Downloaded 19 times
อารยธรรมเมโสโปเตเมีย2
- 1.
- 2. • มนุษย์ถือกำเนิดมำนำนนับล้ำนๆ ปีตั้งแต่ในยุคหินเก่ำ แต่กำร ดำรงชีวิตเป็นไปอย่ำงง่ำยๆ และมีพัฒนำทำงสติปัญญำอย่ำงเชื่องช้ำ ต่อมำเมื่อเข้ำสู่ยุคบรอนซ์ (Bronze Age 4,000 ปีก่อน คริสต์ศักรำช) หรือยุคสำริด มนุษย์มีควำมเจริญก้ำวหน้ำมำกขึ้นก็ จัดตั้งสังคมเมืองตำมลุ่มแม่น้ำต่ำงๆ อันเป็นต้นกำเนิดของอำรยธรรม โลก สำหรับอำรยธรรมตะวันตก (Western Civilization) ต้น กำเนิดของอำรยธรรม
- 5. • - ลุ่มแม่น้ำไทกริส-ยูเฟรทีส(Tygris-Euphrates) • - ลุ่มแม่น้ำไนล์ (Nile) ในตะวันออกใกล้ (Near East) หรือเอเชียไม เนอร์ (Asia Minor)
- 6. ความหมายของ “เมโสโปเตเมีย” • เมโสโปเตเมียเป็นคำในภำษำกรีก หมำยถึง ดินแดนระหว่างแม่น้า 2 สาย ตั้งอยู่บริเวณดินแดนระหว่ำง • แม่น้าไทกริสและยูเฟรทีส เป็นดินแดนที่มีควำมอุดมสมบูรณ์เหมำะ แก่กำรเพำะปลูกและเลี้ยงสัตว์ ได้ชื่อว่ำ “ดินแดนพระจันทร์เสี้ยวอัน อุดมสมบูรณ์” (The Fertile Crescent)
- 8. • สภำพภูมิประเทศของเมโสโปเตเมีย ไม่เอื้ออำนวยต่อกำรตั้งถิ่นฐำนมำก นักเพรำะมีปริมาณน้าฝนน้อย อากาศร้อนจัด ขาดหินที่เป็นวัสดุ ก่อสร้าง มักเกิดอุทกภัยจากภาวะฝนตกหนักในตอนเหนือ และ การละลายของหิมะในเทือกเขำซำกรอส (Zagros) และเทือกเขำ เทำรัส (Taurus) ซึ่งเกิดขึ้นเป็นประจำทุกปี
- 9. • ขณะเดียวกันธรรมชำติ ณบริเวณดังกล่ำวก็มีสิ่งทดแทนให้ ได้แก่ ควำม อุดมสมบูรณ์ของต้นอินทผาลัมซึ่งให้ผลที่อุดมด้วยธำตุอำหำรๆ ที่ สำคัญคือ คำร์โบไฮเดรตที่เป็นสำรอำหำรให้พลังงำนแก่ร่ำงกำยหนอง บึงที่มีต้นกกซึ่งมีปลำดึงดูดสัตว์ปีกนำนำพันธุ์มำอำศัยและหำกินรวมทั้ง ดินตำมฝั่งแม่น้ำไทกริส-ยูเฟรทีสที่มำกด้วยปุ๋ ยธรรมชำติจำกกำรพัดพำ ของน้ำ สภาพแวดล้อมดังกล่าวจึงเหมาะแก่การตั้งถิ่นฐานใหม่
- 11. • นักวิชำกำรกล่ำวว่ำ อำณำจักรซูเมอร์(Sumer) หรือซีนำร์ (Shinar) ซึ่งเป็นชื่อในพันธสัญญำเก่ำ (Old Testament) ใน ภำคแรกของคัมภีร์ไบเบิลเป็นอู่อำรยธรรมที่มีควำมเก่ำแก่กว่ำอียิปต์ กำเนิดเมื่อประมำณ 3500 ปีก่อนคริสต์ศักรำช
- 12. • เนื่องจำกชาวซูเมเรียน (Sumerian)เป็นชนชาติแรกที่คิด ประดิษฐ์ตัวอักษรทำให้เกิดกำรบันทึกเรื่องรำวต่ำงๆ เป็นลำยลักษณ์ อักษร ซึ่งถือเป็นหลักฐำนสำคัญในกำรศึกษำวิชำประวัติศำสตร์และกำร แบ่งเส้นเวลำระหว่ำง “สมัยก่อนประวัติศาสตร์” และ “สมัย ประวัติศาสตร์”
- 13. อารยธรรมที่สาคัญในเมโสโปเตเมียสามารถแบ่งช่วงเวลา ออกเป็น 4 อาณาจักรที่สาคัญ •1. สมัยอำณำจักรซูเมอร์ (3200-2300 ปีก่อนคริสต์ศักรำช) • 2. สมัยอำณำจักรบำบิโลนเก่ำ (2000-1600 ปีก่อน คริสต์ศักรำช) • 3. สมัยจักรวรรดิอัสซีเรีย (1300-612 ปีก่อนคริสต์ศักรำช) • 4. สมัยอำณำจักรคำลเดียนหรือบำบิโลนใหม่ (612-539 ปี ก่อนคริสต์ศักรำช) • •
- 14. สมัยอาณาจักรซูเมอร์ (3200-2300 ปีก่อน คริสต์ศักราช) •ก่อนที่ชำวซูเมเรียนจะตั้งหลักปักฐำนในบริเวณลุ่มแม่น้ำไทกริส- ยูเฟรทีสได้อำศัยอยู่ตำมบริเวณเนินเขำและจัดตั้งเป็นหมู่บ้ำน รู้จักกำร เลี้ยงสัตว์และเพำะปลูก ตลอดจนเครื่องมือเครื่องใช้ในกำรทำนำ เช่น จอบและเสียม จนเกิดเป็น “การปฏิวัติเกษตรกรรม”
- 15. • ในเวลำต่อมำชำวซูเมเรียนได้อพยพลงมำตั้งถิ่นฐำนบริเวณลุ่มแม่น้ำ ไทกริส-ยูเฟรทีส ได้พัฒนำกำรเกษตรแบบชลประทำนขึ้นซึ่งให้ผลผลิต มำกขึ้นเกิดกำรสร้ำงสังคมที่ซับซ้อนและมีสถำบันทำงสังคมแบบใหม่ ปฏิสัมพันธ์ระหว่ำงเทคโนโลยีใหม่กับสถำบันใหม่ๆยังก่อให้เกิด ควำมสัมพันธ์เชิงลูกโซ่และนำไปสู่กำรเปลี่ยนแปลงอื่นๆ จนเกิดกำร สร้ำง “อารยธรรม” ขึ้น
- 16.
- 17. • มีกำรนำวัวมำเทียมคันไถ นับว่ำมีควำมสำคัญและเป็นครั้งแรกที่มีกำร นำแรงงำนสัตว์มำใช้ทุ่นแรง •มนุษย์ ทำให้กำรทำนำได้ผลอย่ำงมำก ใน 2500 ปีก่อนคริสต์ศักรำช ปริมำณข้ำวบำร์เลย์ให้ผลผลิตมำกกว่ำเมล็ดพันธุ์ที่นำไปหว่ำนเพำะถึง 86 เท่ำ ส่งผลให้ประชำกรมีกำรกินดีอยู่ดีและเพิ่มจำนวนมำกขึ้นกำร ขยำยพื้นที่เพำะปลูกและกำรขุดคูคลองส่งน้ำเพิ่มขึ้นอย่ำงต่อเนื่อง ก่อให้เกิดกำรเพิ่มของผลผลิตทำงเกษตรกรรม จำนวนประชำกร กำร ขยำยตัวของชุมชนและกำรสร้ำงสังคมเมือง (Urban Society) อย่ำงต่อเนื่อง
- 19. พัฒนาการทางด้านสังคม • สังคมเมืองของชำวซูเมเรียนเริ่มขึ้นตั้งแต่ 3200ปีก่อนคริสต์ศักรำช ต่อมำ ได้มีกำรจัดตั้งเป็นนครรัฐ • (city-state) จำนวน 12 นครรัฐ นอกกำแพงเมืองเป็นที่ตั้งของไร่นำซึ่ง เป็นแหล่งอำหำรของชำวเมือง ที่ดินส่วนใหญ่เป็นของกษัตริย์ นักบวช และ ชำวเมืองที่ มั่งคั่ง โดยมีชนชั้นแรงงำนและทำสเป็นแรงงำนเพำะปลูก ผลผลิต ส่วนใหญ่เป็นข้ำวบำร์เลย์และข้ำวสำลีต้องยกให้แก่วัง วัด หรือคหบดีเจ้ำของ ที่ดิน เพื่อให้กำรบริหำรจัดกำรใช้ที่ดินหรือกำรเช่ำที่ดินมีประสิทธิภำพจึง จำเป็นต้องมีกำรทำบัญชีที่เป็นลำยลักษณ์อักษรเพื่อเป็นกำรบันทึก รำยละเอียดต่ำงๆ ของจำนวนที่ดินที่ให้เช่ำ ค่ำเช่ำ ขนำดของฝูงสัตว์ เมล็ด พันธุ์ที่ใช้ในกำรหว่ำนและอื่นๆ ไว้กันลืม
- 21. อักษรคูนิฟอร์ม (cuneiform) • ซึ่งมำจำกคำว่ำcuneus แปลว่ำ ลิ่ม และ formus แปลว่ำ รูป อักษร ลิ่มในระยะแรกมีลักษณะเป็นอักษรภำพ (pictograph) โดยใช้ไม้ปลำย แหลม (stylus) ทำจำกต้นอ้อกดเป็นรูปภำพง่ำยๆ ลงบนดินเหนียวและ นำไปตำกแห้งหรืออบด้วยควำมร้อน เช่น รูปปลำแทนควำมหมำยของปลำ รูปนกแทนควำมหมำยของนก เป็นต้น • ตัวเขียนของชำวซูเมเรียนนิยมใช้กำรอย่ำงแพร่หลำยในหมู่ชนชำติอื่นๆ เช่น ชำวบำบิโลน (Babylonian) อัสซีเรีย (Assyrian) ฮิตไตน์ (Hittie) และเปอร์เซีย (Persian) อักษรลิ่มยังถูกนำไปบันทึกบทบัญญัติทำง ศำสนำและงำนวรรณกรรมที่แสดงให้เห็นถึงอำนำจของพระเจ้ำ
- 23. พัฒนาการทางด้านศาสนา • สังคมของซูเมเรียนต้องประสบกับภัยธรรมชำติ เช่นภำวะน้ำท่วมที่แม้ จะมีกำรสร้ำงเขื่อนแต่ก็ไม่สำมำรถป้ องกันชีวิตผู้คนนับพันได้ รวมทั้งไร้ ปรำกำรธรรมชำติ ที่จะขวำงกั้นศัตรู ได้สร้ำงควำมรู้สึกสิ้นหวังและยอม ตกอยู่ในอำนำจลี้ลับของพระเจ้ำโดยดุษณี ชำวซูเมเรียนมองว่ำ “มนุษย์เกิดมาเพื่อรับใช้พระเจ้าเท่านั้น” • ชำวซูเมเรียนทุ่มเทกำรสร้ำงสถำปัตยกรรมขนำดใหญ่ มีลักษณะคล้ำย ภูเขำซึ่งเป็นสิ่งที่มีขนำดสูงใหญ่ที่สุดตำมธรรมชำติ เรียกว่ำ “ซิกกู แรต” (Ziggurat)
- 25. • ซิกกูแรต (Ziggurat)เป็นเทวสถานและบูชาพระเจ้าหรือเทพ ประจาเมืองเพื่อไม่ให้พระองค์ทรงขุ่นเคืองและลงทัณฑ์มนุษย์ด้วยภัย ต่ำงๆ เป็นที่สอนหนังสือให้แก่นักบวชรุ่นเยาว์เพื่อให้เกิดความรู้ ด้านต่างๆ และให้อ่านออกเขียนได้ซึ่งจำเป็นสำหรับชนชั้นนักบวชที่ มักทำหน้ำที่บริหำรบ้ำนเมืองหรือทำหน้ำที่กษัตริย์ด้วย • นับว่ำเป็นโรงเรียนที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดในโลก ซิกกูแรตถือเป็น สิ่งก่อสร้ำงที่สำคัญที่สุด ตั้งอยู่ ณ ศูนย์กลางของเมือง สร้างด้วยอิฐ ที่ทาจากดินเหนียวตากแห้ง ซึ่งเป็นวัสดุที่มีอยู่ทั่วไป
- 26. • ปัจจุบันซิกกูแรตได้พังทลำยไปจนเหลือเพียงเนินอิฐและเนินดินเท่ำนั้น ภำยในซิกกูแรตก็วำงรูปสลัก ขนำดเล็กจำนวนมำกเป็นรูปคนกำลังสวด มนต์ต่อพระเจ้ำ (votive figures) แสดงควำมอ่อนน้อมต่อพระเจ้ำ
- 27. ด้านวรรณกรรม • เรื่องรำวกำรผจญภัยของกิลกำเมซ ประมุขและวีรบุรุษแห่งอูรุก (Uruk)ซึ่งมีชีวิตอยู่ในรำว 2700 ปีก่อน • คริสต์ศักรำช ต่อมำเรื่องรำวดังกล่ำวได้ตกทอดไปยังพวกบำบิโลนและ เป็นที่นิยมแพร่หลำยในชื่อ “มหากาพย์กิลกาเมซ” ที่ พยำยำมแสวงหำชีวิตอมตะ แต่ล้มเหลวและไม่สำมำรถเอำชนะชะตำ ชีวิตของตนได้ “เพราะความตายกับมนุษย์เป็นสิ่งคู่กัน” ในกิลกำ เมซยังปรำกฏเรื่องรำวเกี่ยวกับน้ำท่วมครั้งใหญ่ดังที่บันทึกเกี่ยวกับน้ำ ท่วมโลกไว้ในพันธสัญญำเก่ำของพวกฮิบรูหรือภำคแรกของคัมภีร์ไบ เบิลด้วย
- 29. ด้านเครื่องมือเครื่องใช้และเทคโนโลยี • ประดิษฐ์จำนหมุนเพื่อใช้ในกำรปั้นภำชนะดินเผำ ถือว่ำเป็นเครื่องกลชนิด แรกของโลก •- สร้ำงวงล้อที่ประกบติดกับเพลำเพื่อใช้กับเกวียนและรถศึก ทำให้กำรขนส่ง เป็นไปด้วยควำมสะดวกสบำยและทุ่นแรงงำนคนและสัตว์ในกำรแบกหำม รถศึกทำให้นักรบบนรถศึกสำมำรถใช้อำวุธได้อย่ำง • มีประสิทธิภำพ • - มีควำมสำมำรถเชิงคณิตศำสตร์ รู้จักระบบฐำนเลข 60 ในกำรแบ่งเวลำ และมุม • - กำรคำนวณหำพื้นที่ของวงกลม ¶r² • - กำรหำระยะทำง