2. Flowchart เป็นผังงานที่ใช้แสดงแนวคิด
หรื อ ขั้ น ตอนการท างานของโปรแกรม และเป็ น
เครื่องมือที่ช่วยให้มองเห็นภาพรวมของโปรแกรมที่
ทาให้เราเขียนโปรแกรมได้ง่ายยิ่งขึ้น เนื่องจากเรา
สามารถมองเห็นแนวคิด และทิศทางการทางานของ
โปรแกรมนั่นเอง โดยใช้สัญลักษณ์แทนคาอธิบาย ไม่
ว่า จะเป็น การใช้ ก รอบสี่เ หลี่ย มเป็ น สั ญ ลั ก ษณ์แ ทน
การประมวลผล หรื อ จะเป็ น การใช้ ลู ก ศรแทนทิ ศ
ทางการทางานของโปรแกรม

3. สัญลักษณ์ ชื่อสัญลักษณ์ คาอธิบาย
เทอร์มินัล แสดงจุ ด เริ่ ม ต้ น และจุ ด จบการ
(Terminal) ทางาน
การนาข้อมูลเข้าด้วยมือ แสดงการน าข้ อ มู ล เข้ า ด้ ว ยมื อ
(Manual Input Symbol) มนุษย์ เช่น ใช้แผงแป้นอักขระหรือ
เมาส์
การรับเข้าหรือแสดงผล แสดงการรั บ ข้ อ มู ล เข้ า หรื อ แสดง
(Input/Output Symbol) ผลลัพธ์โดยไม่ระบุชนิดของอุปกรณ์
ที่ใช้
การแสดงผล แสดงผลลั พ ธ์ ใ นขณะประมวลผล
(Display Symbol) เช่น การแสดงผลลัพธ์ทางหน้าจอ

4. สัญลักษณ์ ชื่อสัญลักษณ์ คาอธิบาย
เทปแม่เหล็ก แ ส ด ง ก า ร รั บ ข้ อ มู ล เ ข้ า ห รื อ
(Magnetic Tape Symbol) แสดงผลโดยใช้เทปแม่เหล็กเป็นสื่อ
จามแม่เหล็ก แ ส ด ง ก า ร รั บ ข้ อ มู ล เ ข้ า ห รื อ
(Magnetic Disk Tape) แสดงผลโดยใช้จานแม่เหล็กเป็นสื่อ
ดรัมแม่เหล็ก แ ส ด ง ก า ร รั บ ข้ อ มู ล เ ข้ า ห รื อ
(Magnetic Drum Symbol) แสดงผลโดยใช้ดรัมแม่เหล็กเป็นสื่อ
บัตรเจาะรู แ ส ด ง ก า ร รั บ ข้ อ มู ล เ ข้ า ห รื อ
(Punched Card Sybol) แสดงผลโดยใช้บัตรเจาะรูเป็นสื่อ

5. สัญลักษณ์ ชื่อสัญลักษณ์ คาอธิบาย
เทปกระดาษเจาะรู แสดงการรับข้อมูลเข้าหรือแสดงผล
(Punched Tape Symbol) โดยใช้เทปกระดาษเจาะรูเป็นสื่อ
แกนแม่เหล็ก แสดงการรับข้อมูลเข้าหรือแสดงผล
(Core Symbol) โดยใช้แกนแม่เหล็กเป็นสื่อ
เอกสารหรือสิ่งพิมพ์ แสดงผลลั พ ธ์ บ นกระดาษโดย
(Document Symbol) เครื่องพิมพ์
การเตรียม แสดงการก าหนดข้ อ มู ล ล่ ว งหน้ า
(Preparation Symbol) เพื่อทางานหนึ่ง ๆ ที่มีการทางาน
ซ้า ๆ

6. สัญลักษณ์ ชื่อสัญลักษณ์ คาอธิบาย
การประมวลผล ประมวลผลการทางานของ
(Process Symbol) โปรแกรม
การตัดสินใจ ตรวจสอบเงื่ อ นไขเพื่ อ เลื อ กการ
(Decision Symbol) ทางานอย่างใดอย่างหนึ่ง
จุดต่อเนื่องในหน้าเดียวกัน จุดเชื่อมต่อของแผนงาน
(On –page Connector
Symbol)
จุดต่อเนื่องที่อยู่คนละหน้า ขึ้นหน้าใหม่
(Off –page Connector
Symbol)

7. สัญลักษณ์ ชื่อสัญลักษณ์ คาอธิบาย
ลูกศรแสดงลาดับการ แสดงทิ ศ ทางการท างานของ
ทางาน (Flow Line) โปรแกรม
การเชื่อมโยงสื่อสาร แสดงการส่ ง ข้ อ มู ล ผ่ า นระบบ
(Communication Link โทรคมนา คม เช่ น โท รศั พท์
Symbol) โทรสาร ฯลฯ
การอธิบาย แสดงการอธิบายส่วนใด ๆ ของผัง
(Comment or Annotion งานเพิ่มเติม เพื่อให้เกิดความเข้าใจ
Symbol) มากขึ้น
การรวม แสดงการนาข้อมูลตั้งแต่ 2 ชุดขึ้นไป
(Mergr Symbol) มารวมเป็นชุดเดียวกัน

8. สัญลักษณ์ ชื่อสัญลักษณ์ คาอธิบาย
การแยก แสดงการแยกข้ อ มู ล 1 ชุ ด
(Extract Symbol) ออกเป็นหลาย ๆ ชุด
การรวมการแยก แสดงให้เห็นถึงการได้มาของข้อมูล
() ตั้งแต่ 2 ชุดขึ้นไป
การเรียง แสดงการเรียงลาดับข้อมูลให้เป็นไป
(Sort Symbol) ตามลาดับที่ต้องการ

9. หลักการเขียน Flowchart
1 Flowchart ต้องมีจดเริ่มต้นและจุดสิ้นสุดเสมอ
ุ
2 เลือกใช้สัญลักษณ์เพื่อสื่อความหมายให้ถูกต้อง
3 ใช้ลูกศรกาหนดทิศทางการทางานของโปรแกรมจากบนลงล่าง จากซ้ายไปขวา
โดยเรียงตามลาดับการทางานของคาสั่ง ไม่ควรสลับการทางานขึ้นบ้างลงบ้าง
4 แผนภาพทุกตัวต้องมีลูกศรเข้าและออก ยกเว้นจุดเริ่มต้นและจุดสิ้นสุดการ
ทางานเท่านั้น
5 ลูกศรทุกตัวต้องออกจากแผนภาพและชี้ที่แผนภาพเสมอ
6 คาอธิบายในแผนภาพควรสั้น ๆ เข้าใจง่าย
7 ไม่ควรใช้ลูกศรชี้ไกลเกินไป หากจาเป็นให้ใช้การเชื่อมต่อแทน

10. การทางานแบบตามลาดับ (Sequence)
หลักการเขียน การเลือกกระทาตามเงื่อนไข (Decision)
Flowchart
การทาซ้า (Loop)
ง่ายจุงเบย

11. การทางานแบบตามลาดับ (Sequence)
• การทางานแบบตามลาดับ (Sequence) เป็นรูปแบบการเขียน
โปรแกรมที่ง่ายที่สุด มีลาดับการทางานจากบนลงล่าง มีการทางาน
ทีละคาสั่งจนจบการทางาน มีรูปแบบการทางาน ดังรูป
เริ่มต้น
ประมวลผล
ประมวลผล
จบ

12. ตัวอย่างการเขียน Flowchart การทางานแบบตามลาดับ (Sequence)
ขั้นตอนการทาฝนหลวง
เริ่มต้น
ก่อกวน
เลี้ยงให้อ้วน
โจมตี
จบ

13. การเลือกทางานตามเงื่อนไข (Decision)
• การเลือกทางานตามเงื่อนไข (Decision) เป็นรูปแบบการเขียน
โปรแกรมที่ มี ท างเลื อ กเพื่ อ ตั ด สิ น ใจ ซึ่ ง โปรแกรมจะตรวจสอบ
เงื่ อ นไขเพื่ อ เลื อ กทิ ศ ทางการท างานของโปรแกรม โดยเลื อ ก
ทางเลือกใดทางเลือกหนึ่งจากสองทางเลือกเท่านั้นคือ
ทางานในทางเลือกหนึ่งเมื่อเงื่อนไขเป็นจริง (True)
ทางานในทางเลือกหนึ่งเมื่อเงื่อนไขเป็นจริง (False)
• เมื่อทางานในแต่ละทางเลือกเสร็จแล้ว โปรแกรมก็จะทางานใน
ขั้นตอนต่อไป

14. การเลือกทางานตามเงื่อนไข (Decision)
เริ่มต้น
ประมวลผล
จริง เท็จ
ตรวจสอบเงื่อนไข
ประมวลผล ประมวลผล
จบ

15. การทาซ้า (Loop)
การทาซ้า (Loop) เป็นรูปแบบการเขียนโปรแกรมที่มีการทางานใน
ขั้น ตอนเดิมซ้า ๆ กัน หลาย ๆ รอบ ซึ่งการทางานของโปรแกรมจะมีการ
ตรวจสอบเงื่อนไขเพื่อกาหนดให้เข้าทางานในลูป หรือออกจากลูปการทางาน
ซึ่งมีรูปแบบการทางาน ดังรูป เริ่มต้น
ประมวลผล
เท็จ
ตรวจสอบเงื่อนไข
จริง
ประมวลผล
ประมวลผล
จบ

16. ที่มา : คู่มืออบรมครูวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ คอมพิวเตอร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม การเขียนโปรแกรมเบื้องต้นด้วยภาษา C บริษทซัคเซสมีเดีย
คู่มือเรียนเขียนโปรแกรมภาษา สานักพิมพ์ IDC PREMIER