Verzorgd door: Herman Rigter
Tien jaar geleden is op de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm gestart met het gebruik van laptops in het onderwijs. Op dit moment hebben op een tweetal scholen (vrijwel) alle leerlingen de beschikking over een persoonlijke laptop. Tijdens deze presentatie wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling die deze scholen hebben doorgemaakt om te worden tot de huidige laptopscholen. Daarnaast zal worden aangegeven aan welke voorwaarden moet worden voldaan om een dergelijke proces succesvol te kunnen doorlopen
Bijdrage voor studieochtend 09/04 van de tweedegraads lerarenopleiding Inholland. Deze lerarenopleiding staat aan de vooravond van een herontwerp traject gericht op het opleiden van leraren die het leerproces van leerlingen optimaal kunnen faciliteren, en daarbij vanzelfsprekend de meerwaarde van ICT benutten, die excellent zijn in activerende didactiek, in staat zijn om verbinding te maken met andere vakken en die taalbewust zijn. Eén van de focuspunten is de didactische inzet van ICT. Hieronder mijn presentatie waarbij ik de stand van zaken schets met betrekking tot ICT op de lerarenopleiding. Ik maak hierbij gebruik van de opzet van het symposium ICT-bekwaamheden en de lerarenopleiding op het Velon congres in maart.
Symposium ICT en de lerarenopleiding Velon 2014Jeroen Bottema
Het opleiden van startbekwame leraren die ICT betekenisvol kunnen inzetten in het leren, lesgeven en organiseren van onderwijs is een actueel thema binnen de lerarenopleidingen. Onderzoek naar ICT in het onderwijs toont aan dat mits goed ingezet ICT het rendement en de aantrekkelijkheid van het onderwijs vergroot. Dit vraagt leraren die in staat zijn om de verworvenheden en beperkingen van technologie te herkennen en die vaardig zijn om deze te integreren in betekenisvol onderwijs. Lerarenopleidingen moeten de leraren van de toekomst leren hoe ze ICT in hun lessen moeten gebruiken. Een door lerarenopleidingen gezamenlijk ontworpen kader voor studenten en lerarenopleiders zorgt voor richting in dit proces. In dit symposium staan we stil bij de vraag wat een startbekwaam leraar zou moeten beheersen om ICT te integreren in leren, lesgeven en organiseren van onderwijs en wat dat vraagt van een lerarenopleider. Het symposium draagt bij aan het debat over technologie, onderwijzen en het leren van leraren en lerarenopleiders. Presentaties door Joke Voogt, Jeroen Bottema en Gerard Dummer.
Bijdrage voor studieochtend 09/04 van de tweedegraads lerarenopleiding Inholland. Deze lerarenopleiding staat aan de vooravond van een herontwerp traject gericht op het opleiden van leraren die het leerproces van leerlingen optimaal kunnen faciliteren, en daarbij vanzelfsprekend de meerwaarde van ICT benutten, die excellent zijn in activerende didactiek, in staat zijn om verbinding te maken met andere vakken en die taalbewust zijn. Eén van de focuspunten is de didactische inzet van ICT. Hieronder mijn presentatie waarbij ik de stand van zaken schets met betrekking tot ICT op de lerarenopleiding. Ik maak hierbij gebruik van de opzet van het symposium ICT-bekwaamheden en de lerarenopleiding op het Velon congres in maart.
Symposium ICT en de lerarenopleiding Velon 2014Jeroen Bottema
Het opleiden van startbekwame leraren die ICT betekenisvol kunnen inzetten in het leren, lesgeven en organiseren van onderwijs is een actueel thema binnen de lerarenopleidingen. Onderzoek naar ICT in het onderwijs toont aan dat mits goed ingezet ICT het rendement en de aantrekkelijkheid van het onderwijs vergroot. Dit vraagt leraren die in staat zijn om de verworvenheden en beperkingen van technologie te herkennen en die vaardig zijn om deze te integreren in betekenisvol onderwijs. Lerarenopleidingen moeten de leraren van de toekomst leren hoe ze ICT in hun lessen moeten gebruiken. Een door lerarenopleidingen gezamenlijk ontworpen kader voor studenten en lerarenopleiders zorgt voor richting in dit proces. In dit symposium staan we stil bij de vraag wat een startbekwaam leraar zou moeten beheersen om ICT te integreren in leren, lesgeven en organiseren van onderwijs en wat dat vraagt van een lerarenopleider. Het symposium draagt bij aan het debat over technologie, onderwijzen en het leren van leraren en lerarenopleiders. Presentaties door Joke Voogt, Jeroen Bottema en Gerard Dummer.
Op weg naar meer differentiatie:de inzet van innovatief leermiddelenbeleid V...Stichting VO-content
Volgens Rigter worden leermiddelen verregaand gedigitaliseerd en multimediaal, waar dat meerwaarde heeft. De leermiddelen zullen passen bij de leerstijlen van individuele leerlingen, en inspelen op de behoeften van de maatschappij.
Wat is daarvoor nodig?
De belangrijkste schakel in het leermiddelenlandschap is en blijft de docent, vindt Rigter. “Die moet de regie pakken. Daarnaast heeft hij losse open leereenheden nodig van superkwaliteit: blokjes moeten mooie, afgeronde eenheden zijn die perfect op elkaar passen, zoals de thema's in de Stercollecties. In het tweede deel van de presentatie volgt het praktijkvoorbeeld van de AT-scholen.
Rigter is directeur ICT bij de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm in Hilversum en werkt daarnaast als adviseur bij Stichting VO-content.
Deze presentatie is verzorgd op 16 en 23 maart 2011 door Tim Remmers tijdens de ‘Themabijeenkomst ELO’ in het kader van het Kennisnet ambassadeursprogramma vo.
Presentatie gemaakt door de sectie ICT en onderwijs van Hogeschool Utrecht, Instituut Theo Thijssen Amersfoort. Presentatie in het kader van introductie op handelingsgericht werken en het gebruik van ICT hierbij.
VELON themagroep ICT en de lerarenopleider: van themagroep naar platformJeroen Bottema
De themagroep ICT en de lerarenopleider van het VELON heeft de afgelopen jaren gewerkt met een kleine vaste groep enthousiaste lerarenopleiders. De themagroep opereerde autonoom op basis van een door de groepsleden vastgestelde (onderzoeks-)agenda. Zo heeft de themagroep de afgelopen jaren een ICT-competentieprofiel voor de lerarenopleider ontwikkeld om de beroepsstandaard voor lerarenopleiders te verrijken, en daarin het aspect van de lerarenopleider als rolmodel verkent.
Het doel van de themagroep is het samenbrengen van VELON leden die een speciale interesse hebben in ICT voor leren en lesgeven en zich bezighouden met de inzet van ICT om het opleiden van leraren te ondersteunen en te versterken. De themagroep organiseert hiervoor activiteiten in het kader van professionele ontwikkeling.
Om de komende jaren aan deze doelstelling te voldoen is de themagroep van mening dat een andere organisatie van de themagroep nodig is. De themagroep wil graag de transitie maken naar een toegankelijk platform voor en met leraren- en schoolopleiders die speciale interesse hebben in ICT voor leren en lesgeven en zich bezighouden met de inzet van ICT om het opleiden van leraren te ondersteunen en te versterken.
Op weg naar meer differentiatie:de inzet van innovatief leermiddelenbeleid V...Stichting VO-content
Volgens Rigter worden leermiddelen verregaand gedigitaliseerd en multimediaal, waar dat meerwaarde heeft. De leermiddelen zullen passen bij de leerstijlen van individuele leerlingen, en inspelen op de behoeften van de maatschappij.
Wat is daarvoor nodig?
De belangrijkste schakel in het leermiddelenlandschap is en blijft de docent, vindt Rigter. “Die moet de regie pakken. Daarnaast heeft hij losse open leereenheden nodig van superkwaliteit: blokjes moeten mooie, afgeronde eenheden zijn die perfect op elkaar passen, zoals de thema's in de Stercollecties. In het tweede deel van de presentatie volgt het praktijkvoorbeeld van de AT-scholen.
Rigter is directeur ICT bij de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm in Hilversum en werkt daarnaast als adviseur bij Stichting VO-content.
Deze presentatie is verzorgd op 16 en 23 maart 2011 door Tim Remmers tijdens de ‘Themabijeenkomst ELO’ in het kader van het Kennisnet ambassadeursprogramma vo.
Presentatie gemaakt door de sectie ICT en onderwijs van Hogeschool Utrecht, Instituut Theo Thijssen Amersfoort. Presentatie in het kader van introductie op handelingsgericht werken en het gebruik van ICT hierbij.
VELON themagroep ICT en de lerarenopleider: van themagroep naar platformJeroen Bottema
De themagroep ICT en de lerarenopleider van het VELON heeft de afgelopen jaren gewerkt met een kleine vaste groep enthousiaste lerarenopleiders. De themagroep opereerde autonoom op basis van een door de groepsleden vastgestelde (onderzoeks-)agenda. Zo heeft de themagroep de afgelopen jaren een ICT-competentieprofiel voor de lerarenopleider ontwikkeld om de beroepsstandaard voor lerarenopleiders te verrijken, en daarin het aspect van de lerarenopleider als rolmodel verkent.
Het doel van de themagroep is het samenbrengen van VELON leden die een speciale interesse hebben in ICT voor leren en lesgeven en zich bezighouden met de inzet van ICT om het opleiden van leraren te ondersteunen en te versterken. De themagroep organiseert hiervoor activiteiten in het kader van professionele ontwikkeling.
Om de komende jaren aan deze doelstelling te voldoen is de themagroep van mening dat een andere organisatie van de themagroep nodig is. De themagroep wil graag de transitie maken naar een toegankelijk platform voor en met leraren- en schoolopleiders die speciale interesse hebben in ICT voor leren en lesgeven en zich bezighouden met de inzet van ICT om het opleiden van leraren te ondersteunen en te versterken.
In deze presentatie wordt de 4 in balans monitor centraal gesteld en uitgelegd hoe en waarom deelname aan het onderzoek didaktiek in balans en leiderschap in balans belangrijk is voor de ontwikkeling van ict ter versterking van je onderwijskwaliteit
Van laptopklas naar Macbookschool (Herman Rigter)i&i conferentie
Laptopscholen: het traject, het proces en de toekomstplannen
Verzorgd door: Herman Rigter (Apple)
De afgelopen vijf jaar is een tweetal vo scholen in Hilversum, behorend bij de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm, uitgegroeid tot volledige laptopschool. Alle leerlingen en docenten hebben altijd de beschikking over een Apple MacBook. Waarom zi...
Informatica in de gevarenzone (René Franquinet)i&i conferentie
Informatica in de gevarenzone?
Verzorgd door: René Franquinet (vz Vereniging I&I)
Een peiling onder docenten informatica, door de Vereniging i&i afgenomen in juni en juli van dit jaar, geeft voldoende aanleiding om eens bij elkaar te komen en te bespreken wat we kunnen doen om te voorkomen dat het vak informatica binnen niet al te...
Les 2.0: scholen en erfgoedinstellingen maken samen digitaal leermateriaal
Verzorgd door: Herman Rigter
Vanaf 2008 wordt binnen DigilessenVO.nl (DVO) door een groot aantal VO-scholen met elkaar digitaal leermateriaal ontwikkeld. Het afgelopen jaar is DVO een samenwerkingsverband aangegaan met een aantal erfgoedinstellingen (Beeld en geluid, Nationaal a...
Arrangeren Van Leermiddelen Het Leerplan Biedt Hulpi&i conferentie
Verzorgd door: Wim de Boer
Er komen steeds meer leermiddelen en meer aanbieders van leermiddelen. Scholen gaan ook zelf aan de slag. De methoden worden nog steeds volop gebruikt, maar onderzoek laat zien dat leraren meer flexibiliteit en meer digitaal willen. De VO-raad werkt aan een open leermiddelenbank, OCW komt met Wikiwijs, een leraar kan zelf de open/gratis leermiddelen verzamelen en daarmee het onderwijs verzorgen. Maar in de praktijk valt dit toch tegen. Want welke inhouden moeten nu eigenlijk behandeld worden? En welke leermiddelen passen daarbij? In deze presentatie wordt ingegaan op de ervaringen en projecten vanuit SLO op het gebied van het zelf arrangeren. Ook voor de opkomst van open digitale leermiddelen is hier ervaring mee opgedaan. Nu werkt SLO onder andere aan kerncurricula en aan leermiddelenlabels (metadata) die de leraar helpen bij het arrangeren: het plannen van het onderwijs en het zoeken en selecteren van passende leermiddelen daarbij. In de discussie zal ingegaan worden op de verschillende vormen van arrangeren en wat dit betekent voor de school en de leraar. Ook is er ruimte voor reflectie op de wijze waarop huidige arrangeertools (zoals ELO's) vormgegeven zijn en welke functionele eisen er t.a.v. ELO's en leermiddelenlabels zijn voor de verschillende varianten van arrangeren.
Live@edu, Meer Dan Gratis Mail Voor De Schooli&i conferentie
Verzorgd door: Aad van der Drift, Alex-Jan Sigtermans
Werken in de Cloud kan voor de scholen beginnen met LIVE @EDU van Microsoft. Zernike College heeft na een jaar proefdraaien met een paar honderd leerlingen gekozen voor LIVE@EDU. De mail voor ruim 3000 personen is op dit moment gemigreerd naar dit gratis Windows platform. Niet alleen Outlook, maar ook een tiental andere functies zitten in LIVE@EDU. Waarom Zernike voor LIVE@EDU heeft gekozen en een toelichting op de manier waarop de school dit heeft aangepakt zal worden gepresenteerd. Na afloop heeft u genoeg informatie om dit zelf te doen. De workshop zal met veel voorbeelden en voordelen van LIVE@EDU worden verrijkt. Na afloop krijgen deelnemers aan de workshop de zgn. Whitepapers waarin alle technische details en adressen in zijn beschreven.
(C) 2009 Aad van der Drift & Alex-Jan Sigtermans
Dit is het Whitepaper zoals uitgedeeld tijdens de workshop Live@edu. Voor vragen: avddrift@zernike.nl.
Verzorgd door: Michel van Ast
Het schoolbord is voor veel docenten een belangrijk instrument in de klas. Met de intrede van digitale schoolborden (kortweg digiborden) zijn de mogelijkheden van het traditionele schoolbord enorm uitgebreid. In deze workshop kijken we naar de didactische mogelijkheden van digiborden. • In welke situaties kun je op welke manier een digibord inzetten? • Hoe kun je met een digibord je onderwijs betekenisvoller maken? • Hoe kun je het digibord inzetten om meer zicht te krijgen op de leerresultaten van leerlingen? • Op welke wijze kun je leerlingen activeren met behulp van het digibord? • Hoe zet je het digibord in om de interactie met je klas te vergroten? We verkennen deze en andere vragen, maar bekijken het digibord vooral vanuit een didactisch perspectief.
Masterclass Samen Professionaliseren, Web 2.0 Als Onderwijsmiddeli&i conferentie
Verzorgd door: Margreet van den Berg
Deze masterclass draait om de cursus 23Dingen, een vorm van blended learning waarbij cursisten leren over en met behulp van 23 web 2.0 applicaties. Doelstelling van de cursus is om docenten kennis te laten maken en te laten experimenteren met deze applicaties, die zowel privé als voor onderwijsdoeleinden ingezet kunnen worden. In deze masterclass maken deelnemers kennis met de basisprincipes van de cursus, zoals samenwerking, het opbouwen van een netwerk en motivatie door aansluiting op de leefwereld van de docent! Na de kennismaking met het principe van 23Dingen gaan de deelnemers in tweetallen zelf aan de slag met de cursus. Ze onderzoeken een web 2.0 applicatie die in de cursus wordt aangeboden: hoe kan die privé of in het onderwijs ingezet worden? Onder welke condities? Hoe kunnen leerlingen met deze applicatie aan de slag en hoe moet hun werk beoordeeld worden? Van de bevindingen wordt in weblogs verslag uitgebracht. De weblogs samen vormen een ‘naslagwerk’ dat de deelnemer na afloop kan gebruiken als inspiratie om zijn eigen lessen vorm te geven of om binnen de eigen onderwijsinstelling een professionaliseringstraject te ontwikkelen voor hun collega’s op school. Na de masterclass: • Kent de deelnemer de basisprincipes van het professionaliseringstraject 23Dingen (www.23dingen.nl) zodat hij zelf een soortgelijk traject kan opzetten voor zijn eigen onderwijsinstelling; • Is de deelnemer aan de slag gegaan met één van de 23 Dingen van een voor het onderwijs aangepaste 23Dingencursus; • Heeft de deelnemer een weblog aangemaakt en daarin verslag gedaan van zijn ervaringen met het gebruik van één van de 23 dingen, naar keuze voor privé-doeleinden of voor school; • Is er een Netvibes-pagina waar de weblogs te bekijken zijn.
Verzorgd door: Margreet van den Berg
Games bouwen is een activiteit die meestal aangeboden wordt tijdens de lessen informatica. Maar het bouwen van een game biedt veel meer mogelijkheden: het kan ingezet worden voor alle vakken en op alle niveaus, binnen het curriculum of in een projectweek. De hoeveelheid tijd die aan het bouwen van een spel besteed moet worden wordt bepaald door de inhoud van de opdracht die leerlingen krijgen, de eisen die aan het eindproduct worden gesteld en de samenwerkingsmogelijkheden binnen de school. Wát leerlingen leren van het bouwen van een spel varieert van rangordenen via categoriseren en structureren tot abstraheren, toepassen en elaboreren. Op dat niveau nadenken over de leerstof doet een leerling niet uit zichzelf: daarvoor moet hij gemotiveerd worden èn hij moet begeleid worden in dat proces. In deze presentatie maken de deelnemers kennis met een aantal manieren om leerstof om te zetten in een spelvorm zodanig dat dit leidt tot verdieping van het inzicht van de leerling in de leerstof die hij moet verwerken tot een spel.
2. Inhoud
Wie ben ik en wat doe ik?
Korte schets van huidige situatie op het Verenigde
Scholen J.A. Alberdingk Thijm VO in Hilversum
Implementatie 1 op 1 laptopgebruik:
Onderwijskundige veranderingen
Technische eisen
Organisatorische aspecten
Financiële consequenties
Handvat bij ontwikkeling: Vier in Balans Plus
3. Wie ben ik en wat doe ik?
Directeur ICT bij de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk
Thijm (7 VO-scholen en 12 basisscholen)
Achtergrond
Huidige functie - taken
Projectleider bij DigilessenVO.nl (en DigilessenPO.nl)
4. Situatie AT-scholen m.b.t. 1 op 1 laptops
ATC + ISH alle docenten + leerlingen klas 1 tm 5
Overige 5 locaties op andere wijzen bezig met ICT-
ontwikkelingen (o.a. met laptops)
Overkoepelend ICT-beleidsplan met uitwerking per
locatie
Ambitie: uitgroeien tot dé ICT-school van Europa
ELO is Studieweb op alle locaties
Centraal systeembeheer + laptopdoktoren op locatie
7. Onderwijskundige veranderingen
Onderwijsvisie Behoefte aan ‘1 op 1
laptops’
Ontwikkeling van het
onderwijs Onderwijsvisie
Behoefte aan ‘1 op 1 Ontwikkeling van het
laptops’ onderwijs
8. Onderwijskundige veranderingen
Onderwijsvisie Behoefte aan ‘1 op 1 Behoefte aan ‘1 op 1
laptops’ laptops’
Ontwikkeling van het
onderwijs Onderwijsvisie Ontwikkeling van het
onderwijs
Behoefte aan ‘1 op 1 Ontwikkeling van het
laptops’ onderwijs Onderwijsvisie
9. Onderwijsvisie AT-scholen VO
“De (lerende) leerling centraal”
“Deze leerling moet een motiverend onderwijsprogramma
worden geboden gedurende zijn gehele schoolcarrière.
Het KLG vindt dat bij het vormgeven van een dergelijk
onderwijsprogramma de inzet van ICT een belangrijke
bijdrage levert.”
Dit wordt verder in de visie en het onderwijsplan
uitgewerkt
10. Rol van de docent:
Boek Excursie
Boek
Digiles
Digiles
Excursie
Boek Digiles Boek Excursie
Docent is weer ‘regisseur’ van zijn onderwijsproces en geen
‘slaaf van de methode’.
11. Kennis en vaardigheden:
Bevorderen van deskundigheid van leraren in het didactisch
gebruik van ICT door:
sturing op resultaten in de klas: activiteiten richten op
effecten in de klas;
samenwerking: zorg dat er een ‘community of practice’
ontstaat. Leraren leren het meest van en met elkaar;
experimenteren: een planmatige aanpak is goed maar geef
ook ruimte aan leraren voor eigen ideeën en experimenteren;
ondersteuning: het schoolmanagement kan ondersteuning
bieden door faciliteiten beschikbaar te stellen.
12.
13. • Ontwikkeld met een online auteurstool
• Vooral gebruik van reeds via internet beschikbare
materialen
• Lespakketjes van maximaal 1 lesuur
• Eindprodukt is een scorm-pakket
• Voorzien van de metadata volgens het
contentzoekprofiel
Voorbeeld van het materiaal
14. - Professionaliseren van docenten
- Opstellen kwaliteitskader
Kader met afspraken om
Curriculum dekkend tot uitwisseling te komen
OU
materiaal maken
voor 3 vakken Partners in
M&ICT Kennisnet
project
Leerplan vertalen in Communities
digitale paragrafen / van docenten
lessen(series) PO/VO
SLO DigilessenVO Digischool
Afspraken over Lerarenop
Uitgevers
aansluiting leidingen
Edutude
Online auteurstool (lessenbouwer Studenten opleiden en
en toetsenbouwer) en database materialen laten maken
Koppeling via DigliB
15. Technische eisen
Bij grootschalig gebruik:
Draadloos netwerk (N-protocol)
Intelligente netwerksoftware om gebruik te
optimaliseren
Kwalitatief zeer goede switches
Glasvezelverbinding naar internet
16. Organisatorische aspecten
Ondersteuning van leerlingen en docenten:
laptopdoktoren
Afspraken met leverancier over reparaties en SWAP’s
Laptopprotocol voor leerlingen (en docenten)
Opleiding docenten in didactisch en technisch gebruik
ELO-gebruik als ruggegraat van de onderwijskundige
organisatie
Leermaterialen: boeken – digitale materialen (o.a.
digilessenVO.nl)
17. Keuze laptop
Onderwijs is leidend!!
Systeembeheer geeft advies – locaties beslissen.
Toshiba
Acer
Dell
Apple
18. Financiën
Laptops docenten door school aangeschaft en
eigendom school
Laptops leerlingen: huurkoop-constructie
3 jaar lang een vast bedrag per jaar (laptop + verlengde
garantie en verzekering) door ouders betaald (school
financierd renteloos)
Na 3 jaar is leerling/ouder eigenaar
20. Financiën
Overige financiele zaken:
School hoeft geen computers meer te kopen
School moet extra investeren in netwerken en
ondersteuning (helpdesk)
21. Afsluitend
Onderwijsvisie
Ontwikkeling van het
onderwijs
Behoefte aan ‘1 op 1
laptops’