SẢN PHỤ KHOA

1. 1
SIEÂU AÂM TRONG CHAÅN
ÑOAÙN KHOÁI U PHAÀN PHUÏ
Bs. Laêng Thò Höõu Hieäp
Khoa chaån ñoaùn hình aûnh
Beänh vieän Töø Duõ

2. 2
I. SIEÂU AÂM HÌNH THEÅ BUOÀNG TRÖÙNG
 Laø 2 khoái echo keùm, hình ellipse, vôùi truïc daøi
naèm ngang khi baøng quang troáng.
 Seõ coù thay ñoåi vò trí nhaát laø khi coù thai.
 Buoàng tröùng naèm ôû hoá buoàng tröùng, ôû 2 beân töû
cung.

3. 3
 Kích thöôùc thay ñoåi tuøy theo tuoåi, haäu maõn kinh,
coù thai, nhöõng giai ñoaïn khaùc nhau trong chu kyø
kinh nguyeät.
 Kích thöôùc buoàng tröùng bình thöôøng:
 Ngöôøi coøn kinh: # 2 – 3,5cm
 Ngöôøi chöa daäy thì: # 1cm
 Ngöôøi maõn kinh: kích thöôùc giaûm daàn.

4. 4
II. KHOÁI U PHAÀN PHUÏ
1. Vaán ñeà laâm saøng:
 Khoái u phaàn phuï hay laø 1 buoàng tröùng bình thöôøng.
 Khoái u töû cung hay phaàn phuï hay cuûa cô quan khaùc.
 Ñaëc tính u: theå dòch, hoån hôïp, cöùng chaéc, coù vaùch
hay khoâng?
 Khoái u coù lieân quan hay khoâng vôùi caáu truùc vuøng
chaäu.
 Caùc trieäu chöùng lieân quan khaùc: ascite, di caên, thaän
tröôùng nöôùc, …

5. 5
2. Khoái u buoàng tröùng:
MUÏC TIEÂU: caàn phaân tích hình aûnh treân sieâu aâm
 Khi thaáy 1 hình aûnh baát thöôøng trong vuøng chaäu thì phaûi xaùc ñònh
coù lieân quan caùc cô quan khaùc khoâng.
 Phaûi tìm xem khoái u ôû cô quan naøo? Ño khoái u?
 Xem ñöôøng vieàn cuûa khoái u vaø giôùi haïn khoái u nhö theá naøo (toát,
xaáu, khoâng roõ, trung bình)
 Phaûi xem caáu truùc phaûn aâm beân trong khoái nhö theá naøo (daïng
dòch, khoâng caûn aâm, vaùch ngaên, nhöõng oå ñaëc beân trong). Neáu coù
caûn aâm hoãn hôïp phaûi xem chuû yeáu laø ñaëc hay dòch (ñoàng nhaát),
phaûn aâm taêng hay giaûm.

6. 6
BEÄNH LYÙ HOÏC:
Coù 4 nhoùm cô baûn:
1. U nang ñôn ñoäc: u cô naêng
(les kystes fonctionnels)
 Nang buoàng tröùng cô naêng (nang noaõn)
 ÔÛ 1 beân, ñöôøng kính # 3-8cm.
 Do coù söï taêng hormon taêng tröôûng cuûa noaõn maø
khoâng coù ruïng tröùng.
 Seõ bieán maát töø 1-3 thaùng.

7. 7
 Nang hoaøng theå:
 Gioáng nhö nang noaõn, ôû 1 beân ñöôøng kính 5-10cm.
 Bôø ñeàu, thaønh moûng, chaát chöùa beân trong coù phaûn aâm
troáng.
 Ít gaëp hôn nang noaõn, thöôøng thaáy ôû 3 thaùng ñaàu thai kyø.
 Thöôøng khoâng coù trieäu chöùng laâm saøng, khi xuaát huyeát
thì laøm nang lôùn vaø gaây ñau.

8. 8
b. U ña nang:
 Loaïn döôõng buoàng tröùng daïng ña nang.
(Les kystes d’hyperstimulation ovarienne)
 Buoàng tröùng coù nhieàu nang nhoû, coù theå ôû 2 beân.
 Thöôøng ñöôøng kính 20-25cm.
 Gaëp ôû:
- Thai tröùng (NHT): coù HCG taêng cao
- Kích thích buoàng tröùng gaây phoùng noaõn: seõ bieán maát
khi ngöng kích thích buoàng tröùng.

9. 9
 Loaïn döôõng buoàng tröùng daïng ña nang
 Trieäu chöùng laâm saøng:
* ñau buïng vuøng chaäu, buoàng tröùng to,
* traøn dòch loàng ngöïc vaø oå buïng,
* roái loaïn chuyeån hoùa, thuyeân taéc maïch, …

10. 10
 Laïc noäi maïc töû cung (les kystes endomeùtreosiques):
beân trong khoâng coù vaùch, chöùa chaát phaûn aâm ñoàng
nhaát, thöôøng laø nguyeân nhaân gaây voâ sinh.
 U thanh dòch (les kystes seùrux): echo troáng, bôø roõ,
thaønh moûng < 3mm, ñöôøng kính > 5cm, coù söï taêng aâm
phía sau.

11. 11
 U nhaày (les kystes mucoides): lôùn, coù dòch saùnh, coù
phaûn aâm troáng, taêng aâm nheï nhöng ñoàng nhaát, coù
nhieàu thuøy, vaùch ngaên trong maøng daày.
 Abceøs oáng daãn tröùng: bôø khoâng ñeàu, vaùch daày,
thöôøng ôû 2 beân (hoaëc 1 beân) chöùa dòch coù echo.
 ÖÙ nöôùc voøi tröùng: bôø ñeàu, vaùch moûng, thoâng nhau,
thöôøng ôû 1 hay 2 beân, chöùa dòch echo troáng.

12. 12
 c. Khoái u phöùc taïp:
 U buoàng tröùng, u quaùi buoàng tröùng (les kystes
dermoides, Teratomes): laø khoái u hoãn hôïp, chöùa
dòch, coù 1 thuøy, vaùch moûng hay daày, coù nhaân, coù
theå coù vaùch, coù echo khu truù hay lan toûa, thöôøng
coù boùng löng (shadow), môû vaø toùc coù echo daày
saùng, coù theå coù raêng (7%), xöông (18%). Khi caét
CT seõ thaáy roõ. Caàn phaãu thuaät ñeå traùnh bieán
chöùng xoaén hay vôõ. Coù theå chaån ñoaùn soùt vaø aâm
ñi qua keùm trong khoái u ñaëc.

13. 13
 U nhaày + thanh dòch (thanh dòch, nhaày hoaëc u
nhuù)
 U laønh: vaùch ñeàu, deã thaáy.
 U aùc: u to, ñaëc, bôø daày khoâng ñeàu, vaùch ngaên daày khoâng
ñeàu coù choài suøi,  dòch trong oå buïng, di caên cô quan
khaùc.
 Ung thö bieåu moâ tuyeán dòch trong buoàng tröùng:
vaùch khoâng ñeàu, moâ ñaëc, trong coù nang hoãn hôïp,
ascites, ruoät dính, di caên oå buïng, ôû 2 beân.
 U khaùc: choriocarcinome.

14. 14
d. Khoái u cöùng chaéc:
 Fibrome.
 K voû buoàng tröùng.
 Dysembryomes (matures, im matures):
thöôøng khoái u ñaëc ôû ngöôøi maõn kinh laø K
buoàng tröùng.

15. 15
BAÛNG PHAÂN LOAÏI
Nang cô naêng
(Kyste fonctionnel)
Nang thöïc theå
(Kyste organique)
Chaát chöùa beân trong ñôn thuaàn
laø chaát dòch
Chaát chöùa beân trong coù phaûn
aâm hoãn hôïp
Thaønh moûng , coù moät khoang
Thaønh daøy, coù khoang nhieàu
thuøy trong chöùa vaùch ngaên vaø
choài suøi trong khoái u
Ñöôøng kính < 5cm Ñöôøng kính > 5cm
Bieán maát nhanh choùng
Toàn taïi, khoâng bieán maát

16. 16
 ÑAËC ÑIEÅM KHOÁI U BUOÀNG TRÖÙNG AÙC
TÍNH
 Xuaát hieän quanh tuoåi maõn kinh hay maõn kinh.
 Kích thöôùc > 8-10cm.
 Coù choài beân trong.
 Thaønh daày.
 Giôùi haïn trong khoâng xaùc ñònh roõ raøng.
 Trieäu chöùng giaùn tieáp: noäi maïc töû cung daày.
 Caùc trieäu chöùng keøm theo: ascite, öù nöôùc thaän, di caên cô
quan khaùc.

17. 17
ÔÛ Phaùp coù phöông phaùp choïc huùt khoái u khi nghó
nhieàu laø u cô naêng.
 Chæ ñònh:
 U cô naêng: ôû tuoåi hoaït ñoäng sinh duïc
 choïc huùt dòch seõ phaân tích ñöôïc tính chaát cuûa
dòch choïc huùt vaø theo doõi saùt
 Beänh nhaân ñaõ moå buïng nhieàu laàn, neân khoâng
muoán moå nöõa.
 Coù thai / u nang cuûa thai.

18. 18
 Chaát dòch choïc huùt: phaûi laøm caùc böôùc sau
 Quan saùt ñaïi theå: maøu saéc, loaõng hay ñaëc.
 Vi theå: khaûo saùt teá baøo, vi truøng.
 Sinh hoùa: CA 125, ñònh löôïng hormon (E vaø P)

19. 19
 Saùch tham khaûo:
 Ultrasonography in obstetrics and gynecology
Peter W.Callen, MD, 1994.
 Echographie en pratique obsteùtricale, 1991
B.guetrin
du Masgeseât B.bailleux
Y.Ardaens d.Houzeù de l’Aulnoit.