Introduction : In the broiler breeding industry, chickens are often reared in confinement at high stocking densities, which can make them susceptible to infectious diseases. Antibiotics, growth promoters, and anti-coccidial drugs are frequently used as feed additives to elevate growth rates, combat diseases, and lower losses. However frequent use of antibiotics in broiler diets may result in a rise in the antimicrobial resistance of both human and animal bacteria. Alternatives to antibiotics as growth promoters for broilers could decrease bacterial resistance to antibiotics, while at the same time maintaining growth and improving carcass composition. In addition, the bioactive components of herbal plants have a high free radical inhibitory activity that may help the endogenous oxidative status of animals and thus may prevent oxidation in meat and lead to improved meat quality. The objective of this study was to investigate the effect of thyme (Thymus vulgaris) on growth performance, blood metabolites, and meat quality of broilers at high stocking density‏. Materials and Methods: This experiment was conducted based on a completely randomized design with a 2×2 factorial arrangements. A total of 216 1-d-old male broilers (Ross 308) were allotted to one of four treatments with four replicates. Two different stocking densities (low stocking density (LSD): 9 birds/m2 and high stocking density (HSD): 18 birds/m2) were tested with two different thyme levels: zero and 0.1%. Chickens had given ad-libitum access to water drinking and diet. At the end of the experiment (42 days old), two birds with the closest weights to the mean weight of the pen were selected, and after blood sampling slaughtered for determining meat quality. Body weight gain (BWG) and feed intake (FI) of birds were measured per pen at the end of each period. Mortality and the weight of birds that died or were culled during the experiment were recorded. Corrected feed conversion ratio was calculated based on mortality for these periods. Blood biochemical indices (glucose, cholesterol and triglyceride) were determined using a clinical biochemistry autoanalyzer using a kit from Pars Azmoun, Tehran, Iran. To determine the Water-holding capacity, 5 gr of breast sample were placed in filter paper and centrifuged at 1500×g for 4 min. Then the samples were placed in an oven at 70 °C for 24 h. Finally, the Water-holding capacity was calculated from the difference in the weight after centrifugation and the weight after drying, divided by the initial weight multiplied by 100. Collected data were subjected to ANOVA using the GLM procedure of SAS (SAS, 2005). Analysis of variance was performed using a completely randomized design with a factorial arrangement of treatments. Tukey’s multiple range test was used to determine differences among the treatment means. Statistical significance was considered at P<0.05. Results and Discussion: The results showed that in the starter period, birds in the HSD grou

1. Iranian Journal of Animal Science Research
Homepage: http://ijasr.um.ac.ir
Research Paper
Vol. 15, No.3, Fall 2023, p. 351-367
The Effect of Thyme (Thymus vulgaris) on Growth Performance, Blood
Metabolites, and Meat Quality of Broilers at High Stocking Density
Mosayeb Karimi Bahrasman1
, Omidali Esmaeilipour 2*
, Mozhgan Mazhari 2
, Hossein Dumary3
How to cite this article:
Karimi Bahrasman, M., Esmaeilipour, O., Mazhari, M., & Dumary, H., (2023).
The Effect of Thyme (Thymus vulgaris) on Growth Performance, Blood
Metabolites, and Meat Quality of Broilers at High Stocking Density. Iranian
Journal of Animal Science Research, 15(3), 351-367.
DOI: 10.22067/ijasr.2022.78413.1097
Received: 24-08-2022
Revised: 22-10-2022
Accepted: 07-11-2022
Available Online: 08-10-2022
Introduction1: In the broiler breeding industry, chickens are often reared in confinement at high stocking
densities, which can make them susceptible to infectious diseases. Antibiotics, growth promoters, and anti-
coccidial drugs are frequently used as feed additives to elevate growth rates, combat diseases, and lower losses.
However frequent use of antibiotics in broiler diets may result in a rise in the antimicrobial resistance of both
human and animal bacteria. Alternatives to antibiotics as growth promoters for broilers could decrease bacterial
resistance to antibiotics, while at the same time maintaining growth and improving carcass composition. In
addition, the bioactive components of herbal plants have a high free radical inhibitory activity that may help the
endogenous oxidative status of animals and thus may prevent oxidation in meat and lead to improved meat
quality. The objective of this study was to investigate the effect of thyme (Thymus vulgaris) on growth
performance, blood metabolites, and meat quality of broilers at high stocking density.
Materials and Methods: This experiment was conducted based on a completely randomized design with a
2×2 factorial arrangements. A total of 216 1-d-old male broilers (Ross 308) were allotted to one of four
treatments with four replicates. Two different stocking densities (low stocking density (LSD): 9 birds/m2
and
high stocking density (HSD): 18 birds/m2
) were tested with two different thyme levels: zero and 0.1%. Chickens
had given ad-libitum access to water drinking and diet. At the end of the experiment (42 days old), two birds
with the closest weights to the mean weight of the pen were selected, and after blood sampling slaughtered for
determining meat quality. Body weight gain (BWG) and feed intake (FI) of birds were measured per pen at the
end of each period. Mortality and the weight of birds that died or were culled during the experiment were
recorded. Corrected feed conversion ratio was calculated based on mortality for these periods. Blood
biochemical indices (glucose, cholesterol and triglyceride) were determined using a clinical biochemistry
autoanalyzer using a kit from Pars Azmoun, Tehran, Iran. To determine the Water-holding capacity, 5 gr of
breast sample were placed in filter paper and centrifuged at 1500×g for 4 min. Then the samples were placed in
an oven at 70 °C for 24 h. Finally, the Water-holding capacity was calculated from the difference in the weight
after centrifugation and the weight after drying, divided by the initial weight multiplied by 100. Collected data
were subjected to ANOVA using the GLM procedure of SAS (SAS, 2005). Analysis of variance was performed
using a completely randomized design with a factorial arrangement of treatments. Tukey’s multiple range test
1- Graduated M.Sc. of Poultry Nutrition, Department of Animal Sciences, Faculty of Agriculture, University of Jiroft,
Kerman, Iran.
2- Associate Professor, Department of Animal Sciences, Faculty of Agriculture, University of Jiroft, Kerman, Iran.
3- Assistant Professor, Department of Food Science and Technology, Faculty of Agriculture, University of Jiroft,
Kerman, Iran.
*Corresponding Author's Email: omid.esmaeili1@ujiroft.ac.ir; omid.esmaeili1@gmail.com

2. 352
‫جلد‬ ‫ایران‬ ‫دامی‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
15
‫شماره‬ ،
3
،
‫پاییز‬
1402
was used to determine differences among the treatment means. Statistical significance was considered at P<0.05.
Results and Discussion: The results showed that in the starter period, birds in the HSD group had the
highest feed intake and weight gain compared to the LSD group (P<0.05). HSD caused a significant decrease in
feed intake and body weight and a significant increase in feed conversion ratio in grower, finisher, and the total
periods compared to LSD (P<0.05). A significant increase in glucose, heterophil concentration, and heterophil to
lymphocyte ratio and a significant decrease in glutathione peroxidase and lymphocyte concentrations were
observed in birds raised in HSD than LSD (P<0.05). Also, HSD decreased water holding capacity and increased
cooking loss and dripping loss of breast meat (P<0.05). The addition of thyme powder increased feed intake and
body weight and decreased feed conversion ratio in grower, finisher, and the total periods (P<0.05). The
treatment containing thyme decreased the concentration of glucose, heterophil, and heterophil to lymphocyte
ratio and increased the concentration of glutathione peroxidase, white blood cells, and lymphocytes (P<0.05). A
significant increase in water holding capacity and a significant decrease in cooking loss, dripping loss, and
thiobarbituric acid of breast meat were observed in the treatment containing thyme (P<0.05). The positive effects
of thyme on reducing the negative effects of high stocking density and improving growth performance,
antioxidant status, blood immunity, and meat quality of broilers could be due to its antioxidant and antibacterial
properties. The improvement in the growth performance of broiler chickens caused by thyme could be partly
attributed to its positive effect on nutrient digestibility. Furthermore, this positive result could be, at least in part,
due to the antioxidant and antibacterial effects of herbal products in the gut.
Conclusion: Therefore, adding 1% thyme powder can reduce the negative effects of high stocking density on
growth performance, and blood metabolites, and improve the meat quality of broilers raised under high stocking
density.
Keywords: Broiler, Glutathione peroxidase enzyme, Meat oxidative stability, Stocking density, Weight gain

3. ،‫همکاران‬ ‫و‬ ‫آسمان‬ ‫بحر‬ ‫کریمی‬
‫تأثیر‬
‫آویشن‬
‫خشک‬
‫شده‬
‫بر‬
،‫عملکرد‬
‫متابولیت‬
‫های‬
...
353
‫نشریه‬
‫پ‬
‫ژوهشهای‬
‫دامی‬ ‫علوم‬
‫ایران‬
Homepage: http://ijasr.um.ac.ir
‫پژوهشی‬ ‫مقاله‬
‫جلد‬
15
‫شماره‬ ،
3
،
‫پاییز‬
1402
‫ص‬ ،
.
367
-
351
‫تأثیر‬
‫آويشن‬
‫خشک‬
‫شده‬
‫بر‬
،‫عملکرد‬
‫متابولیت‬
‫های‬
‫خون‬
‫و‬
‫كیفیت‬
‫گوشت‬
‫جوجه‬
‫های‬
‫گوشتي‬
‫در‬
‫تراكم‬
‫باالی‬
‫پرورش‬
‫بحرآسمان‬ ‫كريمي‬ ‫مصیب‬
1
‫اسماعیلي‬ ‫امیدعلي‬ ،
‫پور‬
2
*
‫مظهری‬ ‫مژگان‬ ،
2
‫دوماری‬ ‫حسین‬ ،
3
:‫دریافت‬ ‫تاریخ‬
02
/
06
/
1401
:‫پذیرش‬ ‫تاریخ‬
16
/
08
/
1401
‫چکیده‬
‫تأث‬
‫ی‬
‫ر‬
‫آويشن‬
‫خشک‬
‫شده‬
،‫عملکرد‬ ‫بر‬
‫متابولیت‬
‫های‬
‫خون‬
‫و‬
‫ك‬
‫ی‬
‫ف‬
‫ی‬
‫ت‬
‫جوجه‬ ‫گوشت‬
‫ها‬
‫ی‬
‫باال‬ ‫تراكم‬ ‫در‬ ‫گوشتي‬
‫ی‬
‫ا‬ ‫اتاتفاده‬ ‫باا‬ ،‫گله‬
216
‫جوجاه‬ ‫قطعاه‬
‫يک‬ ‫نر‬ ‫گوشتي‬
‫راس‬ ‫تويه‬ ‫ه‬ ‫رو‬
308
‫به‬ ‫تصادفي‬ ً‫ال‬‫كام‬ ‫طرح‬ ‫قالب‬ ‫در‬
‫فاكتوريل‬ ‫مايش‬ ‫آ‬ ‫صورت‬
2
×
2
‫با‬
‫چهار‬
‫و‬ ‫تیمار‬
‫چهار‬
‫تیمارهاای‬ ‫شادی‬ ‫بررتاي‬ ‫تکارار‬
‫ت‬ ‫تطح‬ ‫دو‬ ‫و‬ )‫درصد‬ ‫يک‬ ‫و‬ ‫(صفر‬ ‫آويشن‬ ‫تطح‬ ‫دو‬ ‫شامل‬ ‫مايش‬ ‫آ‬
:‫پايین‬ ‫(تراكم‬ ‫راكم‬
‫نه‬
‫پرنده‬ ‫قطعه‬
‫به‬
:‫باال‬ ‫تراكم‬ ‫و‬ ‫مترمربع‬ ‫هر‬ ‫ای‬ ‫ا‬
18
‫پرناده‬ ‫قطعاه‬
‫باه‬
‫بودندی‬ )‫مترمربع‬ ‫هر‬ ‫ای‬ ‫ا‬
‫بدن‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫افزايش‬ ‫و‬ ‫خوراک‬ ‫مصرف‬ ،‫باال‬ ‫تراكم‬ ‫تحت‬ ‫يافته‬ ‫پرورش‬ ‫پرندگان‬ ،‫ين‬ ‫آغا‬ ‫دوره‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫نتايج‬
‫ب‬
‫ی‬
‫شتر‬
‫نساتت‬ ‫ی‬
‫داشتند‬ ‫پرورش‬ ‫پايین‬ ‫تراكم‬ ‫به‬
(
P<0/05
)
‫د‬ ‫ی‬
‫دوره‬ ‫ر‬
‫و‬ ‫بادن‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫خاوراک‬ ‫مصارف‬ ‫كااهش‬ ‫تاتب‬ ‫پرورش‬ ‫تراكم‬ ‫افزايش‬ ،‫دوره‬ ‫كل‬ ‫و‬ ‫پاياني‬ ،‫رشد‬ ‫های‬
‫شد‬ ‫پايین‬ ‫تراكم‬ ‫با‬ ‫مقايسه‬ ‫در‬ ‫خوراک‬ ‫تتديل‬ ‫ضريب‬ ‫افزايش‬
(
P<0/05
)
‫هتروفیال‬ ‫درصاد‬ ،‫گلاوكز‬ ‫غلظات‬ ‫افزايش‬ ‫تتب‬ ‫پرورش‬ ‫باالی‬ ‫تراكم‬ ‫ی‬
‫و‬
‫نساتت‬
‫هتروف‬
‫ی‬
‫ل‬
‫به‬
‫لنفوت‬
‫ی‬
‫ت‬
‫گلوتاتیو‬ ‫آنزيم‬ ‫فعالیت‬ ‫كاهش‬ ‫و‬ ،
‫افزودن‬ ‫شدی‬ ‫پايین‬ ‫تراكم‬ ‫با‬ ‫مقايسه‬ ‫در‬ ‫گوشت‬ ‫آب‬ ‫نگهداری‬ ‫ظرفیت‬ ‫و‬ ‫لنفوتیت‬ ‫درصد‬ ، ‫پراكسیدا‬ ‫ن‬
‫دوره‬ ‫در‬ ‫خاوراک‬ ‫تتاديل‬ ‫ضاريب‬ ‫كااهش‬ ‫و‬ ‫بادن‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫افازايش‬ ‫و‬ ‫خوراک‬ ‫مصرف‬ ‫افزايش‬ ‫تتب‬ ‫آويشن‬ ‫درصد‬ ‫يک‬
‫شاد‬ ‫دوره‬ ‫كال‬ ‫و‬ ‫پايااني‬ ،‫رشاد‬ ‫هاای‬
(
P<0/05
)
‫همچنین‬ ‫ی‬
،
‫ه‬ ‫درصد‬ ،‫گلوكز‬ ‫غلظت‬ ‫كاهش‬ ‫تتب‬ ‫آويشن‬ ‫مکمل‬
،‫تروفیل‬
‫هتروف‬ ‫نستت‬
‫ی‬
‫ل‬
‫به‬
‫لنفوتیت‬
‫و‬
‫تیوباربیتوريک‬
‫اتید‬
‫گوشات‬
‫افازايش‬ ‫و‬
‫شاد‬ ‫آب‬ ‫نگهداری‬ ‫ظرفیت‬ ‫و‬ ‫لنفوتیت‬ ‫درصد‬ ،‫تفید‬ ‫گلتول‬ ، ‫پراكسیدا‬ ‫گلوتاتیون‬ ‫آنزيم‬ ‫فعالیت‬
(
P<0/05
)
‫آويشان‬ ‫پاودر‬ ‫درصاد‬ ‫ياک‬ ‫افازودن‬ ،‫بناابراين‬ ‫ی‬
‫مي‬
‫متابولیت‬ ‫و‬ ‫عملکرد‬ ‫بر‬ ‫گله‬ ‫باالی‬ ‫تراكم‬ ‫منفي‬ ‫اثرات‬ ‫تواند‬
‫های‬
‫خ‬
‫ون‬
‫جوجه‬ ‫گوشت‬ ‫كیفیت‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫كاهش‬ ‫را‬
‫تاراكم‬ ‫تحات‬ ‫يافتاه‬ ‫پارورش‬ ‫گوشاتي‬ ‫های‬
‫بخشدی‬ ‫بهتود‬ ‫را‬ ‫گله‬ ‫باالی‬
‫واژه‬
:‫کلیدی‬ ‫های‬
‫افزايش‬
،‫ن‬ ‫و‬
، ‫پراكسیدا‬ ‫گلوتاتیون‬ ‫آنزيم‬
‫پايداری‬
‫اكسیداتیو‬
،‫گوشت‬
‫تراكم‬
،‫پرورش‬
‫جوجه‬
‫گوشتي‬
‫مقدمه‬
1
‫هدف‬
‫نهايي‬
‫تولیدكنندگان‬
‫طیاور‬
‫در‬
‫تراتار‬
،‫جهاان‬
‫باه‬
‫حاداك‬
‫ثر‬
‫رتاندن‬
‫كیلوگرم‬
‫مرغ‬
‫تولید‬
‫شده‬
‫در‬
‫هر‬
‫مترمرباع‬
‫فضاا‬
‫و‬
‫جلاوگیری‬
‫ا‬
1
-
‫دانش‬
،‫ی‬ ‫كشاور‬ ‫دانشکده‬ ،‫دامي‬ ‫علوم‬ ‫گروه‬ ،‫طیور‬ ‫تغذيه‬ ‫ارشد‬ ‫كارشناتي‬ ‫آموخته‬
‫ايران‬ ،‫كرمان‬ ،‫جیرفت‬ ‫دانشگاه‬
‫ی‬
2
-
‫دانشیار‬
‫دانشاکده‬ ،‫داماي‬ ‫علوم‬ ‫گروه‬ ،‫طیور‬ ‫تغذيه‬
،‫جیرفات‬ ‫دانشاگاه‬ ،‫ی‬ ‫كشااور‬
‫ايرانی‬ ،‫كرمان‬
3
-
،‫غاذايي‬ ‫صانايع‬ ‫و‬ ‫علاوم‬ ‫گاروه‬ ،‫غاذايي‬ ‫ماواد‬ ‫كیفیت‬ ‫كنترل‬ ‫و‬ ‫بهداشت‬ ‫اتتاديار‬
‫ايرانی‬ ،‫كرمان‬ ،‫جیرفت‬ ،‫جیرفت‬ ‫دانشگاه‬ ،‫ی‬ ‫كشاور‬ ‫دانشکده‬
*(
-
:‫مسئول‬ ‫نويسنده‬
(Email:omid.esmaeili1@ujirofr.ac.ir
DOI: 10.22067/ijasr.2022.78413.1097
‫تلفات‬
‫تولید‬
‫به‬
‫علت‬
‫دحام‬ ‫ا‬
‫يااد‬
‫بارای‬
‫دتاتیابي‬
‫باه‬
‫ده‬ ‫باا‬
‫اقتصاادی‬
‫رضايت‬
‫بخش‬
‫اتت‬
(
Abudabos et al., 2013
‫)ی‬
‫در‬
‫طول‬
‫دهاه‬
‫هاای‬
،‫گذشته‬
‫تراكم‬
‫گله‬
‫در‬
‫پرورش‬
‫طیور‬
‫به‬
‫طور‬
‫چشمگیری‬
‫افازايش‬
‫يافتاه‬
‫اتت‬
‫تا‬
‫تودآوری‬
‫را‬
‫بهتود‬
‫بخشدی‬
‫افزايش‬
‫تراكم‬
،‫گله‬
‫اثرات‬
‫اقتصاادی‬
‫مفیدی‬
‫حاصل‬
‫مي‬
‫كند‬
،
‫مشروط‬
‫باه‬
‫اينکاه‬
‫ا‬
‫محادوده‬
‫بهیناه‬
2
kg/m
34
-
40
‫فرض‬ ‫با‬
‫میانگین‬
‫ن‬ ‫و‬
‫نهايي‬
‫بدن‬
5
/
2
،‫كیلاوگرم‬
‫فراتار‬
‫نارود‬
(
Estevez, 2007
‫)ی‬
‫فراتر‬
‫ا‬
‫اين‬
‫دامنه‬
،
‫تالمتي‬
‫و‬
‫عملکرد‬
‫جوجه‬
‫هاای‬
‫گوشتي‬
‫را‬
‫بدتر‬
‫مي‬
‫كند‬
‫ی‬
‫با‬
‫اين‬
،‫حال‬
‫تراكم‬
‫باالی‬
‫گله‬
‫اثرات‬
‫نامطلوبي‬
‫بر‬
‫عملکرد‬
‫تولید‬
‫و‬
‫رفاه‬
‫حیوانات‬
‫در‬
‫جوجه‬
‫های‬
‫گوشتي‬
‫دارد‬
(
Kamel et
al., 2021
‫)ی‬
‫تراكم‬
‫باالی‬
‫گله‬
‫تتب‬
‫اتترس‬
‫اكسیداتیو‬
‫در‬
‫جوجه‬
‫هاای‬
‫گوشاتي‬
‫مي‬
‫ش‬
‫ود‬
(
Wu et al., 2020
‫)ی‬
‫همچنین‬
‫افزايش‬
‫تاراكم‬
‫گلاه‬
‫باه‬
‫طاور‬

4. 354
‫جلد‬ ‫ایران‬ ‫دامی‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
15
‫شماره‬ ،
3
،
‫پاییز‬
1402
‫معمول‬
‫تتب‬
‫افزايش‬
‫رطوبت‬
،‫بستر‬
‫افازايش‬
‫دماای‬
‫تاالن‬
‫و‬
‫افازايش‬
‫تطح‬
‫آمونیاک‬
‫مي‬
‫شاود‬
(
Ritz et al., 2009
‫)ی‬
‫رطوبات‬
‫بایش‬
‫ا‬
‫حاد‬
‫بستر‬
‫به‬
‫دلیل‬
‫مان‬
‫تپری‬
‫شده‬
‫در‬
‫تماس‬
‫مست‬
‫قیم‬
‫با‬
‫مین‬
‫ممکن‬
‫اتات‬
‫باعث‬
‫ايجاد‬
‫مشکالتي‬
‫نظیر‬
‫افزايش‬
‫بار‬
‫بااكتری‬
‫هاا‬
(
Wilkinson et
al., 2011
)
‫و‬
‫ااول‬
‫ا‬‫ت‬
‫اای‬
‫ا‬‫ه‬
‫اینه‬
‫ا‬‫ت‬
(
Kaukonen et al., 2016
)
‫اا‬
‫ا‬‫ي‬
‫توختگي‬
‫مفصل‬
‫خرگوشي‬
‫شاود‬
‫ی‬
‫مختلا‬ ‫مطالعاات‬ ‫ا‬ ‫حاصال‬ ‫نتاايج‬
‫حاكي‬
،‫پاايین‬ ‫تاراكم‬ ‫باا‬ ‫مقايساه‬ ‫در‬ ‫گلاه‬ ‫باالی‬ ‫تراكم‬ ‫كه‬ ‫اتت‬ ‫آن‬ ‫ا‬
‫جوجاه‬ ‫در‬ ‫گوشت‬ ‫كیفیت‬ ‫و‬ ‫رشد‬ ‫عملکرد‬ ‫بر‬ ‫منفي‬ ‫اثرات‬
‫گوشاتي‬ ‫هاای‬
( ‫داشت‬
Li et al., 2019
; Nasr et al., 2021
‫)ی‬
‫يک‬ ‫در‬
‫باا‬ ‫ماايش‬ ‫آ‬
( ‫مختل‬ ‫تراكم‬ ‫چهار‬
10
،
15
،
17
‫و‬
20
)‫مترمرباع‬ ‫هار‬ ‫در‬ ‫پرناده‬ ‫قطعه‬
‫جوجه‬ ‫روی‬
،‫گوشتي‬ ‫های‬
‫داد‬ ‫نشان‬ ‫نتايج‬
،
‫افزايش‬ ‫تتب‬ ‫تراكم‬ ‫افزايش‬
‫شاد‬ ‫بادن‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫كاهش‬ ‫و‬ ،‫خون‬ ‫گلوكز‬ ‫غلظت‬ ‫و‬ ‫خوراک‬ ‫تتديل‬ ‫ضريب‬
(
., 2020
et al
Gholami
‫)ی‬
‫اه‬
‫ا‬‫مطالع‬ ‫در‬ ‫این‬
‫ا‬‫همچن‬
‫ار‬
‫ا‬‫مض‬ ‫ارات‬
‫ا‬‫اث‬ ‫ای‬
‫ج‬ ‫ايمني‬ ‫پاتخ‬ ‫بر‬ ‫تراكم‬ ‫افزايش‬
‫وجه‬
‫اتات‬ ‫شاده‬ ‫گازارش‬ ‫گوشتي‬ ‫های‬
(
Wu et al., 2020
‫)ی‬
،‫بنابراين‬
‫پرندگاني‬
‫كه‬
‫تحت‬
‫تراكم‬
‫هاای‬
‫بااالی‬
‫گله‬
‫پرورش‬
‫مي‬
،‫يابند‬
‫به‬
‫دلیل‬
‫تنش‬
‫های‬
‫فیزيولوژيکي‬
‫و‬
،‫ايمناي‬
‫بیشاتر‬
‫مستعد‬
‫ابتال‬
‫به‬
‫بیماری‬
‫های‬
‫عفوني‬
‫هساتند‬
‫ی‬
‫اصاالح‬
‫جیاره‬
‫غاذايي‬
‫باا‬
‫افزودني‬
‫های‬
‫آنتي‬
‫اك‬
‫سیداني‬
‫خاص‬
‫يکي‬
‫ا‬
‫ارجح‬
‫ترين‬
‫و‬
‫كااربردی‬
‫تارين‬
‫راه‬
‫ها‬
‫جهت‬
‫كاهش‬
‫تنش‬
‫در‬
‫صنعت‬
‫پرورش‬
‫طیور‬
‫اتت‬
‫ی‬
‫فايتوژنیک‬
،‫ها‬
‫افزودني‬
‫های‬
‫خوراكي‬
‫گیااهي‬
‫هساتند‬
‫كاه‬
‫در‬
‫ماواد‬
‫طتیعي‬
‫مورد‬
‫اتتفاده‬
‫در‬
‫تغذيه‬
‫طیور‬
‫به‬
‫كار‬
‫مي‬
‫روند‬
‫ی‬
‫اين‬
‫مواد‬
‫ا‬
،‫گیاهان‬
‫ادويه‬
‫جات‬
‫و‬
‫عصاره‬
‫هاای‬
‫آن‬
،‫هاا‬
‫مثال‬
‫روغان‬
‫هاای‬
‫ا‬
،‫تانساي‬
‫مشات‬
‫مي‬
‫شوند‬
‫ی‬
‫آن‬
‫ها‬
،‫طتیعي‬
‫با‬
‫تمیت‬
،‫كمتر‬
‫بدون‬
‫باقي‬
‫مانده‬
‫و‬
‫افزودني‬
‫های‬
‫خوراكي‬
‫ايده‬
‫آلي‬
‫برای‬
‫طیور‬
‫در‬
‫مقايسه‬
‫با‬
‫آنتي‬
‫بیوتیاک‬
‫هاای‬
‫تانتتیک‬
‫هستند‬
(
Madhupriya et al., 2018
‫)ی‬
‫در‬
‫بین‬
‫گیاهان‬
‫دارويي‬
‫آويشن‬
‫با‬
‫نام‬
‫علمي‬
‫تیموس‬
‫ولگا‬
‫ريس‬
(
Thymus vulgaris
)
‫يک‬
‫گیاه‬
‫علفاي‬
‫معطر‬
‫دارويي‬
‫متعل‬
‫به‬
‫خانواده‬
‫نعناعیان‬
(
Lamiaceae sp.
)
‫اتت‬
‫كاه‬
‫ا‬
‫درجه‬
‫تأثیر‬
‫و‬
‫اهمیت‬
‫ياادی‬
‫برخاوردار‬
( ‫اتات‬
Toghyani et al.,
2010
)
‫تیمول‬ ‫ی‬
‫و‬
‫كارواكرول‬
‫به‬
‫عنوان‬
‫اتانس‬
‫های‬
‫طتیعاي‬
‫و‬
‫تركیتاات‬
،‫فنلي‬
‫جزء‬
‫مشت‬
‫شده‬
‫ا‬
‫برخي‬
‫گیاهان‬
‫دارويي‬
‫مانند‬
‫گونه‬
‫های‬
‫آويشن‬
‫و‬
‫اه‬‫ا‬‫پون‬
‫كااوهي‬
‫اتند‬
‫ا‬‫هس‬
‫ی‬
‫ان‬‫ا‬‫اي‬
‫اات‬
‫ا‬‫تركیت‬
‫دارای‬
‫ا‬‫ا‬‫طی‬
‫اترده‬‫ا‬‫گس‬
‫ای‬
‫ا‬
‫فعالیت‬
‫های‬
‫بیولوژيکي‬
‫ا‬
‫جمله‬
‫ضاد‬
،‫میکروباي‬
‫آنتاي‬
،‫اكسایداني‬
‫ضاد‬
،‫التهابي‬
‫تعديل‬
‫كننده‬
‫پاتاخ‬
‫ايمناي‬
‫و‬
‫خاواص‬
‫ضاد‬
‫تارطاني‬
‫هساتند‬
(
Gholami-Ahangaran et al., 2020
‫)ی‬
‫مکانیسام‬
‫ضاد‬
‫میکروباي‬
‫كارواكرول‬
‫و‬
‫تیمول‬
‫بر‬
‫اتاس‬
‫توانايي‬
‫آن‬
‫ها‬
‫در‬
‫تجزيه‬
‫غشاای‬
‫خاارجي‬
‫باكتری‬
‫ها‬
،‫اتت‬
‫كه‬
‫بر‬
‫هموتتا‬
pH
‫و‬
‫تعادل‬
‫يون‬
‫هاای‬
‫معادني‬
‫تاأثیر‬
‫مي‬
‫گذارد‬
‫و‬
‫باعث‬
‫انتشار‬
‫لیپوپلي‬
‫تاكاريدها‬
‫و‬
‫افزايش‬
‫نفوذپذيری‬
‫غشا‬
‫ی‬
‫تیتوپالتامي‬
‫با‬
‫ه‬
ATP12
‫ماي‬
‫شاود‬
(
Lambert et al., 2001
‫)ی‬
‫در‬
‫مطالعه‬
‫كه‬ ‫اتت‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫ای‬
‫اتانس‬
‫آويشن‬
(
5
/
0
‫و‬
‫يک‬
‫گرم‬
‫در‬
‫اوگرم‬
‫ا‬‫كیل‬
)
‫اتب‬
‫ا‬‫ت‬
‫اه‬‫ا‬‫جوج‬ ‫اد‬
‫ا‬‫رش‬ ‫ارد‬
‫ا‬‫عملک‬ ‫اود‬
‫ا‬‫بهت‬
‫اای‬
‫ا‬‫ه‬
‫اتي‬
‫ا‬‫گوش‬
‫اد‬
‫ا‬‫ش‬
(
Pournazari et al., 2017
‫)ی‬
‫شاده‬ ‫داده‬ ‫گازارش‬
‫مکمال‬ ‫كاه‬ ‫اتات‬
‫در‬ ‫لیپیاد‬ ‫پراكسیداتایون‬ ‫كاهش‬ ‫و‬ ‫ايمني‬ ‫تیستم‬ ‫تقويت‬ ‫تتب‬ ‫آويشن‬
‫جوجاه‬
‫شاد‬ ‫گوشاتي‬ ‫هاای‬
(
Pirmohamammadi et al., 2016;
Hassan and Awad, 2017
‫)ی‬
‫با‬
‫توجه‬
‫به‬
‫اثرات‬
‫مفید‬
‫آنتي‬
‫اكسیدان‬
‫ها‬
‫در‬
‫محای‬
‫هاای‬
‫پار‬
‫تانش‬
‫پرورشي‬
‫و‬
‫همچنین‬
‫در‬
‫راتتای‬
‫تغییر‬
‫و‬
‫اتتفاده‬
‫ا‬
‫مواد‬
‫طتیعي‬
‫به‬
‫جاا‬
‫ی‬
‫مواد‬
‫مصنوعي‬
،
‫هدف‬
‫ا‬
‫انجام‬
‫پژوهش‬
‫حاضر‬
‫تأثیر‬
‫اتتفاده‬
‫ا‬
‫آويشن‬
‫بر‬
‫عملکرد‬
،‫رشد‬
‫متابولیت‬
‫های‬
‫خون‬
‫و‬
‫كیفیت‬
‫گوشت‬
‫جوجه‬
‫های‬
‫گوشاتي‬
‫در‬
‫تراكم‬
‫باالی‬
‫بود‬ ‫پرورش‬
‫ی‬
‫روش‬ ‫و‬ ‫مواد‬
‫ها‬
‫گ‬
‫ا‬
‫ا‬‫ی‬
‫اه‬
‫آو‬
‫ي‬
‫ان‬
‫ا‬‫ش‬
‫ك‬ ‫ااط‬
‫ا‬‫من‬ ‫ا‬
‫اتان‬
‫ا‬‫وهس‬
‫ي‬
‫ااردو‬
‫ا‬‫ت‬ ‫اش‬
‫ا‬‫بخ‬
‫ی‬
‫ه‬
‫در‬ ‫اع‬
‫ا‬‫واق‬
‫ج‬ ‫شهرتتان‬
‫ی‬
‫رفت‬
‫تال‬ ‫در‬
1399
‫جماع‬
‫آور‬
‫ی‬
‫تاا‬ ‫در‬ ‫و‬
‫ي‬
‫ه‬
‫شادی‬ ‫خشاک‬
‫نمونه‬
‫ها‬
‫ی‬
‫جمع‬
‫آور‬
‫ی‬
‫ماا‬ ‫آ‬ ‫انجاام‬ ‫ماان‬ ‫تاا‬ ‫شاده‬
‫ي‬
‫ش‬
‫ك‬ ‫در‬
‫ی‬
‫ساه‬
‫هاا‬
‫ی‬
‫پالتت‬
‫ی‬
‫ک‬
‫ي‬
‫ي‬
‫پ‬
‫دار‬
‫دما‬ ‫در‬
‫ی‬
‫تانت‬ ‫درجه‬ ‫پنج‬
‫ي‬
‫گراد‬
‫نگهدار‬
‫ی‬
‫شدی‬
‫مايش‬ ‫آ‬ ‫اين‬ ‫انجام‬ ‫جهت‬
‫ا‬
216
‫گوشت‬ ‫جوجه‬ ‫قطعه‬
‫ي‬
‫نر‬
‫يا‬
‫ک‬
‫ه‬ ‫رو‬
‫تو‬
‫ي‬
‫ه‬
‫ر‬
‫اس‬
308
‫تصاادف‬ ً‫ال‬‫كاام‬ ‫طارح‬ ‫قالب‬ ‫در‬
‫ي‬
‫باه‬
‫ماا‬ ‫آ‬ ‫صاورت‬
‫ي‬
‫ش‬
‫فاكتور‬
‫ي‬
‫ل‬
2
×
2
‫با‬
‫چهار‬
‫ت‬
‫ی‬
‫مار‬
،
‫چهار‬
‫تکرار‬
‫و‬
10
‫پرنده‬ ‫قطعه‬
‫به‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫ی‬
‫هار‬
‫تکرار‬
‫پن‬ ‫در‬
‫ابعاد‬ ‫با‬ ‫هايي‬
1
×
5
/
1
‫ماايش‬ ‫آ‬ ‫تیمارهاای‬ ‫شدی‬ ‫اتتفاده‬ ‫متر‬
‫آو‬ ‫تطح‬ ‫دو‬ ‫شامل‬
‫ي‬
‫شن‬
‫و‬ ‫(صفر‬
‫ي‬
‫ک‬
‫(تاراكم‬ ‫تاراكم‬ ‫تطح‬ ‫دو‬ ‫و‬ )‫درصد‬
‫پا‬
‫يی‬
‫ن‬
:
‫نه‬
‫پرنده‬ ‫قطعه‬
‫ب‬
‫ه‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫ی‬
:‫باال‬ ‫تراكم‬ ‫و‬ ‫مترمربع‬ ‫هر‬
18
‫پرنده‬ ‫قطعه‬
‫به‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫ی‬
‫بودندی‬ )‫مترمربع‬ ‫هر‬
‫تا‬ ‫كه‬ ‫پرورش‬ ‫دوره‬ ‫طول‬ ‫در‬
42
‫باه‬ ‫گي‬ ‫رو‬
‫و‬ ‫بااوده‬ ‫اد‬ ‫آ‬ ‫اوراک‬
‫ا‬‫خ‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫اه‬‫ا‬‫ب‬ ‫ادگان‬
‫ا‬‫پرن‬ ‫اي‬‫ا‬‫دتترت‬ ،‫اد‬
‫ا‬‫انجامی‬ ‫اول‬
‫ا‬‫ط‬
‫مراقتت‬
‫روش‬ ‫اتاس‬ ‫بر‬ ‫م‬ ‫ال‬ ‫های‬
‫راس‬ ‫تاويه‬ ‫شاده‬ ‫توصایه‬ ‫های‬
308
‫گرفتی‬ ‫انجام‬
‫ج‬
‫یا‬
‫ره‬
‫هاا‬
‫نارم‬ ‫باا‬
‫افازار‬
UFFDA
‫احت‬ ‫اتااس‬ ‫بار‬
‫ی‬
‫اجاات‬
‫پ‬
‫ی‬
‫شنهاد‬
‫ی‬
‫راس‬
308
،
‫تنظ‬
‫ی‬
‫م‬
‫ج‬ ‫شدندی‬
‫ی‬
‫ر‬
‫ه‬
‫هاای‬
‫ماا‬ ‫آ‬
‫ي‬
‫ش‬
‫جادول‬ ‫در‬
1
،
‫آورده‬
‫شده‬
‫اتتی‬
‫پودر‬
‫آويشن‬
‫به‬
‫صورت‬
‫ترک‬
‫به‬
‫جیاره‬
‫آمااده‬
‫اضاافه‬
‫شدی‬
‫جوجه‬
‫ها‬
‫ی‬
‫به‬ ‫پن‬ ‫هر‬
‫گروه‬ ‫صورت‬
‫ي‬
‫پا‬ ‫در‬
‫ي‬
‫ان‬
‫ن‬ ‫و‬ ‫دوره‬ ‫هار‬
‫كشا‬
‫ي‬
‫مصرف‬ ‫خوراک‬ ‫و‬ ‫شدند‬
‫ي‬
‫آن‬
‫هاا‬
‫پا‬ ‫در‬
‫يا‬
‫ان‬
‫ه‬ ‫انادا‬ ‫دوره‬ ‫هار‬
‫گ‬
‫یا‬
‫ر‬
‫ی‬
‫شادی‬
‫ضر‬
‫ي‬
‫ب‬
‫ت‬
‫تد‬
‫ي‬
‫ل‬
‫تقس‬ ‫ا‬ ‫خوراک‬
‫ی‬
‫م‬
‫جوجه‬ ‫خوراک‬ ‫مصرف‬
‫ها‬
‫ی‬
‫واحاد‬ ‫هار‬
‫ما‬ ‫آ‬
‫ي‬
‫ش‬
‫ي‬
‫م‬ ‫به‬ ‫دوره‬ ‫در‬
‫ی‬
‫انگ‬
‫ی‬
‫ن‬
‫افازا‬
‫ي‬
‫ش‬
‫ما‬ ‫آ‬ ‫واحاد‬ ‫هار‬ ‫دوره‬ ‫ن‬ ‫و‬
‫ي‬
‫شا‬
‫ي‬
‫ه‬ ‫اندا‬
‫گ‬
‫ی‬
‫ر‬
‫ی‬
‫باه‬ ‫تلفات‬ ‫شدی‬
‫مصارف‬ ‫شادی‬ ‫ثتات‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫اناه‬ ‫رو‬ ‫صاورت‬
‫ضر‬ ‫و‬ ‫خوراک‬
‫ي‬
‫ب‬
‫تتد‬
‫ي‬
‫ل‬
‫برا‬ ‫خوراک‬
‫ی‬
‫تصح‬ ‫تلفات‬
‫ی‬
‫ح‬
‫شدندی‬
‫پا‬ ‫در‬
‫ي‬
‫ان‬
‫مايش‬ ‫آ‬
،
‫دو‬
‫جوجه‬ ‫قطعه‬
‫هر‬ ‫ا‬
‫تکارار‬
‫باه‬
‫تصاادف‬ ‫طاور‬
‫ي‬
‫انتخاب‬
‫خون‬ ‫و‬
‫گ‬
‫ی‬
‫ر‬
‫ی‬
‫ت‬ ‫ا‬
‫ی‬
‫اهرگ‬
‫ي‬
‫ر‬
‫گرفاتی‬ ‫انجام‬ ‫بال‬
‫ا‬
‫هار‬
‫قطعاه‬
‫جوجه‬
‫دو‬
‫نمونه‬
‫خون‬
‫گرفته‬
‫شد‬
‫ی‬
‫يک‬
‫نمونه‬
‫خون‬
‫برای‬
‫تهیاه‬
‫تارم‬
‫باا‬
‫اتتفاده‬
‫ا‬
‫دتتگاه‬
‫تانتريفیوژ‬
‫با‬
‫دور‬
g
3000
‫در‬
‫مدت‬
‫مان‬
‫ته‬
‫دقیقاه‬
‫و‬
‫ا‬
‫نمونه‬
‫ديگر‬
‫خون‬
‫برای‬
‫تهیه‬
‫پالتما‬
‫اتتفاده‬
‫شد‬
‫ی‬

5. ،‫همکاران‬ ‫و‬ ‫آسمان‬ ‫بحر‬ ‫کریمی‬
‫تأثیر‬
‫آویشن‬
‫خشک‬
‫شده‬
‫بر‬
،‫عملکرد‬
‫متابولیت‬
‫های‬
...
355
‫جدول‬
1
-
‫م‬
‫خوراك‬ ‫واد‬
‫ي‬
‫ترك‬ ‫و‬
‫ی‬
‫ب‬
‫ش‬
‫ی‬
‫م‬
‫ی‬
‫ا‬
‫يي‬
‫ج‬
‫ی‬
‫ره‬
‫ها‬
‫ی‬
‫ما‬ ‫آ‬
‫ي‬
‫ش‬
‫ي‬
‫دوره‬ ‫در‬
‫ها‬
‫ی‬
‫پرورش‬ ‫مختل‬
Table 1- Feed ingredients and chemical composition of basal diet during different rearing periods
)‫(درصد‬ ‫تركیتات‬
Ingredient (%)
( ‫ين‬ ‫آغا‬ ‫دوره‬
1
-
10
)‫گي‬ ‫رو‬
Starter (1-10 days)
( ‫رشد‬
11
-
25
‫گ‬ ‫رو‬
)‫ي‬ ‫دوره‬
Grower (11-25 days)
‫پاياني‬
(
42
-
26
)‫گي‬ ‫رو‬ ‫دوره‬
Finisher (26-42 days)
‫ذرت‬
Corn
50.92 54.26 58.87
( ‫تويا‬ ‫كنجاله‬
44
)‫پروتئین‬ ‫درصد‬
Soybean meal
41.71 37.84 33.44
‫تويا‬ ‫روغن‬
Soybean oil
3.42 4.33 4.16
‫كلسیم‬ ‫دی‬
‫فسفات‬
DCP
1.45 1.25 1.23
‫كلسیم‬ ‫كربنات‬
Limestone
1.30 1.22 1.18
‫تديم‬ ‫كلريد‬
Sodium chloride
0.30 0.30 0.29
‫ال‬ ‫دی‬
-
‫متیونین‬
DL-methionine
0.16 0.13 0.12
‫ال‬
-
‫لیزين‬
L-lysine
0.24 0.17 0.21
1‫معدني‬ ‫و‬ ‫ويتامین‬ ‫مکمل‬
Vit-min premix1
0.50 0.50 0.50
‫شده‬ ‫محاتته‬ ‫آنالیز‬
Nutrients (calculated)
‫م‬ ‫قابل‬ ‫انرژی‬
‫ظاهری‬ ‫تابولیسم‬
‫كی‬ ‫بر‬ ‫(كیلوكالری‬
)‫لوگرم‬
ME(kcal/kg)
3000 3100 3200
)‫(درصد‬ ‫خام‬ ‫پروتئین‬
Crude protein (%)
23.00 21.50 20.00
)‫(درصد‬ ‫كلسیم‬
Calcium (%)
0.96 0.87 0.81
‫فسفر‬
‫قابل‬
‫دتترس‬
)‫(درصد‬
Available phosphorus (%)
0.48 0.43 0.41
)‫(درصد‬ ‫تديم‬
Sodium (%)
0.16 0.16 0.16
)‫(درصد‬ ‫كلر‬
Chlorine (%)
0.23 0.22 0.22
)‫(درصد‬ ‫لیزين‬
Lysine (%)
1.44 1.29 1.19
)‫(درصد‬ ‫متیونین‬
Methionine (%)
0.56 0.51 0.48
1
‫مي‬ ‫تأمین‬ ‫را‬ ‫ير‬ ‫مقادير‬ ‫جیره‬ ‫كیلوگرم‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫معدني‬ ‫مکمل‬
:‫كرد‬
80
‫میلي‬
،‫منگنز‬ ‫گرم‬
120
‫میلي‬
،‫آهن‬ ‫گرم‬
60
‫میلي‬
،‫روی‬ ‫گرم‬
100
‫می‬
‫لي‬
، ‫مس‬ ‫گرم‬
95
/
0
‫میلي‬
‫گرم‬
‫و‬ ‫يد‬
25
/
0
‫میلي‬
‫تلنیومی‬ ‫گرم‬
‫ويتامین‬ ‫مکمل‬
‫مي‬ ‫تأمین‬ ‫را‬ ‫ير‬ ‫مقادير‬ ‫جیره‬ ‫كیلوگرم‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫ي‬
:‫كرد‬
12000
‫واحد‬
‫ب‬
‫ین‬
‫المللي‬
‫ويتامین‬
A
،
1500
‫واحد‬
‫ب‬
‫ین‬
‫المللي‬
‫ويتامین‬
3
D
،
60
‫واحد‬
‫ب‬
‫ین‬
‫المللي‬
‫ويتامین‬
E
،
‫دو‬
‫میلي‬
‫گرم‬
‫ويتامین‬
3
K
،
4
/
2
‫میلي‬
‫گرم‬
‫ويتامین‬
1
B
،
8
/
4
‫میلي‬
‫گرم‬
‫ويتامین‬
2
B
،
30
‫میلي‬
‫گرم‬
3
B
،
16
‫میلي‬
‫گرم‬
5
B
،
‫ته‬
‫میلي‬
‫گرم‬
6
B
‫میلي‬ ‫يک‬ ،
،‫اتید‬ ‫فولیک‬ ‫گرم‬
03
/
0
‫میلي‬
‫گرم‬
12
B
،
15
/
0
‫میلي‬
‫گرم‬
‫و‬ ‫بیوتین‬
50
‫میلي‬
‫گرم‬
‫كلرايد‬ ‫كولین‬
‫ی‬
1
Mineral premix supplied the following per kilogram of diet: Mn, 80 mg; Fe, 120 mg; Zn, 60 mg; Cu, 100 mg; I, 0.95 mg; and Se,
0.25 mg. Vitamin premix supplied the following per kilogram of diet: Retinol, 12,000 IU; Cholecalciferol, 1500 IU; Tocoferol, 60
IU; filokinon, 2 mg; thiamine, 2.4 mg; riboflavin, 4.8 mg; niacin, 30 mg; pantothenic acid, 16 mg; pyridoxine, 3 mg; folic acid, 1
mg; vitamin B12, 0.03 mg; biotin, 0.15 mg; and cholin chloride, 50 mg.
‫شاخص‬
‫ها‬
‫ی‬
‫ب‬
‫ی‬
‫وش‬
‫ی‬
‫م‬
‫ی‬
‫ا‬
‫يي‬
‫خون‬
‫تر‬ ‫و‬ ‫كلسترول‬ ،‫(گلوكز‬
‫ی‬
‫گل‬
‫ی‬
‫سار‬
‫ي‬
‫د‬
)
‫اتاتفاده‬ ‫با‬
‫اتوآناا‬ ‫دتاتگاه‬ ‫ا‬
‫الي‬
‫زر‬
‫ب‬
‫ی‬
‫وشا‬
‫ی‬
‫م‬
‫ي‬
‫باال‬
‫ی‬
‫ن‬
‫ي‬
(
AUTOLAB,
Ames, Rome, Italy
)
‫ك‬ ‫ا‬ ‫اتاتفاده‬ ‫باا‬
‫یا‬
‫ت‬
‫شاركت‬
‫ماون‬ ‫آ‬ ‫پاارس‬
‫ا‬ ،‫تهران‬
‫ي‬
‫ران‬
‫شد‬ ‫تعیین‬
‫ی‬
‫ن‬
‫ی‬
‫م‬
‫ي‬
‫د‬
‫ي‬
‫گر‬
‫نمونه‬ ‫ا‬
‫ها‬
‫ی‬
‫خاون‬
‫تع‬ ‫جهات‬
‫یای‬
‫ن‬

6. 356
‫جلد‬ ‫ایران‬ ‫دامی‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
15
‫شماره‬ ،
3
،
‫پاییز‬
1402
‫تلول‬ ‫تعداد‬
‫ها‬
‫ی‬
‫خون‬
‫ي‬
‫لوله‬ ‫در‬
‫ها‬
‫ی‬
‫حااو‬
‫ی‬
EDTA
‫جماع‬
‫آور‬
‫ی‬
‫و‬ ‫شاد‬
‫همگن‬ ‫ا‬ ‫پس‬
‫تا‬
‫ی‬
‫خون‬ ‫نمونه‬
‫گسترش‬
‫ته‬ ‫آن‬
‫یا‬
‫ه‬
‫تالول‬ ‫شادی‬
‫هاا‬
‫ی‬
‫خون‬
‫ي‬
‫رو‬
‫ی‬
‫توت‬ ‫گسترش‬
‫متانول‬
‫گ‬ ‫محلول‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ثابت‬
‫ی‬
‫مسا‬
‫رنگ‬
‫آم‬
‫ی‬
‫ز‬
‫ی‬
‫بارا‬ ‫شادندی‬
‫ی‬
‫ه‬ ‫انادا‬
‫گ‬
‫یا‬
‫ر‬
‫ی‬
‫ل‬ ‫تعاداد‬
‫و‬
‫كوتا‬
‫ی‬
‫ت‬
‫هاا‬
(
‫هتروف‬
‫یا‬
‫ل‬
‫و‬
‫لنفوت‬
‫ی‬
‫ت‬
)
‫تعداد‬ ،
100
‫ل‬
‫و‬
‫كوت‬
‫ی‬
‫ت‬
‫گرفتناد‬ ‫قارار‬ ‫شامارش‬ ‫مورد‬
‫ی‬
‫جهات‬
‫تع‬
‫یی‬
‫ن‬
‫م‬
‫گلتول‬ ‫جموع‬
‫ها‬
‫ی‬
‫تاف‬
‫ی‬
‫د‬
‫چشام‬ ‫شامارش‬
‫ي‬
‫م‬ ‫باا‬
‫ی‬
‫کروتاکو‬
‫گرفتی‬ ‫صورت‬
‫به‬
‫منظور‬
‫تع‬
‫یای‬
‫ن‬
‫خصوصا‬
‫ی‬
‫ات‬
،‫الشاه‬
‫پا‬ ‫در‬
‫يا‬
‫ان‬
‫ماا‬ ‫آ‬ ‫دوره‬
‫ي‬
‫ش‬
(
42
‫گ‬ ‫رو‬
‫ي‬
‫مشاابه‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫با‬ ‫تکرار‬ ‫هر‬ ‫ا‬ ‫پرنده‬ ‫قطعه‬ ‫دو‬ )
‫م‬
‫یا‬
‫انگ‬
‫ی‬
‫ن‬
‫آن‬
‫تکارار‬
‫انتخاب‬
‫و‬
‫كشتار‬
،‫شد‬
‫تپس‬
‫نیماه‬ ‫دو‬ ‫باه‬ ‫و‬ ‫جادا‬ ‫الشه‬ ‫ا‬ ‫تینه‬ ‫گوشت‬
‫به‬ ‫تپس‬ ،‫شد‬ ‫تقسیم‬
‫مدت‬
24
‫تاا‬
‫يخچاال‬ ‫باه‬ ‫ی‬ ‫تردتاا‬ ‫بارای‬ ‫عت‬
‫نمونه‬ ‫شدی‬ ‫منتقل‬
‫بسته‬ ‫ا‬ ‫پس‬ ‫ها‬
‫كیساه‬ ‫در‬ ‫بندی‬
‫باه‬ ‫خاه‬ ‫تحات‬ ‫هاای‬
( ‫فريازر‬
20
-
‫اانتي‬
‫ا‬‫ت‬ ‫اه‬
‫ا‬‫درج‬
‫ه‬ ‫ادا‬
‫ا‬‫ان‬ ‫ارای‬
‫ا‬‫ب‬ ‫ادندی‬
‫ا‬‫ش‬ ‫منتقال‬ )‫اراد‬
‫ا‬‫گ‬
‫اری‬
‫ا‬‫گی‬
‫يخ‬ ‫ا‬ ‫پس‬ ،‫گوشت‬ ‫كیفیت‬ ‫پارامترهای‬
‫تعیاین‬ ‫جهات‬ ،‫دايي‬
pH
‫پانج‬ ،
‫در‬ ‫را‬ ‫شده‬ ‫چرخ‬ )‫تینه‬ ‫(نمونه‬ ‫خام‬ ‫گوشت‬ ‫نمونه‬ ‫ا‬ ‫گرم‬
25
‫میلاي‬
‫لی‬
‫تار‬
‫گاا‬ ‫ا‬ ‫اتاتفاده‬ ‫باا‬ ‫تاپس‬ ‫گارددی‬ ‫يکنواخات‬ ‫تا‬ ‫شد‬ ‫ده‬ ‫هم‬ ‫مقطر‬ ‫آب‬
‫بااا‬ ‫و‬ ‫كاارده‬ ‫صاااف‬ ‫اتااتريل‬
pH
‫متاار‬
(
Sartorius Company
،
Professional Meter PP-50
)‫آلماان‬ ،
‫نموناه‬ ‫محای‬ ‫دماای‬ ‫در‬
‫هاا‬
‫ه‬ ‫اندا‬ ‫جهت‬ ‫شدی‬ ‫ت‬ ‫قرا‬
‫(نموناه‬ ‫گوشات‬ ‫آب‬ ‫نگهاداری‬ ‫ظرفیات‬ ‫گیری‬
‫صافي‬ ‫كاغذ‬ ‫داخل‬ ‫نمونه‬ ‫ا‬ ‫گرم‬ ‫پنج‬ ،)‫تینه‬
‫به‬ ‫و‬ ‫گرفت‬ ‫قرار‬
‫چهار‬ ‫مدت‬
‫دق‬
‫ی‬
‫قه‬
‫دور‬ ‫با‬
g
1500
‫تانتر‬
‫ي‬
‫ف‬
‫ی‬
‫وژ‬
(
Hettich
،
EBA 200
‫شاد‬ )‫آلمان‬ ،
،
‫به‬ ‫تانتريفیوژ‬ ‫ا‬ ‫پس‬
،‫شد‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫دوباره‬ ‫و‬ ‫خشک‬ ‫آرامي‬
‫نموناه‬ ‫تاپس‬
‫هاا‬
‫به‬
‫مدت‬
24
‫دما‬ ‫در‬ ‫آون‬ ‫در‬ ‫تاعت‬
‫ی‬
70
‫تاانت‬ ‫درجاه‬
‫ي‬
‫گاراد‬
‫و‬ ‫خشاک‬
‫گرديد‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫تپس‬
‫ظرف‬ ،‫نهايات‬ ‫در‬ ‫ی‬
‫یا‬
‫ت‬
‫نگهاد‬
‫ار‬
‫ی‬
‫آب‬
‫ن‬ ‫و‬ ‫تفاضال‬ ‫ا‬
‫ا‬ ‫پس‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫تانتريفیوژ‬ ‫ا‬ ‫پس‬
‫خشک‬
‫كاردن‬
‫اولیاه‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫بار‬ ‫تقسایم‬ ،
‫ضاربدر‬
100
( ‫شاد‬ ‫محاتاته‬
Dai et al., 2012
‫)ی‬
‫تعیاین‬ ‫جهات‬
‫افات‬
‫خونابه‬
‫ي‬
‫ک‬
‫ت‬ ‫گوشت‬ ‫ا‬ ‫قطعه‬
‫ی‬
‫نه‬
‫تاو‬
‫ي‬
‫ن‬
‫داده‬ ‫قارار‬ ‫كتاان‬ ‫پارچاه‬ ‫در‬ ‫و‬
‫پالتت‬ ‫پاكت‬ ‫در‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫نمونه‬ ‫تپس‬ ‫شدی‬
‫ی‬
‫ک‬
‫ي‬
‫و‬ ‫شد‬ ‫گذاشته‬
‫به‬
‫مادت‬
24
‫دما‬ ‫در‬ ‫تاعت‬
‫ی‬
‫تلس‬ ‫درجه‬ ‫چهار‬
‫ی‬
‫وس‬
،‫گرفات‬ ‫قرار‬
‫باه‬
‫طاوری‬
‫كاه‬
‫پالتت‬ ‫با‬ ‫گوشت‬
‫ی‬
‫ک‬
‫گ‬ ‫تپس‬ ‫نداشتی‬ ‫تماس‬
‫وشت‬
‫به‬
‫آراما‬
‫ي‬
‫پارچاه‬ ‫باه‬
‫تو‬ ‫دوباره‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫داده‬ ‫مالش‬
‫ي‬
‫ن‬
‫گرد‬
‫ي‬
‫د‬
‫اولیه‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫تفاضل‬ ‫ا‬ ‫خونابه‬ ‫افت‬ ‫ی‬
‫ضااربدر‬ ‫اولیااه‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫باار‬ ‫تقساایم‬ ‫نهااايي‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫و‬
100
‫شااد‬ ‫محاتااته‬
(
Christensen, 2003
‫ه‬ ‫اندا‬ ‫برای‬ ‫)ی‬
‫يا‬ ،‫پخات‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫افت‬ ‫گیری‬
‫ک‬
‫ت‬ ‫گوشت‬ ‫ا‬ ‫قطعه‬
‫ی‬
‫نه‬
‫ضخامت‬ ‫با‬
‫ي‬
‫ک‬
‫تانت‬
‫ي‬
‫متر‬
‫تاو‬ ‫مکعاب‬
‫ي‬
‫ن‬
‫و‬
‫باه‬
‫مدت‬
24
‫دما‬ ‫در‬ ‫تاعت‬
‫ی‬
‫تلس‬ ‫درجه‬ ‫چهار‬
‫ی‬
‫وس‬
‫نگهدار‬
‫ی‬
‫تاپس‬ ،‫شد‬
‫اه‬
‫ا‬‫ب‬
‫ادت‬
‫ا‬‫م‬
10
‫دق‬
‫ی‬
‫اه‬
‫ا‬‫ق‬
‫اا‬
‫ا‬‫دم‬ ‫در‬ )‫ارم‬
‫ا‬‫گ‬ ‫آب‬ ‫اام‬
‫ا‬‫حم‬ ‫ال‬
‫ا‬‫داخ‬ ‫در‬
‫ی‬
85
‫اه‬
‫ا‬‫درج‬
‫تلس‬
‫ی‬
‫وس‬
‫آخر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫داده‬ ‫قرار‬
‫تاو‬ ‫دوبااره‬ ‫و‬ ‫پاک‬ ‫كتان‬ ‫پارچه‬ ‫با‬
‫ي‬
‫ن‬
‫شد‬
‫ن‬ ‫و‬ ‫بار‬ ‫تقسایم‬ ‫نهايي‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫تفاضل‬ ‫ا‬ ‫نیز‬ ‫پخت‬ ‫افت‬ ‫ی‬
‫ضربدر‬ ‫اولیه‬
100
( ‫شد‬ ‫محاتته‬
Christensen, 2003
‫)ی‬
‫تع‬ ‫جهت‬
‫یی‬
‫ن‬
‫مالون‬
‫د‬
‫ی‬
‫آلده‬
‫ی‬
‫د‬
،
‫(گوشات‬ ‫شده‬ ‫چرخ‬ ‫گوشت‬ ‫گرم‬ ‫پنج‬
‫ت‬
‫ی‬
‫نه‬
‫با‬ )
45
‫م‬
‫ی‬
‫لا‬
‫ي‬
‫ل‬
‫ی‬
‫تار‬
‫تاال‬
‫ی‬
‫ن‬
9
/
0
‫توتا‬ ‫تاپس‬ ‫و‬ ‫مخلاوط‬ ‫درصاد‬
‫ادامه‬ ‫در‬ ،‫شد‬ ‫همگن‬ ‫ورتکس‬
‫باه‬
‫مادت‬
15
‫دق‬
‫ی‬
‫قاه‬
‫دور‬ ‫باا‬
g
2800
‫در‬
‫دما‬
‫ی‬
‫تلسا‬ ‫درجاه‬ ‫چهار‬
‫ی‬
‫وس‬
‫تاانتر‬
‫ي‬
‫ف‬
‫ی‬
‫وژ‬
‫بارا‬ ‫تاوپرناتانت‬ ‫و‬ ‫شاده‬
‫ی‬
‫تجز‬
‫ي‬
‫ه‬
‫وتحل‬
‫ی‬
‫ل‬
‫ب‬
‫ی‬
‫شتر‬
‫جمع‬
‫آور‬
‫ی‬
‫م‬ ‫دو‬ ‫تپس‬ ‫شدی‬
‫ی‬
‫ل‬
‫ي‬
‫ل‬
‫ی‬
‫تر‬
‫تاوپرناتانت‬ ‫ا‬
‫م‬ ‫اار‬
‫ا‬‫چه‬ ‫اه‬
‫ا‬‫ب‬ ‫را‬
‫ی‬
‫ا‬
‫ا‬‫ل‬
‫ي‬
‫ل‬
‫ی‬
‫ار‬
‫ا‬‫ت‬
‫ار‬
‫ا‬‫ت‬ ‫اتوک‬
‫ا‬‫ات‬ ‫اول‬
‫ا‬‫محل‬
‫ی‬
‫ات‬
‫ا‬‫كلروات‬
‫ی‬
‫ک‬
‫ا‬
‫ا‬‫ات‬
‫ی‬
‫د‬
/
‫ت‬
‫ی‬
‫وبارب‬
‫ی‬
‫تور‬
‫ا‬
‫ا‬‫ي‬
‫ک‬
‫ا‬
‫ا‬‫ات‬
‫ی‬
‫د‬
(
15
‫اد‬
‫ا‬‫درص‬
TCA (
‫جرم‬
‫ي‬
‫ا‬
‫ا‬‫حجم‬/
‫ي‬
‫و‬ )
375
/
0
‫درصد‬
TBA (
‫جرم‬
‫ي‬
‫حجم‬/
‫ي‬
‫در‬ )
25
/
0
‫ه‬ ‫موالر‬
‫یا‬
‫دروكلر‬
‫ي‬
‫ک‬
‫اتا‬
‫ی‬
‫د‬
‫و‬ )
100
‫م‬
‫ی‬
‫کرول‬
‫ی‬
‫ار‬
‫ا‬‫تا‬
‫ه‬
‫ی‬
‫ا‬
‫ا‬‫دروكسا‬
‫ي‬
‫ان‬
‫ی‬
‫اول‬
‫ا‬‫سا‬
‫بوت‬
‫ی‬
‫اه‬
‫ا‬‫لا‬
‫اده‬
‫ا‬‫شا‬
(
2
/
7
‫اد‬
‫ا‬‫درصا‬
‫جرم‬
‫ي‬
‫حجم‬/
‫ي‬
‫آب‬ ‫حماام‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شاده‬ ‫همگن‬ ‫ورتکس‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫افزوده‬ )
( ‫گرم‬
95
‫تانت‬ ‫درجه‬
‫ي‬
‫گراد‬
)
‫به‬
‫مدت‬
30
‫دق‬
‫ی‬
‫قه‬
‫به‬
‫ا‬ ‫منظور‬
‫ي‬
‫جااد‬
‫واكانش‬
‫رنگ‬
‫ي‬
‫م‬ ‫انکوبه‬
‫ي‬
‫گردد‬
‫نمونه‬ ‫ی‬
‫دما‬ ‫در‬ ‫ها‬
‫ی‬
‫تاپس‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫خنک‬ ‫اتاق‬
‫باه‬
‫مدت‬
15
‫دق‬
‫ی‬
‫قه‬
‫دور‬ ‫با‬
g
2800
‫تانتر‬
‫ي‬
‫ف‬
‫ی‬
‫وژ‬
‫گرد‬
‫ي‬
‫د‬
‫م‬ ‫ی‬
‫ی‬
‫زان‬
‫محلول‬ ‫جذب‬
‫موج‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫توپرناتانت‬
532
‫مقابل‬ ‫در‬ ‫نانومتر‬
‫ي‬
‫ک‬
‫حااو‬ ‫بالنک‬
‫ی‬
‫دو‬
‫م‬
‫ی‬
‫ل‬
‫ي‬
‫ل‬
‫ی‬
‫تر‬
‫تال‬ ‫محلول‬
‫ی‬
‫ن‬
9
/
0
‫م‬ ‫چهار‬ ‫و‬ ‫درصد‬
‫ی‬
‫ل‬
‫ي‬
‫ل‬
‫ی‬
‫تار‬
‫اتات‬ ‫محلاول‬
‫وک‬
‫تر‬
‫ی‬
‫كلرواتت‬
‫ی‬
‫ک‬
‫ات‬
‫ی‬
‫د‬
‫ت‬ /
‫ی‬
‫وبارب‬
‫ی‬
‫تور‬
‫ي‬
‫ک‬
‫اتا‬
‫ی‬
‫د‬
‫انادا‬
‫ه‬
‫گ‬
‫یا‬
‫ر‬
‫ی‬
‫نتاا‬ ‫شادی‬
‫ي‬
‫ج‬
‫نموناه‬ ‫ا‬ ‫حاصل‬
‫برابار‬ ‫در‬ ‫هاا‬
‫يا‬
‫ک‬
‫منحنا‬
‫ي‬
‫ته‬ ‫اتاتاندارد‬
‫یا‬
‫ه‬
‫باا‬ ‫شاده‬
‫غلظت‬
‫هاا‬
‫ی‬
‫معارف‬
3،3،1،1
‫تترااتئوكسا‬
‫ي‬
‫پروپاان‬
‫م‬ ‫شادی‬ ‫رتام‬
‫یا‬
‫زان‬
‫مالون‬
‫د‬
‫ی‬
‫آلده‬
‫ی‬
‫د‬
‫به‬
‫م‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫نانومول‬ ‫صورت‬
‫ی‬
‫ل‬
‫ي‬
‫گرم‬
‫پروتئ‬
‫ی‬
‫ن‬
‫ب‬
‫یا‬
‫ان‬
‫شاد‬
(
Ahn et al., 1998
‫)ی‬
‫هر‬
‫ي‬
‫ک‬
‫ا‬
‫دوره‬
‫ها‬
‫ی‬
‫آغا‬
‫ي‬
‫ن‬
(
1
-
10
‫گ‬ ‫رو‬
‫ي‬
)
،
‫رشد‬
(
11
-
25
‫گ‬ ‫رو‬
‫ي‬
)
‫و‬
‫كل‬
‫دوره‬
(
26
-
42
‫گ‬ ‫رو‬
‫ي‬
‫آرا‬ ‫با‬ )
‫ي‬
‫ش‬
‫فاكتور‬
‫يا‬
‫ل‬
2
×
2
‫در‬
‫طارح‬ ‫قالاب‬
‫تصادف‬ ً‫ال‬‫كام‬
‫ي‬
‫نرم‬ ‫ا‬ ‫اتتفاده‬ ‫با‬
‫افزار‬
SAS
‫نسخه‬
4
/
9
(
2013
)
‫روياه‬ ‫و‬
‫اي‬
‫ا‬‫خط‬
GLM
‫تجز‬ ‫اورد‬
‫ا‬‫م‬
‫ا‬
‫ا‬‫ي‬
‫ه‬
‫اار‬
‫ا‬‫آم‬
‫ی‬
‫و‬ ‫اد‬
‫ا‬‫گرفتن‬ ‫ارار‬
‫ا‬‫ق‬
‫ات‬
‫ا‬‫جه‬
‫مقا‬
‫ي‬
‫اه‬
‫ا‬‫س‬
‫م‬
‫ی‬
‫انگ‬
‫ی‬
‫ن‬
‫ها‬
‫توك‬ ‫مون‬ ‫آ‬ ‫ا‬
‫ي‬
‫آمار‬ ‫تطح‬ ‫در‬
‫ی‬
‫پنج‬
‫شدی‬ ‫اتتفاده‬ ‫درصد‬
‫نتايج‬
‫بحث‬ ‫و‬
‫اثر‬
‫آويشان‬ ‫افازودن‬ ‫و‬ ‫گله‬ ‫تراكم‬
‫دوره‬ ‫خاوراک‬ ‫مصارف‬ ‫بار‬
‫هاای‬
‫جدول‬ ‫در‬ ‫دوره‬ ‫كل‬ ‫و‬ ‫پرورش‬ ‫مختل‬
2
‫اتتی‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ،
‫دوره‬ ‫در‬
‫باه‬ ‫خاوراک‬ ‫مصارف‬ ،‫گلاه‬ ‫تاراكم‬ ‫افزايش‬ ‫با‬ ‫ين‬ ‫آغا‬
‫معناي‬ ‫طاور‬
‫داری‬
،‫يافت‬ ‫افزايش‬
‫ّا‬‫م‬‫ا‬
‫دوره‬ ‫كل‬ ‫و‬ ‫پاياني‬ ،‫رشد‬ ‫دوره‬ ‫در‬
،‫گله‬ ‫تراكم‬ ‫افزايش‬ ،
‫خوراک‬ ‫مصرف‬ ‫كاهش‬ ‫به‬ ‫منجر‬
‫شد‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫منجار‬ ‫آويشن‬ ‫افزودن‬
‫خوراک‬ ‫مصرف‬ ‫افزايش‬ ‫به‬
‫دوره‬ ‫در‬
‫دوره‬ ‫كال‬ ‫و‬ ‫پايااني‬ ،‫رشد‬ ‫های‬
‫شاد‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫در‬ ‫خوراک‬ ‫مصرف‬ ‫بر‬ ‫تیمارها‬ ‫متقابل‬ ‫اثر‬
‫دوره‬
‫پاياني‬
‫كل‬ ‫و‬
‫معني‬ ‫دوره‬
،‫بود‬ ‫دار‬
‫به‬
‫طو‬
‫ری‬
‫كه‬
‫تیماار‬ ‫در‬ ‫خاوراک‬ ‫مصارف‬ ‫بیشاترين‬
9
‫قطعه‬
‫تیماار‬ ‫در‬ ‫خاوراک‬ ‫مصارف‬ ‫كمترين‬ ‫و‬ ‫آويشن‬ ‫با‬ ‫ای‬
18
‫قطعاه‬
‫ای‬
‫شد‬ ‫مشاهده‬ ‫آويشن‬ ‫بدون‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫جدول‬ ‫در‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫افزايش‬ ‫بر‬ ‫مختل‬ ‫تیمارهای‬ ‫اثر‬
3
‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ،
‫در‬ ‫اتتی‬
‫ين‬ ‫آغا‬ ‫دوره‬
،‫شد‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫افزايش‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫گله‬ ‫تراكم‬ ‫افزايش‬
‫ّا‬‫م‬‫ا‬
‫ر‬ ‫دوره‬ ‫در‬
‫ن‬ ‫و‬ ‫افازايش‬ ،‫پرناده‬ ‫تعداد‬ ‫افزايش‬ ‫با‬ ‫دوره‬ ‫كل‬ ‫و‬ ‫پاياني‬ ،‫شد‬
‫يافت‬ ‫كاهش‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫دوره‬ ‫در‬ ‫آويشن‬ ‫افزودن‬
‫و‬ ‫پايااني‬ ،‫رشاد‬ ‫های‬
‫شد‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫افزايش‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫دوره‬ ‫كل‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫بار‬ ‫تیمارهاا‬ ‫متقابل‬ ‫اثر‬

7. ،‫همکاران‬ ‫و‬ ‫آسمان‬ ‫بحر‬ ‫کریمی‬
‫تأثیر‬
‫آویشن‬
‫خشک‬
‫شده‬
‫بر‬
،‫عملکرد‬
‫متابولیت‬
‫های‬
...
357
‫ن‬ ‫و‬ ‫ازايش‬
‫ا‬‫اف‬
‫دوره‬ ‫در‬
‫دوره‬ ‫ال‬
‫ا‬‫ك‬ ‫و‬ ‫ااني‬
‫ا‬‫پاي‬ ،‫اد‬
‫ا‬‫رش‬ ‫اای‬
‫ا‬‫ه‬
‫اي‬
‫ا‬‫معن‬
،‫اود‬
‫ا‬‫ب‬ ‫دار‬
‫به‬
‫طوری‬
‫كه‬
‫اف‬ ‫بیشترين‬
‫تیماار‬ ‫در‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫زايش‬
9
‫قطعاه‬
‫و‬ ‫آويشان‬ ‫باا‬ ‫ای‬
‫تیمار‬ ‫در‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫افزايش‬ ‫كمترين‬
18
‫قطعه‬
‫شاد‬ ‫مشاهده‬ ‫آويشن‬ ‫بدون‬ ‫ای‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫جدول‬ ‫در‬ ‫خوراک‬ ‫تتديل‬ ‫ضريب‬ ‫بر‬ ‫مختل‬ ‫تیمارهای‬ ‫اثر‬
4
‫نشان‬ ،
‫كه‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫نتايج‬ ‫اتتی‬ ‫شده‬ ‫داده‬
‫افزايش‬ ‫با‬
‫تتديل‬ ‫ضريب‬ ،‫گله‬ ‫تراكم‬
‫خوراک‬
‫دوره‬ ‫در‬
‫پاياني‬ ،‫رشد‬ ‫های‬
‫دوره‬ ‫كل‬ ‫و‬
‫يافت‬ ‫افزايش‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫ّا‬‫م‬‫ا‬
‫ايان‬ ‫در‬ ‫خاوراک‬ ‫تتاديل‬ ‫ضاريب‬ ‫كااهش‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫آويشن‬ ‫افزودن‬
‫دوره‬
‫شد‬ ‫ها‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫در‬ ‫خوراک‬ ‫تتديل‬ ‫ضريب‬ ‫بر‬ ‫تیمارها‬ ‫متقابل‬ ‫اثر‬
‫دوره‬
‫دوره‬ ‫كل‬ ‫و‬ ‫پاياني‬
‫معني‬
،‫بود‬ ‫دار‬
‫باه‬
‫طاوری‬
‫كاه‬
‫ضاريب‬ ‫كمتارين‬
‫گاروه‬ ‫به‬ ‫متعل‬ ‫خوراک‬ ‫تتديل‬
9
‫قطعاه‬
‫شاده‬ ‫تغذياه‬ ‫ای‬
‫و‬ ‫آويشان‬ ‫باا‬
‫تیمار‬ ‫به‬ ‫متعل‬ ‫آن‬ ‫بیشترين‬
18
‫قطعه‬
‫باود‬ ‫آويشان‬ ‫بادون‬ ‫جیاره‬ ‫با‬ ‫ای‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫جوجه‬ ،‫طیور‬ ‫صنعت‬ ‫در‬
‫باه‬ ‫گوشاتي‬ ‫هاای‬
‫معارض‬ ‫در‬ ‫ماداوم‬ ‫طاور‬
‫و‬ ‫تخت‬ ‫شراي‬
‫تنش‬
‫باه‬ ،‫دارناد‬ ‫قارار‬ ‫خاود‬ ‫رشاد‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫ا‬
‫خصاوص‬
‫هنگام‬
‫ي‬
‫كه‬
‫آن‬
‫ها‬
‫يابناد‬ ‫پارورش‬ ‫بااال‬ ‫تاراكم‬ ‫تحت‬
(
.,
et al
Cengiz
2015
‫باالی‬ ‫تراكم‬ ‫كه‬ ‫اتت‬ ‫آن‬ ‫ا‬ ‫حاكي‬ ‫مطالعه‬ ‫يک‬ ‫ا‬ ‫حاصل‬ ‫نتايج‬ ‫)ی‬
( ‫گله‬
18
،‫مترمربع‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫پرنده‬ ‫قطعه‬
45
‫نساتت‬ )‫مترمرباع‬ ‫در‬ ‫كیلوگرم‬
( ‫پايین‬ ‫تراكم‬ ‫به‬
15
،‫مترمرباع‬ ‫هار‬ ‫در‬ ‫پرناده‬ ‫قطعه‬
5
/
37
‫در‬ ‫كیلاوگرم‬
‫رو‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫افزايش‬ ‫میانگین‬ ‫كاهش‬ ،‫بدن‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫كاهش‬ ‫تتب‬ )‫مترمربع‬
،‫انه‬
‫تتاديل‬ ‫ضاريب‬ ‫افازايش‬ ‫و‬ ‫اناه‬ ‫رو‬ ‫خاوراک‬ ‫مصارف‬ ‫میاانگین‬ ‫كاهش‬
‫جوجه‬ ‫خوراک‬
( ‫شاد‬ ‫گوشتي‬ ‫های‬
Li et al., 2019
‫شاده‬ ‫داده‬ ‫نشاان‬ ‫)ی‬
( ‫پرورش‬ ‫باالی‬ ‫تراكم‬ ‫كه‬ ‫اتت‬
20
‫باه‬ ‫نستت‬ )‫تکرار‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫پرنده‬ ‫قطعه‬
( ‫پايین‬ ‫تراكم‬
15
‫مصارف‬ ‫كااهش‬ ‫تاتب‬ )‫تکارار‬ ‫هار‬ ‫در‬ ‫پرناده‬ ‫قطعه‬
‫خو‬
‫جوجاه‬ ‫خاوراک‬ ‫تتاديل‬ ‫ضاريب‬ ‫افازايش‬ ‫و‬ ‫بادن‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫راک‬
‫هاای‬
( ‫شد‬ ‫گوشتي‬
., 2021
et al
Kamel
‫ن‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫خاوراک‬ ‫مصارف‬ ‫كاهش‬ ‫)ی‬
‫جوجه‬ ‫در‬ ‫بدن‬
( ‫بااال‬ ‫تراكم‬ ‫تحت‬ ‫يافته‬ ‫پرورش‬ ‫گوشتي‬ ‫های‬
12
‫قطعاه‬
‫هار‬ ‫در‬ ‫پرناده‬ ‫قطعاه‬ ‫(نه‬ ‫پايین‬ ‫تراكم‬ ‫با‬ ‫مقايسه‬ ‫در‬ )‫قفس‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫پرنده‬
)‫قفس‬
( ‫اتات‬ ‫شاده‬ ‫گازارش‬
., 2019
et al
Wu
‫گازارش‬ ‫محققاین‬ ‫)ی‬
( ‫پرورش‬ ‫باالی‬ ‫تراكم‬ ‫كه‬ ‫كردند‬
20
‫در‬ )‫مترمرباع‬ ‫هار‬ ‫در‬ ‫پرناده‬ ‫قطعه‬
( ‫پايین‬ ‫تراكم‬ ‫با‬ ‫مقايسه‬
10
‫كااهش‬ ‫تاتب‬ )‫مترمربع‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫پرنده‬ ‫قطعه‬
‫خااوراک‬ ‫تتااديل‬ ‫ضااريب‬ ‫افاازايش‬ ‫و‬ ‫باادن‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫خااوراک‬ ‫مصاارف‬
‫جوجاه‬
‫گوشاتي‬ ‫هاای‬
‫شاد‬
(
., 2015
et al
Cengiz
‫)ی‬
‫محققاین‬ ‫ايان‬
‫كه‬ ‫دريافتند‬
‫دتترت‬
‫ي‬
‫ف‬
‫ی‬
‫ز‬
‫ي‬
‫ک‬
‫ي‬
‫جوجه‬
‫ها‬
‫ی‬
‫گوشت‬
‫ي‬
‫به‬
‫دان‬
‫خوری‬
‫آب‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫خورها‬
‫ی‬
‫نیپل‬
‫افزا‬ ‫با‬
‫ي‬
‫ش‬
‫تراكم‬
‫پرورش‬
‫كاهش‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫محدود‬
‫م‬ ‫خوراک‬ ‫مصرف‬
‫ي‬
‫شاود‬
(
., 2015
et al
Cengiz
)
‫ی‬
‫عملکارد‬ ‫كااهش‬
‫تراكم‬ ‫ا‬ ‫ناشي‬
‫باال‬
‫گله‬ ‫ی‬
‫م‬
‫ي‬
‫متعادد‬ ‫عوامال‬ ‫به‬ ‫تواند‬
‫ی‬
‫باشاد‬ ‫مارتت‬
‫ی‬
‫ي‬
‫ک‬
‫ي‬
‫كل‬ ‫عوامل‬ ‫ا‬
‫ی‬
‫د‬
‫ی‬
‫دما‬
‫ی‬
‫باال‬
‫ی‬
‫محا‬
‫ی‬
‫محا‬ ‫در‬
‫ی‬
‫پارورش‬
‫پرناده‬
‫اتتی‬
‫شرا‬
‫ي‬
‫پرورش‬ ‫باال‬ ‫تراكم‬
‫جر‬
‫ي‬
‫ان‬
‫كااهش‬ ‫پرناده‬ ‫تطح‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫هوا‬
‫م‬
‫ي‬
‫نت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫دهد‬
‫ی‬
‫جه‬
،
‫م‬ ‫كاهش‬ ‫هوا‬ ‫به‬ ‫بدن‬ ‫حرارت‬ ‫اتالف‬
‫ي‬
‫ي‬
‫ابد‬
‫عوامال‬ ‫ی‬
‫د‬
‫ي‬
‫گر‬
‫ی‬
‫كنناد‬ ‫كماک‬ ‫عملکرد‬ ‫كاهش‬ ‫به‬ ‫اتت‬ ‫ممکن‬ ‫كه‬
،
: ‫ا‬ ‫عتارتناد‬
‫ك‬
‫ی‬
‫ف‬
‫ی‬
‫ت‬
‫پا‬
‫يی‬
‫ن‬
‫هوا‬
‫به‬
‫دل‬
‫یا‬
‫ل‬
‫افازا‬ ،‫هاوا‬ ‫نامناتاب‬ ‫تتاادل‬
‫ي‬
‫ش‬
‫آمون‬
‫یا‬
‫اک‬
‫و‬
‫دتترت‬ ‫كاهش‬
‫ي‬
‫آب‬ ‫و‬ ‫غذا‬ ‫به‬
(
Feddes et al., 2002
‫)ی‬
‫جوجاه‬
‫هاا‬
‫ی‬
‫گوشت‬
‫ي‬
‫كه‬
‫دما‬ ‫تحت‬
‫ی‬
‫باال‬
‫ی‬
‫مح‬
‫ی‬
‫ك‬ ‫و‬
‫ی‬
‫ف‬
‫ی‬
‫ت‬
‫هاوا‬
‫ی‬
‫رشاد‬ ‫نامناتاب‬
‫م‬
‫ي‬
‫كنن‬
‫دچار‬ ‫اتت‬ ‫ممکن‬ ،‫د‬
‫تنش‬
‫حرارت‬
‫ي‬
‫ا‬ ‫كه‬ ‫شوند‬
‫ي‬
‫ن‬
‫مصارف‬ ‫بر‬ ‫امر‬
‫م‬ ،‫خوراک‬
‫ی‬
‫زان‬
‫قابل‬ ،‫رشد‬
‫ی‬
‫ت‬
‫جوجه‬
‫كش‬
‫ي‬
‫مرگ‬ ،
‫وم‬
‫یر‬
‫پرندگان‬ ‫تالمت‬ ‫و‬
‫تأث‬
‫ی‬
‫ر‬
‫منف‬
‫ي‬
‫م‬
‫ي‬
‫گذارد‬
(
., 2010
et al
Sohail
‫)ی‬
( ‫آويشان‬ ‫اتاانس‬ ‫كاه‬ ‫دريافتناد‬ ‫پژوهشگران‬
5
/
0
‫در‬ ‫گارم‬ ‫ياک‬ ‫و‬
‫بهتود‬ ‫تتب‬ )‫كیلوگرم‬
‫كااهش‬ ‫و‬ ‫خاوراک‬ ‫مصارف‬ ‫و‬ ‫بدن‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫افزايش‬
‫جوجه‬ ‫خوراک‬ ‫تتديل‬ ‫ضريب‬
‫در‬ ‫گوشتي‬ ‫های‬
22
‫تا‬
42
‫كال‬ ‫و‬ ‫گاي‬ ‫رو‬
‫تا‬ ‫يک‬ ‫تن‬ ‫در‬ ‫خوراک‬ ‫مصرف‬ ‫ّا‬‫م‬‫ا‬ ،‫شد‬ ‫پرورش‬ ‫دوره‬
21
‫نستت‬ ‫گي‬ ‫رو‬
( ‫يافات‬ ‫كااهش‬ ‫شاهد‬ ‫گروه‬ ‫به‬
., 2017
et al
Pournazari
‫)ی‬
‫گازارش‬
‫مکمل‬ ‫مخلوط‬ ‫اتت‬ ‫شده‬
( ‫كارواكرول‬ ‫و‬ ‫تیمول‬
250
)‫كیلاوگرم‬ ‫در‬ ‫گرم‬
‫جوجه‬ ‫جیره‬ ‫در‬
‫افازايش‬ ‫و‬ ‫خاوراک‬ ‫مصرف‬ ‫افزايش‬ ‫تتب‬ ‫گوشتي‬ ‫های‬
‫خاوراک‬ ‫تتديل‬ ‫ضريب‬ ‫بر‬ ‫تأثیری‬ ‫ّا‬‫م‬‫ا‬ ،‫شد‬ ‫شاهد‬ ‫با‬ ‫مقايسه‬ ‫در‬ ‫بدن‬ ‫ن‬ ‫و‬
( ‫نداشات‬
Akyurek and Yel, 2011
‫)ی‬
‫تاطوح‬ ‫در‬ ‫عملکارد‬ ‫بهتاود‬
‫باال‬
‫ی‬
‫آ‬ ‫اتانس‬ ‫مصرف‬
‫ويشن‬
‫م‬
‫ي‬
‫به‬ ‫تواند‬
‫دل‬
‫ی‬
‫ل‬
‫آنت‬ ‫خواص‬
‫ي‬
‫اكسا‬
‫ی‬
‫دان‬
‫ي‬
‫و‬
‫اجزا‬
‫ی‬
‫فنول‬
‫ي‬
‫اتانس‬
‫ب‬ ‫عوامال‬ ‫اثارات‬ ‫كاه‬ ‫باشاد‬
‫ی‬
‫ماار‬
‫ی‬
‫رو‬ ‫بار‬ ‫را‬ ‫ا‬
‫ی‬
‫ت‬
‫ی‬
‫ستم‬
‫ات‬ ‫جذب‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫كاهش‬ ‫روده‬
‫ی‬
‫دها‬
‫ی‬
‫آم‬
‫ی‬
‫نه‬
‫ما‬ ‫كماک‬
‫ي‬
‫كناد‬
‫ی‬
‫آويشن‬ ‫اتانس‬
‫نه‬
‫ات‬ ‫جذب‬ ‫به‬ ‫تنها‬
‫ی‬
‫دها‬
‫ی‬
‫آم‬
‫ی‬
‫نه‬
‫ما‬ ‫كمک‬
‫ي‬
‫كناد‬
،
‫بلکاه‬
‫افزا‬ ‫باعث‬
‫ي‬
‫ش‬
‫آنز‬ ‫ترشح‬
‫ي‬
‫م‬
‫ها‬
‫ی‬
‫گوارش‬
‫ي‬
‫م‬
‫ي‬
‫شود‬
‫ما‬ ‫بهتود‬ ‫را‬ ‫رشد‬ ‫كه‬
‫ي‬
‫بخشد‬
(
Lee et al., 2003
‫)ی‬
‫اتاانس‬ ‫مختلا‬ ‫تاطوح‬ ‫اثار‬ ‫محققاین‬
،‫(صفر‬ ‫آويشن‬
10
/
0
،
15
/
0
‫و‬
20
/
0
‫میلي‬
‫عملکارد‬ ‫بار‬ ‫را‬ )‫لیتار‬ ‫در‬ ‫لیتار‬
‫جوجه‬ ‫رشد‬
‫آويشان‬ ‫اتاانس‬ ‫كاه‬ ‫دريافتند‬ ‫و‬ ‫كردند‬ ‫بررتي‬ ‫گوشتي‬ ‫های‬
‫ك‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫افزايش‬ ‫و‬ ‫خوراک‬ ‫مصرف‬ ‫افزايش‬ ‫تتب‬
‫تتاديل‬ ‫ضريب‬ ‫اهش‬
‫دوره‬ ‫در‬ ‫خوراک‬
( ‫شد‬ ‫پرورش‬ ‫مختل‬ ‫های‬
., 2014
et al
Saki
‫بیان‬ ‫و‬ )
‫كه‬ ‫كردند‬
‫تحر‬ ‫اثر‬
‫ي‬
‫ک‬
‫ي‬
‫گ‬ ‫محصوالت‬
‫ی‬
‫اه‬
‫ي‬
‫دل‬ ‫هضم‬ ‫و‬ ‫رشد‬ ‫بر‬
‫ی‬
‫ل‬
‫اصال‬
‫ي‬
‫ا‬
‫ي‬
‫ن‬
‫نتا‬
‫ي‬
‫ج‬
‫بنابرا‬ ،‫اتت‬
‫ي‬
‫ن‬
‫روغن‬
‫ها‬
‫ی‬
‫اتا‬
‫ن‬
‫س‬
‫ي‬
‫اجازا‬ ‫و‬
‫ی‬
‫مشات‬ ‫مارتت‬
‫آو‬ ‫ا‬ ‫شده‬
‫ي‬
‫شن‬
‫به‬
‫برا‬ ‫گسترده‬ ‫طور‬
‫ی‬
‫ا‬ ‫اثر‬
‫تحر‬ ‫و‬ ‫شتهاآور‬
‫يا‬
‫ک‬
‫بار‬ ‫كنناده‬
‫م‬ ‫قرار‬ ‫اتتفاده‬ ‫مورد‬ ‫هضم‬
‫ي‬
‫گ‬
‫ی‬
‫رند‬
‫ی‬
‫آويشان‬ ‫گیااه‬ ‫در‬ ‫موجاود‬ ‫تركیتاات‬
‫تتب‬
‫تحر‬
‫ي‬
‫ک‬
‫تول‬
‫ی‬
‫د‬
‫درون‬ ‫ترشحات‬
‫كوچ‬ ‫روده‬ ‫مخاط‬ ‫در‬ ‫ا‬
‫ک‬
‫پانکراس‬ ،
‫م‬ ‫كتد‬ ‫و‬
‫ي‬
‫شو‬
‫ن‬
‫نت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫د‬
‫ی‬
‫جه‬
،
‫ما‬ ‫كمک‬ ‫غذا‬ ‫هضم‬ ‫به‬
‫ي‬
‫كناد‬
(
Cross et
al., 2007
‫)ی‬
‫تط‬ ،‫مايشي‬ ‫آ‬ ‫در‬
،‫(صافر‬ ‫آويشن‬ ‫اتانس‬ ‫مختل‬ ‫وح‬
100
،
200
‫و‬
300
‫میلي‬
‫و‬ ‫بادن‬ ‫نده‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫بهتود‬ ‫تتب‬ )‫جیره‬ ‫كیلوگرم‬ ‫در‬ ‫گرم‬
‫جوجه‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫افزايش‬
،‫شاد‬ ‫پارورش‬ ‫ششم‬ ‫و‬ ‫پنجم‬ ‫هفته‬ ‫در‬ ‫گوشتي‬ ‫های‬
‫بهتود‬ ‫اين‬
‫به‬ ‫اتت‬ ‫ممکن‬
‫دل‬
‫ی‬
‫ل‬
‫اجزای‬
‫ت‬ ‫فعال‬
‫ی‬
‫مول‬
‫موجود‬ ‫كارواكرول‬ ‫و‬
‫ا‬ ‫در‬
‫ي‬
‫ن‬
‫گ‬
‫ی‬
‫اه‬
‫عالوه‬ ‫كه‬ ‫باشد‬
‫فعال‬ ‫بر‬
‫یا‬
‫ت‬
‫م‬ ‫ضاد‬
‫ی‬
‫کروبا‬
‫ي‬
‫آن‬
‫برابار‬ ‫در‬ ‫هاا‬
‫باكتر‬
‫ی‬
‫ها‬
‫ی‬
‫به‬ ‫روده‬ ‫در‬ ‫موجود‬
‫تحر‬ ‫عوامل‬ ‫عنوان‬
‫يا‬
‫ک‬
‫در‬ ‫هضام‬ ‫كنناده‬
‫گرفته‬ ‫نظر‬
‫مي‬
( ‫شوند‬
Wade et al., 2018
‫ديگر‬ ‫محققین‬ ،‫همچنین‬ ‫)ی‬
‫روغان‬ ‫كیلاوگرم‬ ‫در‬ ‫گارم‬ ‫ياک‬ ‫مصرف‬ ‫با‬ ‫خوراک‬ ‫تتديل‬ ‫ضريب‬ ‫بهتود‬
‫جوجه‬ ‫توت‬ ‫آويشن‬
‫تحا‬ ‫يافته‬ ‫پرورش‬ ‫گوشتي‬ ‫های‬
‫را‬ ‫گارم‬ ‫هاوای‬ ‫ت‬
‫كاهش‬
‫جمعیت‬
‫میکروبي‬
‫بیماری‬
‫ا‬
‫نت‬ ‫در‬ ‫و‬
‫ی‬
‫جه‬
،
‫مح‬ ‫بهتود‬
‫ی‬
‫و‬ ‫روده‬
‫ي‬
‫ا‬
‫افزا‬
‫ي‬
‫ش‬
‫قابل‬
‫ی‬
‫ت‬
‫مغذ‬ ‫مواد‬ ‫هضم‬
‫ی‬
( ‫كردند‬ ‫بیان‬
., 2017
et al
Attia
‫)ی‬

8. 358
‫جلد‬ ‫ایران‬ ‫دامی‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
15
‫شماره‬ ،
3
،
‫پاییز‬
1402
‫جدول‬
2
-
‫و‬ ‫آويشن‬ ‫پودر‬ ،‫گله‬ ‫تراكم‬ ‫اثر‬
‫برهم‬
‫كنش‬
‫آن‬
‫ها‬
‫در‬ ‫(گرم‬ ‫خوراک‬ ‫مصرف‬ ‫بر‬
‫دوره‬
‫جوجه‬ )
‫های‬
‫گوشتي‬
Table 2- The effects of stocking density and Thyme powder and interaction on feed intake (g/period) of broilers
‫تیمارها‬
Treatments
( ‫ين‬ ‫آغا‬ ‫دوره‬
1
-
10
)‫گي‬ ‫رو‬
Starter
(1-10 days)
( ‫رشد‬ ‫دوره‬
25
-
11
)‫گي‬ ‫رو‬
Grower
(11-25 days)
( ‫پاياني‬ ‫دوره‬
40
-
26
)‫گي‬ ‫رو‬
Finisher
(26-40 days)
( ‫دوره‬ ‫كل‬
42
-
1
)‫گي‬ ‫رو‬
Whole period
(1-42 days)
)‫مترمربع‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫(پرنده‬ ‫گله‬ ‫تراكم‬
Stocking density (SD) (birds/m2)
9 185.21b
1281.55a
2830.62a a
4297.39
18
‫میانگین‬ ‫اتتاندارد‬ ‫انحراف‬ 201.11a
1211.97b
2642.77b b
4055.86
SEM
‫معنيداری‬ ‫احتمال‬ ‫تطح‬ 3.65 4.96 25.74 29.27
P-value 0.009 0.0001 0.0002 0.0001
)‫(درصد‬ ‫آويشن‬
Thyme (%)
0 194.55 b
1232.85 b
2677.08 b
4104.47
1
‫میانگین‬ ‫اتتاندارد‬ ‫انحراف‬ 191.77 a
1260.69 a
2796.32 a
4248.77
SEM
‫معنيداری‬ ‫احتمال‬ ‫تطح‬ 3.65 4.96 25.74 29.27
P-value 0.60 0.002 0.007 0.004
‫آويشن‬ × ‫تراكم‬
SD × Thyme
9 × 0 183.75 1261.39 a
2825.69 ab
4270.83
9 × 1 186.66 1301.72 a
2835.55 a
4323.93
18 × 0 205.35 1204.30 c
2528.47 c
3938.12
18 × 1
‫میانگین‬ ‫اتتاندارد‬ ‫انحراف‬ 196.87 1219.65 b
2757.08 b
4173.61
SEM
‫معنيداری‬ ‫احتمال‬ ‫تطح‬ 5.16 7.03 36.40 41.39
P-value 0.29 0.10 0.01 0.04
c
-
a
‫میانگین‬
‫معني‬ ‫اختالف‬ ،‫متفاوت‬ ‫حروف‬ ‫با‬ ‫تتون‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫عامل‬ ‫هر‬ ‫های‬
‫دارند‬ ‫داری‬
(
05
/
0
P<
‫)ی‬
a-b
Means within the same column with uncommon superscript differ significantly (P<0.05).
‫تأثیر‬
‫تیمارهای‬
‫م‬ ‫آ‬
‫ايشي‬
‫بر‬
‫متابولیت‬
‫های‬
‫خوني‬
‫در‬
‫جدول‬
5
،
‫ه‬ ‫ارا‬
‫شده‬
‫اتت‬
‫ی‬
‫همان‬
‫مي‬ ‫مشاهده‬ ‫كه‬ ‫طور‬
‫شود‬
،
‫اثر‬
‫تراكم‬
‫گلاه‬
‫بار‬
،‫گلاوكز‬
‫غلظت‬
‫آنزيم‬
‫گلوتاتیون‬
، ‫پراكسیدا‬
‫درصد‬
‫هتروفیل‬
‫و‬
‫لنفوتیت‬
‫و‬
‫نستت‬
‫هتروفیل‬
‫به‬
‫لنفوتیت‬
‫خون‬
‫معني‬
‫دار‬
‫بود‬
(
05
/
0
P<
)
،
‫ّا‬‫م‬‫ا‬
‫بار‬
،‫كلساترول‬
‫تری‬
‫گلیسريد‬
‫و‬
‫گلتول‬
‫تفید‬
‫خاون‬
‫معناي‬
‫دار‬
‫نتاود‬
(
05
/
0
P>
)
‫ی‬
‫گلاوكز‬
،‫خون‬
‫درصد‬
‫هتروفیل‬
‫و‬
‫نستت‬
‫هتروفیل‬
‫به‬
‫لنفوتیت‬
‫با‬
‫افزايش‬
‫تاراكم‬
‫گله‬
‫افزايش‬
،‫يافت‬
‫ّا‬‫م‬‫ا‬
‫غلظت‬
‫آنزيم‬
‫و‬
‫درصد‬
‫لنفوتایت‬
‫خاون‬
‫كااهش‬
‫يافت‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫افزودن‬
‫آويشن‬
‫منجار‬
‫باه‬
‫كااهش‬
‫گلاوكز‬
‫و‬
‫نساتت‬
‫هتروفیل‬
‫باه‬
‫و‬ ‫لنفوتایت‬
‫افازايش‬
‫گلوتااتیون‬
‫پراكسایدا‬
‫خاون‬
‫شاد‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫همچنین‬
‫افزودن‬
‫آويشن‬
‫میزان‬
‫گلتول‬
‫های‬
‫تفید‬
‫و‬
‫درصاد‬
‫لنفوتیت‬
‫خون‬
‫را‬
‫افزايش‬
‫و‬
‫درصد‬
‫هتروفیل‬
‫را‬
‫كااهش‬
‫داد‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫اثر‬
‫متقابل‬
‫تیمارها‬
‫بر‬
‫متابولیت‬
‫های‬
‫خوني‬
‫معني‬
‫دار‬
‫نتود‬
(
05
/
0
P>
)
‫ی‬
‫پارامترها‬
‫ی‬
‫مع‬ ‫خون‬
‫ی‬
‫ار‬
‫خوب‬
‫ي‬
‫برا‬
‫ی‬
‫تالمت‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫قضاوت‬
‫يا‬
‫ک‬
‫ح‬
‫ی‬
‫وان‬
‫به‬ ‫و‬ ‫اتت‬
‫گ‬ ‫طور‬
‫سترده‬
‫ا‬
‫ی‬
‫به‬
‫شاخص‬ ‫عنوان‬
‫ها‬
‫ی‬
‫وضاع‬ ‫مهام‬
‫ی‬
‫ت‬
‫تغذ‬
‫ي‬
‫ه‬
‫ا‬
‫ی‬
‫ف‬ ‫و‬
‫ی‬
‫ز‬
‫ي‬
‫ولوژ‬
‫ي‬
‫ک‬
‫ي‬
‫ح‬ ‫و‬ ‫پرندگان‬
‫ی‬
‫وانات‬
‫ما‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬
‫ي‬
‫شاو‬
‫ن‬
‫د‬
‫ی‬
‫محققین‬
‫اثر‬
‫تراكم‬
‫های‬
‫مختل‬
(
‫پنج‬
‫و‬
‫هفت‬
‫پرنده‬
‫در‬
‫هر‬
‫قفس‬
‫با‬
‫ابعاد‬
45
×
40
‫تانتي‬
‫متر‬
)
‫را‬
‫بر‬
‫متابولیت‬
‫های‬
‫خون‬
‫مرغ‬
‫های‬
‫تخم‬
‫گذار‬
‫بررتي‬
‫و‬
‫دريافتند‬
‫كه‬
‫تراكم‬
‫هفت‬
‫پرنده‬
‫نستت‬
‫به‬
‫تراكم‬
‫پنج‬
‫پرناده‬
‫در‬
‫قفاس‬
‫تتب‬
‫افزايش‬
‫گلوكز‬
‫خون‬
،‫شد‬
‫ّاا‬‫م‬‫ا‬
‫تاأثیر‬
‫معناي‬
‫داری‬
‫بار‬
‫كلساترول‬
‫و‬
‫تری‬
‫گلیسريد‬
‫نداشت‬
‫ی‬
‫ا‬
‫آنجا‬
‫كه‬
‫گلاوكز‬
‫پالتاما‬
‫ياک‬
‫شااخص‬
‫اولیاه‬
‫شراي‬
‫تنش‬
،‫اتت‬
‫اين‬
‫تطوح‬
‫باالی‬
‫گلوكز‬
‫نشان‬
‫مي‬
‫دهد‬
‫كاه‬
‫تاراكم‬
‫باال‬
‫مي‬
‫تواند‬
‫اتاترس‬
‫مارغ‬
‫را‬
‫افازايش‬
‫دهاد‬
(
Mirfendereski and
Jahanian, 2015
‫)ی‬
‫در‬
،‫مايشي‬ ‫آ‬
‫اثر‬
‫تراكم‬
‫های‬
‫مختلا‬
(
10
،
15
،
17
‫و‬
20
‫قطعه‬
‫پرنده‬
‫در‬
‫هر‬
‫مترمربع‬
)
‫بر‬
‫متابولیت‬
‫های‬
‫خاون‬
‫جوجاه‬
‫هاای‬
‫گوشتي‬
‫بررتي‬
‫و‬
‫گزارش‬
‫كه‬ ‫شد‬
20
‫قطعه‬
‫پرناده‬
‫در‬
‫هار‬
‫مترمرباع‬
‫در‬
‫مقايسه‬
‫با‬
‫تاير‬
‫تراكم‬
‫ها‬
‫تتب‬
‫افزايش‬
‫گلاوكز‬
‫پالتاما‬
،‫شاد‬
‫ّاا‬‫م‬‫ا‬
‫تاأثیر‬
‫معني‬
‫داری‬
‫بر‬
‫غلظت‬
‫كلسترول‬
‫كل‬
‫و‬
‫تاری‬
‫گلیساريد‬
‫پالتاما‬
‫نداشات‬
(
Gholami et al., 2020
‫)ی‬
‫افزايش‬
‫نستت‬
‫هتروفیل‬
‫باه‬
‫لنفوتایت‬
‫در‬

9. ،‫همکاران‬ ‫و‬ ‫آسمان‬ ‫بحر‬ ‫کریمی‬
‫تأثیر‬
‫آویشن‬
‫خشک‬
‫شده‬
‫بر‬
،‫عملکرد‬
‫متابولیت‬
‫های‬
...
359
‫تراكم‬
‫باال‬
(
6
/
18
‫قطعه‬
‫پرنده‬
‫در‬
‫هار‬
‫مترمرباع‬
)
‫در‬
‫مقايساه‬
‫باا‬
‫تاراكم‬
‫پايین‬
(
9
/
12
‫قطعاه‬
‫پرناد‬
‫ه‬
‫در‬
‫هار‬
‫مترمرباع‬
)
‫در‬
‫جوجاه‬
‫هاای‬
‫گوشاتي‬
‫گزارش‬
‫شده‬
‫اتات‬
(
Wu et al., 2020
‫)ی‬
‫محققاین‬
‫تاأثیر‬
‫اتاانس‬
‫دو‬
‫گونه‬
‫آويشن‬
(
Zataria Multiflora, Ziziphora clinopodioides
Lam
)
‫را‬
‫در‬
‫تطوح‬
200
‫و‬
400
‫میلي‬
‫گرم‬
‫در‬
‫كیلوگرم‬
‫جیره‬
‫جوجه‬
‫های‬
‫گوشتي‬
‫بررتي‬
‫كردند‬
‫و‬
‫گازا‬
‫رش‬
‫كردناد‬
‫كاه‬
‫تاطح‬
400
‫میلاي‬
‫گارم‬
‫گونه‬
Ziziphora clinopodioides
‫تتب‬
‫كاهش‬
‫گلاوكز‬
‫خاون‬
‫شاد‬
(
Talebi et al., 2021
‫)ی‬
‫برخي‬
‫ا‬
‫گونه‬
‫هاای‬
‫گیااهي‬
‫مانناد‬
،‫آويشان‬
،‫دارچین‬
‫گل‬
،‫میخک‬
‫برگ‬
‫های‬
‫معطر‬
‫و‬
‫ردچوبه‬
‫مي‬
‫توانند‬
‫گلوكز‬
‫را‬
‫به‬
‫دلیل‬
‫فاكتور‬
‫شته‬
‫انسولیني‬
‫متاابولیزه‬
‫كنناد‬
(
Srinivasan, 2005
‫)ی‬
‫در‬
‫مطالعه‬
،‫حاضر‬
‫كاهش‬
‫تطح‬
‫گلوكز‬
‫خون‬
‫منجار‬
‫باه‬
‫افازايش‬
‫مصارف‬
‫خوراک‬
‫شد‬
‫و‬
‫اتتفاده‬
‫ا‬
‫پودر‬
‫آويشن‬
‫منجار‬
‫باه‬
‫كااهش‬
‫قناد‬
‫خاون‬
‫و‬
‫افزايش‬
‫مصرف‬
‫خوراک‬
‫و‬
‫ن‬ ‫و‬
‫بدن‬
،‫شد‬
‫كه‬
‫فرضیه‬
‫ذكر‬
‫شده‬
‫را‬
‫تأيیاد‬
‫مي‬
‫كند‬
‫ی‬
‫نشان‬
‫داده‬
‫شده‬
‫اتت‬
‫كه‬
300
‫میلي‬
‫گرم‬
‫در‬
‫كیلاوگرم‬
‫اتاانس‬
‫آويشن‬
‫تتب‬
‫كاهش‬
‫غلظت‬
‫گلوكز‬
‫ترم‬
‫مرغان‬
‫تخم‬
‫گذار‬
‫تحات‬
‫تانش‬
‫گرمايي‬
‫شاد‬
(
Büyükkılıç Beyzi et al., 2020
‫)ی‬
‫محققاین‬
‫اثارات‬
‫محافظتي‬
‫ماری‬ ‫ر‬
‫و‬
‫آويشن‬
‫در‬
‫برابر‬
‫تمیت‬
‫جنتامايسین‬
‫در‬
‫موش‬
‫هاای‬
‫صحرايي‬
‫را‬
‫بررتي‬
‫كردند‬
‫و‬
‫دريافتند‬
‫كه‬
‫اين‬
‫دو‬
‫مکمل‬
‫تاتب‬
‫كااهش‬
‫گلوكز‬
‫پالتما‬
،‫شدند‬
‫كاهش‬
‫تطح‬
‫گلوكز‬
‫توت‬
‫آويشن‬
‫و‬
‫مااری‬ ‫ر‬
‫در‬
‫مقايسه‬
‫با‬
‫جنتامايسین‬
‫ممکن‬
‫اتت‬
‫به‬
‫دلیال‬
‫محافظات‬
‫ا‬
‫تالول‬
‫هاای‬
‫بتای‬
‫پانکراس‬
‫ناشي‬
‫ا‬
‫خاصیت‬
‫آنتاي‬
‫اكسایداني‬
‫ايان‬
‫دو‬
‫مکمال‬
‫و‬
‫در‬
‫نتیجه‬
‫افزايش‬
‫ترشح‬
‫انسولین‬
،‫باشد‬
‫ه‬
‫مچنین‬
‫مکمال‬
‫مااری‬ ‫ر‬
‫ممکان‬
‫اتت‬
‫با‬
‫مهار‬
‫فعالیت‬
‫های‬
‫آمیال‬
‫روده‬
‫ای‬
‫يا‬
‫آلفاا‬
-
، ‫گلوكوتایدا‬
‫جاذب‬
‫گلوكز‬
‫روده‬
‫ای‬
‫را‬
‫مهار‬
‫كند‬
(
Abdel-Azeem et al., 2017
)
‫ی‬
‫جدول‬
3
-
‫و‬ ‫آويشن‬ ‫پودر‬ ،‫گله‬ ‫تراكم‬ ‫اثر‬
‫برهم‬
‫كنش‬
‫آن‬
‫ها‬
‫در‬ ‫(گرم‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫افزايش‬ ‫بر‬
‫دوره‬
‫ج‬ )
‫وجه‬
‫گوشتي‬ ‫های‬
Table 3- The effects of stocking density and Thyme powder and interaction on body weight gain (g/period) of broilers
‫تیمارها‬
Treatments
( ‫ين‬ ‫آغا‬ ‫دوره‬
1
-
10
)‫گي‬ ‫رو‬
Starter
(1-10 days)
( ‫رشد‬ ‫دوره‬
25
-
11
)‫گي‬ ‫رو‬
Grower
(11-25 days)
( ‫پاياني‬ ‫دوره‬
40
-
26
)‫گي‬ ‫رو‬
Finisher
(26-40 days)
( ‫دوره‬ ‫كل‬
42
-
1
)‫گي‬ ‫رو‬
Whole period
(1-42 days)
)‫مترمربع‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫(پرنده‬ ‫گله‬ ‫تراكم‬
Stocking density (SD) (birds/m2)
9 144.72b
864.79a
1520.14a a
2529.65
18
‫میانگین‬ ‫اتتاندارد‬ ‫انحراف‬ 155.66a
789.72b
1372.57b b
2317.95
SEM
‫معنيداری‬ ‫احتمال‬ ‫تطح‬ 2.13 5.37 16.55 18.77
P-value 0.003 0.0001 0.0001 0.0001
)‫(درصد‬ ‫آويشن‬
Thyme (%)
0 153.12 b
805.94 b
1363.89 b
2322.95
1
‫میانگین‬ ‫اتتاندارد‬ ‫انحراف‬ 147.25 a
848.57 a
1528.82 a
2524.64
SEM
‫معنيداری‬ ‫احتمال‬ ‫تطح‬ 2.13 5.37 16.55 18.77
P-value 0.07 0.0001 0.0001 0.0001
‫آويشن‬ × ‫تراكم‬
SD × Thyme
9 × 0 145.69 b
835.42 b
1480.56 b
2461.66
9 × 1 143.75 a
894.16 a
1559.72 a
2597.63
18 × 0 160.55 c
776.46 c
1247.22 c
2184.24
18 × 1
‫میانگین‬ ‫اتتاندارد‬ ‫انحراف‬ 150.76 b
802.97 b
1497.91 b
2451.66
SEM
‫معنيداری‬ ‫احتمال‬ ‫تطح‬ 3.02 7.59 23.41 26.55
P-value 0.22 0.05 0.003 0.03
c
-
a
‫میانگین‬
‫معني‬ ‫اختالف‬ ،‫متفاوت‬ ‫حروف‬ ‫با‬ ‫تتون‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫عامل‬ ‫هر‬ ‫های‬
‫دارند‬ ‫داری‬
(
05
/
0
P<
‫)ی‬
a-b
Means within the same column with uncommon superscript differ significantly (P<0.05).

10. 360
‫جلد‬ ‫ایران‬ ‫دامی‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
15
‫شماره‬ ،
3
،
‫پاییز‬
1402
‫جدول‬
4
-
‫و‬ ‫آويشن‬ ‫پودر‬ ،‫گله‬ ‫تراكم‬ ‫اثر‬
‫برهم‬
‫كنش‬
‫آن‬
‫ها‬
‫جوجه‬ ‫خوراک‬ ‫تتديل‬ ‫ضريب‬ ‫بر‬
‫گوشتي‬ ‫های‬
Table 4- The effects of stocking density and Thyme powder and interaction on feed conversion ratio of broilers
‫تیمارها‬
Treatments
( ‫ين‬ ‫آغا‬ ‫دوره‬
1
-
10
)‫گي‬ ‫رو‬
Starter
(1-10 days)
( ‫رشد‬ ‫دوره‬
25
-
11
)‫گي‬ ‫رو‬
Grower
(11-25 days)
( ‫پاياني‬ ‫دوره‬
40
-
26
)‫گي‬ ‫رو‬
Finisher
(26-40 days)
( ‫دوره‬ ‫كل‬
42
-
1
)‫گي‬ ‫رو‬
Whole period
(1-42 days)
)‫مترمربع‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫(پرنده‬ ‫گله‬ ‫تراكم‬
Stocking density (SD) (birds/m2)
9 1.28 1.48b
1.86b
1.70b
18
‫میانگین‬ ‫اتتاندارد‬ ‫انحراف‬ 1.29 1.54a
1.93a
1.75a
SEM
‫معنيداری‬ ‫احتمال‬ ‫تطح‬ 0.01 0.007 0.01 0.005
P-value 0.51 0.0005 0.0007 0.0001
)‫(درصد‬ ‫آويشن‬
Thyme (%)
0 1.27 a
1.53 a
1.97 a
1.76
1
‫میانگین‬ ‫اتتاندارد‬ ‫انحراف‬ 1.30 b
1.48 b
1.83 b
1.68
SEM
‫معنيداری‬ ‫احتمال‬ ‫تطح‬ 0.01 0.007 0.01 0.005
P-value 011 0.002 0.0001 0.0001
‫آويشن‬ × ‫تراكم‬
SD × Thyme
9 × 0 1.26 1.51 b
191 b
1.73
9 × 1 1.30 1.46 c
1.81 c
1.67
18 × 0 1.28 1.55 a
2.02 a
1.80
18 × 1
‫میانگین‬ ‫اتتاندارد‬ ‫انحراف‬ 1.30 1.52 b
1.84 b
1.70
SEM
‫معنيداری‬ ‫احتمال‬ ‫تطح‬ 0.02 0.01 0.02 0.007
P-value 0.69 0.38 0.01 0.02
b
-
a
‫میانگین‬
‫معني‬ ‫اختالف‬ ،‫متفاوت‬ ‫حروف‬ ‫با‬ ‫تتون‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫عامل‬ ‫هر‬ ‫های‬
‫دارند‬ ‫داری‬
(
05
/
0
P<
‫)ی‬
a-b
Means within the same column with uncommon superscript differ significantly (P<0.05).
‫پژوهشگران‬
‫دريافتند‬
‫كه‬
‫اتتفاده‬
‫ا‬
‫عصاره‬
‫اتانولي‬
‫آويشن‬
(
‫صفر‬
‫و‬
‫اک‬
‫ا‬‫ي‬
‫اد‬
‫ا‬‫درص‬
)
‫و‬
‫ه‬ ‫ار‬
‫ا‬‫م‬
‫اتاني‬
‫ا‬‫ت‬ ‫خو‬
(
،‫افر‬
‫ا‬‫ص‬
‫اک‬
‫ا‬‫ي‬
‫و‬
‫دو‬
‫اد‬
‫ا‬‫درص‬
)
‫در‬
‫آب‬
‫آشامیدني‬
‫جوجه‬
‫هاای‬
‫گوشاتي‬
‫تاأثیر‬
‫معناي‬
‫داری‬
‫بار‬
‫غلظات‬
،‫گلاوكز‬
‫كلسترول‬
‫كل‬
‫و‬
‫تری‬
‫گلیسريد‬
‫خون‬
،‫نداشت‬
‫ّاا‬‫م‬‫ا‬
‫مخلاوط‬
‫آن‬
‫هاا‬
‫تاتب‬
‫افزايش‬
‫لنفوتیت‬
‫و‬
‫كاهش‬
‫هتروفیل‬
‫و‬
‫نستت‬
‫هتروفیال‬
‫باه‬
‫لنفوتایت‬
‫شد‬
(
Souri et al., 2015
‫)ی‬
‫گزارش‬
‫شده‬
‫اتت‬
‫كه‬
‫تطوح‬
150
‫و‬
200
‫میلي‬
‫گرم‬
‫در‬
‫كیلوگرم‬
‫اتانس‬
‫آويشن‬
‫تتب‬
‫افزايش‬
‫لنفوتیت‬
‫و‬
‫كاهش‬
‫هتروفیل‬
‫و‬
‫نستت‬
‫هتروفیل‬
‫به‬
‫لنفوتیت‬
‫ترم‬
‫جوجه‬
‫های‬
‫گوشتي‬
‫تحت‬
‫تنش‬
‫گرمايي‬
،‫شد‬
‫كه‬
‫با‬
‫نتايج‬
‫حاصل‬
‫ا‬
‫پژوهش‬
‫حاضر‬
‫هم‬
‫خاواني‬
‫دارد‬
(
Rafat Khafar et al., 2019
‫)ی‬
‫كاهش‬
‫نستت‬
‫هتروفیال‬
‫نساتت‬
‫باه‬
‫لنفوتیت‬
‫خون‬
‫جوجه‬
‫های‬
‫گوشتي‬
‫تحت‬
‫تنش‬
‫گرمايي‬
‫با‬
‫تیماول‬
(
250
‫میلي‬
‫گرم‬
‫در‬
‫كیلوگرم‬
)
‫مي‬
‫تواند‬
‫ناشي‬
‫ا‬
‫تأثیر‬
‫مثتت‬
‫تیماول‬
‫در‬
‫كااهش‬
‫تنش‬
‫در‬
‫جوجه‬
‫ها‬
‫باشد‬
‫كاه‬
‫ممکان‬
‫اتات‬
‫ا‬
‫طريا‬
‫اصاالح‬
‫جمعیات‬
‫میکرو‬
‫بي‬
‫دتتگاه‬
‫گوارش‬
‫و‬
‫تقويت‬
‫تیستم‬
‫ايمني‬
‫بدن‬
‫كه‬
‫پاتاخ‬
‫هاای‬
‫ايمني‬
‫بهتر‬
‫را‬
‫توجیه‬
‫ماي‬
،‫كناد‬
‫باشاد‬
(
Saadat Shad et al., 2016
‫)ی‬
‫گیاهان‬
‫دارويي‬
‫و‬
‫تركیب‬
‫آن‬
‫ها‬
‫ماي‬
‫توانناد‬
‫عملکردهاای‬
‫ايمناي‬
‫مانناد‬
‫تکثیر‬
‫لنفوتیت‬
،‫ها‬
‫فاگوتیتو‬
‫و‬
‫افزايش‬
‫تعداد‬
‫گلتول‬
‫های‬
‫تفید‬
‫را‬
‫فعال‬
‫كنند‬
(
Hashemipour et al., 2013
‫)ی‬
‫محققین‬
‫دريافتند‬
‫كه‬
‫تراكم‬
‫باالی‬
‫گلاه‬
(
18
‫قطعاه‬
‫پرناده‬
‫در‬
‫هار‬
،‫مترمربع‬
45
‫كیلوگرم‬
‫در‬
‫مترمربع‬
)
‫نستت‬
‫به‬
‫تاراكم‬
‫پاايین‬
(
15
‫قطعاه‬
‫پرنده‬
‫در‬
‫هر‬
،‫مترمربع‬
5
/
37
‫كیلوگرم‬
‫در‬
‫مترمربع‬
)
‫تتب‬
‫كاهش‬
‫فعالیت‬
‫آنزيم‬
‫گلوتاتیون‬
‫پراكسیدا‬
‫ترم‬
‫جوجه‬
‫های‬
‫گوشاتي‬
‫در‬
‫تان‬
35
‫و‬
42
‫گي‬ ‫رو‬
‫شد‬
(
Li et al., 2019
‫)ی‬
‫گزارش‬
‫شده‬
‫اتت‬
‫كه‬
‫افازايش‬
‫تاراكم‬
‫ارورش‬
‫ا‬‫پ‬
‫اتب‬
‫ا‬‫ت‬
‫ااهش‬
‫ا‬‫ك‬
‫ات‬
‫ا‬‫فعالی‬
‫ازيم‬
‫ا‬‫آن‬
‫ااتیون‬
‫ا‬‫گلوت‬
‫ایدا‬
‫ا‬‫پراكس‬
‫ارم‬
‫ا‬‫ت‬
‫جوجه‬
‫های‬
‫گوشتي‬
‫شد‬
(
Simsek et al., 2009
‫)ی‬
‫اكثر‬
‫گیاهان‬
‫دارويي‬
‫غني‬
‫ا‬
‫پلي‬
‫فنول‬
‫ها‬
‫و‬
‫یادها‬ ‫فالونو‬
‫هساتند‬
(
Sharma et al., 2012
‫)ی‬
،‫اابراين‬
‫ا‬‫بن‬
‫ات‬
‫ا‬‫فعالی‬
‫ااره‬
‫ا‬‫عص‬
‫ان‬
‫ا‬‫آويش‬
‫را‬
‫اي‬
‫ا‬‫م‬
‫اوان‬
‫ا‬‫ت‬
‫اه‬
‫ا‬‫ب‬
‫اي‬
‫ا‬‫پل‬
‫اول‬
‫ا‬‫فن‬
‫اا‬
‫ا‬‫ه‬
‫و‬
‫یدهای‬ ‫فالونو‬
‫خاص‬
‫موجود‬
‫در‬
‫آن‬
‫نستت‬
‫داد‬
‫ی‬

11. ،‫همکاران‬ ‫و‬ ‫آسمان‬ ‫بحر‬ ‫کریمی‬
‫تأثیر‬
‫آویشن‬
‫خشک‬
‫شده‬
‫بر‬
،‫عملکرد‬
‫متابولیت‬
‫های‬
...
361

12. 362
‫جلد‬ ‫ایران‬ ‫دامی‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
15
‫شماره‬ ،
3
،
‫پاییز‬
1402
‫یاادها‬ ‫فالونو‬
‫بیااان‬
‫برخااي‬
‫ا‬
‫آناازيم‬
‫هااای‬
‫دخیاال‬
‫در‬
‫بیوتاانتز‬
‫آنتي‬
‫اكسیدان‬
‫های‬
‫شاناخته‬
‫شاده‬
‫را‬
‫افازايش‬
‫ماي‬
‫دهناد‬
(
Moskaug,
2005
‫)ی‬
،‫بنابراين‬
‫نقصان‬
‫و‬
‫يا‬
‫كاهش‬
‫بیان‬
‫يا‬
‫ترشح‬
‫آنتاي‬
‫اكسایدان‬
‫هاا‬
‫ممکن‬
‫اتت‬
‫مکانیسم‬
‫دفاعي‬
‫آنتي‬
‫اكسیدان‬
‫را‬
‫مختل‬
‫كناد‬
(
Khafaga
and El-Sayed, 2018
‫)ی‬
‫همچنین‬
‫نشان‬
‫داده‬
‫شده‬
‫اتت‬
‫كاه‬
‫آويشان‬
‫باعث‬
‫دفاع‬
‫آنتي‬
‫اكسیداني‬
‫برای‬
‫تتديل‬
‫گوناه‬
‫هاای‬
‫فعاال‬
‫اكسایژن‬
‫باه‬
‫تركیتات‬
‫ايمن‬
‫برای‬
‫محافظت‬
‫ا‬
‫مواد‬
‫بیولوژيکي‬
‫در‬
‫برابر‬
‫اكسیداتایون‬
‫مي‬
‫شود‬
(
Hoseini and Yousefi, 2019
‫)ی‬
‫گزا‬
‫رش‬
‫شده‬
‫اتت‬
‫مصرف‬
400
‫میلي‬
‫گارم‬
‫در‬
‫كیلاوگرم‬
‫ا‬
‫اتاانس‬
‫دو‬
‫گوناه‬
‫آويشان‬
(
Zataria
Multiflora, Ziziphora clinopodioides Lam
‫تاتب‬ )
‫افازايش‬
‫فعالیت‬
‫آنزيم‬
‫گلوتاتیون‬
‫پراكسیدا‬
‫ترم‬
‫جوجاه‬
‫هاای‬
‫گوشاتي‬
‫در‬
‫دوره‬
‫رشد‬
‫و‬
‫پايااني‬
‫شاد‬
(
Talebi et al., 2021
‫)ی‬
‫مح‬
‫ققاین‬
‫دريافتناد‬
‫كاه‬
‫اطوح‬
‫ا‬‫ت‬
‫ا‬
‫ا‬‫مختل‬
‫اانس‬
‫ا‬‫ات‬
‫ان‬
‫ا‬‫آويش‬
(
150
،
300
‫و‬
450
‫اي‬
‫ا‬‫میل‬
‫ارم‬
‫ا‬‫گ‬
‫در‬
‫كیلوگرم‬
)
‫تتب‬
‫افزايش‬
‫فعالیت‬
‫آنزيم‬
‫گلوتاتیون‬
‫پراكسیدا‬
‫ترم‬
‫و‬
‫كتاد‬
‫بلدرچین‬
‫ها‬
‫شد‬
(
Gumus et al., 2017
‫)ی‬
‫اثر‬
‫تیمارهای‬
‫مختل‬
‫بر‬
‫كیفیت‬
‫گوشات‬
‫جوجاه‬
‫هاای‬
‫گوشاتي‬
‫در‬
‫جدول‬
6
،
‫ن‬
‫شان‬
‫داده‬
‫شده‬
‫اتت‬
‫ی‬
‫نتايج‬
‫نشان‬
‫داد‬
‫كه‬
‫با‬
‫افازايش‬
‫تاراكم‬
،‫گله‬
‫افت‬
‫پخت‬
‫و‬
‫افت‬
‫خونابه‬
‫افزايش‬
‫يافات‬
‫و‬
‫ظرفیات‬
‫نگهاداری‬
‫آب‬
‫گوشات‬
‫كااهش‬
‫يافات‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫اثار‬
‫افازودن‬
‫آويشان‬
‫بار‬
‫ات‬
‫ا‬‫ظرفی‬
‫نگهداری‬
،‫آب‬
‫افت‬
‫پخت‬
‫و‬
‫افت‬
‫خونابه‬
‫معني‬
‫دار‬
‫بود‬
‫و‬
‫منجر‬
‫به‬
‫افزايش‬
‫ظرفیت‬
‫نگهداری‬
‫آب‬
‫و‬
‫كاهش‬
‫افت‬
‫خوناب‬
‫ه‬
‫و‬
‫پخت‬
‫گرديد‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫همچنین‬
‫افزودن‬
‫آويشن‬
‫میزان‬
‫تیوباربیتوريک‬
‫اتید‬
‫در‬
‫گوشت‬
‫تینه‬
‫را‬
‫كاهش‬
‫داد‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫اثر‬
‫متقابل‬
‫تیمارها‬
‫بر‬
‫ُفت‬‫ا‬
‫پخت‬
‫و‬
‫افت‬
‫خوناباه‬
‫معني‬
‫دار‬
،‫بود‬
‫به‬
‫طوری‬
‫كه‬
‫كمتارين‬
‫افات‬
‫پخات‬
‫و‬
‫خوناباه‬
‫در‬
‫تیماار‬
9
‫قطعه‬
‫ای‬
‫با‬
‫آويشن‬
‫و‬
‫بیشترين‬
‫آن‬
‫در‬
‫تیمار‬
18
‫قطعه‬
‫ا‬
‫ی‬
‫بادون‬
‫آويشان‬
‫مشاهده‬
‫شد‬
(
05
/
0
P<
)
‫ی‬
‫جدول‬
6
-
‫آو‬ ‫پودر‬ ،‫گله‬ ‫تراكم‬ ‫اثر‬
‫ي‬
‫شن‬
‫و‬
‫برهم‬
‫كنش‬
‫آن‬
‫ها‬
‫و‬ ‫بر‬
‫ي‬
‫ژگ‬
‫ي‬
‫ها‬
‫ی‬
‫ك‬
‫ی‬
‫ف‬
‫ي‬
‫جوجه‬ ‫گوشت‬
‫ها‬
‫ی‬
‫گوشت‬
‫ي‬
Table 6- The effects of stocking density and Thyme powder and interaction on meat quality of broilers
‫ت‬
‫ی‬
‫مارها‬
Treatments
‫اچ‬ ‫پي‬
pH
‫ظ‬
‫رف‬
‫ی‬
‫ت‬
‫نگهدار‬
‫ی‬
‫آب‬
)‫(درصد‬
Water holding capacity
(%)
‫افت‬
‫پخت‬
)‫(درصد‬
Cooking loss
(%)
‫افت‬
‫خونابه‬
)‫(درصد‬
Dripping loss
(%)
‫ت‬
‫ی‬
‫وبارب‬
‫ی‬
‫تور‬
‫ي‬
‫ک‬
‫ات‬
‫ی‬
‫د‬
Thiobarbituric
acid
‫تراكم‬
‫گله‬
‫(پرنده‬
‫در‬
‫هر‬
‫مترمربع‬
)
Stocking density (SD)
(birds/m2)
9 6.88 60.00a
28.32b
10.66b
9.13
18
‫میانگین‬ ‫اتتاندارد‬ ‫انحراف‬ 6.70 58.25b
30.25a
12.02a
9.72
SEM
‫معنيداری‬ ‫احتمال‬ ‫تطح‬ 0.18 0.58 0.39 0.28 0.25
P-value 0.48 0.05 0.005 0.005 0.12
‫آو‬
‫ي‬
‫شن‬
)‫(درصد‬
Thyme (%)
0 6.82 b
57.50 a
30.95 a
12.66 a
10.02
1
‫میانگین‬ ‫اتتاندارد‬ ‫انحراف‬ 6.76 a
75
60. b
27.62 b
10.02 b
8.84
SEM
‫معنيداری‬ ‫احتمال‬ ‫تطح‬ 0.18 0.58 0.39 0.28 0.25
P-Value 0.84 0.002 0.0001 0.0001 0.005
‫آو‬
‫ي‬
‫شن‬ × ‫تراكم‬
SD × Thyme
9 × 0 6.93 59.00 b
29.40 b
11.52 9.62
9 × 1 6.84 61.00 c
27.25 d
9.80 8.64
18 × 0 6.71 56.00 a
32.50 a
13.80 10.41
18 × 1
‫میانگین‬ ‫اتتاندارد‬ ‫انحراف‬ 6.69 60.50 bc
28.00 c
10.25 9.03
SEM
‫معنيداری‬ ‫احتمال‬ ‫تطح‬ 0.25 0.83 0.53 0.40 0.35
P-value 0.90 0.15 0.05 0.04 0.57
b
-
a
‫میانگین‬
‫های‬
‫معني‬ ‫اختالف‬ ،‫متفاوت‬ ‫حروف‬ ‫با‬ ‫تتون‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫عامل‬ ‫هر‬
‫دارند‬ ‫داری‬
(
05
/
0
P<
‫)ی‬
a-b
Means within the same column with uncommon superscript differ significantly (P<0.05).