Λογοτεχνία Α'Λυκείου

1. Α1 ΠΑΛΛΑΤΙΔΕΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2013-2014
ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΤΕΖΑΣ
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ
Κωνσταντίνος Καβάφης
Περιμένοντας τους βαρβάρους

2. ΚΩΝ. ΚΑΒΑΦΗΣ
• Κορυφαίος Έλληνας ποιητής (Αλεξάνδρεια 1863-
1933). Ο πατέρας του Πέτρος - Ιωάννης ήταν
δραστήριος έμπορος στην Αλεξάνδρεια (όπου ειχε
τοτε αρχίσει να ακμάζει το ελληνικό στοιχείο).Η
μητέρα του ανήκε σε παλιά φαναριώτικη
οικογένεια της Κωνσταντινούπολης.Και τα δύο
αυτα στοιχεία : η εμπορική ιδιότητα του πατέρα
και η παλιά αρχοντιά της μητέρας , συντέλεσαν
σημαντικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του
ποιητή.Η ποίηση του , σε αρκετα ποιήματα του ,
ξάφνιασε με την τόλμη της , γιατι συχνά εμπνεόταν
απο την ομοφυλόφιλη ιδιοσυγκρασία του.

3. ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ
• Ως το 1900 περίπου η ποίηση του ήταν
επηρεασμένη από τους ρομαντικούς ποιητές στη
διάθεση , στη στιχουργία και στη γλώσσα
(καθαρεύουσα).Κατόρθωσε όμως να απαλλαγεί
από τους παραδοσιακούς λυρικούς τρόπους και
να δημιουργήσει μια ποίηση έντονα προσωπική.
Πρόκειται για μια ποίηση απογυγνωμένη απο
παραδοσιακά λυρικά σχήματα, που φτάνει συχνά
ως την πεζολογία. Τον εκφραστικό φόρτο
αναπληρώνει εδώ η παραστατικότητα,η εξαι-
ρετική γλωσσική ευστοχία, η λεπτή ειρωνεία και
η υποβολή.

4. ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ
• Συνήθως τα ποιήματα του χωρίζονται σε τρεις
κατηγορίες:τα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και τα
ερωτικά.Ο χωρισμός αυτός είναι βέβαια
σχηματικός και γίνεται με βάση το θέμα ή τον τόνο
που κυριαρχεί. Από τα <<ιστορικά>> τα πιο πολλά
αναφέρονται σε περιστατικά των ελληνιστικών
κυρίως χρόνων ή σε πλαστά περιστατικά, που ο
ποιητής παρουσιάζει ως ιστορικά. Μέσα από αυτά
εκφράζονται συνήθως σύγχρονες καταστάσεις. Τα
<<φιλοσοφικά>> του είναι κυρίως ποιήματα
βιοθεωρίας, όπου ο διδακτικός τόνος είναι
έκφραση ζωής συνειδητά βιωμένης, ενώ στα
<<ερωτικά>> συνυφαίνεται ο ηδονισμός με τον
αισθητικό.

5. Περιμένοντας τους βαρβάρους
• ΠΟΙΗΜΑ:
• -Τι περιμένουμε στην αγόρα συναθροισμένοι;
• Ειναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.
• -Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μια τέτοια απραξία;
• Τι κάθοντ΄οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;
• Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
• Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;
• Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.
• -Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
• και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
• στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορόνα;
•
• Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
• Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί
• τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε
• για να τον δώσει μια περγαμηνή.Εκεί
• τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.
• -Γιατί οι δύο μας ύπατοι κι οι πραίτορες εβγήκαν
• σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες
• γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,
• και δαχτυλίδια με λαμπρά, γυαλιστερά σμαράγδια
• γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια
• μ΄ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλιγμένα;
• Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα
• και τέτοια πράγματα θαμπώνουν τους βαρβάρους.
• -Γιατί κι οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
• να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;
• Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα
• κι αυτοί βαριούντ΄ευφράδειες και δημηγορίες.
• -Γιατί ν΄αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
• κι η σύγχυσις.(Τα πρόσωπα τι σοβαρά που εγίναν).
• Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι και οι πλατείες,
• κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;
• Γιατί ενύχτωσε κι οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
– Και μερικοί έφθασαν απ΄τα σύνορα,
• και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.
– Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους .
• Οι άνθρωποι αυτοί ήταν μια κάποια λύσις.

6. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΥ
• 1)Η προσπάθεια απόδοσης των ψυχικών καταστάσεων
με τρόπο έμμεσο και συμβολικό , δηλαδή μέσα απο τη
χρήση των συμβόλων αυτη η προσπάθεια οδηγεί σε
μια υπαινικτική και υποβλητική χρήση της γλώσσας ,
σε συνδυασμό με μια διαισθητική σύλληψη των
πραγμάτων και μια αφθονία εικόνων και μεταφορών
(όλα αυτα τα στοιχεία μαζί κάνουν ασφαλώς το ποίημα
πιο δυσνόητο).
• 2)Η αποφυγή της σαφήνειας και η προσπάθεια για τη
δημιουρία ενός κλίματος ρευστού , συγκεκριμένου ,
ασφαλούς και θολού , που συνυπάρχει με μια διάθεση
ρεμβασμού , μελαγχολίας και ονειροπόλησης.
• 3)Η έντονη πνευματικότητα , ο ιδεαλισμός και σε
πολλές περιπτώσεις,ο μυστικισμός.

7. συνέχεια
• 4)Η προσπάθεια να ταυτιστεί η ποίηση με την μουσική,
που εκδηλώνεται με την έντονη μουσικότητα και τον
υποβλητικό χαρακτήρα του στίχου (απευθύνεται
ταυτόχρονα στην ακοή και στο συναίσθημα).
• 5)Οι πολλές τεχνικές , μορφολογικές και εκφραστικές
καινοτομίες: χαλαρή ομοιοκαταληξία, ανομοιοκατάληκτος
ή ελεύθερος στίχος, πολλά και πρωτότυπα σχήματα λόγου
ιδιόρρυθμη σύνταξη, νέο λεξιλόγιο κτλ.
• 6)Ο περιορισμός του νοηματικού περιεχομένου του
ποιήματος στο ελάχιστο:η ποίηση απαλλάσσεται από κάθε
φιλοσοφικό και ηθικό διδακτικό στοιχείο, καθώς και από
ρητορισμούς ή θέματα του δημόσιου βίου γίνεται αυτό
που θα έπρεπε πάντοτε να είναι, δηλαδή καθαρή ποίηση ,
γεμάτη μαγεία και γοητεία.

8. Περιμένοντας τους βαρβάρους
• Η προσπάθεια απόδοσης των ψυχικών καταστάσεων με
τρόπο έμμεσο και συμβολικό δηλαδή μέσα απο την
χρήση συμβόλων:
- Ο βασιλιάς φορά κορόνα ενω οι ύπατοι φορούν
πολυτελή ένδυματα , κοσμήματα κ.τ.λ , ωστόσο ο
ποιητής δεν τα αναφέρει για να δείξει την
οικονομική ακμή , αλλα τα χρησιμοποιεί σαν αιτία
για να δείξει την κοινωνική και πολιτική παρακμή.
- Η πόλη δεν ειναι μια συγκεκριμένη πόλη αλλα θα
μπορούσε να ειναι οποιαδήποτε πόλη.
:

9. ΣΥΝΕΧΕΙΑ
• - Οι βάρβαροι στο ποιήμα δεν είναι αυτοί που θα
έβγαζαν την πόλη απο το αδιέξοδο αλλα εννοεί τις
αλλαγές που θα κάνουν καλύτερα τα πράγματα για τον
κόσμο. Οι βάρβαροι συμβολίζουν τη βαθύτερη ανάγκη
των ανθρώπων για τη λυτρωτική επιστροφή σε μια
κατάσταση όπου οι συνθήκες διαβίωσης ήταν
απλούστερες. Η μεγάλη εξέλιξη της πολιτείας περιέπλεξε
τους όρους διαβίωσης και συνύπαρξης, καθιστώντας
κουραστική και πολυσύνθετη την κοινωνική τους ύπαρξη.
Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν πια τη διάθεση να
συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία και θέλουν μια ριζική
απλοποίηση. Μια απλοποίηση που μόνο οι βάρβαροι
μπορούν να τους την προσφέρουν.

10. ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΠΟΙΗΣΗΣ
• Χρησιμοποιεί τον διάλογο
• Δείχνει θεατρικότητα με τις εικόνες που
διαδέχονται η μία απο την άλλη σαν να είναι
σκηνές(Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα
και τέτοια πράγματα θαμπώνουν τους
βαρβάρους.
• Στην επικεφαλίδα (Περιμένοντας τους
βαρβάρους) υπάρχει μια δραματικότητα, δηλαδή
περιγράφει τον θυμό , την ανησυχεία, του λαού.

11. Για την εργασία αυτή δούλεψαν:
• Γεωργία Αραπίδου
• Χρύσα Γρηγοριάδου
• Θωμάς Ηλιάδης
• Στέλιος Θωμαΐδης