TAI MŨI HỌNG

1. DỊ VẬT ĐƯỜNG ĂN
ThS. Nguyễn Đức Tùng

2. Muïc tieâu
+ Bieát tình hình dò vaät treân theá giôùi vaø Vieät Nam
+ Naém ñöôïc ñaëc ñieåm laâm saøng cuûa dò vaät
ñöôøng aên
+ Bieát caùch xöû trí DVÑAÊ
+ Phoå bieán caùch phoøng beänh

7. VỊ TRÍ
 THẾ GIỚI
• Miệng – thực quản: 18%
• Thực quản – cổ: 23%
• Hõm ức: 39%
• Quai động mạch chủ: 12%
• Eo cơ hoàng: 8%
 VIỆT NAM (1991 – 1995)
• Miệng – thực quản: 26.7%
• Thực quản – cổ: 54%
• Thực quản – ngực 18.6%
• Tâm vị: 0.7%

8. Tình hình dị vật
 1. Theá giôùi
• Treû em:ñoàng xu,ñoà chôi, thöùc aên,pin…
• Ngöôøi giaø:mieáng bít teát..
 2. Vieät Nam
• -Xöông:caù, gaø,vòt,heo
• -Raêng giaû
• -Haït Sapoâcheâ
• -Vieân thuoác coù voû boïc…

9. Dị vật họng
 Caùc dò vaät: mieáng nhöïa, kim baêng, caùc loaïi
haït, xöông, ñoàng xu, raêng giaû
 Dò vaät gaây taéc ngheõn :quaû boùng ,mieáng nhöïa
meàm coù theå bieán daïng, mieáng thöùc aên to

10.  Hoûi beänh nhaân nuoát gì, ñaõ töøng coù tieàn söû ngaït
chöa?
 Tc: Caûm giaùc dò vaät treân suïn giaùp, khoù nuoát, nuoát
ñau leân tai, roái loaïn phaùt aâm trong tröôøng hôïp khoâng
taéc ngheõn hay taéc 1 phaàn
 Nghi ngôø DVH ôû beänh nhaân bò ho, co rít hay khaøn
tieáng khoâng chaån ñoaùn ñöôïc
 Soi hoïng : löu yù neàn löôõi, Amidan, xoang leâ tìm dò
vaät, veát traày xöôùc (Soi tröïc tieáp, giaùn tieáp, oáng meàm,
oáng cöùng)

11.  Chaån ñoaùn: Hoûi tieàn söû,khaùm laâm saøng, Xquang
 Ñieàu trò: Laáy dị vật
 Ñieàu trò theâm: Neáu ñau nhieàu, soát cao, khoù thôû hay khoù
nuoát hoaëc neáu caûm giaùc dò vaät khoâng giaûm sau 2 ngaøy
 Neáu khoâng haøi loøng: chuïp Xq moâ meàm nghieâng coù theå
phaùt hieän: Ap-xe sau hoïng, tuùi thöøa Zenker, cöùng khôùp
coå naëng
 Coù theå chuïp caûn quang (Barium,Gastrographin)
 Bieán chöùng:Taéc ngheõn ñöôøng khí, phuø neà thanh quaûn,
ñaåy dò vaät vaøo haï thanh moân, khí quaûn, thöïc quaûn

12. Nghiệm pháp Heimlich

14. Dị vật thực quản
Giai đoạn 1
Trieäu chöùng taéc ngheõn
 Nuoát khoù, nuoát ñau
 Khaïc nhoå ñeå toáng dò vaät ra

15. Giai đoạn 2
Vieâm thöïc quaûn,Ap-xe döôùi nieâm maïc
thöïc quaûn
 Soát,boä maët nhieãm truøng
 Nuoát raát ñau,hôi thôû coù muøi hoâi
 Khaùm:
 Coå hôi söng,aán maùng caûnh ñau
 Loïc coïc thanh quaûn-coät soáng (_)

16. Giai ñoaïn 3
Tuùi muû ngoaøi thöïc quaûn→vieâm taáy quanh
thöïc quaûn→Ap-xe caïnh coå
 Nhieãm truøng naëng,maát nöôùc,soát cao,ngöôøi
gaày toïp
 Nuoát ñau taêng
 Khoù thôû ít nhieàu
 Khoù noùi,khaøn tieáng
 Cöû ñoäng coå khoù khaên
 Coå söng ñoû

17. Giai ñoaïn coù bieán chöùng
 Vieâm taáy toå chöùc lieân keát
 Ap-xe quanh thöïc quaûn
 Thuûng caùc maïch maùu lôùn: ñm caûnh,
quai ñm chuû, ñm chuû ngöïc
 Vieâm trung thaát,ap-xe trung thaát
 Traøn muû maøng phoåi,maøng tim…

18. CHAÅN ÑOAÙN
Tuyø vaøo tính chaát DV, ñeán sôùm hay muoän
+ Tc toaøn thaân: Hc nhieãm truøng(muoän)
+ Tc cô naêng: Nuoát khoù, nuoát ñau, khoâng nuoát ñöôïc
+ Tc thöïc theå : Loïc coïc TQ-CS maát
Maùng caûnh söng
+ Tc X-quang : Hình aûnh caûn quang cuûa dò vaât
• Khoaûng Henkeù daày
• Ñöôøng cong sinh lyù coät soáng coå(_)
• Möïc nöôùc hôi
• Traøn khí maøng phoåi, trung thaát; vieâm trung thaát…

26. Dò vaät thöïc quaûn taùi phaùt
 Bệnh nhân ăn uống nghẹn, tái
phát nhiều lần
 Nghĩ đến ung thư thực quản

27. Ñieàu trò
1. Soi thöïc quaûn laáy dò vaät(gaây teâ)
2. Soi thöïc quaûn gaây meâ toaøn thaân
3. Môû thöïc quaûn laáy dò vaät
4. Môû caïnh coå, môû trung thaát

28. Duïng cuï

29. Dò vaät coù goùc caïnh

30. Vieân thuoác coù voû boïc

31. Dò vaät tuø,khoâng goùc caïnh

32. Mieáng thöùc aên to

33. Dò vaät daøi
 Vaät daøi hôn 6-10 cm
(baøn chaûi ñaùnh raêng,
muoãng…)
 Beänh nhaân taâm thaàn

34. Pin dóa

35. PHOØNG BEÄNH
 Tuyeân truyeàn phoå bieán roäng raõi söï nguy
hieåm cuûa DV
 Ñoái vôùi treû nhoû: khoâng ngaäm caùc ñoà vaät, gôõ
kyõ xöông
 Ñoái vôùi ngöôøi lôùn: caûi tieán caùch cheá bieán
thöùc aên, nhai kyõ, chaäm raõi, traùnh cöôøi ñuøa…
 Caûi tieán caùch laøm raêng giaû,khoâng caét nhoû væ
thuoác
 Khaùm Ck TMH khi bò hoùc

36. Case report
 Beù gaùi 4 tuổi ñeán khaùm vì hôi thôû hoâi đaõ 2 naêm vaø
taêng daàn
 Ñaõ döôïc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò nhö laø NTHHT vaø NT
raêng nhöng khoâng keát quaû
 Caáy hoïng nhieàu laàn(_)
 Khaùm hoïng:Thaønh hoïng sau vieâm nheï,Amidan bình
thöôøng,coù nhieàu haïch coå nhoû 2 beân
 Soi hoïng :ôû phía treân sulcus terminalis coù một vuøng
nhoâ leân phuû moâ haït ñoû nheï vôùi dòch tieát hoâi töø ñoù.
 Xq coå nghieâng: Voøng kim loaïi maéc ôû thaønh hoïng sau
ngang ñoát soáng coå C1-C2
 Truy cöùu tieàn söû:Beù nuoát nhaãn vaøng cuûa meï luùc 9
thaùng

38.  Beänh nhaân nam,19 tuoåi vaøo khoa caáp cöùu
vì khoâng theå nuoát ñöôïc vaø caûm giaùc coù
moät cuïc gì ôû trong hoïng sau böõa aên, Khaùm
thaáy anh ta lo laéng vaø chaûy nhieàu nöôùc boït.
Khi ñöôïc yeâu caàu uoáng nöôùc,beänh nhaân cho
thaáy khoù nuoát ñaùng keå.

39. X Quang coå nghieâng

40. Caâu hoûi
1. Chaån ñoaùn laø gì?
2. Caùc ñaëc tính coå ñieån cuûa chaån ñoaùn
naøy treân X quang?
3. Ñieàu trò ra sao?

41. Zenker ‘diverticulum

42.  Laø tuùi thöøa cuûa nieâm maïc hoïng,ngay treân cô
nhaãn hoïng do Zenker ñaët teân (1877)
 Laâm saøng:Khoù nuoát,caûm giaùc coù moät cuïc trong
coå,ho,hôi thôû hoâi
 Chaån ñoaùn:Chuïp Xq vôùi Barium+Soi thöïc quaûn
 Ñieàu trò:neáu tuùi thöøa lôùn vaø coù trieäu chöùng

43. Ñieàu trò
 + Boùc taùch tuùi cuøng, raïch cô nhaãn hoïng
 + Noäi soi: ghim ñinh qua noäi soi

54. DÒ VAÄT ÑÖÔØNG THÔÛ
ThS. Nguyễn Đức Tùng

55. TOÅNG QUAN
 Dò vaät ñöôøng thôû laø 1 caáp cöùu tai muõi hoïng
 Neáu khoâng chaån ñoaùn vaø xöû trí kòp thôøi coù
theå gaây töû vong
 Dò vaät ñöôøng thôû thöôøng gaëp ôû treû em
 Dò vaät thöôøng laø : haït ñaäu phoïng, haït döa ,
xöông caù, voû toâm voû cua

56. LAÂM SAØNG
 HOÄI CHÖÙNG XAÂM NHAÄP
 TRIEÄU CHÖÙNG LAÂM SAØNG ÑÒNH VÒ

57. HOÄI CHÖÙNG XAÂM NHAÄP
 Treû ñang ngaäm vaät gì ñoù trong mieäng hoaëc
ngöôøi lôùn ñang aên
Ñoät ngoät
 Ho saëc suïa, khoù thôû, tím taùi, vaõ moà hoâi
(PÖù töï nhieân cuûa cô theå toáng dò vaät ra beân ngoaøi)

58. DÒ VAÄT THANH QUAÛN
 Khoù thôû thanh quaûn: khoù thôû chaäm thì hít
vaøo, co keùo caùc cô hoâ haáp phuï, coù tieáng rít
thì hít vaøo
 Khaøn tieáng, maát tieáng
 Khi dò vaät keït ôû thanh moân, thanh thaát
Morgagni coù theå laøm beänh nhaân cheát ngay

59. DÒ VAÄT KHÍ QUAÛN
 Khoù thôû caû 2 thì: hít vaøo vaø thôû ra.
 Neáu dò vaät di ñoäng: nghe coù tieáng laät phaät côø
bay

60. DÒ VAÄT PHEÁ QUAÛN
 Tuyø theo tính chaát cuûa dò vaät , ñoä lôùn cuûa dò
vaät, thôøi gian ñeán beänh vieän sôùm hay muoän
maø trieäu chöùng coù khaùc nhau
 Ñau töùc vaø khoù chòu ôû 1 beân ngöïc
 Neáu beänh nhaân ñeán treã: coù daáu hieäu nhieãm
truøng caáp ñöôøng hoâ haáp: soát, ho, khoù thôû

61. CAÄN LAÂM SAØNG
 X quang : tö theá thaúng, tö theá nghieâng ôû cuoái thì hít
vaøo vaø thì thôû ra: coù theå thaáy
 Dò vaät kim loaïi
 Khí pheá thuûng
 Xeïp phoåi 1 beân
 Aùp xe phoåi
 Noäi soi thanh khí pheá quaûn baèng oáng soi cöùng hoaëc
oáng soi meàm

63. Dị vật đường thở

65. Dị vật đường thở

66. Dị vật đường thở

67. ÑIEÀU TRÒ
 Thao taùc Heimlich
 Môû khí quaûn
 Soi thanh khí quaûn laáy dò vaät
 Ñieàu trò toaøn thaân sau soi: khaùng sinh, choáng
phuø neà, giaûm ñau haï soát, buø nöôùc vaø ñieän
giaûi

68. HEIMLICH

69. HEIMLICH