БАЙГУУЛЛАГЫН ӨӨРЧЛӨЛТИЙН СТРАТЕГИЙН МЕНЕЖМЕНТ

1. 1
код. FIN 807 СТРАТЕГИЙН МЕНЕЖМЕНТ II
Доктор, дэд профессор Г.Билгээ
Хичээл №6 БАЙГУУЛЛАГЫН ӨӨРЧЛӨЛТИЙН СТРАТЕГИЙН МЕНЕЖМЕНТ
Агуулга
Нэг. Нийгмийн хөгжлийн хандлага
Хоёр. Байгууллагын өөрчлөлтийн алсын хараа ба зорилгуудын хамаарал
Гурав. Өөрчлөлтийн хүчин зүйлийн шинжилгээ, стратегийн загварууд
Нэг. Нийгмийн хөгжлийн хандлага
Ирээдүйн чиг хандлагуудыг зах зээл өндөр хөгжсөн орнуудад
• Үйлдвэржилтийн эринээс мэдээллийн эринд шилжих
• Техникийн хүчин чадалд тулгуурласан технологиос тэргүүний дэвшилтэд
технологи шилжих
• Нэг улсын эдийн засгаас дэлхийн нийтийн эдийн засагт шилжих
• Богино хугацаанаас урт хугацаанд шилжих
• Төвлөрсөн системээс төвлөрсөн бус системд шилжих
• Нийгмийн эрх ашгаас хувь хүний эрх ашигт нийлүүлэх
• Төлөөлөх ардчилалаас хамртран оролцох ардчилалд шилжих
• Шатлалаас сүлжээнд шилжих
Хоёр. Байгууллагын өөрчлөлтийн шалтгаан
• Ажилд төвлөрсөн
• Нэгдсэн систем
• Үндсэн бодлого
• Дүрэм журам
• Алсыг харсан системийн хандлага
• Байнга сайжрах
• Бодит байдалд тулгуурласан шийдвэр гаргалт
• Коммуникаци /гадаад, дотоод/

2. 2
Байгууллагын өөрчлөлтийн ерөнхий загвар
Байгууллагын өөрчлөлтийн хүчин зүйлийн шинжилгээ
PEST шинжилгээ
PEST шинжилгээ нь нийгмийн тогтолцоотой холбоотой байдаг боловч нөгөө талаар орчны
хүчин зүйлсийг илүү ойлгомжтой болгож системтэйгээр авч үзэх боломжийг олгодогт
оршдог.1
Энэхүү арга нь макро орчны доорх хүчин зүйлсээр тодорхойлогдоно.
Улс төрийн орчны хүчин зүйлс /Policy/: засгийн газрын тогтвортой байдал, төрийн
бодлогууд, хууль эрх зүйн зохицуулалт, засгийн газрын зардал, улс төрийн, авилгалын
төлөв байдал зэрэг улс төр, эрх зүйн агуулга бүхий хүчин зүйлсийг оруулдаг.
Эдийн засгийн орчны хүчин зүйлс /Economy/: зээлийн хүүгийн төвшин, инфляци,
мөнгөний нийлүүлэлт, ажилгүйдэл гэх мэт .
Нийгэм соёлын орчны хүчин зүйлс /Society/: Соёл, нийгэм, нийгмийн сэтгэл зүй
хандлагатай холбоотой асуудлуудыг оруулдаг. Тухайлбал: соёл, нийгмийн бүтэц, амьдрах
хэв маяг, боловсролын төвшин, хүн амын эрүүл мэндийн талаарх ойлголт гэх мэт.
Технологийн орчны хүчин зүйлс /Technology/: Шинэ технологи, технологийн шинэчлэл,
технологийн хөгжлийн хурд, засгийн газрын судалгаа, хөгжлийн зардал, шинэ технологи
жагсаалаас гарах хурд гэх зэрэг асуудлуудад голчлон анхаарал хандуулдаг
1
Х.Пүрэвдагва, Д.Ганбат, Л.Цэрэнчимэд, Д.Оюунчимэг,Өөрчлөлтийн менежмент,УБ, 2013 ,172 х.
Стратеги төлөвлөлт
• Бодлого хэрэгцээ?
• Ямар үйл ажилгаа?
• Ямар өөрчлөлт?
• Ямар өөрчлөлт
Үйл явц болон хэрэгжилт
3. Сургалт
• Хамааралтай
• Хүртээмжтэй
• Итгэмжлэгдс
эн
. 1. Хэрэгжилт
• Үр ашиг
• Хэгэжилт
• Тогтвортой
байдал
Шийдвэр
• Манлайлал
• Чанар/Хана
мж
• Дасан
зохицох
Үйл ажиллагаа
• Хүчи
н
чадал
• Сэтгэ
Байгууллагын бэлтгэл
Мотиваци Нөөц Ажиллагчид Бодлого Зардал
4. Гарц
Бүтээгдхүүн, Үйлчилгээ
• Төсөв

3. 3
Макро орчны шинжилгээ хийх явцдаа байгууллагын эрэлт, нийлүүлэлтийн өртгийн
тооцоонд нөлөөлөх гадны тодорхой хүчин зүйлсийг зайлшгүй тооцох хэрэгтэй болно.
Нийгэмд гарч байгаа өөрчлөлтүүд нь бизнесийн орчинд тодорхойгүй байдлыг бий болгож
энэ нь үйлдвэрлэлд нөлөөлж байдаг. Нөлөөлөх хүчин зүйлсийг тооцоолох хэд хэдэн
аргуудын нэг нь PEST шинжилгээ юм. Орчин үед энэхүү шинжилгээг PESTIE буюу олон
улсын байдал болон экологийн хүчин зүйлс г.м тухайн байгууллагын онцлогт тохируулан
нэмэлт хүчин зүйлүүдийг нэмж PEST төрлийн макро орчны өргөжүүлсэн шинжилгээг
хийх болсон. Бизнесийн болон стратегийн төлөвлөлт, маркетингийн төлөвлөгөө,
бүтээгдэхүүний хөгжлийн төлөвлөгөө болон судалгааны тайлангуудад өргөн ашиглагддаг.
Түүнээс гадна компани шинэ зах зээл, шинэ оронд үйл ажиллагаа эхлэж байгаа үед энэ
шинжилгээг ашиглах нь үр дүнтэй.
Өөрчлөлтийн загварууд
Левиний загвар Рожерийн загвар Липпиттийн загвар
Гэсгээлт Ойлголт Оношлох
Өөрчлөлтийн хүчийг үнэлэх
Нөөцөө тооцоолох
Өөрчлөлт Сонирхол
Үр дүн
Туршилт
Зорилгоо сонгох
Ажлаа хуваарилах
Өөрчлөлт хийх
Хөлдөөлт Дасан зохицолт Өөрчлөлтийн зорилгод хүрэх
Ярилцах асуудал:
а/ Төлөвлөгөөт өөрчлөлтийн “мета загвар”
б/ Бостоны матриц нь
Давуу тал:
• Байгууллагын дотоод хэсгүүдийн холбоог харуулах боломжтой
• Байгууллагын нэгж тус бүрийн хөгжлийн үе шатыг тодорхойлох боломжийг
олгодог
• Хөрөнгө оруулалтыг хаана зарцуулах ашигтайг харуулдаг.
Сул тал:

4. 4
• Голдуу бэлэн мөнгөний эрэлтэнд анхаардаг
• Өсөлтөнд гол анхаарлаа хандуулдаг учраас бусад асуудлыг орхигдуулж, тухайлбал
“Нохой”-ноос салахыг зөвлөдөг.
в/ Же Мак Кенсийн матрицын хүчин зүйл
Салбарын ирээдүйг тодорхойлох нийтлэг
хүчин зүйлс
Бизнесийн чадавхийг тодорхойлох нийтлэг
хүчин зүйлс
• Зах зээлийн хэмжээ
• Зах зээлийн өсөлтийн хувь
• Зах зээлийн ашигт байдал
• Үнийн хандлага
• Өрсөлдөөний эрчим
• Зах зээлээс гарах эрсдэл
• Зах зээлд нэвтрэх саад
• Бүтээгдэхүүн үйлчилгээ
ялгарах боломж
• Технологийн хөгжил
• Хуваарилалтын бүтэц
• Өрсөлдөх давуу тал
• Бренд бүтээгдэхүүн
• Зах зээлд эзлэх хувь
• Зах зээлийн өсөлтийн хувь
• Өрсөлдөгчтэй харьцуулсан
зардал
• Өрсөлдөгчтэй харьцуулсан
ахиуц ашиг
• Үйлдвэрлэлийн хүчин чадал
• Технологи ба инноваци
• Чанар
• Удирдлагын чадавхи
Төлөвлөгөөт өөрчлөлтийн үеийн стратеги
• Өөрчлөлтийн стратегийн төлөвлөлтөнд дээд төвшний удирдлага шууд оролцох,
хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээнэ.
• Байгууллагын үйл ажиллагааны бүх хүрээ, нөөцийг хамруулан, өрсөлдөх давуу
талаа тооцоолсон байна.
• Орчны өөрчлөлт, зах зээлийн хандлагатай уялдуулан хэтийн бодлого, чиглэл,
зорилгоо тодорхойлно.
• Хүмүүсийг өөрчлөх, үйл ажиллагааг өөрчлөхөд чиглэгдэнэ.
• Хүнийг өөрчилнө гэдэг нь харилцаанд тулгуурлан, хүний үнэлэмж, үзэл баримтлал,
ёс суртахуун, харилцааанд хэм хэмжээ, санаа бодол, итгэл үнэмшлийг өөрчилж,
байгууллагын соёлын хэм хэмжээг дахин төлөвшүүлэхэд чиглэнэ.
Байгууллагын өөрчлөлтийн стратеги
А. Өрсөлдөх чадвар Б. Өөрчлөлтийн төрөл В. Хэрэгжилт
Байршлын стратеги
Стратегийн цаг
Бүтцийн өөрчлөлт
Технологийн өөрчлөлт
Хүмүүсийн өөрчлөлт
Бүтээгдэхүүн үйлчилгээний
өөрчлөлт
Экспертийн стратеги
Хүмүүжүүлэх стратеги
Хэлцэл хийх стратеги
Оролцох стратеги
Чиглүүлэх стратеги

5. 5
В-IV Чиглүүлэх стратеги /Бейсер- амьдрах чадварын функц/ жишээгээр ярилцах
ДААЛГАВАР
1. Тухайн байгууллагыг өөрчлөлтөд хүргэж байгаа гол хүчин зүйлс /шалтгааныг
таньж мэдэх
2. “Өөрчлөлтийн хүчин зүйлийн шинжилгээ”-нээс тухайн байгууллагад тохирох
загварыг сонгох
3. Бостоны матрицын давуу ба сул талыг унших
4. А-I. Байршлын стратегийн
• Зардлаар манлайлах,
• Ялгарах,
• Төвлөрөх стратегийн давуу болон сул талыг уншиж судлах