý về tội phạm cụ thể mà chủ thể
định tội danh dựa vào đƣợc gọi là cơ sở lý luận của việc định tội danh.
Theo quy định của khoản 1 Điều 8 Bộ luật hình sự thì: tội phạm là hành
vi nguy hiểm cho xã hội, đƣợc quy định trong Bộ luật hình sự, do ngƣời có
năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm hại các
quan hệ xã hội đƣợc luật hình sự bảo vệ. Hành vi phạm tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy luôn tồn tại và diễn ra
ngoài thế giới khách quan. Để mô tả và luật hóa hành vi này, khoa học luật
hình sự sử dụng phƣơng pháp điển hình hóa thông qua các dấu hiệu pháp lý
đặc trƣng. Tổng hợp các dấu hiệu pháp lý đặc trƣng cho tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đƣợc quy định trong
Bộ luật hình sự đƣợc gọi là cấu thành tội phạm của tội tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy.
Cấu thành tội phạm đƣợc coi là khái niệm pháp lý của loại tội
phạm cụ thể, là sự mô tả khái quát loại tội phạm nhất định trong
luật hình sự. Quan hệ giữa tội phạm với cấu thành tội phạm là quan
hệ giữa hiện tƣợng và khái niệm. Tội phạm là hiện tƣợng xã hội cụ
thể, tồn tại khách quan, còn cấu thành tội phạm là khái niệm pháp lý
của hiện tƣợng đó [40, tr.74].
Nhƣ vậy, có thể khẳng định cấu thành tội phạm của tội tàng trữ, vận
38
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là cơ sở lý luận để
định tội danh đối với loại tội phạm này. Các dấu hiệu cấu thành tội phạm tội
tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đƣợc
ghi nhận trong cả Phần chung và Phần các tội phạm Bộ luật hình sự. Qua
nghiên cứu quy định của Bộ luật hình sự, có thể rút ra các dấu hiệu cấu
thành của tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất
ma túy nhƣ sau:
* Khách thể của tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt chất ma túy
Tội tàng trƣ̃ , vâ ̣n chuyển, mua bán trái phép hoă ̣c chiếm đoa ̣t chất ma
túy xâm phạm chế độ quản lý các chất ma túy của Nhà nƣớc ở khâu vận
chuyển, mua bán, lƣu giƣ̃ chất ma túy. Do đó, chế đô ̣quản lý các chất ma túy
của Nhà nƣớc ở khâu vận chuyển , mua bán, lƣu giƣ̃ chất ma túy là khách thể
trực tiếp của tội phạm này. Các chất ma túy là đối tƣợng của tội tàng trữ , vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy bao gồm: các chất ma
túy theo nghĩa hẹp; các chất hƣớng thần; các cây trồng hoặc nguyên liê ̣u thƣ̣c
vâ ̣t có chƣ́ a chất ma túy . Thông thƣờng chúng ta thƣờng gă ̣p mô ̣t số chất ma
túy nhƣ: Thuốc phiê ̣n, nhƣ̣a cần sa, cao côca, moocphin, côcain, heroin; Chất
hƣớng thần nhƣ amphêtamin ; Cây trồng có chƣ́ a chất ma túy nhƣ cây thuốc
phiê ̣n, cây côca, cây cần sa ; Các nguyên liệu thực vật có chứa chất ma túy
nhƣ quả thuốc phiê ̣n ở da ̣ng khô và tƣơi, lá côca …
* Mặt khách quan của tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
hoặc chiếm đoạt chất ma túy
Mặt khách quan của tội phạm này đƣợc đặc trƣng bằng những hành vi
đặc trƣng dƣới đây:
+ Hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy là hành vi cất giữ , cất giấu bất
hợp pháp chất ma túy ở bất cứ nơi nào mà không nhằm mục đích mua bán,
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT
Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT

More Related Content

What's hot

Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tàng trữ trái phép chất ...
Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tàng trữ trái phép chất ...Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tàng trữ trái phép chất ...
Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tàng trữ trái phép chất ...TÀI LIỆU NGÀNH MAY
 
Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tổ chức sử dụng trái phé...
Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tổ chức sử dụng trái phé...Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tổ chức sử dụng trái phé...
Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tổ chức sử dụng trái phé...TÀI LIỆU NGÀNH MAY
 

What's hot (20)

Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tàng trữ trái phép chất ...
Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tàng trữ trái phép chất ...Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tàng trữ trái phép chất ...
Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tàng trữ trái phép chất ...
 
Luận văn: Tình hình tội phạm tại quận Phú Nhuận, TPHCM, 9đ
Luận văn: Tình hình tội phạm tại quận Phú Nhuận, TPHCM, 9đLuận văn: Tình hình tội phạm tại quận Phú Nhuận, TPHCM, 9đ
Luận văn: Tình hình tội phạm tại quận Phú Nhuận, TPHCM, 9đ
 
Luận văn: Định tội danh đối với tội Mua bán trái phép chất ma tuý
Luận văn: Định tội danh đối với tội Mua bán trái phép chất ma tuýLuận văn: Định tội danh đối với tội Mua bán trái phép chất ma tuý
Luận văn: Định tội danh đối với tội Mua bán trái phép chất ma tuý
 
Luận văn: Hình phạt tù có thời hạn theo pháp luật hình sự Việt Nam
Luận văn: Hình phạt tù có thời hạn theo pháp luật hình sự Việt NamLuận văn: Hình phạt tù có thời hạn theo pháp luật hình sự Việt Nam
Luận văn: Hình phạt tù có thời hạn theo pháp luật hình sự Việt Nam
 
Luận văn: Xét xử sơ thẩm vụ án hình sự trong Luật tố tụng hình sự
Luận văn: Xét xử sơ thẩm vụ án hình sự trong Luật tố tụng hình sựLuận văn: Xét xử sơ thẩm vụ án hình sự trong Luật tố tụng hình sự
Luận văn: Xét xử sơ thẩm vụ án hình sự trong Luật tố tụng hình sự
 
Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo pháp luật
Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo pháp luậtLuận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo pháp luật
Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo pháp luật
 
Luận văn: Nguyên tắc suy đoán vô tội trong Luật tố tụng hình sự, HOT
Luận văn: Nguyên tắc suy đoán vô tội trong Luật tố tụng hình sự, HOTLuận văn: Nguyên tắc suy đoán vô tội trong Luật tố tụng hình sự, HOT
Luận văn: Nguyên tắc suy đoán vô tội trong Luật tố tụng hình sự, HOT
 
Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản trong pháp luật
Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản trong pháp luậtLuận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản trong pháp luật
Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản trong pháp luật
 
Phân hóa trách nhiệm hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội
Phân hóa trách nhiệm hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tộiPhân hóa trách nhiệm hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội
Phân hóa trách nhiệm hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội
 
Luận văn: Phòng ngừa tình hình tội trộm cắp tài sản tại Đồng Nai
Luận văn: Phòng ngừa tình hình tội trộm cắp tài sản tại Đồng NaiLuận văn: Phòng ngừa tình hình tội trộm cắp tài sản tại Đồng Nai
Luận văn: Phòng ngừa tình hình tội trộm cắp tài sản tại Đồng Nai
 
Luận văn: Các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Điện Biên
Luận văn: Các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Điện BiênLuận văn: Các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Điện Biên
Luận văn: Các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Điện Biên
 
Luận văn: Tội trộm cắp tài sản theo luật hình sự Việt Nam, HOT
Luận văn: Tội trộm cắp tài sản theo luật hình sự Việt Nam, HOTLuận văn: Tội trộm cắp tài sản theo luật hình sự Việt Nam, HOT
Luận văn: Tội trộm cắp tài sản theo luật hình sự Việt Nam, HOT
 
Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tổ chức sử dụng trái phé...
Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tổ chức sử dụng trái phé...Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tổ chức sử dụng trái phé...
Luận văn thạc sĩ luật hình sự và tố tụng hình sự tội tổ chức sử dụng trái phé...
 
Luận văn: Các nguyên tắc xử lý người chưa thành niên phạm tội
Luận văn: Các nguyên tắc xử lý người chưa thành niên phạm tộiLuận văn: Các nguyên tắc xử lý người chưa thành niên phạm tội
Luận văn: Các nguyên tắc xử lý người chưa thành niên phạm tội
 
Luận văn: Tội che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán, HAY
Luận văn: Tội che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán, HAYLuận văn: Tội che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán, HAY
Luận văn: Tội che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán, HAY
 
Luận văn: Những loại người đồng phạm trong luật hình sự Việt Nam
Luận văn: Những loại người đồng phạm trong luật hình sự Việt NamLuận văn: Những loại người đồng phạm trong luật hình sự Việt Nam
Luận văn: Những loại người đồng phạm trong luật hình sự Việt Nam
 
Luận văn: Các dấu hiệu của lỗi cố ý và vô ý theo Luật hình sự, HOT
Luận văn: Các dấu hiệu của lỗi cố ý và vô ý theo Luật hình sự, HOTLuận văn: Các dấu hiệu của lỗi cố ý và vô ý theo Luật hình sự, HOT
Luận văn: Các dấu hiệu của lỗi cố ý và vô ý theo Luật hình sự, HOT
 
Luận văn: Tội đánh bạc theo luật hình sự Việt Nam, HOT
Luận văn: Tội đánh bạc theo luật hình sự Việt Nam, HOTLuận văn: Tội đánh bạc theo luật hình sự Việt Nam, HOT
Luận văn: Tội đánh bạc theo luật hình sự Việt Nam, HOT
 
Luận văn: Nhân thân người phạm tội về ma túy tại tp HCM, HOT
Luận văn: Nhân thân người phạm tội về ma túy tại tp HCM, HOTLuận văn: Nhân thân người phạm tội về ma túy tại tp HCM, HOT
Luận văn: Nhân thân người phạm tội về ma túy tại tp HCM, HOT
 
Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo pháp luật
Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo pháp luậtLuận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo pháp luật
Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo pháp luật
 

Similar to Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT

Hoạt động điều tra tội phạm về trật tự xã hội của cơ quan điều tra
Hoạt động điều tra tội phạm về trật tự xã hội của cơ quan điều traHoạt động điều tra tội phạm về trật tự xã hội của cơ quan điều tra
Hoạt động điều tra tội phạm về trật tự xã hội của cơ quan điều traDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 

Similar to Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT (20)

Luận văn: Định tội danh đối với tội cướp tài sản theo luâṭ, HOT
Luận văn: Định tội danh đối với tội cướp tài sản theo luâṭ, HOTLuận văn: Định tội danh đối với tội cướp tài sản theo luâṭ, HOT
Luận văn: Định tội danh đối với tội cướp tài sản theo luâṭ, HOT
 
Luận văn: Mặt khách quan của các tội xâm phạm sở hữu, HOT
Luận văn: Mặt khách quan của các tội xâm phạm sở hữu, HOTLuận văn: Mặt khách quan của các tội xâm phạm sở hữu, HOT
Luận văn: Mặt khách quan của các tội xâm phạm sở hữu, HOT
 
Đề tài: Địa vị pháp lý của người bị hại trong tố tụng hình sự, HOT
Đề tài: Địa vị pháp lý của người bị hại trong tố tụng hình sự, HOTĐề tài: Địa vị pháp lý của người bị hại trong tố tụng hình sự, HOT
Đề tài: Địa vị pháp lý của người bị hại trong tố tụng hình sự, HOT
 
Bảo vệ quyền con người bằng chế định loại trừ trách nhiệm hình sự
Bảo vệ quyền con người bằng chế định loại trừ trách nhiệm hình sựBảo vệ quyền con người bằng chế định loại trừ trách nhiệm hình sự
Bảo vệ quyền con người bằng chế định loại trừ trách nhiệm hình sự
 
Biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú, bảo lĩnh tài sản, HOT
Biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú, bảo lĩnh tài sản, HOTBiện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú, bảo lĩnh tài sản, HOT
Biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú, bảo lĩnh tài sản, HOT
 
Bảo đảm quyền con người trong thực hành quyền công tố, HOT
Bảo đảm quyền con người trong thực hành quyền công tố, HOTBảo đảm quyền con người trong thực hành quyền công tố, HOT
Bảo đảm quyền con người trong thực hành quyền công tố, HOT
 
Luận văn: Quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm vụ án hình sự
Luận văn: Quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm vụ án hình sựLuận văn: Quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm vụ án hình sự
Luận văn: Quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm vụ án hình sự
 
Đề tài: Định tội danh đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, HAY
Đề tài: Định tội danh đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, HAYĐề tài: Định tội danh đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, HAY
Đề tài: Định tội danh đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, HAY
 
Luận văn: Định tội danh đối với tội giết người theo luật hình sự, HOT
Luận văn: Định tội danh đối với tội giết người theo luật hình sự, HOTLuận văn: Định tội danh đối với tội giết người theo luật hình sự, HOT
Luận văn: Định tội danh đối với tội giết người theo luật hình sự, HOT
 
Luận văn: Biện pháp bảo lĩnh trong tố tụng hình sự, HAY
Luận văn: Biện pháp bảo lĩnh trong tố tụng hình sự, HAYLuận văn: Biện pháp bảo lĩnh trong tố tụng hình sự, HAY
Luận văn: Biện pháp bảo lĩnh trong tố tụng hình sự, HAY
 
Luận văn: Hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội, HOT
Luận văn: Hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội, HOTLuận văn: Hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội, HOT
Luận văn: Hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội, HOT
 
Luận văn: Hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội, HOT
Luận văn: Hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội, HOTLuận văn: Hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội, HOT
Luận văn: Hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội, HOT
 
Vai trò của Viện kiểm sát trong ngăn chặn giai đoạn điều tra, HOT
Vai trò của Viện kiểm sát trong ngăn chặn giai đoạn điều tra, HOTVai trò của Viện kiểm sát trong ngăn chặn giai đoạn điều tra, HOT
Vai trò của Viện kiểm sát trong ngăn chặn giai đoạn điều tra, HOT
 
Luận văn: Tội trộm cắp tài sản theo luật hình sự Việt Nam, HOT
Luận văn: Tội trộm cắp tài sản theo luật hình sự Việt Nam, HOTLuận văn: Tội trộm cắp tài sản theo luật hình sự Việt Nam, HOT
Luận văn: Tội trộm cắp tài sản theo luật hình sự Việt Nam, HOT
 
Luận văn: Dấu hiệu định lượng trong Luật hình sự Việt Nam, HOT
Luận văn: Dấu hiệu định lượng trong Luật hình sự Việt Nam, HOTLuận văn: Dấu hiệu định lượng trong Luật hình sự Việt Nam, HOT
Luận văn: Dấu hiệu định lượng trong Luật hình sự Việt Nam, HOT
 
Hỏi Cung Bị Can Trong Luật Tố Tụng Hình Sự, HAY.docx
Hỏi Cung Bị Can Trong Luật Tố Tụng Hình Sự, HAY.docxHỏi Cung Bị Can Trong Luật Tố Tụng Hình Sự, HAY.docx
Hỏi Cung Bị Can Trong Luật Tố Tụng Hình Sự, HAY.docx
 
Hỏi Cung Bị Can Trong Luật Tố Tụng Hình Sự, HAY.docx
Hỏi Cung Bị Can Trong Luật Tố Tụng Hình Sự, HAY.docxHỏi Cung Bị Can Trong Luật Tố Tụng Hình Sự, HAY.docx
Hỏi Cung Bị Can Trong Luật Tố Tụng Hình Sự, HAY.docx
 
Quyền con người qua biện pháp ngăn chặn hạn chế quyền tự do
Quyền con người qua biện pháp ngăn chặn hạn chế quyền tự doQuyền con người qua biện pháp ngăn chặn hạn chế quyền tự do
Quyền con người qua biện pháp ngăn chặn hạn chế quyền tự do
 
Luận văn: Hoạt động điều tra tội phạm về trật tự xã hội, HAY
Luận văn: Hoạt động điều tra tội phạm về trật tự xã hội, HAYLuận văn: Hoạt động điều tra tội phạm về trật tự xã hội, HAY
Luận văn: Hoạt động điều tra tội phạm về trật tự xã hội, HAY
 
Hoạt động điều tra tội phạm về trật tự xã hội của cơ quan điều tra
Hoạt động điều tra tội phạm về trật tự xã hội của cơ quan điều traHoạt động điều tra tội phạm về trật tự xã hội của cơ quan điều tra
Hoạt động điều tra tội phạm về trật tự xã hội của cơ quan điều tra
 

More from Dịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620

Danh Sách 200 Đề Tài Tiểu Luận Chuyên Viên Chính Về Bảo Hiểm Xã Hội Mới Nhất
Danh Sách 200 Đề Tài Tiểu Luận Chuyên Viên Chính Về Bảo Hiểm Xã Hội Mới NhấtDanh Sách 200 Đề Tài Tiểu Luận Chuyên Viên Chính Về Bảo Hiểm Xã Hội Mới Nhất
Danh Sách 200 Đề Tài Tiểu Luận Chuyên Viên Chính Về Bảo Hiểm Xã Hội Mới NhấtDịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Phòng, Chống Hiv, Mới Nhất, Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Phòng, Chống Hiv, Mới Nhất, Điểm CaoDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Phòng, Chống Hiv, Mới Nhất, Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Phòng, Chống Hiv, Mới Nhất, Điểm CaoDịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620
 

More from Dịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620 (20)

Danh Sách 200 Đề Tài Tiểu Luận Chuyên Viên Chính Về Bảo Hiểm Xã Hội Mới Nhất
Danh Sách 200 Đề Tài Tiểu Luận Chuyên Viên Chính Về Bảo Hiểm Xã Hội Mới NhấtDanh Sách 200 Đề Tài Tiểu Luận Chuyên Viên Chính Về Bảo Hiểm Xã Hội Mới Nhất
Danh Sách 200 Đề Tài Tiểu Luận Chuyên Viên Chính Về Bảo Hiểm Xã Hội Mới Nhất
 
Danh Sách 200 Đề Tài Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Nguồn Nhân Lực, 9 Điểm
Danh Sách 200 Đề Tài Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Nguồn Nhân Lực, 9 ĐiểmDanh Sách 200 Đề Tài Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Nguồn Nhân Lực, 9 Điểm
Danh Sách 200 Đề Tài Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Nguồn Nhân Lực, 9 Điểm
 
Danh Sách 200 Đề Tài Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Văn Hóa Giúp Bạn Thêm Ý Tưởng
Danh Sách 200 Đề Tài Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Văn Hóa Giúp Bạn Thêm Ý TưởngDanh Sách 200 Đề Tài Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Văn Hóa Giúp Bạn Thêm Ý Tưởng
Danh Sách 200 Đề Tài Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Văn Hóa Giúp Bạn Thêm Ý Tưởng
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Quản Lý Giáo Dục Dễ Làm Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Quản Lý Giáo Dục Dễ Làm Điểm CaoDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Quản Lý Giáo Dục Dễ Làm Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Quản Lý Giáo Dục Dễ Làm Điểm Cao
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Quan Hệ Lao Động Từ Sinh Viên Giỏi
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Quan Hệ Lao Động Từ Sinh Viên GiỏiDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Quan Hệ Lao Động Từ Sinh Viên Giỏi
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Quan Hệ Lao Động Từ Sinh Viên Giỏi
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Nuôi Trồng Thủy Sản Dễ Làm Nhất
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Nuôi Trồng Thủy Sản Dễ Làm NhấtDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Nuôi Trồng Thủy Sản Dễ Làm Nhất
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Nuôi Trồng Thủy Sản Dễ Làm Nhất
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Sư, Mới Nhất, Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Sư, Mới Nhất, Điểm CaoDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Sư, Mới Nhất, Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Sư, Mới Nhất, Điểm Cao
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Phòng, Chống Hiv, Mới Nhất, Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Phòng, Chống Hiv, Mới Nhất, Điểm CaoDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Phòng, Chống Hiv, Mới Nhất, Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Phòng, Chống Hiv, Mới Nhất, Điểm Cao
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Phá Sản, Mới Nhất
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Phá Sản, Mới NhấtDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Phá Sản, Mới Nhất
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Phá Sản, Mới Nhất
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Nhà Ở, Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Nhà Ở, Điểm CaoDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Nhà Ở, Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Nhà Ở, Điểm Cao
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Ngân Hàng, Mới Nhất
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Ngân Hàng, Mới NhấtDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Ngân Hàng, Mới Nhất
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Ngân Hàng, Mới Nhất
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Môi Trường, Mới Nhất
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Môi Trường, Mới NhấtDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Môi Trường, Mới Nhất
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Môi Trường, Mới Nhất
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Hộ Tịch, Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Hộ Tịch, Điểm CaoDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Hộ Tịch, Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Hộ Tịch, Điểm Cao
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Hình Sự , Dễ Làm Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Hình Sự , Dễ Làm Điểm CaoDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Hình Sự , Dễ Làm Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Hình Sự , Dễ Làm Điểm Cao
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Hành Chính, Dễ Làm Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Hành Chính, Dễ Làm Điểm CaoDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Hành Chính, Dễ Làm Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Hành Chính, Dễ Làm Điểm Cao
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Giáo Dục, Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Giáo Dục, Điểm CaoDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Giáo Dục, Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Giáo Dục, Điểm Cao
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đấu Thầu, Từ Sinh Viên Khá Giỏi
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đấu Thầu, Từ Sinh Viên Khá GiỏiDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đấu Thầu, Từ Sinh Viên Khá Giỏi
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đấu Thầu, Từ Sinh Viên Khá Giỏi
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đầu Tư, Dễ Làm Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đầu Tư, Dễ Làm Điểm CaoDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đầu Tư, Dễ Làm Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đầu Tư, Dễ Làm Điểm Cao
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đầu Tư Công, Dễ Làm Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đầu Tư Công, Dễ Làm Điểm CaoDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đầu Tư Công, Dễ Làm Điểm Cao
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đầu Tư Công, Dễ Làm Điểm Cao
 
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đất Đai, Từ Sinh Viên Khá Giỏi
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đất Đai, Từ Sinh Viên Khá GiỏiDanh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đất Đai, Từ Sinh Viên Khá Giỏi
Danh Sách 200 Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Đất Đai, Từ Sinh Viên Khá Giỏi
 

Recently uploaded

Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...
Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...
Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Chàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptx
Chàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptxChàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptx
Chàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptxendkay31
 
Trích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docx
Trích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docxTrích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docx
Trích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docxnhungdt08102004
 
powerpoint lịch sử đảng cộng sản việt nam.pptx
powerpoint lịch sử đảng cộng sản việt nam.pptxpowerpoint lịch sử đảng cộng sản việt nam.pptx
powerpoint lịch sử đảng cộng sản việt nam.pptxAnAn97022
 
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdf
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdfChuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdf
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdfhoangtuansinh1
 
Kiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh lí
Kiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh líKiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh lí
Kiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh líDr K-OGN
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH  KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘIGIÁO TRÌNH  KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘIĐiện Lạnh Bách Khoa Hà Nội
 
Đề cương môn giải phẫu......................
Đề cương môn giải phẫu......................Đề cương môn giải phẫu......................
Đề cương môn giải phẫu......................TrnHoa46
 
Sơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdf
Sơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdfSơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdf
Sơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdftohoanggiabao81
 
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdf
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdfNQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdf
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdfNguyễn Đăng Quang
 
ôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
ôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
ôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhvanhathvc
 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...ThunTrn734461
 
Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...
Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...
Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...hoangtuansinh1
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
chuong-7-van-de-gia-dinh-trong-thoi-ky-qua-do-len-cnxh.pdf
chuong-7-van-de-gia-dinh-trong-thoi-ky-qua-do-len-cnxh.pdfchuong-7-van-de-gia-dinh-trong-thoi-ky-qua-do-len-cnxh.pdf
chuong-7-van-de-gia-dinh-trong-thoi-ky-qua-do-len-cnxh.pdfVyTng986513
 

Recently uploaded (20)

Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...
Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...
Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
Chàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptx
Chàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptxChàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptx
Chàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptx
 
Trích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docx
Trích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docxTrích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docx
Trích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docx
 
powerpoint lịch sử đảng cộng sản việt nam.pptx
powerpoint lịch sử đảng cộng sản việt nam.pptxpowerpoint lịch sử đảng cộng sản việt nam.pptx
powerpoint lịch sử đảng cộng sản việt nam.pptx
 
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdf
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdfChuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdf
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdf
 
Kiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh lí
Kiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh líKiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh lí
Kiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh lí
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH  KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘIGIÁO TRÌNH  KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
 
1 - MÃ LỖI SỬA CHỮA BOARD MẠCH BẾP TỪ.pdf
1 - MÃ LỖI SỬA CHỮA BOARD MẠCH BẾP TỪ.pdf1 - MÃ LỖI SỬA CHỮA BOARD MẠCH BẾP TỪ.pdf
1 - MÃ LỖI SỬA CHỮA BOARD MẠCH BẾP TỪ.pdf
 
Đề cương môn giải phẫu......................
Đề cương môn giải phẫu......................Đề cương môn giải phẫu......................
Đề cương môn giải phẫu......................
 
Sơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdf
Sơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdfSơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdf
Sơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdf
 
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdf
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdfNQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdf
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdf
 
ôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
ôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
ôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...
 
Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...
Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...
Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
chuong-7-van-de-gia-dinh-trong-thoi-ky-qua-do-len-cnxh.pdf
chuong-7-van-de-gia-dinh-trong-thoi-ky-qua-do-len-cnxh.pdfchuong-7-van-de-gia-dinh-trong-thoi-ky-qua-do-len-cnxh.pdf
chuong-7-van-de-gia-dinh-trong-thoi-ky-qua-do-len-cnxh.pdf
 

Định tội danh đối với tội tàng trữ mua bán trái phép chất ma túy, HOT

  • 1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT PHAN THỊ HỒNG THẮNG §ÞNH TéI DANH §èI VíI TéI TµNG TR÷, VËN CHUYÓN, MUA B¸N TR¸I PHÐP HOÆC CHIÕM §O¹T CHÊT MA TóY (Trªn c¬ së sè liÖu thùc tiÔn ®Þa bµn tØnh §¾k L¾k) LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI - 2015
  • 2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT PHAN THỊ HỒNG THẮNG §ÞNH TéI DANH §èI VíI TéI TµNG TR÷, VËN CHUYÓN, MUA B¸N TR¸I PHÐP HOÆC CHIÕM §O¹T CHÊT MA TóY (Trªn c¬ së sè liÖu thùc tiÔn ®Þa bµn tØnh §¾k L¾k) Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự Mã số: 60 38 01 04 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN KHẮC HẢI HÀ NỘI - 2015
  • 3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn bảo đảm độ tin cậy, chính xác và trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn PHAN THỊ HỒNG THẮNG
  • 4. MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các bảng, biểu đồ MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY...........................10 1.1. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI VÀ Ý NGHĨA CỦA VIỆC ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY ............10 1.1.1. Khái niệm định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy........................................10 1.1.2. Phân loại các trƣờng hợp định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy ..................16 1.1.3. Ý nghĩa của việc định tội danh đối với tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy................................23 1.2. CƠ SỞ PHÁP LÝ VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY...........28 1.2.1. Cơ sở pháp lý của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy ..................29 1.2.2. Cơ sở khoa học của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy ..................37
  • 5. 1.3. CÁC GIAI ĐOẠN ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY ......................................................42 1.3.1. Thu thập, kiểm tra, đánh giá toàn diện chứng cứ chứng minh sự thật của vụ án tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy ......................................................................44 1.3.2. So sánh, đối chiếu các tình tiết của vụ án đã đƣợc làm rõ với quy định của Điều 194 Bộ luật hình sự để xác định sự tƣơng đồng ............46 1.3.3. Đƣa ra kết luận về tội danh ngƣời đã thực hiện hành vi quy định tại Điều 194 Bộ luật hình sự...............................................................48 Chương 2: THỰC TRẠNG ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK..............................................................................49 2.1. KHÁI QUÁT ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH TỈNH ĐẮK LẮK CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY ......................................................49 2.1.1. Khái quát tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, dân cƣ tỉnh Đắk Lắk........49 2.1.2. Tình hình công tác thụ lý, giải quyết án hình sự và tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy của Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk ...........................................................51 2.2. THỰC TIỄN ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK .........55 2.2.1. Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trong trƣờng hợp tội phạm hoàn thành.....55 2.2.2. Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trong các trƣờng hợp đặc biệt.....62 2.2.3. Một số tồn tại, hạn chế và các nguyên nhân cơ bản...........................68
  • 6. Chương 3: NHỮNG YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY ...................................................78 3.1. NHỮNG YÊU CẦU NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY...........78 3.1.1. Yêu cầu về chính trị, xã hội ...............................................................78 3.1.2. Yêu cầu về lý luận và thực tiễn..........................................................81 3.1.3. Yêu cầu về lập pháp hình sự ..............................................................82 3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CỦA VIỆC ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY .............83 3.2.1. Hoàn thiện Bộ luật hình sự Việt Nam................................................85 3.2.2. Ban hành các văn bản hƣớng dẫn thi hành.........................................93 3.3. NHỮNG GIẢI PHÁP KHÁC NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỦA VIỆC ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY ......................................................99 3.3.1. Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và làm tốt công tác tổ chức, cán bộ tƣ pháp, đặc biệt là đội ngũ Thẩm phán ...................99 3.3.2. Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp, xử lý nghiêm minh khi xét xử và trong việc áp dụng đúng các tình tiết liên quan đến việc định tội danh, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự...................................................................................103 3.3.3. Nâng cao chất lƣợng phối hợp giữa Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án ...............................................................................105 KẾT LUẬN..................................................................................................107 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................110
  • 7. DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Số hiệu bảng Tên bảng Trang Bảng 2.1. Các đơn vị hành chính của tỉnh Đắk Lắk 50 Bảng 2.2. Tình hình xét xử chung và tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy của Tòa án nhân dân tỉnh 52 Bảng 2.3. Tỷ lệ tình hình xét xử chung và tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy của Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk trong giai đoạn 05 năm (2010 - 2014) 54 Biểu đồ 2.1. Tình hình xét xử chung và tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy của Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk trong giai đoạn 05 năm (2010 - 2014) 53
  • 8. 1 MỞ ĐẦU Khoản 1 Điều 31 Hiến pháp Việt Nam năm 2013 quy định: “1. Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự luật định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật...” [23]. Nhƣ vậy, điều đó có nghĩa chừng nào chƣa có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật thì ngƣời bị buộc tội vẫn đƣợc coi là ngƣời chƣa có tội. Một ngƣời tƣ cách từ “người phạm tội” trở thành “người có tội” nhất định phải có một bản án kết tội đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án và đƣợc chứng minh theo trình tự luật định. Phán quyết của Tòa án mang tính tuyệt đối vì xét xử là hoạt động của Tòa án nhằm đƣa ra phán quyết cuối cùng mà quyết định này liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến các lĩnh vực quan hệ xã hội quan trọng nhất nhƣ tự do, danh dự, tài sản, nhân thân, thậm chí cả tính mạng con ngƣời. Do đó, để ra một bản án công bằng, có căn cứ và đúng pháp luật đòi hỏi việc định tội danh và quyết định hình phạt là các hoạt động cơ bản và quan trọng mang tính quyết định, xác định một ngƣời có tội hay không có tội. Đây là nội dung cơ bản của việc áp dụng pháp luật hình sự trong quá trình xét xử, là một trong những biện pháp đƣa các quy phạm pháp luật hình sự vào cuộc sống. Trên cơ sở xác định ngƣời phạm tội đã thực hiện hành vi phạm tội gì, quy định tại điều, khoản nào của Bộ luật hình sự, cơ quan có thẩm quyền (Tòa án) sẽ quyết định một hình phạt phù hợp đối với hành vi phạm tội đó. Vì thế, định tội danh đúng không những để quyết định hình phạt đúng, mà còn phân hóa trách nhiệm hình sự và cá thể hóa hình phạt chính xác, qua đó bảo vệ các quyền và tự do của con ngƣời, của công dân trong lĩnh vực tƣ pháp hình sự. Ngƣợc lại, định tội danh sai sẽ dẫn đến một loại hậu quả tiêu cực nhƣ: không bảo đảm đƣợc tính công minh, có căn cứ và đúng pháp luật của hình phạt do Tòa án quyết định, truy cứu trách nhiệm hình sự ngƣời vô tội, bỏ
  • 9. 2 lọt ngƣời phạm tội, thậm chí xâm phạm thô bạo danh dự và nhân phẩm, các quyền và tự do của công dân…, làm giảm uy tín và hiệu lực của các cơ quan bảo vệ pháp luật và Tòa án, giảm hiệu quả của cuộc đấu tranh phòng và chống tội phạm [5, tr.17-18]. Thực tiễn xét xử các vụ án hình sự cho thấy, hiện nay, các cơ quan tiến hành tố tụng còn gặp nhiều khó khăn, vƣớng mắc trong việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Trong những năm qua, tình hình tội phạm về ma túy có sự thay đổi cả về số lƣợng và tính chất các vụán, số đối tƣợng và số lƣợng ma túy, diễn biến phức tạp, gây thiệt hại nghiêm trọng đến an ninh, trật tự chung của xã hội cũng nhƣ sức khỏe của cộng đồng, với nhiều thủ đoạn tinh vi từ chủ thể thực hiện tội phạm. Bộ luật hình sự do Nhà nƣớc ban hành quy định các hành vi nguy hiểm cho xã hội bị coi là tội phạm, tuy vậy những quy định này chỉ nêu lên các dấu hiệu đặc trƣng cơ bản nhất của một cấu thành tội phạm, trong khi trên thực tế tội phạm xảy ra vô cùng phức tạp và đa dạng. Có khá nhiều trƣờng hợp khi tập hợp các dấu hiệu thực tế của cấu thành tội phạm có những dấu hiệu giống nhau nên thƣờng dễ bị lúng túng gây nhiều tranh cãi và dẫn đến định tội danh thiếu chính xác. Bên ca ̣nh đó , trong lần sƣ̉ a đổi bổ sung Bộluâ ̣t hình sƣ̣ năm 1999 vào năm 2009, có nhiều ý kiến đề nghị sửa đổi tội tàng trữ , vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, điều đó cho thấy xung quanh tội này còn nhiều vấn đề cần đƣợc tiếp tục trao đổi , nghiên cƣ́ u cả về mă ̣t lý luâ ̣n và về mă ̣t thƣ̣c tiễn để hoàn thiê ̣n hơn nƣ̃a tội tàng trữ , vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, tạo điều kiện cho việc định tội danh đƣợc chính xác. Quá trình giải quyết vụ án một cách công minh, có căn cứ và đúng pháp luật, đồng thời bảo vệ một cách vững chắc các quyền và tự do của công dân bằng pháp luật hình sự là một trong những nguyên tắc trong giai đoạn xây
  • 10. 3 dựng Nhà nƣớc pháp quyền Việt Nam hiện nay. Ý thức đƣợc tầm quan trọng đó, Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk không ngừng đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lƣợng giải quyết, xét xử các loại vụ án, phấn đấu không để xảy ra việc kết án oan ngƣời không có tội và bỏ lọt tội phạm, hạn chế tới mức thấp nhất các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán, đảm bảo các quyết định của Tòa án đúng pháp luật, đầy đủ, rõ ràng, dễ hiểu, có sức thuyết phục cao và có tính khả thi. Tuy nhiên, vẫn còn một số ít trƣờng hợp áp dụng không đúng, chƣa xem xét đầy đủ tính chất, mức độ phạm tội nên dẫn đến việc định tội danh thiếu chính xác, việc hủy án, sửa án vẫn còn tồn tại ở tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Với lý do nêu trên, chúng tôi chọn đề tài: "Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy (trên cơ sở số liệu thực tiễn địa bàn tỉnh Đắk Lắk)”. 2. Tình hình nghiên cứu Định tội danh đúng có ý nghĩa rất to lớn về mặt chính trị - xã hội, đạo đức và pháp luật, có vai trò quan trọng để bảo đảm phân hóa trách nhiệm hình sự và cá thể hóa hình phạt, xử lý đúng ngƣời, đúng tội và đúng pháp luật, làm rõ ranh giới giữa tội phạm và những trƣờng hợp không phải là tội phạm. Tuy nhiên, ngoài một số công trình do các nhà khoa học Liên bang Nga biên soạn mà trong cuốn sách “Định tội danh (Lý luận, Lời giải mẫu và 500 bài tập thực hành)”, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2011 của GS.TSKH. Lê Văn Cảm và PGS.TS. Trịnh Quốc Toản đã dẫn ra trong Danh mục tài liệu tham khảo bao gồm: 1) Kuđriavtxev V.N, Lý luận chung về định tội danh, Nxb. Sách pháp lý. Maxcơva, 1972 (tiếng Nga); 2) Kuđrinôv B.A, Những cơ sở khoa học của định tội danh, Nxb. Trƣờng Đại học Tổng hợp Quốc gia Maxcơva, 1984 (tiếng Nga); 3) Gaukhman L.Đ, Định tội danh: Pháp luật, lý luận, thực tiễn, Trung tâm Thông tin Pháp lý xuất bản, Maxcơva, 2001 (tiếng Nga) cho thấy
  • 11. 4 đó là những nghiên cứu lý luận chung về định tội danh mà không có công trình nào định tội danh đối với một nhóm tội phạm cụ thể. Còn trong nƣớc, ngƣời viết chia thành các nhóm vấn đề sau: * Nhóm thứ nhất - Hệ thống các giáo trình, sách chuyên khảo, sách tham khảo liên quan đến vấn đề định tội danh và tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, có thể kể đến các công trình sau: 1) GS.TSKH. Lê Văn Cảm, Một số vấn đề lý luận chung về định tội danh, Chƣơng I - Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần các tội phạm), Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2001, tái bản năm 2003 và 2007; 2) GS.TSKH. Lê Văn Cảm, Một số vấn đề lý luận chung về định tội danh, Phần 2, Các nghiên cứu chuyên khảo về Phần chung luật hình sự, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2000; 3) PGS.TS. Trịnh Quốc Toản, Một số vấn đề lý luận về định tội danh và hướng dẫn giải bài tập về định tội danh, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội, 1999; 4) GS.TS. Võ Khánh Vinh, Giáo trình Lý luận chung về Định tội danh, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 1999, tái bản năm 2010; 5) ThS. Đoàn Tấn Minh, Phương pháp định tội danh và hướng dẫn định tội danh đối với các tội phạm trong Bộ luật hình sự hiện hành, Nxb. Tƣ pháp, Hà Nội, 2010; 6) PGS. TS. Lê Văn Đệ, Định tội danh và quyết định hình phạt trong Luật hình sự Việt Nam, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2005; v.v... * Nhóm thứ hai - Hệ thống các luận văn, luận án tiến sĩ luật học, nói chung, chỉ có một số công trình đề cập riêng rẽ đến vấn đề định tội danh hoặc về tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nhƣ: 3) Nguyễn Thanh Dung, Định tội danh đối với các tội phạm về ma túy, Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2012; v.v... * Nhóm thứ ba - Hệ thống các bài viết, đề tài khoa học, hiện nay, trên Tạp chí Tòa án nhân dân và một số tạp chí khác cũng đăng nhƣng chỉ mang tính chất đơn lẻ và phân tích các dấu hiệu pháp lý giữa các tội phạm, cũng
  • 12. 5 nhƣ định tội danh đối với từng vụ án cụ thể, nhƣ: 1) Phan Anh Tuấn, Định tội danh trong trường hợp một hành vi thỏa mãn dấu hiệu của nhiều cấu thành tội phạm, Tạp chí Khoa học pháp lý, số 2/2001; 2) Nguyễn Thị Hợp, Pháp luật về xác định tội danh và thực tiễn áp dụng, Tạp chí Tòa án nhân dân, số 15/2011; Ngoài ra, đáng chú ý là chuỗi năm bài viết về “Định tội danh - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” của GS.TSKH. Lê Văn Cảm, Tạp chí Tòa án nhân dân các số 3, 4, 5, 8 và 11/1999. Nhƣ vậy, những bài nghiên cứu hoặc một số công trình sách báo đã nêu mới chỉ khái quát đƣợc một số vấn đề lý luận liên quan đến hoạt động định tội danh và thực tiễn định tội danh; phân tích, đánh giá một số nhận định liên quan đến yếu tố định tội danh, đồng thời phân biệt với một số tội phạm trong Bộ luật hình sự năm 1999 hoặc nghiên cứu các dấu hiệu pháp lý hình sự, trách nhiệm hình sự đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy; v.v… Tuy nhiên, hiện nay vẫn chƣa có công trình nào nghiên cứu về vấn đề định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt trái phép chất ma túy và trên một địa bàn cụ thể là địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích của việc nghiên cứu đề tài này là phân tích khoa học để làm sáng tỏ các vấn đề lý luận và thực tiễn về định tội danh nói chung và định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nói riêng, cũng nhƣ đánh giá thực tiễn áp dụng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, từ đó đƣa ra đề xuất yêu cầu và những giải pháp nâng cao chất lƣợng, hiệu quả của việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên địa bàn Đắk Lắk nói riêng, cả nƣớc nói chung.
  • 13. 6 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Từ mục đích nghiên cứu nêu trên, luận văn đặt ra những nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể nhƣ sau: 1) Xây dựng khái niệm định tội danh và định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy; 2) Phân loại và nêu ý nghĩa của việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy; 3) Phân tích cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học của việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy; cũng nhƣ các giai đoạn định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy; 4) Đánh giá, phân tích thực trạng định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, từ đó chỉ ra những tồn tại, hạn chế và một số nguyên nhân cơ bản; 5) Luận chứng và đề xuất yêu cầu và những giải pháp nâng cao chất lƣợng, hiệu quả của việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên địa bàn Đắk Lắk nói riêng, cả nƣớc nói chung. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn đúng nhƣ tên gọi của nó - Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy (trên cơ sở số liệu thực tiễn địa bàn tỉnh Đắk Lắk). 4.2. Phạm vi nghiên cứu Luận văn nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy theo luâ ̣t hình sƣ̣Viê ̣t Nam (nhƣ: khái niệm, phân loại, cơ sở pháp lý và
  • 14. 7 cơ sở khoa học, các giai đoạn của việc định tội danh đối với tội phạm này), đánh giá thực tiễn trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk trong giai đoạn 05 năm (2010 - 2014), trên cơ sở đó, chỉ ra những tồn tại, hạn chế và một số nguyên nhân cơ bản, từ đó luận chứng và đề xuất những giải pháp nâng cao chất lƣợng, hiệu quả của việc định tội danh đối với tội phạm này trên địa bàn Đắk Lắk nói riêng, cả nƣớc nói chung. 5. Cơ sở lý luận và các phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Đề tài đƣợc nghiên cứu trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và quan điểm, định hƣớng của Đảng về chính sách hình sự; quan điểm, đƣờng lối xử lý đối với các tội phạm ma túy nói chung và tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nói riêng. 5.2. Các phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng các phƣơng pháp đặc thù của khoa học luật hình sự nhƣ: phƣơng pháp thống kê, phân tích và tổng hợp số liệu dựa trên những bản án, quyết định, số liệu thống kê, báo cáo tổng kết của các cấp Tòa án nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk để phân tích các tri thức khoa học luật hình sự và luận chứng các vấn đề tƣơng ứng đƣợc nghiên cứu. 6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn 6.1. Ý nghĩa khoa học Trong công cuộc cải cách tƣ pháp và xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền Việt Nam của dân, do dân và vì dân hiện nay, việc nghiên cứu để làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn về định tội danh nói chung và định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nói riêng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk góp phần bổ sung vào kho tàng lý luận về định tội danh trong pháp luật hình sự Việt Nam nói chung, lý luận về định
  • 15. 8 tội danh đối với một tội phạm cụ thể - tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nói riêng, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và bảo vệ quyền con ngƣời, bảo đảm an ninh, an toàn và trật tự xã hội. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn là tài liệu tham khảo cho các cơ quan tiến hành tố tụng, đặc biệt là Tòa án trong việc định tội danh giải quyết vụ án hình sự đƣợc khách quan, công bằng và có căn cứ pháp luật. Ngoài ra, luận văn còn cơ sở để đƣa ra các kiến nghị hoàn thiện pháp luật hình sự Việt Nam liên quan đến định tội danh nói chung và định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nói riêng tại Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk, qua đó, nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung, việc bảo vệ các quyền và tự do của con ngƣời nói riêng, cũng nhƣ phòng, chống oan, sai và vi phạm pháp luật trong thực tiễn giải quyết các vụ án hình sự. Đặc biệt, luận văn còn là tài liệu tham khảo cho các sinh viên, học viên cao học và nghiên cứu sinh chuyên ngành Luật hình sự và Tội phạm học tại các cơ sở đào tạo luật trên cả nƣớc. 7. Những điểm mới về mặt khoa học của luận văn Đề tài phân tích dựa trên những bản án, quyết định, báo cáo công tác ngành Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk - đó là những số liệu thực tế góp phần làm rõ hơn về thực trạng về định tội danh trên địa bàn đã nêu. Do đó, những điểm mới cơ bản của luận văn nhƣ sau: 1) Xây dựng khái niệm định tội danh và định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy; 2) Phân loại và nêu ý nghĩa của việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy;
  • 16. 9 3) Phân tích cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học của việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy; cũng nhƣ các giai đoạn định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy; 4) Đánh giá, phân tích thực trạng định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, từ đó chỉ ra những tồn tại, hạn chế và một số nguyên nhân cơ bản; 5) Luận chứng và đề xuất yêu cầu và những giải pháp nâng cao chất lƣợng, hiệu quả của việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk nói riêng, cả nƣớc nói chung. 8. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm ba chƣơng với tên gọi nhƣ sau: Chương 1: Những vấn đề chung về định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Chương 2: Thực trạng định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Chương 3: Những yêu cầu và giải pháp nâng cao chất lƣợng định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy.
  • 17. 10 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY 1.1. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI VÀ Ý NGHĨA CỦA VIỆC ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY 1.1.1. Khái niệm định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy Tội phạm ma túy là hà nh vi nguy hiểm cho xã hội , trái pháp luật hình sự, được thực hiện bởi ngườ i có năng lực tr ách nhiệm hình sự , đủ tuổi chi ̣u trách nhiệm hình sự, thực hiện một cá ch có lỗi, xâm phạm chế độ quản lý của Nhà nước về ma túy. Trong số các tội pha ̣m về ma túy, hiê ̣n nay tội pha ̣m tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đƣợc quy đi ̣nh tại Điều 194 là phức tạp nhất . Trong đó, "tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma tuý là hành vi cất giữ, chuyển dịch, bán hay mua để bán lại, chiếm đoạt (bằng mọi hình thức) chất ma tuý" [15, tr.255]. Do đó, định tội danh tối với các tội phạm ma túy nói chung và đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nói riêng là vấn đề có ý nghĩa quan trọng, làm tiền đề cho việc giải quyết các nhiệm vụ khác của hoạt động áp dụng pháp luật hình sự. Nghiên cứu về định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, trƣớc hết cần làm rõ một số nội dung về mặt lý luận mà trƣớc hết là khái niệm định tội danh. GS. TSKH. Lê Văn Cảm quan niệm định tội danh là quá trình áp dụng pháp luật hình sự và pháp luật tố tụng hình sự:
  • 18. 11 Dƣới góc độ khoa học, định tội danh có thể đƣợc hiểu là quá trình nhận thức lý luận có tính logic, là dạng của hoạt động thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự cũng nhƣ pháp luật tố tụng hình sự và đƣợc tiến hành trên cơ sở các chứng cứ các tài liệu thu thập đƣợc và các tình tiết thực tế của vụ án hình sự để xác định sự phù hợp giữa các dấu hiệu của hành vi nguy hiểm cho xã hội đƣợc thực hiện với các dấu hiệu của cấu thành tội phạm tƣơng ứng do luật hình sự quy định nhằm đạt đƣợc sự thật khách quan, tức là đƣa ra sự đánh giá chính xác tội phạm về mặt pháp lý hình sự, làm tiền đề cho việc cá thể hóa và phân hóa trách nhiệm hình sự một cách công minh, có căn cứ và đúng pháp luật [4, tr.496]. Còn GS. TS. Võ Khánh Vinh thì định tội danh chỉ là hoạt động áp dụng pháp luật hình sự: Định tội danh là một dạng hoạt động nhận thức, hoạt động áp dụng pháp luật hình sự nhằm đi tới chân lý khách quan trên cơ sở xác định đúng đắn, đầy đủ các tình tiết cụ thể của hành vi phạm tội đƣợc thực hiện, nhận thức đúng nội dung quy phạm pháp luật hình sự quy định cấu thành tội phạm tƣơng ứng và mối liên hệ tƣơng đồng giữa các dấu hiệu của cấu thành tội phạm với các tình tiết cụ thể của hành vi phạm tội bằng các phƣơng pháp và thông qua các giai đoạn nhất định [47, tr.27]. PGS.TS. Lê Văn Đệ quan niệm tƣơng tự: “Định tội danh là việc xác định và ghi nhận về mặt pháp lý sự phù hợp chính xác giữa các dấu hiệu của hành vi phạm tội cụ thể đã được thực hiện với các dấu hiệu của cấu thành tội phạm được pháp luật hình sự quy định” [10, tr.24]. Trong khi đó, PGS. TS. Dƣơng Tuyết Miên định nghĩa bao gồm cả các chủ thể định tội danh và nêu:
  • 19. 12 Định tội danh là hoạt động thực tiễn của các cơ quan tiến hành tố tụng (Cơ quan Điều tra, Viện Kiểm sát, Tòa án) và một số cơ quan khác có thẩm quyền theo quy định của pháp luật để xác định một ngƣời có phạm tội hay không, nếu phạm tội thì đó là tội gì, theo điều luật nào của Bộ luật hình sự hay nói cách khác đây là quá trình xác định tên tội cho hành vi nguy hiểm đã thực hiện [18, tr.9]; v.v... Nhƣ vậy, mặc dù đƣợc diễn đạt theo nhiều cách khác nhau, nhƣng về cơ bản các nhà khoa học đều thống nhất ở một số khía cạnh dƣới đây: Một là, định tội danh là hoạt động nhận thức có tính logic của con ngƣời về việc có sự phù hợp hay không phù hợp giữa hành vi nguy hiểm cho xã hội, có lỗi, xảy ra ngoài thực tiễn khách quan với quy định của pháp luật hình sự về một tội phạm cụ thể; Hai là, định tội danh là hoạt động áp dụng pháp luật hình sự, nếu đƣợc thực hiện bởi các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền và ngƣời có thẩm quyền trong các cơ quan đó trên cơ sở quy định của pháp luật. Cũng có tác giả cho rằng bao gồm cả hoạt động áp dụng pháp luật tố tụng hình sự nếu hiểu định tội danh theo nghĩa rộng; Ba là, định tội danh là cơ sở cho việc quyết định hình phạt và giải quyết các vấn đề khác có liên quan đến trách nhiệm hình sự của ngƣời phạm tội (trong trƣờng hợp định tội danh chính thức). Do đó, dƣới góc độ khoa học luật hình sự, theo ngƣời viết, khái niệm đang nghiên cứu đƣợc định nghĩa nhƣ sau: Định tội danh là hoạt động thực tiễn của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và người có thẩm quyền trên cơ sở các quy định của pháp luật hình sự và pháp luật tố tụng hình sự để xác định, so sánh và ghi nhận về mặt pháp lý sự phù hợp chính xác giữa các dấu hiệu của hành vi phạm tội cụ thể trong thực tế đã được thực hiện với các dấu hiệu của cấu thành tội phạm của
  • 20. 13 điều luật tương ứng trong Phần các tội phạm Bộ luật hình sự quy định, cũng như các quy định khác trong Bộ luật hình sự có liên quan, qua đó làm tiền đề phân tích, đánh giá và ra quyết định về trách nhiệm hình sự cũng như hình phạt của người phạm tội. Ngoài ra, tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là một loại tội phạm cụ thể đƣợc quy định tại Điều 194 Bộ luật hình sự Việt Nam. Một ngƣời đƣợc coi là chủ thể của tội phạm này khi đáp ứng các điều kiện là ngƣời có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, đồng thời là ngƣời đã thực hiện hành vi mà Điều 194 Bộ luật này quy định với lỗi cố ý, xâm phạm đến chế đô ̣quản lý các chất ma túy của Nhà nƣớc ở khâu vận chuyển , mua bán, lƣu giƣ̃ chất ma túy , xâm phạm đến trật tự, an toàn xã hội. Do đó, từ cơ sở lý luận về định tội danh nêu trên, kết hợp với quy định của Bộ luật hình sự Việt Nam về tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, theo chúng tôi, có thể đƣa ra khái niệm đang nghiên cứu nhƣ sau: Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động thực tiễn của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và người có thẩm quyền trên cơ sở các quy định của pháp luật hình sự và pháp luật tố tụng hình sự để xác định, so sánh và ghi nhận về mặt pháp lý sự phù hợp chính xác giữa các dấu hiệu của hành vi phạm tội cụ thể trong thực tế đã được thực hiện với các dấu hiệu của cấu thành tội phạm của Điều 194 và các quy định khác có liên quan trong Bộ luật hình sự, qua đó làm tiền đề phân tích, đánh giá và ra quyết định về trách nhiệm hình sự cũng như hình phạt của người phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy.. Từ khái niệm định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy phản ánh các đặc điểm cơ bản sau đây:
  • 21. 14 * Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là định tội danh đối với một loại tội phạm cụ thể - tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy Nhƣ vậy, ngoài đặc điểm chung của định tội danh với tƣ cách là hoạt động nhận thức có tính logic của con ngƣời, thì định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy có đặc điểm riêng liên quan đến đặc điểm của hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy xảy ra trong thực tế khách quan và quy định của Bộ luật hình sự Việt Nam về tội phạm này. Để thực hiện đƣợc hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, ngƣời phạm tội này thể hiện một hoặc một số các hành vi nhƣ sau: + Hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy là hành vi cất giữ , cất giấu bất hợp pháp chất ma túy ở bất cứ nơi nào mà không nhằm mục đích mua bán, vận chuyển hay sản xuất trái phép chất ma túy. Thời gian tàng trữ dài hay ngắn không ảnh hƣởng đến việc xác định tội này. Hành vi tàng trữ bị coi là trái phép khi hành vi đó đƣợc thực hiện hoàn toàn không có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền. + Hành vi vận chuyển trái phép chấ t ma túy là hành vi chuyển dịch bất hợp pháp chất ma túy từ nơi này đến nơi khác dƣới bất kỳ hình thức nào mà không nhằm mục đích mua bán, tàng trữ hay sản xuất trái phép chất ma túy khác. Ngƣời giữ hộ, hoặc vận chuyển trái phép chất ma túy cho ngƣời khác, mà biết rõ mục đích mua bán trái phép chất ma túy của ngƣời đó, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội mua bán trái phép chất ma túy với vai trò đồng phạm. Hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy chỉ có thể là hành động.
  • 22. 15 + Hành vi mua b án trái phép chất ma túy là hành vi trao đổi ma túy dƣới các hình thƣ́ c sau: a) Bán trái phép chất ma túy cho ngƣời khác (không phụ thuộc vào nguồn gốc chất ma túy do đâu mà có), bao gồm cả việc bán hộ chất ma túy cho ngƣời khác để hƣởng tiền công hoặc các lợi ích khác; b) Mua chất ma túy nhằm bán trái phép cho ngƣời khác; c) Xin chất ma túy nhằm bán trái phép cho ngƣời khác; d) Dùng chất ma túy nhằm trao đổi, thanh toán trái phép (không phụ thuộc vào nguồn gốc chất ma túy do đâu mà có); đ) Dùng tài sản không phải là tiền đem trao đổi, thanh toán… lấy chất ma túy nhằm bán lại trái phép cho ngƣời khác; e) Tàng trữ chất ma túy nhằm bán trái phép cho ngƣời khác; g) Vận chuyển chất ma túy nhằm bán trái phép cho ngƣời khác. Chủ thể định tội danh phải đối chiếu, so sánh và đƣa ra kết luận về việc có hay không có sự phù hợp giữa hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy xảy ra trong thực tế với quy phạm pháp luật quy định tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trong Bộ luật hình sự Việt Nam hiện hành. * Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động áp dụng pháp luật, nếu chủ thể định tội danh là các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và người có thẩm quyền Do đó, quá trình định tội danh phải tuân theo những thủ tục chặt chẽ về mặt tố tụng theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự hiện hành. Mọi sự vi phạm pháp luật tố tụng đều có nguy cơ dẫn đến oan, sai hoặc bỏ lọt tội phạm, bỏ lọt ngƣời phạm tội, hạn chế hiệu quả của cuộc đấu tranh. Còn để ra tội danh chính xác và phù hợp với các tình tiết thực tế khách quan của vụ án, phải căn cứ vào các quy định của Bộ luật hình sự.
  • 23. 16 * Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy liên quan đến vấn đề chứng cứ đã được thu thập, kiểm tra, đánh giá Đối với hình thức định tội danh không chính thức, các tình tiết của vụ án đã đƣợc mặc nhiên coi là đúng và đã đƣợc chứng minh bằng các chứng cứ mà các cơ quan tiến hành tố tụng thu thập đƣợc. Tuy nhiên, đối với hình thức định tội danh chính thức, xuất phát từ nguyên tắc trách nhiệm chứng minh tội phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng nên chƣa thể khẳng định ngay từ đầu bị can có phải là ngƣời phạm tội hay không. Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động đƣợc tiến hành song song và tiếp liền với hoạt động thu thập, củng cố, kiểm tra, đánh giá và sử dụng chứng cứ của các cơ quan tiến hành tố tụng. Do đó, định tội danh đối với tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy gắn liền với hoạt động chứng minh tội phạm và ngƣời phạm tội của các cơ quan nói trên. 1.1.2. Phân loại các trường hợp định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy “Căn cứ vào các chủ thể tương ứng thực hiện việc định tội danh, khoa học luật hình sự phân chia định tội danh làm hai dạng: định tội danh chính thức và định tội danh không chính thức” [5, tr.23]. Nhƣ vậy, theo cách tiếp cận này, có thể phân chia định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy làm hai dạng (hay hai trƣờng hợp) tƣơng ứng - định tội danh chính thức và định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. * Hình thức định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy Hiện nay, dƣới góc độ khoa học luật hình sự, “định tội danh chính thức
  • 24. 17 là sự đánh giá về mặt nhà nước, tính chất pháp lý hình sự về một hành vi phạm tội cụ thể do các chủ thể được Nhà nước ủy quyền thực hiện” [5, tr.23]. Do đó, định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động áp dụng pháp luật hình sự và pháp luật tố tụng hình sự của Cơ quan Điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án trong hoạt động đấu tranh với tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Vì vậy, đặc điểm cơ bản của hình thức định tội danh này có thể đƣợc xác định nhƣ nhƣ sau: - Định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động mang tính tổ chức - quyền lực Nhà nƣớc. Chủ thể tiến hành hình thức định tội danh này đƣợc Nhà nƣớc quy định rõ trong Bộ luật tố tụng hình sự. Đó là các cơ quan tiến hành tố tụng và ngƣời tiến hành tố tụng. Theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003, các cơ quan tiến hành tố tụng gồm có: Cơ quan Điều tra, Viện Kiểm sát, Tòa án. Ngƣời tiến hành tố tụng gồm có: Điều tra viên, Phó Thủ trƣởng, Thủ trƣởng Cơ quan Điều tra; Kiểm sát viên, Phó Viện trƣởng, Viện trƣởng Viện Kiểm sát nhân dân và Viện Kiểm sát Quân sự các cấp; Thẩm phán, Hội thẩm (bao gồm Hội thẩm nhân dân và Hội thẩm quân nhân) và Thƣ ký Tòa án. Những chủ thể nói trên tiến hành định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy khi thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của họ. - Định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đƣợc tiến hành trong tất cả các giai đoạn tố tụng, từ khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử (gồm cả xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm và tái thẩm). Ngay từ giai đoạn khởi tố vụ án, Điều 103 Bộ luật tố tụng hình sự quy định:
  • 25. 18 1. Cơ quan Điều tra, Viện kiểm sát có trách nhiệm tiếp nhận đầy đủ mọi tố giác, tin báo về tội phạm do cá nhân, cơ quan, tổ chức và kiến nghị khởi tố do cơ quan nhà nƣớc chuyển đến. Viện kiểm sát có trách nhiệm chuyển ngay các tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố kèm theo các tài liệu có liên quan đã tiếp nhận cho Cơ quan Điều tra có thẩm quyền. 2. Trong thời hạn hai mƣơi ngày, kể từ ngày nhận đƣợc tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, Cơ quan Điều tra trong phạm vi trách nhiệm của mình phải kiểm tra, xác minh nguồn tin và quyết định việc khởi tố hoặc quyết định không khởi tố vụ án hình sự. Trong trƣờng hợp sự việc bị tố giác, tin báo về tội phạm hoặc kiến nghị khởi tố có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn để giải quyết tố giác và tin báo có thể dài hơn, nhƣng không quá hai tháng [22, Điều 103]. Từ kết quả xác minh nguồn tin, khi xác định có dấu hiệu của tội phạm, Cơ quan Điều tra phải sơ bộ định tội danh đối với tội phạm đó. Trƣờng hợp xác định có dấu hiệu của tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy thì phải ra quyết định khởi tố vụ án tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Quyết định khởi tố vụ án hình sự phải ghi rõ thời gian, căn cứ khởi tố, điều khoản của Bộ luật hình sự đƣợc áp dụng (khoản 1, 2, 3 hay 4 Điều 194 Bộ luật hình sự) và họ tên, chức vụ ngƣời ra quyết định. Các quyết định hoặc văn bản tố tụng trong các giai đoạn sau nhƣ quyết định khởi tố bị can, bản kết luận điều tra, bản cáo trạng và bản án đều phải thể hiện chính thức quan điểm chính thức của ngƣời tiến hành tố tụng về tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trong đó. Trƣờng hợp đã khởi tố, điều tra, truy tố xét xử về tội phạm khác, song trong
  • 26. 19 quá trình tố tụng mà phát hiện việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử về tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy thì phải định tội danh lại, nghĩa là phải thay đổi tội danh trong các văn bản tố tụng nói trên theo các trình tự, thủ tục quy định trong Bộ luật tố tụng hình sự. - Hậu quả của hình thức định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là việc xác định trách nhiệm hình sự đối với ngƣời phạm tội này. Định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là sự đánh giá về mặt pháp lý chính thức của các cơ quan tiến hành tố tụng và ngƣời tiến hành tố tụng nói trên đối với hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy xảy ra trong thực tế thỏa mãn cấu thành tội phạm của tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy quy định tại Điều 194 Bộ luật hình sự. Luật hình sự Việt Nam và luật hình sự các nƣớc trên thể giới đều đƣa ra nguyên tắc: một ngƣời chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự khi hành vi nguy hiểm cho xã hội của họ đã thỏa mãn đầy đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm của một tội đƣợc quy định trong luật hình sự và ngƣợc lại khi hành vi nguy hiểm cho xã hội thỏa mãn đầy đủ các dấu hiệu của một cấu thành tội phạm thì ngƣời thực hiện hành vi đó không tránh khỏi việc phải gánh chịu trách nhiệm hình sự. Xuất phát từ nguyên tắc nói trên, khi cơ quan tiến hành tố tụng, ngƣời tiền hành tố tụng đã có đầy đủ chứng cứ chứng minh về tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy thì ngƣời thực hiện hành vi đó tất yếu phải gánh chịu các biện pháp trách nhiệm hình sự nhƣ hình phạt, các biện pháp tƣ pháp... Việc ngƣời phạm tội phải gánh chịu các biện pháp trách nhiệm hình sự (và kể cả các biện pháp cƣỡng chế nhà nƣớc khác nhƣ bị bắt, tạm giữ, tạm giam, cấm đi khỏi nơi cƣ trú, bị kê biên tài sản...) đều có liên quan đến hoạt động định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đã nêu trên.
  • 27. 20 Cũng cần lƣu ý rằng: định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy không đồng nghĩa với việc khẳng định đối tƣợng phải gánh chịu kết quả của hoạt động định tội danh đó là ngƣời phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Điều 9 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 quy định rõ: “Không ai bị coi là có tội và phải chịu hình phạt khi chưa có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật” [22]. Định tội danh chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy do nhiều chủ thể có thẩm quyền khác nhau tiến hành, song chỉ duy nhất một chủ thể là Tòa án, bằng phiên tòa xét xử công khai, với đầy đủ chứng cứ thu thập đƣợc mới có thẩm quyền đƣa ra kết luận cuối cùng về việc bị cáo là ngƣời phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trong bản án có hiệu lực pháp luật. Nói một cách khác, bản án có hiệu lực pháp luật của Tòa án (thực chất phải là bản án sơ thẩm nếu không có kháng cáo, kháng nghị, hoặc bản án phúc thẩm của Tòa án nếu có kháng cáo, kháng nghị) là văn bản định tội danh cuối cùng, chính thức khẳng định về tội danh tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đối với hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đã xảy ra. * Hình thức định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy Theo quan điểm của GS. TS. Võ Khánh Vinh thì: Định tội danh không chính thức là sự đánh giá pháp lý về hành vi phạm tội do các nhà nghiên cứu khoa học pháp lý, tác giả bài báo, tạp chí, công trình khoa học, sinh viên, học viên hoặc bất kỳ một ngƣời nào đó quan tâm nghiên cứu cụ thể vụ án này hay vụ án khác đƣa ra [47, tr.28]. Nhƣ vậy, khác với định tội danh chính thức, định tội danh không chính
  • 28. 21 thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy không phải do những chủ thể có thẩm quyền thực hiện theo quy định của pháp luật. Khái niệm “chính thức” ở đây phải đƣợc hiểu là chính thức về mặt Nhà nƣớc. Định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy không phải là sự đánh giá chính thức về mặt nhà nƣớc, không đƣợc thể hiện trong các văn bản tố tụng và không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ pháp lý của đối tƣợng bị định tội danh. Nhƣ vậy, có thể tóm tắt sự khác biệt cơ bản giữa định tội danh chính thức và định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy qua một số điểm sau đây: Một là, khác nhau về chủ thể tiến hành. Chủ thể tiến hành hoạt động định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy có thể là bất kỳ ai quan tâm đến vụ án hình sự và nắm đƣợc các tình tiết của vụ án đó. Ngƣời định tội danh không chính thức có thể liên quan đến hoạt động tố tụng hoặc không liên quan đến hoạt động tố tụng. Cần thấy rằng ngay bản thân những ngƣời tiến hành tố tụng cũng có hoạt động tƣ duy theo hƣớng định tội danh cho hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy của bị can, bị cáo. Trong thực tế, bị can, bị cáo cũng có thể định tội danh cho chính bản thân mình. Đƣơng nhiên, họ có thể không thừa nhận hành vi phạm tội đã thực hiện. Trong trƣờng hợp này, họ định tội danh theo hƣớng phủ định. Trƣờng hợp khác, bị can, bị cáo thừa nhận đã phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nhƣng xin đƣợc hƣởng lƣợng khoan hồng, giảm nhẹ hình phạt. Trƣờng hợp này, việc tự định tội danh của bị can, bị cáo theo hƣớng khẳng định. Cũng có thể bị can, bị cáo tiếp nhận kết quả định tội danh của các chủ thể khác, nhất là của các cơ quan tiến hành tố tụng, ngƣời tiến hành tố tụng áp dụng cho họ. Ngƣời bị hại, ngƣời bào chữa, ngƣời bảo vệ
  • 29. 22 quyền lợi của đƣơng sự cũng có thể có hoạt động định tội danh không chính thức theo các hƣớng nêu trên. Tuy nhiên, phải thấy rằng: chủ thể phổ biến của hoạt động định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là các nhà khoa học hoặc những ngƣời đang nghiên cứu, tìm hiểu, học tập luật hình sự. Các chủ thể nói trên quan tâm đến việc định tội danh vì việc đó thuộc nội dung chuyên môn mà họ theo đuổi. Chính vì vậy, định tội danh không chính thức có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc phát triển ngành khoa học pháp lý hình sự và là một trong những kênh để đƣa lý luận khoa học tiếp cận với thực tiễn giải quyết các vụ án hình sự cũng nhƣ thực tiễn cuộc sống. Hai là, khác nhau về hình thức thể hiện. Nhƣ đã trình bày ở trên, hình thức thể hiện của định tội danh chính thức là các quyết định hoặc văn bản tố tụng đƣợc ban hành bởi các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền. Trong khi đó, hình thức của định tội danh không chính thức đối với tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy lại chủ yếu là các công trình khoa học, các bài viết, bài báo đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành luật. Ngoài ra, định tội danh không chính thức có thể đƣợc thể hiện trong một số văn bản khác nhƣ đơn kháng án của bị cáo, ngƣời bị hại, bản luận cứ bào chữa của luật sƣ... Do là không chính thức nên nói chung hình thức thể hiện của định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy không đƣợc pháp luật điều chỉnh mà đƣợc viết theo ý chủ quan của chủ thể định tội danh không chính thức. Ba là, khác nhau về hậu quả pháp lý. Kết quả của định tội danh không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ pháp lý của đối tƣợng của hoạt động định tội danh. Do không xuất phát từ quyền lực nhà nƣớc và
  • 30. 23 không đại diện cho quyền lực nhà nƣớc nên chủ thể của hoạt động định tội danh không chính thức không có quyền áp đặt các biện pháp cƣỡng chế bảo đảm cho kết quả định tội danh của mình. Tuy nhiên, nếu hoạt động định tội danh không chính thức đƣợc dƣ luận xã hội, báo chí quan tâm, nhất là trong trƣờng hợp nó đối lập với kết quả hoạt động định tội danh chính thức và phản ánh đúng yêu cầu của pháp luật hình sự thì có thể xuất hiện khả năng có sự chuyển hóa từ định tội danh không chính thức thành định tội danh chính thức. Nhƣ vậy, thực tế là không phải lúc nào việc định tội danh của các cơ quan tiến hành tố tụng, ngƣời tiến hành tố tụng cũng luôn đúng. Các vụ án oan, sai tuy không nhiều nhƣng cũng đã xảy ra và đƣợc dƣ luận chú ý. Trong trƣờng hợp này, có thể sẽ xuất hiện hiện tƣợng song hành định tội danh: định tội danh không chính thức ở bên ngoài xã hội và định tội danh lại từ trong nội bộ các cơ quan tiến hành tố tụng. Các cơ quan tiến hành tố tụng, ngƣời tiến hành tố tụng có thể tham khảo kết quả định tội danh không chính thức của giới khoa học pháp lý. Sự chuyển hóa các hình thức định tội danh nói ở trên có thể xảy ra đối với trƣờng hợp cụ thể này. Ngoài ra, định tội danh chính thức và không chính thức đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy có ý nghĩa quan trọng nhƣ nhau và có vị trí, vai trò riêng trong việc bảo đảm tính hiện thực hóa của nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt động áp dụng pháp luật hình sự, phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm nói chung, trong đó có tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy quy định tại Điều 194 Bộ luật hình sự. 1.1.3. Ý nghĩa của việc định tội danh đối với tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy có ý nghĩa rất quan trọng và trên nhiều phƣơng diện
  • 31. 24 khác nhau. Trong các công trình khoa học đã công bố hiện nay, có nhiều quan điểm và cách tiếp cận khác nhau về vấn đề này. Có tác giả tập trung phân tích ý nghĩa của định tội danh về mặt pháp lý. Tác giả khác chỉ ra ý nghĩa của định tội danh về mặt xã hội và pháp luật [47, tr.28]. Do đó, kế thừa các quan điểm nêu trên, có thể khẳng định định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy phản ánh những ý nghĩa cụ thể dƣới đây. * Ý nghĩa về phương diện chính trị - xã hội Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, nếu đƣợc tiến hành bởi cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền và ngƣời có thẩm quyền trong các cơ quan đó là hoạt động thực hiện quyền lực nhà nƣớc. Trong xã hội có giai cấp, Nhà nƣớc là tổ chức chính trị đặc biệt, là công cụ của giai cấp thống trị có chức năng duy trì trật tự, ổn định xã hội và quyền lợi của giai cấp thống trị. Do đó, có thể xem định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là một hoạt động mang tính chính trị sâu sắc. Tính chính trị của hoạt động này thể hiện ở chỗ: - Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy có mục đích bảo vệ những quy định của Nhà nƣớc về quản lý các chất ma túy, bảo vệ an toàn và an ninh, trật tự xã hội cho giai cấp thống trị xã hội. Trong xã hội xã hội chủ nghĩa, hoạt động này bảo vệ quyền con ngƣời, quyền đƣợc bảo đảm an toàn và an ninh cho các chủ thể trong xã hội, chống lại mọi hành vi xâm hại của đối tƣợng phạm tội. - Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy góp phần đƣa các quy định của pháp luật, nhất là quy định của Bộ luật hình sự vào thực tiễn cuộc sống. Điều này đúng nhƣ GS. TS Võ Khánh Vinh đã viết:
  • 32. 25 Đạo luật hình sự thể hiện ý chí về mặt Nhà nƣớc của nhân dân ta đối với vấn đề đấu tranh với tình hình tội phạm... Việc tuân thủ nghiêm chỉnh đạo luật hình sự trong khi định tội danh là điều kiện cần thiết và quan trọng của việc thực hiện chính sách của Nhà nƣớc nhằm khắc phục tình trạng tội phạm ở nƣớc ta. Và theo Lê- nin: “Một đạo luật là một biện pháp chính trị, là chính trị”. Do vậy, định tội danh đúng là một biểu hiện của việc thực hiện đúng biện pháp chính trị, thực thi đúng chính trị, thực thi đúng ý chí của nhân dân đã đƣợc thể hiện trong luật, bảo vệ có hiệu quả các lợi ích của xã hội, của Nhà nƣớc và của con ngƣời, của công dân [47, tr.29]. - Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động của các cơ quan Nhà nƣớc có tính áp đặt một chiều đối với đối tƣợng bị áp dụng. Nói một cách khác, đó là hoạt động thể hiện quyền lực chính trị trong thực tiễn đời sống xã hội. Không chỉ có tính chất chính trị, định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy còn là hoạt động mang ý nghĩa chính trị - xã hội sâu sắc. Ý nghĩa chính trị - xã hội của hoạt động này thể hiện qua một số khía cạnh cụ thể sau đây: - Thông qua định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, Nhà nƣớc ta thực hiện nghiêm túc các cam kết quốc tế về quyền con ngƣời. Nhƣ đã khẳng định ở trên, quyền đƣợc bảo đảm an toàn và an ninh là một trong những quyền cơ bản của con ngƣời mà pháp luật quốc gia và quốc tế đều quan tâm bảo vệ. Trật tự xã hội cũng nhƣ các quyền an toàn, an ninh của con ngƣời đƣợc khẳng định trong phần lớn các công ƣớc quốc tế nhƣ Công ƣớc về quyền dân sự chính trị năm 1966, Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền năm 1948. Do quyền bảo đảm về an ninh và an toàn, nghĩa vụ bảo đảm trật tự xã hội, về quản lý các chất ma túy của nhà nƣớc nói
  • 33. 26 trên bị hành vi phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy xâm hại nên định tội danh có chức năng góp phần xác định trách nhiệm hình sự, đấu tranh phòng chống lại hành vi phạm tội này. - Thông qua định tội danh, các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền thực hiện việc bảo vệ sinh mạng chính trị cho ngƣời dân. Phải nhận thức rằng: định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là một hoạt động và kết quả của hoạt động đó có thể phát triển theo hai hƣớng: khẳng định là có tội và hai là khẳng định không có tội. Do đó, định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đúng, chính xác góp phần quan trọng trong phòng, chống oan, sai, phòng, chống việc lạm dụng quyền lực của một số ngƣời có chức, có quyền tha hóa biến chất xâm hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của ngƣời dân. - Định tội danh đúng đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy còn góp phần vào việc cụ thể hóa các cam kết quốc tế của nhà nƣớc Việt Nam, nhất là các cam kết liên quan đến quyền con ngƣời nêu trên. - Ngoài ra, định tội danh đúng còn góp phần củng cố lòng tin của ngƣời dân vào công lý và sự chí công, vô tƣ của các cơ quan bảo vệ pháp luật; củng cố lòng tin của các nhà đầu tƣ nƣớc ngoài về tính minh bạch và đúng đắn của pháp luật Việt Nam. * Ý nghĩa về phương diện pháp lý Về mặt pháp lý, có thể khẳng định rằng định tội danh đúng là tiền đề và cơ sở để áp dụng một loạt các quy định của pháp luật hình sự và pháp luật tố tụng hình sự. Trƣớc hết, định tội danh đúng là tiền đề cho việc quyết định hình phạt đúng. Định tội danh đối với tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là cơ sở để áp dụng các chế tài hình sự đƣợc quy định
  • 34. 27 tại Điều 194 Bộ luật hình sự. Ngoài ra, đây cũng là tiền đề để áp dụng các quy định khác nhƣ quy định về nguyên tắc xử lý, về các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, quyết định hình phạt, miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, án treo, miễn, giảm thời hạn chấp hành hình phạt, xóa án tích; v.v... Đối với pháp luật hình sự, định tội danh đúng là cơ sở để ra các quyết định tố tụng đúng, không bắt oan, bắt sai ngƣời vô tội, không bỏ lọt tội phạm và ngƣời phạm tội. Định tội danh đúng còn là cơ sở để xác định thẩm quyền điều tra, truy tố, xét xử đúng, xác định thời hạn điều tra, truy tố, xét xử cũng nhƣ thời hạn áp dụng các biện pháp ngăn chặn phù hợp với quy định của Bộ luật tố tụng hình sự hiện hành đối với ngƣời phạm tội nói chung, ngƣời phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nói riêng. Đối lập với định tội danh đúng là trƣờng hợp có sự sai lầm trong định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Định tội danh sai không chỉ làm việc quyết định hình phạt không đúng, không công bằng mà còn áp dụng không có căn cứ, không công bằng hoặc không áp dụng một loạt các biện pháp pháp lý khác (quyết định hình phạt bổ sung…), áp dụng hoặc không áp dụng đại xá, miễn trách nhiệm hình sự, giảm thời hạn chấp hành hình phạt, tính toán không đúng thời hiệu, án tích… Cũng không kém phần có hại và bất công những trƣờng hợp ngƣợc lại, khi hành vi của ngƣời có lỗi cấu thành tội phạm nghiêm trọng hơn nhƣng lại đƣợc định tội danh theo tội nhẹ hơn. Trong trƣờng hợp đó, ngƣời có lỗi chịu hình phạt ít nghiêm khắc hơn so với hình phạt đáng lẽ ngƣời đó phải chịu theo pháp luật, còn tội phạm lại đƣợc giảm nhẹ về đạo đức, chính trị và pháp lý một cách thiếu cơ sở. Điều đó làm
  • 35. 28 giảm hiệu quả của công tác đấu tranh với tình hình tội phạm mà cùng lúc gây ra sự phẫn nộ, mất niềm tin vào công lý trong nhân dân, làm nảy sinh những quan niệm không đúng về thực trạng và các biện pháp đấu tranh với tội phạm, làm giảm uy tín của các cơ quan tƣ pháp. Rõ ràng đó là những vi phạm nghiêm trọng các đòi hỏi của nguyên tắc công bằng, pháp chế [47, tr.29]. Tóm lại, định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động nhận thức mang tính logic, thể hiện sự đánh giá của chủ thể định tội danh về sự phù hợp hay không phù hợp giữa hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy xảy ra trong thực tế với cấu thành tội phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Có thể có nhiều loại chủ thể khác nhau tham gia vào hoạt động định tội danh, trong đó có các chủ thể là các cơ quan tiến hành tố tụng, ngƣời tiến hành tố tụng theo quy định của pháp luật hiện hành. Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy có ý nghĩa quan trọng về mặt chính trị - xã hội và về mặt pháp lý, là một trong những phƣơng thức để bảo vệ quyền đƣợc bảo đảm về an ninh và an toàn của con ngƣời – một trong những quyền cơ bản của con ngƣời đƣợc pháp luật quốc gia Việt Nam và pháp luật quốc tế bảo vệ. 1.2. CƠ SỞ PHÁP LÝ VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN, MUA BÁN TRÁI PHÉP HOẶC CHIẾM ĐOẠT CHẤT MA TÚY Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, dù là chính thức hay không chính thức cũng đều phải dựa trên những cơ sở nhất định. Do định tội danh là sự đánh giá về mặt pháp lý nên nó có cơ sở pháp lý. Mặt khác, định tội danh lại là hoạt động nhận thức mang tính logic nên nó đồng thời cũng có cơ sở khoa học. Nhƣ vậy, có hai cơ
  • 36. 29 sở - cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. 1.2.1. Cơ sở pháp lý của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy Cơ sở pháp lý của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là toàn bộ các quy định của pháp luật hiện hành liên quan đến vấn đề định tội danh đối với tội phạm này. Theo quan điểm của các nhà khoa học pháp lý hình sự Việt Nam hiện nay, có thể có hai cách tiếp cận đối với vấn đề cơ sở pháp lý của định tội danh: một cách tiếp cận theo nghĩa hẹp và cách tiếp cận kia theo nghĩa rộng. Trƣớc hết, GS. TSKH. Lê Văn Cảm cho rằng: Về cơ bản, những căn cứ pháp lý của việc định tội danh có thể đƣợc hiểu trên hai bình diện (hoặc theo hai nghĩa) rộng và hẹp dƣới đây: - Trên bình diện rộng (hay hiểu theo nghĩa cả về nội dung và hình thức) thì những căn cứ pháp lý của việc định tội danh là hệ thống các quy phạm pháp luật hình sự với tính chất là cơ sở pháp lý duy nhất (trực tiếp) cũng nhƣ hệ thống các quy phạm luật tố tụng hình sự với tính chất là cơ sở pháp lý bổ trợ (gián tiếp) cho toàn bộ quá trình xác định các dấu hiệu của hành vi nguy hiểm cho xã hội đƣợc thực hiện là tội phạm. - Trên bình diện hẹp (chỉ hiểu theo nghĩa về nội dung) thì những căn cứ pháp lý của việc định tội danh là chỉ có hệ thống các quy phạm luật hình sự với tính chất là cơ sở pháp lý duy nhất (trực tiếp) cho toàn bộ quá trình xác định các dấu hiệu của hành vi nguy hiểm cho xã hội đƣợc thực hiện là tội phạm [5, tr.26-27]. Trong hai cách tiếp cận nêu trên, cách tiếp cận theo nghĩa rộng thƣờng
  • 37. 30 đƣợc xem là hợp lý hơn vì nó cho phép đánh giá một cách toàn diện các quy định pháp luật làm nền tảng cho việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy trên cả hai phƣơng diện nội dung và hình thức. Mặt khác, cũng cần thấy rằng: các quy định của pháp luật hình sự không thể áp dụng đƣợc nếu thiếu quy định của pháp luật tố tụng hình sự. Thực tiễn đã chứng minh: các quan hệ pháp luật hình sự luôn phải đƣợc tồn tại trong những hình thức tố tụng nhất định. Do đó, định tội danh, với nghĩa là sự đánh giá về mặt pháp lý đối với hành vi nguy hiểm cho xã hội, phải đƣợc đánh trên cả hai phƣơng diện: pháp luật hình sự và pháp luật tố tụng hình sự hiện hành. Về phƣơng diện pháp luật hình sự, chủ thể định tội danh phải đƣa ra kết luận hành vi nguy hiểm cho xã hội có thỏa mãn quy định của Điều 194 Bộ luật hình sự hay không. Về phƣơng diện pháp luật tố tụng hình sự, cần chỉ rõ việc xác định tội danh tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đƣợc phản ánh trong quyết định hay văn bản pháp luật tố tụng hình sự nào. Về vấn đề này, lý luận pháp luật xã hội chủ nghĩa khẳng định: luật hình sự là luật nội dung, còn luật tố tụng hình sự là luật về hình thức, là cơ sở pháp lý trên phƣơng diện hình thức trong công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm. * Cơ sở pháp lý về nội dung của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy Cơ sở pháp lý về nội dung của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là các văn bản pháp luật trong lĩnh vực luật hình sự, mà trƣớc hết và chủ yếu là Bộ luật hình sự. Theo quy định của Điều 2 và Điều 8 Bộ luật hình sự, mọi hành vi phạm tội phải đƣợc quy định trong Bộ luật hình sự. Do đó, có quan điểm cho rằng Bộ luật hình sự là nguồn duy nhất của luật hình sự Việt Nam [40, tr.32]. Trong thực tiễn định tội danh, các điều luật của Bộ luật hình sự là căn cứ pháp
  • 38. 31 lý duy nhất các cơ quan tiến hành tố tụng viện dẫn trong các quyết định và văn bản tố tụng khác khi quy kết trách nhiệm hình sự cho ngƣời phạm tội. Bộ luật hình sự Việt Nam hiện hành đƣợc cấu trúc thành hai phần là Phần chung và Phần các tội phạm. Có thể thấy cả Phần chung và Phần các tội phạm đều là căn cứ (cơ sở) pháp lý của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Khi định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, chủ thể định tội danh phải căn cứ vào quy định của Điều 194 Bộ luật hình sự. Điều luật này đƣợc quy định trong Bộ luật hình sự nhƣ sau: Điều 194. Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy 1. Ngƣời nào tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma tuý, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm. 2. Phạm tội thuộc một trong các trƣờng hợp sau đây, thì bị phạt tù từ bảy năm đến mƣời lăm năm: a) Có tổ chức; b) Phạm tội nhiều lần; c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; d) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức; đ) Vận chuyển, mua bán qua biên giới; e) Sử dụng trẻ em vào việc phạm tội hoặc bán ma tuý cho trẻ em; g) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có trọng lƣợng từ năm trăm gam đến dƣới một kilôgam; h) Hêrôin hoặc côcain có trọng lƣợng từ năm gam đến dƣới ba mƣơi gam; i) Lá, hoa, quả cây cần sa hoặc lá cây côca có trọng lƣợng từ mƣời kilôgam đến dƣới hai mƣơi lăm kilôgam;
  • 39. 32 k) Quả thuốc phiện khô có trọng lƣợng từ năm mƣơi kilôgam đến dƣới hai trăm kilôgam; l) Quả thuốc phiện tƣơi có trọng lƣợng từ mƣời kilôgam đến dƣới năm mƣơi kilôgam; m) Các chất ma tuý khác ở thể rắn có trọng lƣợng từ hai mƣơi gam đến dƣới một trăm gam; n) Các chất ma tuý khác ở thể lỏng từ một trăm mililít đến dƣới hai trăm năm mƣơi mililít; o) Có từ hai chất ma tuý trở lên mà tổng số lƣợng của các chất đó tƣơng đƣơng với số lƣợng chất ma tuý quy định tại một trong các điểm từ điểm g đến điểm n khoản 2 Điều này; p) Tái phạm nguy hiểm. 3. Phạm tội thuộc một trong các trƣờng hợp sau đây, thì bị phạt tù từ mƣời lăm năm đến hai mƣơi năm: a) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có trọng lƣợng từ một kilôgam đến dƣới năm kilôgam; b) Hêrôin hoặc côcain có trọng lƣợng từ ba mƣơi gam đến dƣới một trăm gam; c) Lá, hoa, quả cây cần sa hoặc lá cây côca có trọng lƣợng từ hai mƣơi lăm kilôgam đến dƣới bảy mƣơi lăm kilôgam; d) Quả thuốc phiện khô có trọng lƣợng từ hai trăm kilôgam đến dƣới sáu trăm kilôgam; đ) Quả thuốc phiện tƣơi có trọng lƣợng từ năm mƣơi kilôgam đến dƣới một trăm năm mƣơi kilôgam; e) Các chất ma tuý khác ở thể rắn có trọng lƣợng từ một trăm gam đến dƣới ba trăm gam; g) Các chất ma tuý khác ở thể lỏng từ hai trăm năm mƣơi mililít đến dƣới bảy trăm năm mƣơi mililít;
  • 40. 33 h) Có từ hai chất ma tuý trở lên mà tổng số lƣợng của các chất đó tƣơng đƣơng với số lƣợng chất ma tuý quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm g khoản 3 Điều này. 4. Phạm tội thuộc một trong các trƣờng hợp sau đây, thì bị phạt tù hai mƣơi năm, tù chung thân hoặc tử hình: a) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có trọng lƣợng từ năm kilôgam trở lên; b) Hêrôin hoặc côcain có trọng lƣợng từ một trăm gam trở lên; c) Lá, hoa, quả cây cần sa hoặc lá cây côca có trọng lƣợng từ bảy mƣơi lăm kilôgam trở lên; d) Quả thuốc phiện khô có trọng lƣợng từ sáu trăm kilôgam trở lên; đ) Quả thuốc phiện tƣơi có trọng lƣợng từ một trăm năm mƣơi kilôgam trở lên; e) Các chất ma tuý khác ở thể rắn có trọng lƣợng từ ba trăm gam trở lên; g) Các chất ma tuý khác ở thể lỏng từ bảy trăm năm mƣơi mililít trở lên; h) Có từ hai chất ma tuý trở lên mà tổng số lƣợng của các chất đó tƣơng đƣơng với số lƣợng chất ma tuý quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm g khoản 4 Điều này. 5. Ngƣời phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm trăm triệu đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm [24]. Điều luật nêu trên là cơ sở pháp lý quan trọng để các cơ quan tiến hành tố tụng, ngƣời tiến hành tố tụng và các chủ thể khác xác định hành vi chiếm
  • 41. 34 đoạt tài sản xảy ra trong thực tế có cấu thành tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy hay không; nếu phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy thì thuộc vào khoản 1 hay khoản cụ thể nào của điều luật đó. Ngoài Điều 194 Bộ luật hình sự, các chủ thể định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy còn phải căn cứ vào các quy định trong Phần chung của Bộ luật hình sự, nhất là các quy định liên quan đến việc xác định tội phạm nhƣ chuẩn bị phạm tội (Điều 17), phạm tội chƣa đạt (Điều 18), đồng phạm (Điều 20), tái phạm, tái phạm nguy hiểm (Điều 49); v.v... Cùng với quy định của Bộ luật hình sự, quy định trong các văn bản hƣớng dẫn thi hành Bộ luật hình sự cũng có ý nghĩa quan trọng trong định tội danh. Liên quan đến hoạt động định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, cần phải kể đến Thông tư liên tịch số 17/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP ngày 24/12/2007 của Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương XVIII - Các tội phạm về ma túy của Bộ luật hình sự năm 1999. Theo đó, Thông tƣ liên tịch này hƣớng dẫn áp dụng một số tình tiết quan trọng của các tội phạm về ma túy nhƣ một số khái niệm và một số tình tiết là yếu tố định tội hoặc định khung hình phạt, trong đó có tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, nhƣ việc làm rõ các khái niệm “tàng trữ trái phép chất ma túy”, “vận chuyển trái phép chất ma túy”, “mua bán trái phép chất ma túy”, “chiếm đoạt trái phép chất ma túy”. * Cơ sở pháp lý về hình thức của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
  • 42. 35 Cơ sở pháp lý về hình thức đƣợc hiểu là các băn bản pháp luật quy định về thủ tục tố tụng làm cơ sở cho việc định tội danh và giải quyết vụ án hình sự. GS. TSKH. Lê Văn Cảm cho rằng: Mặc dù các quy phạm pháp luật tố tụng hình sự ở chừng mực nhất định có ý nghĩa gián tiếp đối với việc định tội danh nhƣng chúng có ý nghĩa pháp lí quan trọng đối với việc bảo vệ các quyền và tự do của công dân trong lĩnh vực pháp luật hình sự, nhất là trong giai đoạn xây dựng nhà nƣớc pháp quyền ở Việt Nam hiện nay [5, tr.30-31]. Với tính cách là cơ sở pháp lý về hình thức của việc định tội danh đối với tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, các văn bản pháp luật tố tụng hình sự, đặc biệt là Bộ luật tố tụng hình sự quy định những vấn đề sau đây: - Pháp luật tố tụng hình sự quy định thẩm quyền định tội danh chính thức về mặt nhà nƣớc đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Nhƣ đã trình bày trên, việc định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đƣợc thực hiện ở tất cả các giai đoạn của tố tụng hình sự, từ giai đoạn khởi tố vụ án hình sự đến giai đoạn xét xử. Trong từng giai đoạn này là các cơ quan và ngƣời có thẩm quyền định tội danh tƣơng ứng. Trong giai đoạn khởi tố, điều tra vụ án hình sự, thẩm quyền định tội danh đƣợc quy định cho Cơ quan điều tra. Theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự và Pháp lệnh tổ chức điều tra hình sự, tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan Cảnh sát Điều tra các cấp trong Công an nhân dân và Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng, tùy thuộc vào đối tƣợng phạm tội cụ thể. Trong giai đoạn truy tố, thẩm quyền định tội danh đối với tàng trữ, vận
  • 43. 36 chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy thuộc về Viện Kiểm sát. Trong giai đoạn xét xử, Tòa án (mà trực tiếp là Hội đồng xét xử) là chủ thể có thẩm quyền định tội danh đối với tội phạm nêu trên. - Pháp luật tố tụng hình sự quy định hình thức pháp lý của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Hình thức pháp lý đƣợc quy định trong Bộ luật hình sự mà các chủ thể định tội danh phải tuân theo là ban hành các quyết định hoặc văn bản tố tụng. Đó có thể là các quyết định thể hiện quan điểm của chủ thể định tội danh về hƣớng giải quyết các vấn đề liên quan đến trách nhiệm hình sự (nhƣ quyết định khởi tố vụ án, quyết định khởi tố bị can, bản kết luận điều tra, bản cáo trạng, bản án) hoặc quyết định về các biện pháp cƣỡng chế trong tố tụng nhƣ quyết định bắt, tạm giữ, tạm giam... - Pháp luật tố tụng hình sự quy định về chứng cứ, về trình tự, thủ tục thu thập, kiểm tra, đánh giá, sử dụng chứng cứ chứng minh tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Định tội danh luôn đi kèm theo vấn đề chứng cứ chứng minh tội phạm. Trong quá trình giải quyết vụ án hình sự, các cơ quan tiến hành tố tụng phải bằng các biện pháp hợp pháp thu thập và phản ánh chứng cứ thu thập đƣợc trong những nguồn mà Bộ luật tố tụng hình sự quy định. Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng bởi nếu không chứng minh đƣợc sự tồn tại tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy và ngƣời thực hiện hành vi đó thì không thể định tội danh đối với tội phạm này. - Ngoài ra, pháp luật tố tụng hình sự còn quy định các vấn đề khác liên quan đến việc thay đổi tội danh, việc tách hoặc nhập vụ án hình sự và các vấn đề khác phục vụ cho định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy.
  • 44. 37 1.2.2. Cơ sở khoa học của định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là hoạt động nhận thức mang tính logic. Để hoạt động nhận thức này đƣợc tiến hành một cách hiệu quả, chủ thể nhận thức không chỉ đơn giản là căn cứ vào các điều luật của Bộ luật hình sự mà còn cần phải dựa trên cơ sở lý luận khoa học về mô hình pháp lý của tội phạm cụ thể mà hoạt động định tội danh hƣớng tới. Mô hình pháp lý về tội phạm cụ thể mà chủ thể định tội danh dựa vào đƣợc gọi là cơ sở lý luận của việc định tội danh. Theo quy định của khoản 1 Điều 8 Bộ luật hình sự thì: tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội, đƣợc quy định trong Bộ luật hình sự, do ngƣời có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm hại các quan hệ xã hội đƣợc luật hình sự bảo vệ. Hành vi phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy luôn tồn tại và diễn ra ngoài thế giới khách quan. Để mô tả và luật hóa hành vi này, khoa học luật hình sự sử dụng phƣơng pháp điển hình hóa thông qua các dấu hiệu pháp lý đặc trƣng. Tổng hợp các dấu hiệu pháp lý đặc trƣng cho tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đƣợc quy định trong Bộ luật hình sự đƣợc gọi là cấu thành tội phạm của tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Cấu thành tội phạm đƣợc coi là khái niệm pháp lý của loại tội phạm cụ thể, là sự mô tả khái quát loại tội phạm nhất định trong luật hình sự. Quan hệ giữa tội phạm với cấu thành tội phạm là quan hệ giữa hiện tƣợng và khái niệm. Tội phạm là hiện tƣợng xã hội cụ thể, tồn tại khách quan, còn cấu thành tội phạm là khái niệm pháp lý của hiện tƣợng đó [40, tr.74]. Nhƣ vậy, có thể khẳng định cấu thành tội phạm của tội tàng trữ, vận
  • 45. 38 chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là cơ sở lý luận để định tội danh đối với loại tội phạm này. Các dấu hiệu cấu thành tội phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy đƣợc ghi nhận trong cả Phần chung và Phần các tội phạm Bộ luật hình sự. Qua nghiên cứu quy định của Bộ luật hình sự, có thể rút ra các dấu hiệu cấu thành của tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nhƣ sau: * Khách thể của tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy Tội tàng trƣ̃ , vâ ̣n chuyển, mua bán trái phép hoă ̣c chiếm đoa ̣t chất ma túy xâm phạm chế độ quản lý các chất ma túy của Nhà nƣớc ở khâu vận chuyển, mua bán, lƣu giƣ̃ chất ma túy. Do đó, chế đô ̣quản lý các chất ma túy của Nhà nƣớc ở khâu vận chuyển , mua bán, lƣu giƣ̃ chất ma túy là khách thể trực tiếp của tội phạm này. Các chất ma túy là đối tƣợng của tội tàng trữ , vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy bao gồm: các chất ma túy theo nghĩa hẹp; các chất hƣớng thần; các cây trồng hoặc nguyên liê ̣u thƣ̣c vâ ̣t có chƣ́ a chất ma túy . Thông thƣờng chúng ta thƣờng gă ̣p mô ̣t số chất ma túy nhƣ: Thuốc phiê ̣n, nhƣ̣a cần sa, cao côca, moocphin, côcain, heroin; Chất hƣớng thần nhƣ amphêtamin ; Cây trồng có chƣ́ a chất ma túy nhƣ cây thuốc phiê ̣n, cây côca, cây cần sa ; Các nguyên liệu thực vật có chứa chất ma túy nhƣ quả thuốc phiê ̣n ở da ̣ng khô và tƣơi, lá côca … * Mặt khách quan của tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy Mặt khách quan của tội phạm này đƣợc đặc trƣng bằng những hành vi đặc trƣng dƣới đây: + Hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy là hành vi cất giữ , cất giấu bất hợp pháp chất ma túy ở bất cứ nơi nào mà không nhằm mục đích mua bán,