Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Luận văn thạc sĩ ngành luật: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn trong hoạt động định tội danh đối với tội Mua bán trái phép chất ma tuý, cho các bạn tham khảo

1. ®¹i häc quèc gia hµ néi
khoa luËt
TrÇn M¹nh Hµ
mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn trong ho¹t
®éng ®Þnh téi danh ®èi víi téi Mua b¸n
tr¸i phÐp chÊt ma tóy
luËn v¨n th¹c sÜ
Hµ néi - 2011

2. ®¹i häc quèc gia hµ néi
khoa luËt
TrÇn M¹nh Hµ
mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn trong ho¹t
®éng ®Þnh téi danh ®èi víi téi Mua b¸n
tr¸i phÐp chÊt ma tóy
Chuyªn ngµnh : LuËt H×nh sù
M· sè : 60 38 40
luËn v¨n th¹c sÜ
Ng-êi h-íng dÉn khoa häc: TS. Cao ThÞ Oanh
Hµ néi - 2011

3. MôC LôC
Trang
Lêi cam ®oan
Môc lôc
Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t
Lêi Më §Çu 1
Ch-¬ng 1: MéT Sè VÊN §Ò Lý LUËN VÒ TéI MUA B¸N TR¸I PHÐP
CHÊT MA TóY Vµ §ÞNH TéI DANH TéI MUA B¸N TR¸I
PHÐP CHÊT MA TóY
8
1.1. Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ téi Mua b¸n tr¸i phÐp chÊt ma tuý 8
1.2. Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ ®Þnh téi danh 26
1.3. Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ ®Þnh téi danh téi Mua b¸n tr¸i phÐp chÊt
ma tóy
35
Ch-¬ng 2: §ÞNH TéI DANH TéI MUA B¸N TR¸I PHÐP CHÊT MA TóY
THEO PH¸P LUËT HIÖN HµNH Vµ THùC TIÔN ¸P DôNG
40
2.1. §Þnh téi danh ®èi víi c¸c hµnh vi mua b¸n tr¸i phÐp chÊt ma tuý
theo quy ®Þnh ph¸p luËt h×nh sù hiÖn hµnh
40
2.2. §Þnh téi danh ®èi víi c¸c tr-êng hîp ®ång ph¹m trong téi mua b¸n
tr¸i phÐp chÊt ma tóy
48
2.3. §Þnh téi danh ®èi víi hµnh vi biÕn t-íng cña téi Mua b¸n tr¸i phÐp
chÊt ma tuý
57
Ch-¬ng 3: MéT Sè GI¶I PH¸P N¢NG CAO CHÊT L¦îNG §ÞNH TéI
DANH §èI VíI TéI MUA B¸N TR¸I PHÐP CHÊT MA TóY
78
3.1. Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ chÊt ma tuý 78
3.2. Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt vÒ téi Mua b¸n tr¸i
phÐp chÊt ma tóy
86
3.3. N©ng cao chÊt l-îng c«ng t¸c ®Þnh téi danh téi Mua b¸n tr¸i phÐp
chÊt ma tóy cña C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t vµ Tßa ¸n
95
KÕT LUËN 99
nh÷ng c«ng tr×nh liªn quan ®Õn luËn v¨n ®· ®-îc c«ng bè 101
DANH MôC TµI LIÖU THAM KH¶O 102

4. LờI Mở ĐầU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong những năm gần đây, tình hình tội phạm về ma tuý trên thế giới
và khu vực Đông Nam á diễn biến rất phức tạp. ở Việt Nam, nếu như trước
đây chất ma tuý chủ yếu là thuốc phiện, cần sa - những thứ được trồng và sản
xuất ngay trong nước bằng hình thức thô sơ, thủ công thì ngày nay, chủng loại
ma tuý đã phát triển đa dạng hơn và được sản xuất bằng công nghệ tiên tiến
hơn như: Estamin, Estasy, Hồng phiến, Ketamine, Methamphetamin, Nữ
hoàng đen, Hoàng hậu đỏ đặc biệt là loại heroin từ nước ngoài (chủ yếu là
Lào) vào Việt Nam ngày càng nhiều. Từ đó, địa bàn Việt Nam dần trở thành
khu vực trung chuyển ma tuý của các tổ chức tội phạm quốc tế cũng như
trong nước sang các nước khác và dần được coi là thị trường tiêu thụ có tiềm
năng. Nghiêm trọng hơn, Việt Nam đã xuất hiện nhiều vụ án sản xuất và điều
chế ma tuý, như vụ Trịnh Nguyên Thủy cùng 31 đồng phạm đã sản xuất hơn
44kg heroin tại Hà Nội; Vụ Tạ Thị Hiền cùng hơn 12 đồng phạm sản xuất ma
túy tổng hợp dạng "đá" (Ketamine) và ATS bằng các loại thuốc chữa cảm
như: Decolgen, Panadol mục đích để đi tiêu thụ trên địa bàn thành phố Hà
Nội.
Theo quy luật cung - cầu, ở đâu có nhu cầu, ở đó có hàng cung ứng.
Đối với chất ma tuý, người tiêu thụ thường xuyên, đều đặn và chung thuỷ
nhất chính là các đối tượng nghiện chất ma tuý. Hiện nay, số người nghiện
chất ma tuý trong xã hội nước ta ngày càng tăng cao. Nói một cách khách
quan, số người nghiện chất ma tuý ở nước ta chưa bao giờ giảm, thậm chí nó
còn tăng dần theo thời gian. Cụ thể là một bộ phận tầng lớp thanh, thiếu niên
trong xã hội hiện nay nghiện chất ma túy hoặc đã sử dụng chất ma túy và tình
trạng này có xu hướng ngày càng phát triển. Do đó, để cung ứng được lượng

5. 2
ma tuý lớn như vậy cho các đối tượng sử dụng chất ma túy ở thị trường trong
nước, những người phạm tội đã tìm mọi cách có được ma túy để bán. Đó có
thể là mua lại ma túy của những người khác ở trong nước để bán, hoặc thậm
trí mua từ nước ngoài về để bán, và gần đây nhất đã xuất hiện nhiều vụ sản
xuất ma túy để cung cấp cho nhu cầu sử dụng thường xuyên, đều đặn hàng
ngày của các đối tượng nghiện.
ở nước ta hiện nay, nhìn chung về mặt phương tiện khoa học, kỹ thuật
hiện đại để sản xuất ra các loại ma tuý được tinh chế như: heroin, Ketamin,
Methamphetamin, ma tuý tổng hợp dạng ATS… là chưa có. Các vụ án sản
xuất trái phép chất ma túy được phát hiện đều là sử dụng những phương tiện
thô sơ, tự tạo để sản xuất ma túy, nên số lượng ma túy mỗi lần thu được
không nhiều, hoặc có thể phải bỏ đi toàn bộ nếu sản xuất sai quy trình, dẫn
đến lợi nhuận được hưởng không cao, trong khi khả năng bị phát hiện là
lớn… Từ những lý do đó, các đối tượng phạm tội chủ động khai thác nguồn
ma túy từ những nước lân cận, bởi chúng vừa rẻ, lợi nhuận cao lại vừa mất ít
công sức và khả năng sinh lời là chắc chắn hơn. Vì vậy, nguồn ma tuý chính
để bán ra thị trường trong nước vẫn chủ yếu là nhập lậu từ nước ngoài về,
trong đó tùy từng quốc gia mà nhập lậu chuyên về một loại ma túy riêng. Ví
dụ: Trung Quốc chuyên về ma túy tổng hợp dạng ATS, Ketamine; Lào
chuyên về heroin; Campuchia chuyên về heroin và cần sa. Số ma tuý này sẽ
được các đầu mối mang đến các địa phương để bán, và những đô thị lớn như
Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng sẽ được chọn là trung tâm tiêu
thụ chính. Xuất phát từ tính chất của ma tuý là người nghiện bị lệ thuộc vào
ma tuý và phải thường xuyên sử dụng hàng ngày, nên nhu cầu tiêu thụ ma tuý
rất cao và số lượng ma tuý được tiêu thụ nhìn chung là đều đặn. Do đó, trong
các tội về ma tuý như tội: sản xuất, vận chuyển, tàng trữ, mua bán trái phép
các chất ma tuý thì tỷ lệ phạm tội mua bán trái phép chất ma tuý chiếm cao
nhất so với tổng các tội phạm về ma tuý.

6. 3
Trước tình hình đó, công tác đấu tranh phòng chống tội mua bán tráI
phép chất ma tuý ngày càng đối mặt với những thủ đoạn tinh vi, những hình
thức biến tướng đa dạng của hành vi bán trái phép chất ma tuý, hay những
vấn đề mới phát sinh trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử dẫn đến những
khó khăn cho các cơ quan tố tụng trong việc đấu tranh phòng chống loại tội
phạm này. Thực tiễn cho thấy, có những có hành vi không thể xử lý được
bằng pháp luật hình sự vì thiếu văn bản hướng dẫn thi hành. Hoặc có hành vi
có thể xử lý được bằng pháp luật hình sự, nhưng phải xử lý về một loại tội
phạm khác không phải là tội phạm ma tuý, làm giảm tính nghiêm khắc của
pháp luật đối với loại tội phạm này. Thêm vào đó, về mặt lý luận, xung quanh
vấn đề xác định có phạm tội hay không phạm tội, phạm tội mua bán trái phép
chất ma tuý hay phạm tội khác vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau, thậm chí trái
ngược nhau giữa các nhà áp dụng pháp luật, đặt ra nhiều vướng mắc đòi hỏi
khoa học pháp lý phải nghiên cứu, giải quyết. Do đó, việc xác định tội danh là
vấn đề hết sức quan trọng trong quá trình áp dụng pháp luật hình sự nói chung
và trong hoạt động định tội danh đối với tội Mua bán trái phép chất ma tuý
nói riêng. Bởi suy cho cùng, tất cả các hoạt động điều tra, truy tố, xét xử đều
nhằm đạt mục đích cuối cùng là xử lý người phạm tội đúng người, đúng tội,
đúng pháp luật, tránh oan sai và bỏ lọt tội phạm. Nếu việc định tội không
chính xác, sẽ kéo theo một loạt hậu quả pháp lý to lớn mà trước hết là đối với
người bị định tội sai đó, như: xử lý oan người vô tội, hoặc để lọt tội phạm;
hay từ việc định tội danh sai, dẫn đến việc áp dụng hình phạt nhẹ hơn hoặc
nặng hơn đối với người phạm tội. Ngoài ra, hậu quả nữa của việc định tội
danh sai là làm giảm uy tín của các cơ quan tư pháp, làm giảm lòng tin của
quần chúng nhân dân vào Đảng, vào Nhà nước trong công cuộc đấu tranh
phòng chống tội phạm nói chung và trong công cuộc phòng, chống tội phạm
Mua bán trái phép chất ma tuý nói riêng.

7. 4
Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài, "Một số vấn đề lý luận và thực
tiễn trong hoạt động định tội danh đối với tội Mua bán trái phép chất ma
tuý", mang tính cấp thiết không những về mặt lý luận, mà còn là đòi hỏi của
thực tiễn hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Tội Mua bán trái phép chất ma tuý là tội phạm có tính phức tạp cao,
đã được một số nhà luật học đề cập trong Giáo trình luật hình sự Việt Nam,
tập II của Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội,
1998; Giáo trình luật hình sự Việt Nam (Phần các tội phạm) của Khoa luật,
Đại học quốc gia Hà Nội, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội, 1997; Bình
luận khoa học BLHS của Viện khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp, Nxb Chính trị
quốc gia, Hà Nội, 1987 (tái bản năm 1992, 1997).
Sau khi BLHS năm 1999 được ban hành, tội Mua bán trái phép chất
ma tuý được tiếp tục đề cập trong Giáo trình luật hình sự Việt Nam của
Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, 2000; Giáo
trình luật hình sự Việt Nam (Phần các tội phạm) của Khoa luật, Đại học quốc
gia Hà Nội, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội, 2002; Bình luận khoa học
BLHS 1999 (Phần các tội phạm) của TS. Phùng Thế Vắc, TS. Trần Văn
Luyện, LS. Ths. Phạm Thanh Bình. TS. Nguyễn Đức Mai, Ths. Nguyễn Sĩ
Đại, Ths. Nguyễn Mai Bộ, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, 2001...
Ngoài ra, còn có các công trình khoa học khác cũng đã nghiên cứu đến
tội Mua bán trái phép chất ma tuý, như: Luận án "Đấu tranh phòng chống tội
phạm ma tuý ở Việt Nam" của TS. Nguyễn Tuyết Mai; Luận án "Hoạt động
phòng ngừa các tội phạm về ma tuý của lực lượng cảnh sát nhân dân" của
TS. Vũ Quang Vinh; Luận án "Hoàn thiện khung pháp luật hình sự đối với tội
phạm về ma tuý ở Việt Nam" của TS. Nguyễn Minh Đức; Luận án "Trách
nhiệm hình sự đối với các tội phạm về ma tuý trong luật hình sự Việt Nam"

8. 5
của TS. Phạm Minh Tuyên; Luận án "Hoạt động phòng ngừa và điều tra tội
phạm về ma tuý của lực lượng công an cấp huyện" của TS. Ngô Đại Tuấn;
Luận án "Phát hiện và khám phá tội phạm vi phạm quy định về quản lý, sử
dụng tiền chất, thuốc gây nghiện hoặc các chất ma tuý khác của lực lượng
cảnh sát điều tra tội phạm về ma tuý" của TS. Ngô Văn Tuân.
Các công trình nêu trên trong góc độ nào đó đã đề cập đến các dấu
hiệu của tội Mua bán trái phép chất ma túy, tình hình công tác đấu tranh,
phòng chống và trách nhiệm hình sự đối với loại tội này… tuy nhiên chưa có
công trình nào nghiên cứu một cách toàn diện và có hệ thống về việc định tội
danh đối với tội Mua bán trái phép chất ma tuý.
3. Mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
* Mục đích
Mục đích của luận văn là trên cơ sở lý luận và thực tiễn đấu tranh
phòng, chống tội Mua bán trái phép chất ma tuý, nêu ra những giải pháp
mang tính hệ thống làm cơ sở cho hoạt động định tội danh đối với loại tội
phạm này, góp phần nâng cao hiệu quả trong công cuộc đấu tranh phòng,
chống tội Mua bán trái phép chất ma túy nói riêng và các loại tội phạm ma túy
nói chung.
* Nhiệm vụ
Để đạt được mục đích trên, tác giả đặt ra và giải quyết các nhiệm
vụ sau:
- Làm rõ khái niệm "Định tội danh". Phân biệt khái niệm "Định tội
danh" với "Định tội".
- Xây dựng khái niệm "Chất ma túy" là đối tượng thuộc sự điều chỉnh
của pháp luật hình sự.

9. 6
- Làm sáng tỏ các dấu hiệu pháp lý hình sự của tội Mua bán trái phép
chất ma tuý trong BLHS năm 1999, từ đó đưa ra khái niệm về tội "Mua bán
trái phép chất ma túy".
- Phân biệt các dấu hiệu đặc trưng của tội Mua bán trái phép chất ma
tuý với tội phạm ma tuý khác để nhận biết khi định tội danh.
- Nêu ra một số trường hợp có dấu hiệu chuyển hóa, biến tướng của
hành vi mua bán trái phép chất ma tuý hiện đang xảy ra trong thực tiễn. Từ
đó, đưa ra giải pháp xử lý phù hợp nhất khi định tội danh.
- Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác định tội
danh tội Mua bán trái phép chất ma tuý.
* Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề về lý luận và thực tiễn
trong hoạt động tố tụng liên quan đến việc định tội danh tội Mua bán trái phép
chất ma tuý trong tình hình hiện nay.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Cơ sở lý luận của luận văn là hệ thống quan điểm của chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng
Nhà nước và pháp luật, đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Phương pháp luận của luận văn là chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ
nghĩa duy vật lịch sử. Ngoài ra, tác giả có sử dụng các phương pháp: hệ
thống, lịch sử, lôgíc, phân tích, tổng hợp, so sánh...
5. ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
ý nghĩa lý luận - thực tiễn quan trọng của luận văn là ở chỗ tác giả đã
xây dựng được khái niệm chất ma túy trong luật hình sự; làm rõ các dấu hiệu
pháp lý của tội Mua bán trái phép chất ma túy và từ đó đưa ra khái niệm về
định tội danh đối với tội này. Ngoài ra, tác giả đã xây dựng một khái niệm

10. 7
định tội danh chung cho cả hai dạng: chính thức và không chính thức, một
khái niệm định tội danh riêng của dạng chính thức; nêu ra những cơ sở lý luận
để chỉ ra được sự khác nhau giữa "định tội" và "định tội danh", giúp các cơ
quan tố tụng nhận thức rõ hơn về vấn đề này trong hoạt động thực tiễn. Đáng
lưu ý, tác giả đã làm rõ những vấn đề còn bất cập, vướng mắc trong việc định
tội danh đối với một số hành vi biến tướng của tội Mua bán trái phép chất ma
túy trong thực tiễn hiện nay. Qua đó, đưa ra những kiến nghị, đề xuất khắc
phục cũng như đưa ra các giải pháp kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy phạm
pháp luật liên quan đến công tác này.
Kết quả nghiên cứu và những giải pháp kiến nghị của luận văn có ý
nghĩa quan trọng đối với việc nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội
Mua bán trái phép chất ma tuý trong giai đoạn hiện nay. Thông qua kết quả
nghiên cứu và các kiến nghị, tác giả mong muốn đóng góp một phần vào việc
phát triển lý luận trong lĩnh vực luật hình sự, luật tố tụng hình sự cũng như
trong công cuộc đấu tranh phòng, chống loại tội phạm có tính nhạy cảm và
phức tạp này.
6. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 3 chương:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận về tội Mua bán trái phép chất ma
túy và định tội danh tội Mua bán trái phép chất ma túy
Chương 2: Định tội danh tội Mua bán trái phép chất ma tuý theo
pháp luật hiện hành và thực tiễn áp dụng
Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng định tội danh đối với
tội Mua bán trái phép chất ma tuý

11. 8

12. 9
Chương 1
MộT Số VấN Đề Lý LUậN Về TộI MUA BáN TRáI PHéP
CHấT MA TúY Và ĐịNH TộI DANH TộI MUA BáN
TRáI PHéP CHấT MA TúY
1.1. Một số vấn đề lý luận về tội Mua bán trái phép chất ma tuý
1.1.1. Khái niệm "chất ma túy" trong luật hình sự Việt Nam
Trong khoa học, chất ma túy có đặc tính vừa là chất độc, vừa là chất
gây nghiện, làm cho người sử dụng có thể bị ảnh hưởng đến tính mạng nếu sử
dụng quá liều lượng; hoặc bị lệ thuộc (nghiện) khi sử dụng nhiều lần, dẫn đến
những cơn vật vã, đau đớn về thể xác, làm mất ý chí, mất tính người và là
nguyên nhân của nhiều loại tội phạm xảy ra trong xã hội, nhằm để thỏa mãn
cơn nghiện của mình. Chính vì vậy, việc quản lý chất ma túy được thống nhất
chỉ có duy nhất một chủ thể độc quyền - đó là Nhà nước.
Hiện nay, trong hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật nói chung
quy định về "chất ma túy" là rất nhiều. Tuy nhiên, để nêu lên định nghĩa thế
nào là "chất ma túy" thì có 2 văn bản chính thức như sau:
- Luật phòng, chống ma túy năm 2000 (sửa đổi năm 2008),khoản 1,
Điều 2 quy định về chất ma túy: "1. Chất ma tuý là các chất gây nghiện, chất
hướng thần được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành".
- Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-
BTP ngày 24/12/2007 của Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Toà
án nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp hướng dẫn áp dụng một số quy định của
Chương XVIII "Các tội phạm về ma túy" của BLHS 1999 (gọi tắt là Thông tư
17), mục 1.1 phần I định nghĩa về chất ma túy: "1.1. Chất ma túy là các chất
gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong các danh mục chất ma túy
do Chính phủ ban hành".

13. 10
Với quy định nêu trên, cả 2 văn bản đều có định nghĩa giống nhau về
chất ma túy, đó là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong
các danh mục do Chính phủ ban hành. Hiện nay, danh mục các chất ma túy
được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật sau:
- Nghị định số 67/2001/NĐ-CP ngày 01/10/2001 của Chính phủ ban
hành các danh mục chất ma túy và tiền chất;
- Nghị định số 133/2003/NĐ-CP ngày 06/11/2003 của Chính phủ, bổ
sung vào danh mục các chất ma túy và tiền chất, ban hành kèm Nghị định số
67/2001/NĐ-CP ngày 01/10/2001 của Chính phủ;
- Nghị định số 163/2007/NĐ-CP ngày 12/11/2007 của Chính phủ về
sửa tên, bổ sung, chuyển, loại bỏ một số chất thuộc danh mục các chất ma túy
và tiền chất, ban hành kèm Nghị định số 67/2001/NĐ-CP ngày 01/10/2001
của Chính phủ;
- Nghị định số 17/2011/NĐ-CP ngày 22/02/2011 của Chính phủ về bổ
sung, sửa tên chất, tên khoa học đối với một số chất thuộc danh mục các chất
ma túy và tiền chất ban hành kèm theo Nghị định số 67/2001/NĐ-CP ngày
01/10/2001 của Chính phủ và Nghị định số 163/2007/NĐ-CP ngày
12/11/2007 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 67/2001/NĐ-CP
ngày 01/10/2001.
Như vậy, với những văn bản nêu trên, định nghĩa thế nào là "chất ma
túy" đã được làm rõ, và các chất ma túy cụ thể thì cũng được quy định tại
danh mục do Chính phủ ban hành. Tuy nhiên vấn đề đặt ra ở đây là: "chất ma
túy" theo định nghĩa của Luật phòng, chống ma túy và "chất ma túy" trong
Thông tư 17 quy định có phải lúc nào cũng là đối tượng của các tội phạm về
ma túy trong luật hình sự hay không?

14. 11
Về lý luận, định nghĩa "chất ma túy" theo Luật phòng, chống ma túy và
Thông tư 17 đã bao hàm đầy đủ, chỉ ra cụ thể thế nào là chất ma túy và các
chất ma túy này đương nhiên là đối tượng phạm tội của các tội phạm về ma
túy. Nhưng trong thực tiễn, có những trường hợp nếu áp dụng đúng định
nghĩa "chất ma túy" như Luật phòng, chống ma túy và Thông tư 17 quy định
thì lại không giải quyết được vụ án, gây khó khăn cho các cơ quan tiến hành
tố tụng. Cụ thể như: Theo mục 1.4 phần I Thông tư 17 quy định: "Trong mọi
trường hợp, khi thu giữ được các chất nghi là chất ma túy hoặc tiền chất
dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy thì đều phải trưng cầu giám
định để xác định loại, hàm lượng, trọng lượng chất ma túy, tiền chất." Theo
hướng dẫn này, tất cả các trường hợp thu được chất nghi là ma túy, thì đều
phải giám định để xác định đó có phải là ma túy hay không, sau đó lấy kết
quả giám định làm căn cứ khởi tố hay không khởi tố vụ án hình sự. Vấn đề
bất cập ở đây là trong Thông tư 17 cũng như trong các văn bản hướng dẫn
luật khác, không quy định cụ thể mức độ hàm lượng chất ma túy là bao nhiêu
thì xử lý hình sự, còn bao nhiêu thì không xử lý hình sự. Nếu chỉ cần xác định
có thành phần ma túy trong chất đưa đi giám định là xử lý hình sự thì hiện
nay trong cuộc sống hàng ngày, có rất nhiều thực phẩm, đồ tiêu dùng, thuốc
chữa bệnh, cây công nghiệp có chất ma túy. Ví dụ: Trong nước uống Coca
cola có thành phần cocaine; trong thuốc lá có thành phần nicotine... Tuy
nhiên, hàm lượng cocaine trong nước uống Coca cola, nicotine trong thuốc lá
là hàm lượng nhỏ, ở mức cho phép, nếu sử dụng liều lượng nhỏ sẽ không gây
tác hại lớn đến cơ thể, nên được sử dụng rộng rãi, phổ biến, nhưng phải có
khuyến cáo (ở các bao thuốc lá, các doanh nghiệp sản xuất phải khuyến cáo
thuốc lá có hại cho sức khỏe). Vậy, nếu chỉ cần xác định có chất ma túy trong
thành phần giám định, kết luận đó là ma túy và khởi tố điều tra thì hiện nay sẽ
có rất nhiều đối tượng bị xử lý hình sự, mà tập trung chủ yếu là các doanh
nghiệp kinh doanh nước uống, thuốc lá, dược phẩm. Việc khởi tố này sẽ gây

15. 12
tâm lý hoang mang cho người dân, gây bất ổn trong thị trường kinh doanh và
sẽ dẫn đến sự phản ứng tiêu cực từ phía người dân.
Hoặc trường hợp cơ quan điều tra thu giữ được tang vật và giám định
trong đó có chất ma túy, nhưng do hàm lượng thấp nên không có căn cứ xử lý
hình sự được. Điển hình là vụ án sau:
Ngày 26/3/2007, Công an huyện Thạch Thất phối hợp với Cơ quan
điều tra - Công an tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội) tiến hành kiểm tra, phát hiện
21 hộ dân ở xã Tiến Xuân và Đông Xuân thuộc huyện Lương Sơn, Hòa Bình
trồng cây cần sa với diện tích gần 4.000m2
. Qua đấu tranh, xác định người
thuê trồng cây cần sa là ông Hồ Hữu N và anh Lê Quang V - cán bộ Viện
Khoa học nông nghiệp Việt Nam. Tiến hành khám xét khẩn cấp nơi ở, nơi
làm việc đối với ông Hồ Hữu N và anh Lê Quang V, thu giữ 98kg hạt cây
"lanh mèo" (họ của cây cần sa). Kết luận giám định số 724/C21 ngày
13/4/2007 của Viện KHHS - Bộ Công an kết luận:
"Các hạt thực vật trong các mẫu ký hiệu số 01, 02, 03, 04 gửi giám
định đều chứa thành phần Delta9 - THC, tổng trọng lượng và hàm lượng
trung bình trong các mẫu như sau:
Mẫu ký hiệu Trọng lượng Hàm lượng
Mẫu số 1 22.731gam 0,12%
Mẫu số 2 17.493gam 0,09%
Mẫu số 3 2.871gam 0,11%
Mẫu số 4 17.637gam 0,17%
Delta9 - THC nằm trong danh mục các chất ma túy".
Trong vụ án này, mặc dù thu giữ được hạt cây cần sa tại nơi làm việc,
đối tượng cũng thừa nhận việc cất giữ số hạt cần sa đó (nhằm mục đích
nghiên cứu), giám định kết luận có thành phần chất ma túy trong hạt cây, tuy
nhiên các cơ quan tiến hành tố tụng vẫn không thể khởi tố vụ án, khởi tố bị

16. 13
can về hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy. Lý do không khởi tố vụ án là vì
hàm lượng chất ma túy trong hạt cây cần sa đó thấp, trong khi thực tế chưa có
văn bản nào quy định hàm lượng chất ma túy là bao nhiêu thì khởi tố hình sự,
bao nhiêu thì không khởi tố hình sự. Ngoài ra, theo Điều 194 BLHS quy định
thì chỉ các dạng ma túy sau mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đó là: "Nhựa
thuốc phiện, nhựa cần sa, cao côca, lá, hoa, quả cây cần sa, lá cây côca, quả
thuốc phiện.". Như vậy, trong điều luật không quy định hạt cây cần sa, hạt cây
thuốc phiện là loại ma túy phải truy cứu trách nhiệm hình sự và tại mục 1.5
Phần II Thông tư 17 quy định: "Người nào mua bán trái phép cây có chứa
chất ma túy khi cây hoặc các bộ phận của cây có chứa chất ma túy là đối
tượng (chất ma túy) quy định tại Điều 194 của BLHS thì bị truy cứu trách
nhiệm hình sự về tội mua bán trái phép chất ma túy theo Điều 194 của
BLHS". Do đó, Cơ quan điều tra đã ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự.
Như vậy, có thể thấy "chất ma túy" trong Luật phòng, chống ma túy và
"chất ma túy" - đối tượng tác động của tội phạm ma túy trong luật hình sự là
không đồng nhất. Khái niệm "chất ma túy" theo Luật phòng, chống ma túy
rộng hơn, có ý nghĩa chỉ ra thế nào là chất ma túy và liệt kê các chất ma túy
cụ thể. Còn "chất ma túy" là đối tượng tác động của tội phạm về ma túy thì
hẹp hơn, nó cũng là các chất ma túy nằm trong danh mục do chính phủ quy
định, nhưng nó đòi hỏi thêm một điều kiện là phải có "hàm lượng", "trọng
lượng" nhất định, lúc đó mới trở thành đối tượng tác động của tội phạm ma
túy được. Nếu không phân biệt được đặc điểm này, các cơ quan tiến hành tố
tụng sẽ rơi vào tình trạng bế tắc trong việc xử lý các trường hợp chất ma túy
có hàm lượng thấp như nêu trên.
Tương tự về đối tượng tác động của các tội phạm ma túy, liên hệ với tội
Trộm cắp tài sản, đối tượng tác động của tội này là tài sản, tuy nhiên phải là
tài sản có giá trị từ 2 triệu đồng trở lên mới cấu thành tội phạm, nếu tài sản
dưới 2 triệu đồng mà nhân thân người có hành vi trộm cắp chưa tiền án, tiền

17. 14
sự, thì không phạm tội Trộm cắp tài sản. Chính vì vậy, để đảm bảo cho việc
xử lý các tội phạm về ma túy được thuận lợi, đồng nhất cần ban hành văn bản
hướng dẫn cụ thể về vấn đề này.
Từ những phân tích trên cho thấy, cần phải xây dựng một khái niệm cụ
thể về "chất ma túy" là đối tượng tác động của các tội phạm ma túy và thuộc
pháp luật hình sự điều chỉnh, nhằm tránh xảy ra tình trạng bế tắc, vướng mắc
trong việc xử lý các loại tội phạm ma túy này. Theo quan điểm của chúng tôi,
có thể đưa ra khái niệm "chất ma túy" thuộc đối tượng điều chỉnh của pháp luật
hình sự như sau: "Chất ma túy thuộc sự điều chỉnh của pháp luật hình sự là
các chất gây nghiện, chất hướng thần ở dạng tự nhiên hoặc dạng tổng hợp
có trọng lượng, thể tích, hàm lượng nhất định theo quy định của pháp luật".
1.1.2. Khái niệm tội Mua bán trái phép chất ma tuý
Tại điểm b, mục 3.5 phần I Thông tư 17 hướng dẫn phần "Truy cứu
trách nhiệm hình sự trong trường hợp có nhiều hành vi phạm tội" như sau:
3.5. Trường hợp một người thực hiện một hoặc nhiều hành vi phạm tội
quy định trong một điều luật (Điều 194, Điều 195 và Điều 196 của BLHS) thì
cần phân biệt như sau:
...
b) Trường hợp một người thực hiện nhiều hành vi phạm tội theo quy
định tại Điều 194 (hoặc Điều 195 hoặc Điều 196) của BLHS mà các hành vi
đó có liên quan chặt chẽ với nhau (hành vi phạm tội này là điều kiện để thực
hiện hoặc là hệ quả tất yếu của hành vi phạm tội kia), thì bị truy cứu trách
nhiệm hình sự với tội danh đầy đủ đối với tất cả các hành vi đó được thực
hiện theo điều luật tương ứng và chỉ phải chịu một hình phạt.
Ví dụ: Một người mua bán tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép
chất ma túy rồi vận chuyển đến một địa điểm mới và tàng trữ tiền chất đó, thì
bị truy cứu trách nhiệm hình sự với tên tội danh là mua bán, vận chuyển tàng

18. 15
trữ tiền chất dựng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy theo Điều 195 của
BLHS và chỉ phải chịu một hình phạt.
Như vậy, nếu theo tinh thần hướng dẫn nêu trên thì tội Mua bán trái
phép chất ma túy còn có thể có tên gọi là "Tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép chất ma túy". Điều này là không hợp lý, sẽ dẫn đến khó khăn cho các cơ
quan tiến hành tố tụng trong việc định tội danh cũng như quyết định hình phạt
đối với các hành vi Mua bán trái phép chất ma túy.
Trước hết, cần xác định tội Mua bán trái phép chất ma túy là một tội
độc lập, được các nhà làm luật xây dựng chung trong một điều luật - Điều 194
của BLHS, bên cạnh các tội Tàng trữ trái phép chất ma túy, Vận chuyển trái
phép chất ma túy và Chiếm đoạt chất ma túy. Do đó, sẽ không có tội "Tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép ma túy", mà đây chỉ là tên của điều luật
quy định 4 tội danh khác nhau nằm trong cùng một điều luật. Việc các nhà
làm luật xây dựng điều luật này (Điều 194 BLHS) là nhằm thực hiện chính
sách hình sự, còn thực tiễn không có một tội danh nào có đầy đủ tên là "Tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép ma túy".
Thực tế tại Chương VII A "Các tội phạm về ma túy" của BLHS 1985,
sửa đổi bổ sung năm 1997, từ các Điều 185c đến Điều 185e đều quy định
từng điều tương ứng với từng tội danh: Tàng trữ trái phép chất ma túy, Vận
chuyển trái phép chất ma túy, Mua bán trái phép chất ma túy và Chiếm đoạt
chất ma túy. Như vậy, ngay từ khi bắt đầu xây dựng và ban hành các điều luật
về tội phạm ma túy, các nhà làm luật đã phân biệt từng tội danh cụ thể tương
ứng với từng hành vi phạm tội, và không hề có tội "Tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép ma túy" trong BLHS.
Về mặt thực tiễn, việc phân biệt các tội Tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép chất ma túy được thông qua mục đích phạm tội, bởi các tội này đều
không cần xét đến nguồn gốc ma túy do đâu mà có: nếu mục đích là để bán

19. 16
thì truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Mua bán trái phép chất ma túy; nếu
mục đích để sử dụng hoặc không phải để bán, vận chuyển, sản xuất thì truy
cứu trách nhiệm hình sự về tội Tàng trữ trái phép chất ma túy; nếu mục đích
để chuyển dịch ma túy từ nơi này đến nơi khác, không phải để bán, sử dụng,
sản xuất thì truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Vận chuyển trái phép chất ma
túy (thông thường mục đích của tội này là vận chuyển thuê để kiếm tiền).
Bên cạnh đó, tại mục 3.3 phần II Thông tư 17 hướng dẫn về tội Mua
bán trái phép chất ma túy như sau:
3.3. Mua bán trái phép chất ma túy là một trong các hành vi sau đây:
a) Bán trái phép chất ma túy cho người khác (không phụ thuộc vào
nguồn gốc chất ma túy do đâu mà có) bao gồm cả việc bán hộ chất ma túy
cho người khác để hưởng tiền công hoặc các lợi ích khác;
b) Mua chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác;
c) Xin chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác;
d) Dùng chất ma túy nhằm trao đổi thanh toán trái phép (không phụ
thuộc vào nguồn gốc chất ma túy do đâu mà có);
đ) Dùng tài sản không phải là tiền đem trao đổi, thanh toán lấy chất
ma túy nhằm bán lại trái phép cho người khác;
e) Tàng trữ chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác;
g) Vận chuyển chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác.
Người tổ chức, người xúi giục, người giúp sức cho người thực hiện một
trong các hành vi mua bán trái phép chất ma túy được hướng dẫn từ điểm a
đến điểm g tiểu mục 3.3 này đều bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội mua
bán trái phép chất ma túy".

20. 17
Trong thực tiễn, các cơ quan tố tụng luôn xác định mục đích cuối cùng
của tội phạm là gì để định tội danh đối với hành vi phạm tội đó và chỉ ra một
tên gọi duy nhất đối với hành vi phạm tội. Không nêu chung chung là tội
"Tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy" rồi quyết định chung
cho các hành vi đó một hình phạt, để cuối cùng chẳng rõ người phạm tội đã
phạm tội gì? Hình phạt bị tuyên là tuyên về tội gì? Tội Tàng trữ trái phép chất
ma túy hay tội Vận chuyển trái phép chất ma túy hay tội Mua bán trái phép
chất ma túy...
Theo quan điểm của Ths. Đinh Văn Quế, hành vi mua bán trái phép
chất ma túy là: "bán hay mua để bán lại; vận chuyển ma túy để bán cho người
khác; tàng trữ để bán lại hoặc để sản xuất ra chất ma túy khác để bán lại trái
phép; hoặc dùng ma túy để đổi lấy hàng hóa hay dùng hàng hóa để đổi lấy
ma túy" [41, tr. 92].
Theo giáo trình luật hình sự Việt Nam (tập 2) của trường Đại học luật
Hà Nội thì "hành vi mua bán trái phép chất ma túy là hành vi trao đổi trái
phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào".[23, tr. 204].
Như vậy, nhìn chung các nhà khoa học và nhà làm luật đều có cùng
quan điểm về tội Mua bán trái phép chất ma túy là một trong những hành vi:
bán trái phép; mua, xin, vận chuyển, tàng trữ, sản xuất để bán hoặc dùng hàng
hóa để trao đổi lấy ma túy hay lấy ma túy để thanh toán hàng hóa. Nói cách
khác, tội Mua bán trái phép chất ma túy là hành vi bán trái phép chất ma túy
cho người khác (không phụ thuộc nguồn gốc ma túy do đâu mà có) hoặc hành
vi trao đổi ma túy như một hàng hóa có giá trị. Bên cạnh đó, các hành vi đồng
phạm với hành vi bán ma túy cũng bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Mua
bán trái phép chất ma túy.
Từ những phân tích nêu trên, có thể đưa ra khái niệm tội Mua bán trái
phép chất ma túy như sau: "Mua bán trái phép chất ma tuý là hành vi bán,

21. 18
trao đổi trái phép chất ma tuý cho người khác, hoặc hành vi tổ chức, xúi
giục, giúp sức cho người khác trong việc bán, trao đổi chất ma tuý mà
không cần xét đến nguồn gốc chất ma tuý do đâu mà có".
1.1.3. Những dấu hiệu pháp lý của tội Mua bán trái phép chất ma tuý
a. Dấu hiệu khách thể của tội Mua bán trái phép chất ma tuý
Khách thể của tội Mua bán trái phép chất ma túy là chế độ độc quyền
và thống nhất quản lý của Nhà nước đối với các chất ma túy. Việc Nhà nước
độc quyền và thống nhất quản lý các chất ma túy là dễ hiểu bởi các tác hại, độ
nguy hiểm của nó cho xã hội là rất lớn. Nếu sử dụng chất ma túy vào mục
đích tốt như: khoa học, công nghiệp, y tế... thì nó lại trở thành vật hữu ích, có
lợi cho con người. Ngược lại, nếu sử dụng các chất ma túy vào mục đích xấu,
như: nhằm thỏa mãn cơn nghiện, những vui thú sa đọa... thì nó lại trở thành
vật nguy hại cho xã hội, là nguồn gốc của nhiều loại tội phạm, thậm trí nó còn
hủy hoại cả nhiều thế hệ con người, hủy hoại tương lai của đất nước. Ngoài
ra, do tính nguy hại của ma túy đối với xã hội lớn như vậy nên việc kiểm soát
nó cần phải có một hệ thống các cơ quan hữu quan từ trung ương đến địa
phương, từ ngành Dược đến ngành Công nghiệp, từ Hải quan đến Công an...
có mối liên hệ mật thiết trong việc quản lý, kiểm soát các chất ma túy. Chính
vì vậy, để kiểm soát được các chất ma túy này, không một chủ thể nào có điều
kiện, có phương tiện, có nhân lực. hơn Nhà nước, bởi Nhà nước là chủ thể
duy nhất có đầy đủ hệ thống các cơ quan quản lý toàn diện từ cấp cơ sở đến
cấp trung ương và quản lý mọi mặt trong lĩnh vực đời sống xã hội.
Về đối tượng tác động của tội Mua bán trái phép chất ma túy: Hiện nay
trong các tội phạm tại Chương XVIII "Các tội phạm về ma túy" của BLHS
chỉ truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các hành vi phạm tội mà chất ma túy
và tiền chất ma túy được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban
hành. Đối với các chất ma túy chưa có trong danh mục do Chính phủ ban

22. 19
hành thì không xem xét xử lý và việc xác định có phải là ma túy hay không
thì phải có kết luận giám định của cơ quan chuyên môn. Theo quy định tại các
văn bản pháp luật hiện hành, đối tượng tác động của tội Mua bán trái phép
chất ma túy chỉ là các chất ma túy (là các chất gây nghiện, chất hướng thần
được quy định trong các danh mục chất ma túy do Chính phủ ban hành). Còn
các loại tiền chất ma túy thì không phải là đối tượng của tội Mua bán trái phép
chất ma túy, nó chỉ là đối tượng của tội Tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc
chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy, quy định
tại Điều 195 BLHS. Do đó, cần lưu ý và phân biệt rõ về đối tượng tác động
của tội phạm trong trường hợp này.
Ngoài ra, cũng để xác định đối tượng tác động của tội Mua bán trái
phép chất ma túy, mục 1.1 phần I Thông tư 17 quy định như sau:
"1.1. Chất ma túy là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy
định trong các danh mục chất ma túy do Chính phủ ban hành. Trong đó, cần
phân biệt các trường hợp sau:
a) Đối với các chất ma túy ở thể rắn được hòa thành dung dịch (như
dung dịch thuốc phiện, dung dịch hêrôin dùng để tiêm, chích) hoặc chất ma
túy ở thể lỏng đó được pha loãng để tiện cho việc sử dụng thì không coi toàn
bộ dung dịch này là chất ma túy ở thể lỏng mà cần xác định hàm lượng
moocphin trong dung dịch để tính trọng lượng của chất ma túy đó;
b) Đối với xái thuốc phiện thì không coi là nhựa thuốc phiện mà phải
xác định hàm lượng moocphin trong xái thuốc phiện để tính trọng lượng của
thuốc phiện".
Ngoài ra, khoản 6 Điều 2 Luật phòng, chống ma túy năm 2000 còn
quy định về cây có chứa chất ma túy là: "6. Cây có chứa chất ma tuý bao gồm
cây thuốc phiện (cây anh túc), cây cô ca, cây cần sa hoặc cây khác có chứa

23. 20
chất ma tuý do Chính phủ quy định". Đây cũng là quy định để các cơ quan
tiến hành tố tụng áp dụng trong quá trình giải quyết vụ án.
Trong vấn đề xác định chất ma túy - đối tượng tác động của tội mua
bán trái phép chất ma túy, cần lưu ý điểm như sau: Điều 2 Luật phòng, chống
ma túy năm 2000 quy định:
"1. Chất ma túy là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định
trong các danh mục do Chính phủ ban hành.
2. Chất gây nghiện là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh, dễ gây tình
trạng nghiện đối với người sử dụng.
3. Chất hướng thần là chất kích thích, ức chế thần kinh hoặc gây ảo
giác, nếu sử dụng nhiều lần có thể dẫn tới tình trạng nghiện đối với người
sử dụng.
4. Tiền chất là các hoá chất không thể thiếu được trong quá trình
điều chế, sản xuất chất ma tuý, được quy định trong danh mục do Chính
phủ ban hành.
5. Thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần là các loại thuốc chữa bệnh
được quy định trong các danh mục do Bộ Y tế ban hành, có chứa các chất quy
định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này".
Như vậy, từ khoản 1 đến khoản 4 Điều 2 Luật phòng chống ma túy năm
2000 ngoài việc giải nghĩa thế nào là chất ma túy, chất gây nghiện, chất
hướng thần và thế nào tiền chất, thì tại khoản 5 còn giải nghĩa về thuốc gây
nghiện, thuốc hướng thần. Theo quy định này, thuốc gây nghiện, thuốc hướng
thần tuy có thành phần chất gây nghiện, chất hướng thần trong đó nhưng là
thuốc chữa bệnh, nên không phải là đối tượng tác động của tội Mua bán trái
phép chất ma túy. Tuy nhiên, cũng là thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần
nhưng nếu người mua thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần đó bán lại cho đối
tượng nghiện nhằm mục đích để sử dụng thỏa mãn nhu cầu về ma túy thì lúc
này, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần đã trở thành đối tượng tác động của

24. 21
tội Mua bán trái phép chất ma túy. Để hướng dẫn rõ điều này, tại mục 3.5
phần II Thông tư 17 đã quy định:
"3.5. Chất gây nghiện, chất hướng thần là chất ma túy; còn thuốc gây
nghiện, thuốc hướng thần là để chữa bệnh (chỉ chứa một hàm lượng nhất định
chất ma túy) và được quản lý theo quy chế quản lý dược phẩm của Bộ Y tế.
Người nào không thuộc đối tượng quy định tại Điều 201 BLHS mà vi phạm
trong việc sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán thuốc gây nghiện, thuốc
hướng thần nhằm mục đích kinh doanh thuốc chữa bệnh hoặc để chữa bệnh
thì bị xử lý hành chính hoặc thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về một tội
phạm tương ứng khác không phải là tội phạm về ma túy (ví dụ: tội kinh doanh
trái phép, tội buôn lậu). Trường hợp sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán
thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần trái phép nhằm thỏa mãn nhu cầu về sử
dụng trái phép chất ma túy cho mình hoặc cho người khác thì bị xử lý về tội
phạm ma túy tương ứng (nếu thỏa mãn điều kiện về trọng lượng chất ma túy
theo quy định của pháp luật)".
Như vậy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần có thể có hoặc có thể
không là đối tượng tác động của tội mua bán trái phép chất ma túy, tùy theo
mục đích của hành vi mua bán thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần đó. Điều
này các cơ quan tiến hành tố tụng cần phân biệt, làm rõ ý thức, mục đích của
đối tượng trước khi khởi tố vụ án, nhằm tránh oan sai hoặc bỏ lọt tội phạm.
b. Dấu hiệu khách quan của tội Mua bán trái phép chất ma tuý
Tại mục 3.3 phần II Thông tư 17 hướng dẫn về tội Mua bán trái phép
chất ma túy như sau:
3.3. Mua bán trái phép chất ma túy là một trong các hành vi sau đây:
a) Bán trái phép chất ma túy cho người khác (không phụ thuộc vào
nguồn gốc chất ma túy do đâu mà có) bao gồm cả việc bán hộ chất ma túy
cho người khác để hưởng tiền công hoặc các lợi ích khác;

25. 22
b) Mua chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác;
c) Xin chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác;
d) Dùng chất ma túy nhằm trao đổi thanh toán trái phép (không phụ
thuộc vào nguồn gốc chất ma túy do đâu mà có);
đ) Dùng tài sản không phải là tiền đem trao đổi, thanh toán lấy chất
ma túy nhằm bán lại trái phép cho người khác;
e) Tàng trữ chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác;
g) Vận chuyển chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác.
Người tổ chức, người xúi giục, người giúp sức cho người thực hiện một
trong các hành vi mua bán trái phép chất ma túy được hướng dẫn từ điểm a
đến điểm g tiểu mục 3.3 này đều bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Mua
bán trái phép chất ma túy".
Như vậy, theo hướng dẫn nêu trên, hành vi khách quan của tội Mua bán
trái phép chất ma tuý có 3 nhóm hành vi chính, đó là:
- Thứ nhất: Nhóm hành vi "Bán" trái phép chất ma tuý (gồm các điểm
a, b, c, e, g mục 3.3, phần II, Thông tư 17): Hành vi này có thể là mua, xin,
trộm cắp, cướp giật, chiếm đoạt, nhặt được nhưng đều nhằm mục đích để bán.
Tóm lại, không cần xét đến nguồn gốc ma tuý do đâu mà có, chỉ cần có hành
vi bán trái phép chất ma tuý cho người khác là đã cấu thành tội này. Kể cả
hành vi bán hộ ma tuý thì cũng thuộc nhóm hành vi "bán" trái phép chất ma
tuý.
- Thứ hai: Nhóm hành vi "Trao đổi" trái phép chất ma tuý (gồm các
điểm d, đ mục 3.3): Việc trao đổi chất ma tuý này có thể là đổi ma tuý để lấy
tài sản của người nhận ma tuý (việc trao đổi có thể ngang giá hoặc không
ngang giá), hoặc có thể là dùng ma tuý để thanh toán khoản nợ, trừ nợ.
Trường hợp này cũng không cần xét đến nguồn gốc ma tuý.

26. 23
- Thứ ba: Nhóm hành vi "Hỗ trợ" việc bán, trao đổi trái phép chất ma
tuý (phần cuối mục 3.3). Đây là các hành vi tổ chức, xúi giục, giúp sức cho
hành vi bán, trao đổi chất ma tuý - gọi chung là trường hợp đồng phạm với
hành vi bán, trao đổi ma tuý.
Điểm cần lưu ý trong dấu hiệu khách quan của tội Mua bán trái phép
chất ma túy là: Tất cả các hành vi bán, trao đổi chất ma túy nêu trên, phải có
tính "trái phép". Tính "trái phép" ở đây là trái với pháp luật, trái với những
quy định do Nhà nước ban hành. Bởi ma túy cũng là chất hóa học được áp
dụng trong khoa học, nghiên cứu và y học, nên một số các cơ quan có thẩm
quyền được phép mua bán phục vụ công tác chuyên môn (Ví dụ: Các Tổng
công ty dược phẩm Trung ương được mua chất ma túy về để sản xuất thành
thuốc tân dược; Hay Viện khoa học kỹ thuật hình sự - Bộ Công an được mua
chất ma túy về để làm thí nghiệm...). Việc mua bán chất ma túy của các cơ
quan có thẩm quyền này tuy hành vi cũng giống với hành vi khách quan của
tội Mua bán trái phép chất ma túy, nhưng lại là hành vi hợp pháp, nên không
phải là hành vi của tội Mua bán trái phép chất ma túy.
c. Dấu hiệu chủ thể của tội Mua bán trái phép chất ma tuý
Chủ thể của tội Mua bán trái phép chất ma túy cũng như chủ thể của
các loại tội phạm khác, đó là người có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ
tuổi luật định. Tuy nhiên, về độ tuổi của người phạm tội cần lưu ý một số
điểm sau:
Điều 12 BLHS quy định độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự:
"1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi
tội phạm.

27. 24
2. Người từ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách
nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý và tội phạm đặc biệt
nghiêm trọng".
Theo mục 10 Nghị quyết số 01/2006/NQ-HĐTP ngày 12/5/2006 của
Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy
định của BLHS, hướng dẫn về việc xác định trách nhiệm hình sự đối với
người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện hành vi Mua
bán trái phép chất ma túy như sau:
"10. Về việc xác định trách nhiệm hình sự đối với người chưa thành
niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi mua bán trái phép chất ma tuý nhiều lần
10.1. Người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện
hành vi mua bán trái phép chất ma tuý từ hai lần trở lên, nếu tổng trọng
lượng chất ma tuý của các lần cộng lại dưới mức tối thiểu hoặc không xác
định được tổng trọng lượng chất ma tuý của tất cả các lần đó đến mức tối
thiểu quy định tại điểm g, h, i, k, l, m, n hoặc o khoản 2 Điều 194 của BLHS
thì họ không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội mua bán trái phép chất ma
tuý.
10.2. Người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện
hành vi mua bán trái phép chất ma tuý từ hai lần trở lên, nếu tổng trọng
lượng chất ma tuý của các lần cộng lại từ mức tối thiểu quy định tại các điểm
g, h,i, k, l, m, n hoặc o Khoản 2 Điều 194 của BLHS trở lên thì tùy thuộc vào
trọng lượng chất ma tuý được xác định trong từng trường hợp cụ thể, mà họ
phải bị xét xử theo khoản tương ứng (2, 3 hoặc 4) quy định tại Điều 194 của
BLHS. Tuy nhiên, cần phân biệt:
a. Trường hợp người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi
thực hiện hành vi mua bán trái phép chất ma tuý từ hai lần trở lên và trọng
lượng chất ma tuý của mỗi lần thuộc trường hợp quy định tại các điểm g, h, i,

28. 25
k, l, m, n hoặc o khoản 2 Điều 194 của BLHS thì tuỳ thuộc vào loại chất ma
tuý mà họ phải bị áp dụng điểm tương ứng và điểm b "phạm tội nhiều lần"
quy định tại khoản 2 Điều 194 của BLHS.
b. Trường hợp người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi
thực hiện hành vi mua bán trái phép chất ma tuý từ hai lần trở lên và trọng
lượng chất ma tuý của mỗi lần thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 hoặc
khoản 4 Điều 194 của BLHS thì cùng với việc phải bị xét xử theo khoản tương
ứng, họ cũng phải bị áp dụng tình tiết "phạm tội nhiều lần" quy định tại điểm
g khoản 1 Điều 48 của BLHS".
Như vậy, mặc dù khoản 2, Điều 12 BLHS quy định: "Người từ 14 tuổi
trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất
nghiêm trọng do cố ý..." và khoản 2 Điều 194 BLHS quy định: "Phạm tội
thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ bảy năm đến mười
năm năm" là tội phạm rất nghiêm trọng, nhưng không phải cứ người từ đủ 14
tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện hành vi phạm tội nhiều lần (thuộc trường hợp
quy định tại điểm b, khoản 2 Điều 194 BLHS) cũng đều bị truy cứu trách
nhiệm hình sự. Theo hướng dẫn tại mục 10.1 Nghị quyết số 01/2006/NQ-
HĐTP ngày 12/5/2006 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao thì:
người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện hành vi mua
bán ma túy nhiều lần mà tổng trọng lượng ma túy của các lần cộng lại dưới
mức tối thiểu quy định tại điểm g, h, i, k, l, m, n, o khoản 2 Điều 194 BLHS
hoặc không xác định được trong lượng thì không truy cứu trách nhiệm hình
sự. Vì vậy, khi định tội danh đối với tội Mua bán trái phép chất ma túy mà
chủ thể là người chưa thành niên có độ tuổi như trên thì cần lưu ý, nghiên
cứu, tránh trường hợp khởi tố xong rồi phải đình chỉ.
d. Dấu hiệu chủ quan của tội Mua bán trái phép chất ma tuý

29. 26
Lỗi của người phạm tội Mua bán trái phép chất ma túy là lỗi cố ý trực
tiếp, bởi người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình bị pháp luật cấm, tuy
thấy trước được hậu quả nguy hiểm của hành vi bán trái phép chất ma túy gây
ra cho xã hội, nhưng họ vẫn thực hiện. Chính vì vậy, loại tội phạm này không
có lỗi vô ý.
Trong dấu hiệu chủ quan của loại tội Mua bán trái phép chất ma túy,
mục đích phạm tội tuy không phải là dấu hiệu bắt buộc, nhưng lại là dấu hiệu
quyết định đến việc định tội danh. Trên thực tế, các nhà làm luật cũng dựa
trên cơ sở dấu hiệu "mục đích" của người phạm tội để xây dựng văn bản
hướng dẫn giải quyết tội Mua bán trái phép chất ma túy này (Thông tư 17).
Đây là một quy định rất khoa học, hợp lý, giải quyết được sự bế tắc trong thực
tiễn và đã được kiểm nghiệm tính hợp lý của nó qua việc giải quyết hàng
nghìn vụ án mua bán trái phép chất ma túy của các cơ quan tố tụng. Ví dụ:
Cùng là một hành vi mua ma túy về, nhưng nếu mục đích của người mua là để
sử dụng thì hành vi đó sẽ cấu thành tội Tàng trữ trái phép chất ma túy (nếu đủ
trọng lượng quy định); Còn nếu mục đích là để bán thì hành vi đó sẽ cấu
thành tội Mua bán trái phép chất ma túy...
Ngoài ra, trong dấu hiệu chủ quan của tội Mua bán trái phép chất ma
túy, cần lưu ý vấn đề sau:
Tại mục 1.4 Phần I Thông tư 17 quy định:
"1.4. Nếu chất được giám định không phải là chất ma túy hoặc không
phải là tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy, nhưng người
thực hiện hành vi ý thức rằng chất đó là chất ma túy hoặc chất đó là tiền
chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy, thì tùy hành vi phạm tội cụ
thể mà truy cứu trách nhiệm hình sự người đó theo tội danh quy định tại
khoản 1 của điều luật tương ứng đối với các tội phạm về ma túy.

30. 27
Trường hợp một người biết là chất ma túy giả nhưng làm cho người
khác tưởng là chất ma túy thật nên mua bán, trao đổi thì người đó không bị
truy cứu trách nhiệm hình sự về tội phạm về ma túy mà bị truy cứu trách
nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 139 BLHS, nếu
thỏa mãn các dấu hiệu khác nữa trong cấu thành tội phạm của tội này.
Theo hướng dẫn trên thì mục 1.4 Phần I Thông tư 17 có hai ý về mặt
chủ quan của người phạm tội như sau:
- ý thứ nhất: Nếu chất được giám định không phải là chất ma túy,
nhưng đối tượng tưởng rằng đó là ma túy nên mang đi bán thì vẫn phạm vào
khoản 1, Điều 194 BLHS, của tội Mua bán trái phép chất ma túy. Nói cách
khác, về chủ quan, người phạm tội lầm tưởng đó là ma túy nên đã mang đi
bán cho người khác. Tuy nhiên, mặc dù bị nhầm lẫn về khách thể, nhưng do
người phạm tội vẫn mong muốn thực hiện việc bán chất ma túy đó nên vẫn
phải chịu trách nhiệm về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Điều này sẽ xảy ra sự bất cập là: Một người "nhầm" mang 2 bánh
heroin (tương đương 750gam) đi bán và một người "nhầm" mang 5 gam
heroin đi bán đều bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 1 Điều 194
BLHS là không hợp lý vì số lượng bị "nhầm" ở đây là chênh lêch nhau rất
lớn.
- ý thứ hai: Nếu đối tượng biết là ma túy giả, nhưng vẫn cố tình mang
đi bán để kiếm lời thì không khởi tố về tội Mua bán trái phép chất ma túy mà
khởi tố về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 139 BLHS.
Như vậy cho thấy, không phải hành vi mua bán "ma túy" nào cũng bị
xử lý về tội Mua bán trái phép chất ma túy mà còn tùy thuộc vào kết quả giám
định xem chất đó có phải là ma túy không và phụ thuộc ý thức chủ quan của
người thực hiện hành vi đó như thế nào, lúc đó mới quyết định được tội danh
của người phạm tội. Nói cách khác, khi gặp trường hợp giám định chất không

31. 28
phải là ma túy, thì ý thức chủ quan của người phạm tội sẽ là vấn đề quyết định
đến tội danh của người đó là tội gì.
1.2. Một số vấn đề lý luận về định tội danh
1.2.1. Khái niệm định tội danh
Một trong những hoạt động tố tụng quan trọng, xuyên suốt tất cả các
giai đoạn tố tụng từ điều tra, truy tố, xét xử và có ý nghĩa quyết định đến toàn
bộ quá trình giải quyết vụ án, đó là hoạt động định tội danh. Định tội danh
được các cơ quan tiến hành tố tụng thực hiện từ giai đoạn tiền khởi tố cho đến
giai đoạn xét xử phúc thẩm, thậm trí có thể xảy ra cả trong trường hợp tái
thẩm, giám đốc thẩm nếu (có căn cứ)... nhằm tìm ra bản chất thật sự của hành
vi phạm tội, từ đó áp dụng đúng điều luật, đúng khung hình phạt đối với
người phạm tội.
Trong khoa học luật hình sự Việt Nam hiện nay, có một số nhà khoa
học đã nghiên cứu về vấn đề này và đưa ra những quan điểm như sau:
Theo quan điểm của GS.TSKH Lê Cảm: "Định tội danh là một quá
trình nhận thức lý luận có tính logic, đồng thời là một trong những dạng của
hoạt động thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự, cũng như pháp luật tố tụng
hình sự và được tiến hành bằng cách - trên cơ sở các chứng cứ, các tài liệu
thu thập được và các tình tiết thực tế của vụ án hình sự đối chiếu, so sánh và
kiểm tra để xác định sự phù hợp giữa các dấu hiệu của hành vi nguy hiểm cho
xã hội được thực hiện với các dấu hiệu của cấu thành tội phạm cụ thể tương
ứng do luật hình sự quy định" [12, tr. 11].
Còn quan điểm của TS. Lê Văn Đệ, ông đưa ra khái niệm định tội danh
như sau: "Định tội danh là việc xác định và ghi nhận về mặt pháp lý sự phù
hợp chính xác giữa các dấu hiệu của hành vi phạm tội cụ thể đã được thực

32. 29
hiện với các dấu hiệu của cấu thành tội phạm được pháp luật hình sự quy
định" [17, tr. 108].
Về khái niệm này, TS. Dương Tuyết Miên cho rằng: "Định tội danh là
hoạt động thực tiễn của các cơ quan tiến hành tố tụng (Cơ quan điều tra,
Viện kiểm sát, Tòa án) và một số cơ quan khác có thẩm quyền theo quy định
của pháp luật để xác định một người có phạm tội không, nếu phạm tội thì đó
là tội gì, theo điều luật nào của BLHS hay nói cách khác đây là quá trình xác
định tên gọi cho hành vi nguy hiểm đã thực hiện" [28, tr. 9].
Cũng về khái niệm định tội danh, TS. Trịnh Quốc Toản cho rằng:
"Định tội danh là việc xác nhận về mặt pháp lý sự phù hợp (đồng nhất) giữa
các dấu hiệu của hành vi nguy hiểm cho xã hội cụ thể đã được thực hiện với
các yếu tố cấu thành tội phạm cụ thể tương ứng được quy định trong BLHS.
Nói cách khác định tội là việc xác định một hành vi cụ thể đã thực hiện thỏa
mãn đầy đủ các dấu hiệu của tội nào trong số các tội phạm được quy định
trong BLHS" và "Định tội danh là một quá trình logic nhất định, là hoạt động
tư duy do người tiến hành tố tụng thực hiện. Nó đồng thời cũng là một trong
những hình thức hoạt động về mặt pháp lý, thể hiện sự đánh giá về mặt pháp
lý đối với hành vi nguy hiểm cho xã hội đang được kiểm tra, xác định trong
mối tương quan với các quy phạm pháp luật hình sự" [52, tr. 7 - 8].
Nhìn chung trong các khái niệm định tội danh nêu trên, mặc dù các tác
giả xây dựng với những cách diễn đạt khác nhau nhưng đều đã phản ánh được
3 yếu tố cần thiết của hoạt động định tội danh, đó là: yếu tố về chủ thể của
hoạt động định tội danh; yếu tố về việc nhận thức (đánh giá, phân tích) đối
với hành vi phạm tội và yếu tố về đối chiếu, so sánh kết quả nhận thức đó với
quy định pháp luật hình sự. Nói cách khác, đó chính là: Chủ thể, chủ quan
(nhận thức) và cơ sở pháp lý của định tội danh.
Bên cạnh việc đưa ra khái niệm định tội danh, các tác giả nêu trên còn
đưa ra những hình thức (dạng) của định tội danh, nhằm phân biệt hoạt động

33. 30
định tội danh nào có giá trị pháp lý được pháp luật đảm bảo thi hành (mang
tính cưỡng chế bắt buộc), còn hoạt động định tội danh nào chỉ mang tính tham
khảo, không phát sinh tính pháp lý đối với người bị định tội danh.
Theo GS.TSKH Lê Cảm, có 2 hình thức định tội danh: định tội danh
chính thức và định tội danh không chính thức. Trong đó, định tội danh chính
thức "là sự đánh giá về mặt Nhà nước tính chất pháp lý hình sự của một hành
vi phạm tội cụ thể do các chủ thể được Nhà nước ủy quyền thực hiện". Còn
định tội danh không chính thức "là sự đánh giá không phải về mặt Nhà nước
tính chất pháp lý hình sự của một hành vi phạm tội cụ thể" [12, tr. 12-13.].
Quan điểm của TS. Lê Văn Đệ và TS. Dương Tuyết Miên cũng đồng nhất với
GS.TSKH Lê Cảm về các hình thức định tội danh như trên, đó là đều thừa
nhận có hai hình thức định tội danh với những đặc điểm về chủ thể và hậu quả
pháp lý như sau:
- Một là định tội danh chính thức: Do các cơ quan tiến hành tố tụng và
một số cơ quan khác có thẩm quyền thực hiện, nhằm giải quyết vụ án cụ thể.
Hình thức này có giá trị pháp lý và được đảm bảo thực hiện.
- Hai là định tội danh không chính thức: Do các luật gia, luật sư, cán
bộ nghiên cứu khoa học, cơ quan, tổ chức, báo chí... thực hiện, nhằm nêu lên
những quan điểm cá nhân về một hành vi có dấu hiệu tội phạm. Hình thức này
không có giá trị pháp lý để giải quyết vụ án.
Như vậy, theo quan điểm trên, mỗi tác giả đã xây dựng một khái niệm
định tội danh riêng, mang bản sắc của mình. Trong đó, khái niệm định tội
danh của TS. Lê Văn Đệ mặc dù đã phần nào đề cập đến hai dạng định tội
danh chính thức và không chính thức, nhưng nội dung còn chung chung, chưa
cụ thể và chưa phản ánh được các chủ thể của hoạt động định tội danh là ai.
Bên cạnh đó, trong khái niệm định tội danh của TS. Lê Văn Đệ có nêu "các
dấu hiệu của hành vi phạm tội cụ thể", nghĩa là ở đây ông đã khẳng định có

34. 31
"tội phạm" xảy ra. Tuy nhiên trong thực tiễn, bước đầu tiên của định tội danh
là xác định xem có tội phạm xảy ra hay không, sau khi xác định có tội phạm
xảy ra, mới đến bước tiếp theo là xác định tội phạm đó tên là gì, được quy
định tại điều luật nào của BLHS… Đây mới chính thức là bước định tội danh.
Còn khái niệm định tội danh của TS. Dương Tuyết Miên, khái niệm
này đã phản ánh cụ thể hơn, sát với thực tiễn hơn và đã chỉ ra được chủ thể
của hoạt động định tội danh là các cơ quan tố tụng. Điểm đáng lưu ý trong
khái niệm định tội danh của TS. Dương Tuyết Miên so với khái niệm định tội
danh của TS. Lê Văn Đệ là bà đã nêu ra được bước đầu tiên của định tội danh,
đó là "xác định một người có phạm tội hay không" (bước định tội) và sau đó
"nếu phạm tội thì đó là tội gì" (bước định tội danh). Tuy nhiên, mặc dù bà đã
thừa nhận có hai hình thức định tội danh là: Định tội danh chính thức và định
tội danh không chính thức, nhưng trong khái niệm của bà chỉ mới đề cập đến
định tội danh ở dạng chính thức, mà chưa đề cập đến dạng không chính thức.
Điều này được thể hiện ở chỗ bà nêu rõ các chủ thể trong hoạt động định tội
danh là các cơ quan tiến hành tố tụng và một số các cơ quan khác có thẩm
quyền theo quy định của pháp luật - đây chỉ là chủ thể của dạng định tội danh
chính thức. Trong khí đó, chủ thể của dạng định tội danh không chính thức
còn là những luật gia, luật sư, cán bộ nghiên cứu khoa học, cơ quan, tổ chức,
báo chí…
Khác với quan điểm của tác giả Lê Văn Đệ và Dương Tuyết Miên về
định tội danh, TS. Trịnh Quốc Toản đã nêu ra được những vấn đề mang tính
bản chất, những yếu tố cần thiết của hoạt động định tội danh, trong đó về mặt
quan điểm khoa học, ông và GS.TSKH. Lê Cảm đều có quan điểm đống nhất
đối với khái niệm định tội danh này.
Trong các khái niệm định tội danh, chúng tôi thấy khái niệm của
GS.TSKH Lê Cảm đưa ra là khái niệm phản ánh đầy đủ nhất các đặc điểm

35. 32
của hoạt động định tội danh và nội dung khái niệm mang ý nghĩa khoa học lý
luận cao. Trong nội dung khái niệm, ông đã nêu rõ hai hình thức định tội danh
chính thức và không chính thức như sau: "Định tội danh là một quá trình
nhận thức lý luận có tính logic" - Đây là dạng định tội danh không chính thức,
bởi chủ thể nhận thức lý luận ở đây có thể là bất kỳ ai. Tiếp theo, mặc dù ông
không nêu cụ thể chủ thể, nhưng trong khái niệm có nêu: "là một trong những
dạng của hoạt động thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự, cũng như pháp luật
tố tụng hình sự". Như vậy, ông đã hàm ý "chủ thể" ở đây là những cơ quan, cá
nhân có thẩm quyền tiến hành tố tụng, bởi chỉ có những cơ quan, cá nhân này
mới là chủ thể có quyền áp dụng pháp luật hình sự, pháp luật tố tụng hình sự
và đây cũng chính là những chủ thể của dạng định tội danh chính thức.
Trên cơ sở những phân tích nêu trên, chúng tôi thấy cần đưa ra một
khái niệm định tội danh bao quát được cả hai dạng: chính thức và không
chính thức, rồi sau đó đưa ra một khái niệm riêng cho dạng định tội danh
chính thức nhằm phân biệt và làm rõ hơn về hoạt động định tội danh này.
Theo quan điểm của chúng tôi, có thể khái niệm định tội danh chung như sau:
"Định tội danh là hoạt động nghiên cứu, phân tích, đánh giá một hành vi
nguy hiểm cho xã hội trên cơ sở các tài liệu, chứng cứ thu thập được do
các cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện, nhằm xác định hành vi đó có phải
là tội phạm hay không, nếu là tội phạm thì tội phạm đó được quy định
trong điều luật nào của BLHS hiện hành"
Về khái niệm định tội danh theo dạng chính thức, có thể xây dựng như
sau: "Định tội danh là một hoạt động tố tụng chỉ của riêng các cơ quan tiến
hành tố tụng, người tiến hành tố tụng và một số cơ quan khác có thẩm
quyền theo quy định của BLTTHS, bằng phương pháp chuyên môn, nghiệp
vụ của mình để tìm ra và "đặt tên" cho một hành vi phạm tội".

36. 33
Trong phạm vi luận văn này, chúng tôi chỉ đề cập đến hình thức định
tội danh chính thức do các cơ quan tiến hành tố tụng thực hiện. Chính vì vậy,
những vấn đề liên quan đến khái niệm định tội danh đều được hiểu là tác giả
đề cập đến dạng "Định tội danh chính thức".
1.2.2. Phân biệt khái niệm "Định tội danh" và "Định tội"
Hiện nay, trong pháp luật thực định, bên cạnh khái niệm "định tội
danh" cũng đang tồn tại khái niệm "định tội". Vậy, "định tội danh" và "định
tội" có khác nhau không?
Theo quan điểm của GS.TSKH Lê Cảm thì "định tội danh" được chia
làm 3 giai đoạn, đó là:
"Giai đoạn thứ nhất - Xác định quan hệ pháp luật" [12, tr. 13]: Giai
đoạn này xác định xem hành vi nguy hiểm cho xã hội có phải là tội phạm hay
không, hay chỉ là hành vi vi phạm pháp luật khác.
"Giai đoạn thứ hai - Tìm nhóm quy phạm pháp luật hình sự" [12, tr.14]:
Giai đoạn này xác định xem khách thể bị xâm hại và các dấu hiệu của chủ thể.
"Giai đoạn thứ ba - Tìm quy phạm pháp luật hình sự cụ thể" [12, tr.14]:
Đây là giai đoạn đối chiếu xem hành vi phạm tội được quy định trong điều
nào của BLHS.
Như vậy, qua việc phân chia giai đoạn "định tội danh" nêu trên của
GS.TSKH Lê Cảm cho thấy đã ẩn chứa bóng dáng của việc "định tội" trong giai
đoạn thứ nhất - Đó chính là việc xem xét có dấu hiệu của tội phạm xảy ra hay
không? Nếu không có dấu hiệu của tội phạm, mà chỉ là hành vi vi phạm ở mức
độ xử lý hành chính thì sẽ không đặt ra vấn đề "định tội danh" nữa. Chính vì
vậy, việc "định tội" có ý nghĩa rất quan trọng trong hoạt động định tội danh, bởi
nó quyết định đến việc có phát sinh hoạt động định tội danh hay không, từ đó
quyết định việc có hay không có phát sinh ra các hoạt động tố tụng tiếp theo.

37. 34
Nếu việc "định tội" được làm tốt ngay từ đầu, sẽ tránh được những việc
oan, sai cũng như đỡ tốn công sức, tài sản của Nhà nước, bởi hậu quả của việc
định tội sẽ dẫn đến một hệ quả rất lớn, đó là sinh mạng chính trị của người
thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội sẽ bị hạn chế bởi một chế tài tương
xứng với hành vi người đó gây ra và tiếp đến là cả một hệ thống các cơ quan
tư pháp phải "chạy theo" nó để làm việc... Ngoài ra, nếu qua việc "định tội" đã
xác định không có tội phạm xảy ra, thì sẽ không có giai đoạn sau - giai đoạn
"định tội danh". Như vậy, rõ ràng "định tội" và "định tội danh" là hai hoạt
động khác nhau: hoạt động này là tiền đề của hoạt động kia, hoạt động kia
bao hàm hoạt động này; chúng hỗ trợ nhau, cùng nằm trong một tổng thể của
chuỗi tố tụng, nhằm làm sáng tỏ vấn đề có hay không có tội phạm xảy ra, nếu
có tội phạm xảy ra thì đó là tội gì.
Có thể phân biệt hoạt động "định tội" và "định tội danh" như sau:
Định tội: Là hoạt động tố tụng nhằm xác định có hay không có tội
phạm xảy ra.
Định tội danh: Là bước tố tụng tiếp theo của định tội, nhằm "đặt tên"
cho hành vi phạm tội. Nghĩa là sau khi xác định có dấu hiệu tội phạm, thì các
cơ quan tố tụng cần tiếp tục làm rõ tội phạm đó là tội gì? Được quy định
trong điều luật nào của BLHS?
Nói một cách cụ thể, định tội danh là hoạt động phân tích hành vi phạm
tội nhằm làm rõ các dấu hiệu của cấu thành tội phạm. Đó là việc chỉ ra: hành
vi khách quan của tội phạm đó là hành vi gì? Hành vi khách quan đó xâm hại
khách thể nào? Ngoài các dấu hiệu cơ bản của chủ thể, còn có các dấu hiệu
đặc biệt không? Lỗi của người phạm tội có đáp ứng được đối với tội danh dự
kiến áp dụng không...
Việc "đặt tên" này, đảm bảo phải đúng với tên gọi được quy định trong
điều luật của BLHS. Nếu "tên gọi" này mà không có trong BLHS thì việc đặt

38. 35
tên cũng không có giá trị pháp lý, bởi pháp luật hình sự Việt Nam chỉ truy cứu
trách nhiệm hình sự đối với người phạm một tội được BLHS quy định (Điều
2). Do đó, nếu hành vi mà BLHS không quy định đó là tội phạm thì hành vi
đó không phải là tội phạm và sẽ không đặt ra vấn đề định tội danh ở đây. Nói
cách khác, việc đặt tên cho một hành vi phạm tội thì cái tên đó phải nằm trong
danh sách đã được quy định trước - đó là BLHS, chứ không thể tùy tiện mà
đặt tên được. Bên cạnh đó, cần lưu ý trong BLHS có những điều luật là tội
ghép, chứa đựng 2 - 3 tội danh khác nhau, nên việc định tội danh trong trường
hợp này chỉ nêu tên đúng tội danh của hành vi đã thực hiện.
Như vậy, "định tội" là tiền đề của định tội danh, là hoạt động tố tụng
bắt buộc phải có trong quy trình tiến hành tố tụng, còn "định tội danh" thì có
thể có, có thể không xảy ra nếu qua công tác định tội, xác định không có dấu
hiệu của tội phạm. Tuy nhiên, trong hoạt động "định tội danh" lại luôn bao
hàm có cả hoạt động "định tội" chứa đựng trong đó, bởi phải có "định tội"
mới có "định tội danh".
1.2.3. ý nghĩa của việc "định tội danh" trong hoạt động tố tụng
Trong một vụ án hình sự, định tội danh là hoạt động tố tụng xuyên suốt
quá trình giải quyết vụ án đó. Nó được bắt đầu từ khi có dấu hiệu tội phạm
xảy ra cho đến khi xét xử xong vụ án và bản án có hiệu lực pháp luật. Thậm
trí, hoạt động "định tội danh" còn có thể tiếp tục xảy ra đối với những vụ án
đã có hiệu lực mà người bị kết án đang thi hành hình phạt hoặc đã thi hành
xong hình phạt. Đó là trường hợp vụ án có dấu hiệu oan sai, hoặc vụ án được
thay đổi bởi những chính sách pháp luật hình sự. Cụ thể như đối với các vụ án
oan sai, mặc dù người bị kết án đã, hoặc đang thi hành hình phạt, nhưng khi
có đơn kêu oan và có căn cứ chứng minh việc kết tội người đó là sai, thì các
cơ quan tố tụng sẽ tiến hành nghiên cứu lại hồ sơ, đánh giá chứng cứ và xác
định có tội phạm hay không và đó là tội gì, từ đó sẽ ra quyết định minh oan

39. 36
cho người vô tội. Ví dụ vụ án 3 thanh niên Nguyễn Đình Lợi, Nguyễn Đình
Kiên, Nguyễn Đình Tình trú tại xã Yên Nghĩa, quận Hà Đông, thành phố Hà
Nội bị kết tội hiếp dâm và cướp tài sản. Sau 10 năm kêu oan, đến nay Viện
kiểm sát nhân dân tối cao đã kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, theo
hướng đề nghị Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao tuyên các bị cáo
không phạm tội hiếp dâm và cướp tài sản. Như vậy cho thấy, định tội danh là
hoạt động thường xuyên của các cơ quan tiến hành tố tụng, nhằm khắc phục
việc oan sai, nâng cao trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng đối với
hoạt động của mình, đảm bảo quyền công dân luôn được bảo vệ trong bất cứ
giai đoạn nào. Cũng vì mục đích đó, ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ra Nghị
quyết số 388/2003/NQ-UBTVQH11 ngày 17/03/2003 về "Bồi thường cho
người bị oan do người có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng gây ra", nhằm
nâng cao trách nhiệm của các cơ quan tố tụng, người tiến hành tố tụng trong
quá trình giải quyết các vụ án hình sự.
Hay đối với những trường hợp do sự chuyển biến của tình hình, do thay
đổi về chính sách pháp luật làm thay đổi hẳn tính chất của hành vi phạm tội,
từ có tội thành không phạm tội, hoặc sang một tội khác... thì các cơ quan tố
tụng phải rà soát, xem xét lại các trường hợp đó và nhanh chóng đưa ra một
quyết định hợp lý nhằm đảm bảo tối đa quyền lợi của những người được
hưởng lợi ích từ các chính sách đó. Cụ thể như sau lần sửa đổi BLHS năm
2009, hành vi trộm cắp tài sản phải có giá trị từ 2 triệu đồng trở lên mới cấu
thành tội Trộm cắp tài sản (trước đây là 500.000đ). Như vậy, đối với những
người đã bị kết án về tội Trộm cắp tài sản trước khi BLHS sửa đổi năm 2009
có hiệu lực, mà có giá trị chiếm đoạt là dưới 2 triệu đồng, thì các cơ quan tố
tụng sẽ phải ra quyết định việc miễn chấp hành hình phạt hoặc xóa án tích đối
với người đó. Hay khi định tội đối với trường hợp trộm cắp tài sản dưới 2
triệu đồng mà có án tích về tội chiếm đoạt tài sản, thì cần xem xét giá trị tài
sản chiếm đoạt của án tích đó dưới 2 triệu không để xác định đã được xóa án

40. 37
tích hay chưa. Từ đó, kết luận người đó có phạm tội Trộm cắp tài sản hay
không...
Tương tự như vậy, đối với tội Phá hủy công trình, phương tiện quan
trọng về an ninh quốc gia, theo Điều 231 BLHS, sau khi Nghị định số
126/NĐ-CP ngày 11/12/2008 của Chính phủ, quy định chi tiết và hướng dẫn
thi hành một số điều của Pháp lệnh Bảo vệ công trình quan trọng liên quan
đến an ninh quốc gia ban hành ngày 20/04/2007, thì các cơ quan tố tụng đều
có trách nhiệm rà soát lại các đối tượng bị xâm hại của tội Phá hủy công trình,
phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia có nằm trong danh mục "Công trình
quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia" không? Nếu không thì tùy từng giai
đọan tố tụng mà xử lý, hoặc là đình chỉ hoặc xem xét về tội danh khác.
Như vậy, hoạt động "định tội danh" luôn được thực hiện trong bất cứ
giai đoạn tố tụng nào, và là trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng.
Đây cũng là một hoạt động rất thiết thực của các cơ quan tiến hành tố tụng
trong việc bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ công lý và bảo vệ quyền
lợi chính đáng công dân.
1.3. Một số vấn đề lý luận về định tội danh tội Mua bán trái phép
chất ma túy
1.3.1. Khái niệm định tội danh tội Mua bán trái phép chất ma túy
Khái niệm định tội danh nêu trên là chỉ việc định tội danh trong hoạt
động tố tụng nói chung, mang ý nghĩa khoa học áp dụng cho toàn bộ các loại
tội phạm. Còn đối với việc định tội danh tội Mua bán trái phép chất ma túy là
một hoạt động tố tụng cụ thể của các cơ quan tiến hành tố tụng và những
người tiến hành tố tụng thực hiện, mang ý nghĩa thực tiễn. Trong đó, trên cơ
sở các dấu hiệu cơ bản của cấu thành tội Mua bán trái phép chất ma túy, các
cơ quan tiến hành tố tụng (hoặc cơ quan có thẩm quyền theo quy định của
BLTTHS) phân tích, đánh giá nhằm xác định hành vi phạm tội đó có phải là

41. 38
hành vi Mua bán trái phép chất ma túy hay không, để từ đó ban hành các
quyết định tố tụng theo quy định của pháp luật.
Trong BLHS năm 1999, tại Điều 194 có tên gọi là "Tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy". Như vậy, Điều
luật này quy định 4 tội danh khác nhau, gồm tội: Tàng trữ trái phép chất ma
túy, Vận chuyển trái phép chất ma túy, Mua bán trái phép chất ma túy và
Chiếm đoạt chất ma túy, nên khi định tội danh, cần nêu cụ thể đúng tên hành
vi của tội phạm, không nêu tất cả các tên ghi trong điều luật, tránh gây nhầm
lẫn trong việc điều tra, xử lý và quyết định hình phạt. Ví dụ như: Nếu là tội
Tàng trữ trái phép chất ma túy, thì việc định hướng điều tra sẽ đơn giản hơn,
chỉ cần xác định nguồn ma túy từ đâu mà có. Còn nếu là tội Mua bán trái
phép chất ma túy, thì ngoài việc xác định nguồn ma túy, còn phải xác định đối
tượng mua ma túy... Hay xét trên góc độ tính chất nguy hiểm, thì hành vi Mua
bán trái phép chất ma túy sẽ nguy hiểm hơn hành vi tàng trữ trái phép chất ma
túy, bởi hành vi tàng trữ (thường là con nghiện mua ma túy về sử dụng) sẽ
giới hạn việc phát tán ma túy cho người khác. Còn đối với hành vi mua bán
trái phép chất ma túy, thì khả năng phát tán ma túy đến nhiều đối tượng hơn,
tạo cơ hội cho nhiều người khác phạm tội hơn... Do đó, khi quyết định hình
phạt đối với hai tội này cũng phải cân nhắc tính chất của hành vi.
Như vậy, trên cơ sở lý luận về định tội danh, căn cứ quy định tại Điều
194 của BLHS và các dấu hiệu đặc trưng cấu thành tội Mua bán trái phép chất
ma túy, có thể đưa ra khái niệm về việc định tội danh đối với tội Mua bán trái
phép chất ma túy như sau: "Định tội danh tội Mua bán trái phép chất ma
túy là hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng (Cơ quan điều tra, Viện
kiểm sát, Tòa án) hoặc các cơ quan khác có thẩm quyền theo quy định của
BLTTHS, nhằm xem xét, đánh giá, phân tích một hành vi phạm tội có thỏa
mãn những dấu hiệu của cấu thành tội Mua bán trái phép chất ma túy hay
không, nếu đúng thì nó thuộc điểm, khoản nào của Điều 194 BLHS".

42. 39
1.3.2. ý nghĩa của việc nghiên cứu khái niệm định tội danh tội Mua
bán trái phép chất ma túy
Trong thực tiễn, mặc dù tội Mua bán trái phép chất ma túy đã được các
nhà làm luật hướng dẫn rất cụ thể tại các văn bản như:
+ Thông tư liên ngành số 09/1996/TTLN-TANDTC-VKSTC-BNV
ngày 10/10/1996 của Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân Tối
cao, Bộ nội vụ (nay là Bộ Công an) hướng dẫn áp dụng Điều 96a và Điều 203
BLHS;
+ Thông tư liên tịch số 02/1998/TTLT-TANDTC-VKSTC-BCA ngày
05/8/1998 của Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân Tối cao, Bộ
Công an, hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương VIIA "Các tội phạm
về ma túy" của BLHS;
+ Và gần đây nhất là Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT-BCA-
VKSNDTC-TANDTC-BTP ngày 24/12/2007 của Bộ Công an, Viện kiểm
sát nhân dân tối cao, Toà án nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp hướng dẫn áp
dụng một số quy định của Chương XVIII "Các tội phạm về ma túy" của
BLHS 1999.
Tuy nhiên, do diễn biến tình hình tội phạm ma túy ngày càng phức tạp,
thủ đoạn phạm tội của các đối tượng tinh vi và biến tướng rất đa dạng, gây
khó khăn cho các cơ quan pháp luật trong việc điều tra, truy tố và xét xử loại
tội phạm này. Sự biến tướng của hành vi mua bán trái phép chất ma túy được
biểu hiện như:
* Trường hợp thứ nhất: Lợi dụng sự hiểu biết hạn chế của đồng bào
dân tộc miền núi, các đối tượng thuê họ trồng cây cần sa, cây anh túc (bản
chất là sau khi thu hoạch thì đem bán). Trong quá trình đang trồng thì bị cơ
quan pháp luật phát hiện, các đối tượng này vẫn thừa nhận việc thuê người

43. 40
dân tộc trồng cây cần sa và cây anh túc, nhưng họ khai việc trồng cây chỉ để
nghiên cứu, ngoài ra không có mục đích gì.
Như vậy, trong trường hợp này không truy cứu trách nhiệm hình sự đối
với những người dân tộc về tội Trồng cây thuốc phiện hoặc các loại cây khác
có chứa chất ma túy theo Điều 192 BLHS được vì không đáp ứng được điều
kiện: "đã được giáo dục nhiều lần, đã được tạo điều kiện để ổn định cuộc
sống và đã bị xử phạt hành chính về hành vi này...".
Còn nếu xử lý họ về tội Sản xuất trái phép chất ma túy theo Điều 193
BLHS thì không đúng với hành vi khách quan của tội này, đó là hành vi: "làm
ra chất ma túy (chế biến, điều chế) bằng thủ công hoặc có áp dụng khoa học
công nghệ từ cây có chứa chất ma túy, từ các tiền chất và các hóa chất hoặc
làm ra chất ma túy này từ chất ma túy khác mà không được phép của cơ quan
có thẩm quyền hoặc không đúng với nội dung đó được cơ quan có thẩm quyền
cho phép" (mục 2.1 Phần II Thông tư 17). Hay cũng không truy cứu trách
nhiệm hình sự đối với họ về tội Tàng trữ trái phép chất ma túy theo Điều 194
được, bởi không thể coi cây cần sa, cây anh túc đang được trồng ngoài đồng
lại là địa điểm để cất giấu ma túy và không ai lại "cất giấu" ma túy ở nơi công
cộng ai cũng có thể nhìn thấy được, trong khi dấu hiệu đặc trưng của hành vi
khách quan tội Tàng trữ trái phép chất ma túy là hành vi "cất giấu".
Như vậy, nếu đúng với bản chất của hành vi trên, thì chỉ có thể xử lý về
tội Mua bán trái phép chất ma túy, nhưng lại không đủ căn cứ chứng minh
việc đối tượng bán trái phép (vì họ chỉ khai nhận là để nghiên cứu). Chính vì
vậy, cũng không truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Mua bán trái phép chất
ma túy được, trong khi thực tế nếu không phát hiện kịp thời, việc các đối
tượng thu hoạch cần sa, anh túc đem đi bán là chắc chắn xảy ra.
* Trường hợp thứ hai: Là trường hợp các đối tượng không có chức
năng kinh doanh, mua bán thuốc tân dược, nhưng lại mua thuốc Morphin,

44. 41
Diazepam... (là các thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần) về bán lại cho các
đối tượng nghiện để các đối tượng này sử dụng thay ma túy. Khi bị bắt, các
đối tượng này không thừa nhận việc bán thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần
cho con nghiện, mà họ khai chỉ nghĩ đó là người nhà bệnh nhân đến mua
thuốc về để cho người bệnh uống giảm đau. Trong khi đó, mục 3.5 Phần II
Thông tư 17 quy định:
"3.5. Chất gây nghiện, chất hướng thần là chất ma túy; còn thuốc gây
nghiện, thuốc hướng thần là để chữa bệnh (chỉ chứa một hàm lượng nhất định
chất ma túy) và được quản lý theo quy chế quản lý dược phẩm của Bộ Y tế.
Người nào không thuộc đối tượng quy định tại Điều 201 BLHS mà vi phạm
trong việc sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán thuốc gây nghiện, thuốc
hướng thần nhằm mục đích kinh doanh thuốc chữa bệnh hoặc để chữa bệnh
thì bị xử lý hành chính hoặc thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về một tội
phạm tương ứng khác không phải là tội phạm về ma túy (ví dụ: tội kinh doanh
trái phép, tội buôn lậu). Trường hợp sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán
thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần trái phép nhằm thỏa mãn nhu cầu về sử
dụng trái phép chất ma túy cho mình hoặc cho người khác thì bị xử lý về tội
phạm ma túy tương ứng (nếu thỏa mãn điều kiện về trọng lượng chất ma túy
theo quy định của pháp luật)".
Như vậy, theo hướng dẫn tại mục 3.5 Phần II Thông tư 17 thì rất khó
cho các cơ quan tố tụng trong việc xử lý hoặc định tội danh đối với hành vi
mua bán thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần bởi chính quy định nêu trên.
Tóm lại, từ những thực tế nêu trên cho thấy, mặc dù các nhà làm luật đã
xây dựng các văn bản pháp luật hướng dẫn rất sát với thực tiễn, nhưng vẫn
không tránh khỏi những nảy sinh trong quá trình giải quyết các vụ án nói
chung và đối với các vụ án về tội Mua bán trái phép chất ma túy nói riêng.
Chính vì vậy, việc nghiên cứu sâu hơn về vấn đề định tội danh đối với tội

45. 42
Mua bán trái phép chất ma túy là hết sức cần thiết trong công tác phòng,
chống tội phạm ma túy giai đoạn hiện nay.
Chương 2
ĐịNH TộI DANH TộI MUA BáN TRáI PHéP CHấT MA TúY THEO PHáP
LUậT HIệN HàNH Và THựC TIễN áP DụNG
2.1. Định tội danh đối với các hành vi mua bán trái phép chất ma
tuý theo quy định pháp luật hình sự hiện hành
Mục 3.3 Phần II Thông tư 17, thì tội Mua bán trái phép chất ma túy bao
gồm các hành vi như sau:
3.3. Mua bán trái phép chất ma túy là một trong các hành vi sau đây:
a) Bán trái phép chất ma túy cho người khác (không phụ thuộc vào
nguồn gốc chất ma túy do đâu mà có) bao gồm cả việc bán hộ chất ma túy
cho người khác để hưởng tiền công hoặc các lợi ích khác;
b) Mua chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác;
c) Xin chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác;
d) Dùng chất ma túy nhằm trao đổi thanh toán trái phép (không phụ
thuộc vào nguồn gốc chất ma túy do đâu mà có);