นางสาวสิรนทรา ไชยวงค์ ม.6/2 เลขที่ 35

1. 1
แบบเสนอโครงร่างโครงงานคอมพิวเตอร์
รหัสวิชา ง33201-33202 ชื่อวิชา เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร 6
ปีการศึกษา 2560
ชื่อโครงงาน โครงการนวดและประคบสมุนไพรเพื่อสุขภาพ
ชื่อผู้ทาโครงงาน
นางสาวสิรินทรา ไชยวงค์ เลขที่ 35 ชั้น ม.5 ห้อง 2
ชื่ออาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน ครูเขื่อนทอง มูลวรรณ์
ระยะเวลาดาเนินงาน ภาคเรียนที่ 1-2 ปีการศึกษา 2560
โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่
สานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 34

2. 2
ใบงาน
การจัดทาข้อเสนอโครงงานคอมพิวเตอร์
คาชี้แจง ให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มเขียนข้อเสนอโครงงานตามหัวข้อต่อไปนี้
ชื่อโครงงาน (ภาษาไทย)
โครงการนวดและประคบสมุนไพรเพื่อสุขภาพ
ชื่อโครงงาน (ภาษาอังกฤษ)
The massage with herb for health
ประเภทโครงงานวิทยาศาสตร์และการประยุกต์
ชื่อผู้ทาโครงงาน นางสาวรัตนา จ่ายวาณิชย์
ชื่อที่ปรึกษา ผศ.ดร.พนม เพชรจตุพร
ระยะเวลาดาเนินงาน 1 เดือน จากวันที่ 1 มีนาคม 2559 ถึง 30 มีนาคม 2559
ที่มาและความสาคัญของโครงงาน
ผู้สูงอายุมีโรคปวดเมื่อยประมาณ 60ราย มีผู้สูงอายุ 91 ราย ในอนาคตประเทศไทยอาจจะเป็นประเทศกลุ่มผู้สูงอายุ
หากว่าเราต้องดูแลตัวเองและรู้วิธีบาบัดรักษาเบื้องต้นด้วยสมุนไพรรอบๆตัว จากที่ดิฉันอยู่ในชุมชนที่มีวัยผู้ใหญ่จนถึง
วัยสูงอายุเป็นส่วนใหญ่ เมื่อดิฉับกลับไปเยี่ยมเยือนผู้ใหญ่และผู้สูงอายุตามบ้านในแต่ละหลังในวันพิเศษหรือวัน
เทศกาลต่างๆเช่น วันสงกรานต์ วันขึ้นบ้านใหม่ วันปีใหม่ วันแต่งงานของลูกๆหลานๆของพวกเขา ดิฉันได้ฟังผู้ใหญ่
และผู้สูงอายุมักพูดว่า รู้สึกเมื่อยตามร่างกาย ต้องบริหารร่างกายประจา และได้ไปร้านนวดแผนไทยเป็นประจาจนถึง
การไปฝังเข็มตามที่ดังๆต่างๆ ซึ่งดิฉันคิดว่า อยากเรียนรู้และเผยแพร่ข้อมูลให้ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุในที่ต่างๆได้อ่านและ
นาไปใช้ได้โดยการรู้จักใช้สมุนไพรในชุมชนที่เราอยู่ ส่วนใหญ่ผู้คนทานอาหารที่มีรสเค็มจัด หวานจัด ทาให้มีน้าหนักตัว
เพิ่มขึ้นจึงเป็นโรคปวดเมื่่อย 2.ยกของหนักก้มๆเงยๆ 3.โรคเครียดทางด้านจิตใจ ทาให้ปวดเมื่อยทางร่างกาย 4.อายุ
มากขึ้นทาให้มีอาการป่วยเมื่อย หากมีการใช้สมุนไพรช่วยในการรักษาการเจ็บป่วยจึงต้องใช้กลไกกะบวนการต่างๆ1.
เจ้าหน้าที่จากอนามัยช่วยรักอาการป่วยเมื่อยโดยการใช้ยาแผนปัจจุบัน 2.หมอพื้นบ้านรักษาโดยยาสมุนไพรในท้องถิ่น
3.ผู้นาชุมชนมาให้กาลังใจ 4.ผู้นาศาสนาสนับสนุนพื้นที่บริเวณวัด เพื่อทาให้การดาเนินงานขับเคลื่อนไปสู่ชุมชนสุข
ภาวะเป็นไปอย่างราบรื่น
วัตถุประสงค์
1. เพื่อรับทราบรายละเอียดโครงการด้านประคบสมุนไพร
2. เพื่อเพิ่มเติมข้อมูลการใช้สมุนไพรรอบๆตัวในชุมชนให้เกิดประโยชน์ต่อตนเองและผู้คนที่ปวดเมื่อยตาม
ร่างกาย
3. เพื่อลดค่าใช้จ่ายในการจ่ายเงินตามร้านนวดและสถานที่ฝังเข็มต่างๆ
ขอบเขตโครงงาน
ชมรมผู้สูงอายุจานวน 50 คนได้รู้จักนาสมุนไพรที่มีในท้องถิ่นมาทาลูกประคบรักษาและการใช้สมุนไพรในชุมชนให้เกิด
ประโยชน์ วิธีการทาลูกประคบสมุนไพรและนวดประคบสมุนไพรเพื่อสุขภาพด้วยตนเอง

3. 3
หลักการและทฤษฎี (ความรู้ หลักการ หรือทฤษฎีที่สนับสนุนการทาโครงงาน)
"การนวด" มีมาตั้งแต่โบราณในแทบทุกทวีปของโลก เป็นการบาบัดที่เอาใจใส่ทั้งร่างกายจิตใจและอารมณ์ "ศาสตร์
แห่งการนวด" บอกไว้ว่า การนวดที่ดีต้องทาอย่างตั้งใจ มีความรักและเมตตา ใส่จิตใจลงไปในขณะที่นวดด้วยจังหวะ
และการลงน้าหนักมือในการนวดจะเป็นไปตามความรู้สึกของผู้นวด ผู้ทาการนวดที่ดีจะมีมืออุ่น แสดงว่ามีพลังงาน
มาก ภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า "คิ" ความหมายเดียวกับภาษาจีนว่ามีพลัง "ซี่" ถ่ายทอดให้กับคนอื่นได้
ญี่ปุ่นมีการนวดแบบ "ซิตซึ (Shiatsu)" สวีเดนมีการนวดแบบ "สวีดิช" ไทยก็มี "การนวดแผนโบราณ" "ประโยชน์
ของการนวด" ไม่ว่าจะเป็นการนวดของไทย ญี่ปุ่น สวีดิช จะมี "ประโยชน์" คล้ายกัน ดังนี้
ช่วยให้เลือดลมไหลเวียนคล่อง การไหลเวียนทั่งร่างกายดีขึ้น เลือดสามารถนาออกซิเจนและสารอาหารไปหล่อเลี่ยง
ส่วนต่าง ๆ ภายในร่างกายได้อย่างทั่วถึงระบบขับของเสีย ไม่ว่าจะเป็นทางน้าเหลือง และหลอดเลือดทางานอย่างมี
ประสิทธิภาพ ไม่สะสมพิษตกค้างไว้มาก สุขภาพก็ดีขึ้น ผ่อนคลายกล้ามเนื้อ กล้ามเนื้อบริเวณที่ใช้งานหนักจะเกิด
การเกร็งตัว และมีสารเคมีคั่งค้างอยู่ ทาให้เลือดมาหล่อเลี่ยงไม่สะดวก เกิดอาการปวดเมื่อยตามมา การนวดช่วยให้
หายปวดเมื่อย เพราะไปคล้ายกล้ามเนื้อที่เกร็งให้ผ่อนคลายลง การนวดเป็นการกระตุ้นให้ระบบน้าเหลืองทางานได้ดี
อีกด้วย โดยปกติแล้วน้าเหลืองไหลเวียนดีจากการที่ร่างกายเคลื่อนไหว หรือจากแรงภายนอกมากระตุ้น เมื่อนวดตาม
ตัว ต่อมน้าเหลืองทั่วร่างกายก็ถูกกระตุ้นให้ทาหน้าที่สร้างภูมิคุ้มกันและจัดการกับเชื้อโรคต่าง ๆ
การนวดแผนไทยเป็นการนวดเพื่อบาบัดโรคต่าง ๆ ซึ่งให้ประโยชน์ต่าง ๆ กับร่างกายดังนี้
1. ลดอาการปวดเมื่อยตามกล้ามเนื้อ
2. ลดการติดขัดของข้อต่อกระดูก
3. ช่วยกระตุ้นกล้ามเนื้อที่อ่อนแรงให้แข็งแรง
4. ลดอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ
5. ช่วยเพิ่มการหมุนเวียนของโลหิตในร่างกาย
การประคบสมุนไพร
โดยการใช้สมุนไพรที่มีคุณสมบัติต่อกล้ามเนื้อ และหลอดเลือด เช่น ไพล ขมิ้นขัน ขมิ้นอ้อย ตะไคร้ มะกรูด
และการบูร แล้วนามาประคบ ประโยชน์ที่ได้รับคือ
1. ช่วยให้เนื้อเยื่อพังผืดยืดตัวออก
2. ลดการติดขัดของข้อต่อบริเวณที่ประคบ
3. ลดอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ
4. บรรเทาอาการปวดเมื่อย
การอบสมุนไพร
โดยวิธีอบไอน้าที่ได้จากการต้มสมุนไพร เป็นวิธีบาบัดรักษาอย่างหนึ่ง ซึ่งมีประโยชน์ต่อผิวหนัง กล้ามเนื้อ
และมดลูก เช่น
1. ช่วยชาระล้าง และขับของเสียออกจากร่างกายทางผิวหนัง
2. ช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อ และเส้นเอ็น
3. ช่วยบารุงผิวพรรณ บรรเทาอาการคัน รักษาผดผื่น
4. กระตุ้นการหมุนเวียนโลหิต ช่วยบรรเทาอาการบวมแก้เหน็บชา
5. ช่วยให้หญิงหลังคลอดบุตร มดลูกแห้ง และมดลูกเข้าอู่ได้เร็วขึ้น
การนวดฝ่าเท้า

4. 4
ตามทฤษฏีการนวดฝ่าเท้าถือว่า ประสาทอวัยวะทั่วร่างกายเชื่อมต่ออยู่กับเท้า ฉะนั้น การนวดฝ่าเท้าจึงเป็น
การกระตุ้นให้อวัยวะนั้น ปรับตัวเข้าสู่ความสมดุลของร่างกายได้ การนวดฝ่าเท้าจะช่วย
1. ผ่อนคลายกล้ามเนื้อบริเวณเท้า ซึ่งเป็นจุดรับน้าหนักมากที่สุด
2. รักษาโรคโดยการกระตุ้นปลายประสาทผ่านไปยังอวัยวะที่เกิดอาการไม่ปกติ เช่น รักษาโรคหัวใจ ภูมิแพ้
ความดันโลหิตสูง โรคเครียดจากวัยหลังหมดประจาเดือน
การนวดด้วยน้ามันหอมระเหย
เป็นวิธีการรักษาอีกทางเลือกหนึ่งที่นาพืชหรือสมุนไพรที่มีกลิ่นหอมมาใช้ประโยชน์ โดยการนวดจะช่วยให้
น้ามันหอมระเหยสามารถซึมผ่านเข้าสู่ร่างกายทางผิวหนังได้อย่างมีประสิทธิภาพ เกิดประโยชน์ต่อร่างกาย คือ
1. ช่วยเสริมสร้างความสมดุลของจิตใจ ทาให้รู้สึกสงบ ช่วยผ่อนคลายหรือกระตุ้นการทางานของสมอง
2. ผ่อนคลายความเครียดและความกังวล เพิ่มเติมพลังแห่งชีวิต ช่วยเสริมสร้างสมาธิในการทางาน ช่วยให้
ร่างกายและสมองสดชื่นแจ่มใส
3. ช่วยในการดูแลสุขภาพเส้นผมและผิวหนังชะลอความเหี่ยวย่น
4. ช่วยในการบาบัดโรค น้ามันหอมระเหยหลายชนิดมีสารด้านเชื้อโรค บรรเทาอาการอักเสบ ปวดกล้ามเนื้อ
กระตุ้นระบบต่าง ๆ ของร่างกาย โดยเฉพาะการไหลเวียนโลหิต ทางเดินหายใจและทางเดินอาหาร
การอยู่ไฟ
สาหรับคุณแม่หลังคลอด ให้ประโยชน์ดังนี้
1. ช่วยขับของเสีย (น้าคาวปลา) ทาให้มดลูกแห้งและเข้าอู่เร็วขึ้น
2. บรรเทาอาการปวดท้อง (ปวดมดลูก)
3. ช่วยลดเชื้อโรคที่จะทาให้มดลูกอักเสบจากน้าคาวปลา
4. ช่วยให้ร่างกายกระปรี้กระเปร่า ผิวพรรณผ่องใส ไม่เจ็บป่วยง่าย
การรักษาด้วยยาสมุนไพร มีประโยชน์ต่อร่างกายคือ
1. ใช้เป็นยารักษาโรคเรื้อรังต่าง ๆ
2. ใช้สาหรับป้องกันโรค
3. ใช้เป็นยาบารุง เสริมร่างกาย
4. เมื่อนามาใช้เป็นเครื่องเทศจะช่วยเจริญอาหาร ย่อยอาหาร และช่วยในระบบขับถ่าย
5. สมุนไพรสามารถนามาใช้เป็นยาภายนอก บารุงหัวใจแก้ความดันโลหิตสูง
ซึ่งจะมีวิธีการและแนวทางในการรักษาต่างๆดังนี้ ซึ่งการรักษาการปวดเมื่อยหรือด้านอื่นๆมีดังนี้
1) การตรวจวิเคราะห์ธาตุ วินิจฉัยโรค และให้คาแนะนาการดูแลสุขภาพด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทยและแพทย์
ทางเลือก
2) น้าสมุนไพรสดปรับสมดุล
- บริการน้าสมุนไพรสดปรับสมดุลธาตุเฉพาะราย (จากผลการตรวจวิเคราะห์ธาตุ)
- จาหน่ายน้าสมุนไพรสดปรับสมดุล และน้าสมุนไพรคลอโรฟิลด์สดจากธรรมชาติ
3) การนวดประคบเพื่อการบาบัดรักษาโรค/ฟื้นฟูสภาพ (เฉพาะจุดที่สัมพันธ์กับอาการ)
มีการตรวจ วินิจฉัยโรค สั่งการรักษา คัดกรองภาวะเสี่ยง และนวดบาบัดโดยผู้เชี่ยวชาญที่ผ่านการอบรมหลักสูตร
ผู้ช่วยแพทย์แผนไทยด้านการนวดไทยตั้งแต่ 330 ชั่วโมงขึ้นไป ซึ่งมีประสบการณ์ การนวดมากกว่า 10 ปี ใช้เทคนิค
การนวดแบบผสมผสาน และกดจุดบาบัดแบบราชสานัก ซึ่งเป็นองค์ความรู้ที่ปลอดภัย ในการรักษาโรคและอาการ

5. 5
ของระบบกล้ามเนื้อและโครงสร้าง เช่น อาการปวดกล้ามเนื้อหลัง ไหล่ ต้นคอ ปวดข้อ ข้อเคล็ด ไหล่ติด นิ้วล็อก ปวด
ศีรษะ เหน็บชา รวมถึงโรคระบบอื่นๆ เช่น อัมพฤกษ์ อัมพาต พาร์กินสัน ท้องผูก ปวดประจาเดือน เป็นต้น
4) การกัวซาบาบัด
เป็นการขูดผิวหนัง โดยใช้เขาสัตว์และน้ามันมะพร้าวสกัดเย็น ช่วยกระตุ้นให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น ปรับสมดุลโครงสร้าง
ร่างกาย ลดไฟธาตุและฟื้นฟูระบบต่างๆของร่างกาย ช่วยบรรเทาอาการภูมิแพ้ ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อและอาการ
ชาหรืออ่อนแรงจากโรคหมอนรองกระดูกเคลื่อนทับเส้นประสาท
5) การประคบสมุนไพร
- บริการประคบสมุนไพรหลังนวดทุกครั้ง เพื่อลดอาการปวดเกร็งกล้ามเนื้อ
- ประคบเต้านมหลังคลอด ในกรณีเต้านมคัดตึง อักเสบ น้านมน้อย
6) การอบไอน้าสมุนไพรเพื่อการบาบัดโรค
- รักษาโรคหอบหืด ภูมิแพ้ ฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ป่วยโรคอัมพฤกษ์ อัมพาต และฟื้นฟูมารดาหลังคลอด
* อบไอน้าสมุนไพรเฉพาะหน้า เปิดบริการทุกวันทาการ ** ห้องอบไอน้าสมุนไพรทั้งตัว เปิดบริการเฉพาะวันพุธ เวลา
10.00 – 15.00 น.
7) การฟื้นฟูมารดาหลังคลอด (ควรนัดล่วงหน้าอย่างน้อย 5 วันทาการ)
ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ได้แก่ การนวดตัว, การประคบสมุนไพร, การนวดประคบกระตุ้นน้านม, การอบสมุนไพร
และการทับหม้อเกลือ ทาให้มดลูกเข้าอู่ได้เร็ว น้าคาวปลาไหลสะดวก กระตุ้นการไหลเวียนโลหิต บรรเทาอาการปวด
เมื่อย และช่วยให้หน้าท้องยุบได้เร็ว ควรทาติดต่อกัน 5 วัน เริ่มทาได้หลังคลอด 7 วัน ในกรณีคลอดปกติ และหลัง
คลอด 45 วัน ในกรณีผ่าตัดคลอด
8) การนวดประคบเพื่อการส่งเสริมสุขภาพ (ผ่อนคลายทั่วร่างกาย)
ใช้เทคนิคการนวดคลายกล้ามเนื้อและกดจุดปรับสมดุลทั่วร่างกาย ทาให้เลือดลมไหลเวียนดีขึ้น ช่วยให้รู้สึกสบาย
ผ่อนคลายจากความเมื่อยล้า
9) การนวดน้ามันหอมระเหย
เป็นการผ่อนคลายทั้งด้านจิตใจและร่างกาย ตั้งแต่ศีรษะจรดปลายเท้า ภายในห้องที่สงบ บรรยากาศสบาย หลีกหนี
ความวุ่นวายในชีวิตประจาวัน ช่วยปรับอารมณ์ให้ผ่อนคลายจากความเคร่งเครียด และบรรเทาความเมื่อยล้าจากการ
ทางานได้เป็นอย่างดี
10) การนวดฝ่าเท้า
ช่วยผ่อนคลายอาการปวดเมื่อยบริเวณฝ่าเท้า จากการเดิน/ยืนเป็นเวลานาน บรรเทาความเครียด และช่วยให้นอน
หลับสบายมากขึ้น
11) การแช่มือแช่เท้า กดจุดสะท้อน
ใช้น้าต้มจากสมุนไพร ได้แก่ ใบพลับพลึง ใบเปล้า ใบหนาด ใบมะขาม ใบเตยหอม และเกลือ ช่วยให้กล้ามเนื้อเส้นเอ็น
ที่แข็งเกร็งค้างคลายตัว พลังงานที่เป็นพิษในร่างกายระบายออกได้ดีขึ้น
12) การอบไอน้าสมุนไพรเพื่อการส่งเสริมสุขภาพ ( เปิดบริการเฉพาะวันพุธ )
13) สปาผิวสมุนไพรสด (ผิวกาย)
14) สปาผิวสมุนไพรสด (ผิวหน้า)
การทาความสะอาดผิวอย่างล้าลึก กระตุ้นระบบไหลเวียนโลหิตและน้าเหลือง พร้อมทั้งบารุงผิวพรรณให้ผ่องใสด้วย
สมุนไพรสดที่ปรับสูตรเฉพาะให้เหมาะสมกับสภาพผิว
15) สปาหน้ายกกระชับ
สูตรเสริมความงาม 3 ขั้นตอน เหมาะสาหรับผู้ที่มีปัญหาผิวหมองคล้าจากแสงแดดและมลพิษ ช่วยปรับสมดุล เพื่อคง
ความอ่อนเยาว์และความงามที่ยั่งยืนจากภายในสู่ภายนอก ด้วยวิธีการธรรมชาติ ปลอดภัย ปราศจากสารเคมี

6. 6
ขั้นตอนที่ 1 อบไอน้าสมุนไพรทั่วใบหน้า ช่วยขับสารพิษ ละลายสิ่งสกปรกตกค้างที่อุดตันบนใบหน้า ลดการเกิดสิว
เพิ่มความชุ่มชื้น ช่วยให้ผ่อนคลายและหายใจโล่งขึ้น
ขั้นตอนที่ 2 กัวซาหน้า เพื่อยกกระชับปรับรูปหน้า ลดปัญหาความหย่อนคล้อย ลดริ้วรอยก่อนวัย
ขั้นตอนที่ 3 พอกหน้าดูดสารพิษด้วยสูตรสมุนไพรสดที่ปรับสูตรเฉพาะให้เหมาะสมกับสภาพผิว