διδακτική πρόταση στη λογοτεχνία γενικής παιδείας Γ΄ Λυκείου

1. Κυριάκος Χαραλαμπίδης

2. ΒΙΝΤΕΟ
http://www.youtube.com/watch?v=CxphHYBst

3. Η Θόλος
Μια πινακοθήκη αγνοουμένων ,
ιδωμένων από ποικίλες γωνιές

4. Διαβάζει ο Χαραλαμπίδης

5. Πηγές έμπνευσής του είναι η
ιστορία, ο μύθος, οι λαϊκές
παραδόσεις. Τα ποιήματά του
χαρακτηρίζονται από το
αφηγηματικό στοιχείο, ενώ
βασικό στοιχείο της ποίησής
του είναι η ειρωνεία

6. Ο τίτλος
«Στα στέφανα της κόρης του»
προσδιορίζει το βασικό
πρόσωπο του ποιήματος, ο
πατέρας. Το κτητικό «του»
είναι το κέντρο βάρους του
τίτλου. Η λέξη «στέφανα»
παραπέμπει στο μυστήριο
του γάμου, στο στεφάνωμα,
ενώ παράλληλα υπάρχει και η
συσχέτιση με «το στέφανο
της νίκης»

7. Είχε τρακόσια στρέμματα γης υπό κατοχήν
και τον πατέρα της στα βάθη της Ανατολής.
Θα παντρευόταν ευτυχώς ένα καλό παιδί.
Κατά την τελετή του μυστηρίου
δεν πρόσεξε κανένας τον πατέρα της.
Μπήκε απ΄το νάρθηκα κρυφά και στάθηκε
πίσω από μια κολόνα και καμάρωνε.
Ύστερα σκούπισε με το μανίκι του
το ξεσκισμένο και φτωχό του δάκρυ.
Τον πήρανε για ηλίθιο του χωριού
και τον αφήκανε στην ησυχία του.
Τελειώνει ο γάμος και να χαίρεστε τα
στέφανα.
Παίρνουν κουφέτα και λουκούμια, μπαίνουν
καθένας στ΄αυτοκίνητό του, χάνονται.
Ο στοργικός πατέρας πάει κι αυτος
στην Πράσινη Γραμμή, περνά σκυφτός
παίρνει ξανά τη θέση του στο χώμα.

8. έγραψε ο Παπατσώνης
« ζωογονεί την μαρασμένη
και ασθενούσα νεοελληνική
Ποίηση. Της ξαναδίνει με το
πρέπον δέος το μεγάλο της
ηθικό θεμέλιο, έναν νέο και
σφριγηλόν Ουμανισμό»

9. βιογραφικό
γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κύπρο
(1940). Σπούδασε Ιστορία και
Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Παρακολούθησε μαθήματα θεάτρου
στην Αθήνα και ειδικεύτηκε σε θέματα
ραδιοφωνίας στο Μόναχο. Εργάστηκε ως
φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση και για
τρεις δεκαετίες στο Ραδιοφωνικό Ίδρυμα
Κύπρου, απ’ όπου αφυπηρέτησε ως
Διευθυντής Ραδιοφωνίας.

10. η συλλογή Θόλος πήρε το
1989 το Βραβείο Ακαδημίας
Αθηνών

11. Το έργο του
* Πρώτη Πηγή, Αθήνα, 1961.
* Η άγνοια του νερού, με πρόλογο Τάκη K.
Παπατσώνη, Ίκαρος: Αθήνα, 1967
* Το αγγείο με τα σχήματα, Λευκωσία, 1973.
* Αχαιών Ακτή, Λευκωσία, 1977; 2η έκδοση, Άγρα:
Αθήνα, 2003.
* Αμμόχωστος Βασιλεύουσα, Ερμής: Αθήνα, 1982;
Άγρα: Αθήνα 1997
* Θόλος, Ερμής: Αθήνα, 1989; 1991; Άγρα: Αθήνα,
1998.
* Μεθιστορία, Άγρα: Αθήνα, 1995; 2000.
* Δοκίμιν, Άγρα: Αθήνα, 2000.
* Αιγιαλούσης Επίσκεψις, Άγρα: Αθήνα, 2003.
* Κυδώνιον Μήλον, Άγρα: Αθήνα, 2006.

12. Ιστορικό πλαίσιο: Τα γεγονότα που προηγήθηκαν της τουρκικής εισβολής
Στις 15 Ιουλίου 1974 εκδηλώθηκε στη Λευκωσία το εγκληματικό
πραξικόπημα της χούντας και της Αθήνας και των εκεί συνεργατών της
κατά του Κύπριου Εθνάρχη Μακαρίου. Ο Ιωαννίδης δεν στόχευε
βέβαια στην ένωση, αλλά στην επέκταση της δικτατορίας στην Κύπρο.
Ο Ιωαννίδης θέλησε να δημιουργήσει την εντύπωση, πως το
πραξικόπημα ήταν «εσωτερική υπόθεση» της Κύπρου. Και για την
ελληνική και για τη διεθνή κοινή γνώμη δεν υπήρξε ωστόσο από την
αρχή η παραμικρή αμφιβολία, ότι η παρανοϊκή ενέργεια ετοιμάστηκε
και εκτελέστηκε από Ελλαδίτες αξιωματικούς, οι οποίοι
χρησιμοποίησαν ως όργανο την Εθνική Φρουρά.
Ο Κύπριος Εθνάρχης κατόρθωσε να διαφύγει. Από την Πάφο κάλεσε
τον λαό ν’ αντισταθεί. Από τη βρετανική βάση του Ακρωτηρίου πήγε
πρώτα στη Μάλτα και μετά στο Λονδίνο. Λίγο αργότερα έφτασε στη
Νέα Υόρκη. Στις 18 Ιουλίου 1974 μίλησε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του
ΟΗΕ. Καυτηρίασε την πολιτική της «χούντας των στρατηγών» της
Αθήνας υπογραμμίζοντας, πως όσα συνέβησαν στη Μεγαλόνησο δεν
αποτελούσαν επανάσταση, αλλά εισβολή στο κυρίαρχο και ανεξάρτητο
κυπριακό κράτος.

13. http://latistor.blogspot.gr/2012/09/blog-
τουρκική εισβολή

14. Το ποίημα έχει αφηγηματικό
χαρακτήρα,
περιγράφει με τρόπο λιτό το
γάμο μιας κοπέλας, ο
πατέρας της οποίας είναι
ένας από τους αγνοούμενους
Ελληνοκύπριους∙
για την κατάληξη των οποίων
η τουρκική πλευρά δεν είχε
την εντιμότητα να δώσει μια
ξεκάθαρη απάντηση στις
δραματικές εκκλήσεις των
οικογενειών τους.

15. Η αναφορά πως η κοπέλα θα
παντρευόταν ένα καλό παιδί
λειτουργεί ως παρηγοριά, ως
ένδειξη καλής τύχης, αλλά και το
κυριότερο ως επιβεβαίωση πως
παρά τις τραγικές απώλειες που
γνώρισαν οι άνθρωποι του νησιού,
συνεχίζουν τη ζωή τους με την
προσδοκία ενός καλύτερου
μέλλοντος.

16. πέρασμα στο εξωλογικό στοιχείο με την εμφάνιση
του αγνοούμενου πατέρα στην εκκλησία.
αναδεικνύει όλη την τραγικότητα της κατάστασης. ο
«αγνοούμενος» πατέρας, χάρη στη δύναμη της
πατρικής αγάπης, χάρη στη δύναμη της αγάπης
αυτής που μοιάζει ικανή να αντιστρέψει ακόμη και το
ανέκκλητο του θανάτου, έρχεται στην εκκλησία, έστω
και στα κρυφά, έστω και δίνοντας την εντύπωση του
«ηλιθίου του χωριού», προκειμένου να βρεθεί στην
πιο ευτυχισμένη μέρα της ζωής του παιδιού του.
όπως φθαρμένα είναι τα ρούχα και η όψη του, έτσι
βεβηλωμένη και ξεσκισμένη είναι κι η ψυχή του.

17. Το τέλος της γαμήλιας τελετής
→
ευχές, χαιρετισμοί, κεράσματα, η αναχώρηση
των καλεσμένων. Η σύντομη παρουσίαση αυτής της
σκηνής και ο γρήγορος ρυθμός έχουν διπλό στόχο.
α) φανερώνουν πως ο στόχος του ποιητή δεν είναι η
περιγραφή της τελετής
β) παρουσιάζεται η σχετική αδιαφορία των καλεσμένων
και ο τυπικός χαρακτήρας τηςτελετής. Όλοι βιάζονται να
φύγουν, η παρουσία τους εκεί δεν είναι τίποτε άλλο από
μια υποχρέωση
→
πριν από την εισβολή, ο κόσμος γιόρταζε διαφορετικά
τέτοια γεγονότα, οι άνθρωποι ήταν πιο κοντά ο ένας στον
άλλο και στα χωριά γίνονταν μεγάλα γλέντια
→
παρουσιάζεται μια κοινωνική αλλαγή (αποξένωση)

18. Η καταληκτική στροφή του ποιήματος
αποκαλύπτει πως ο πατέρας, που με συγκίνηση
είχε μόλις παρακολουθήσει το γάμο της κόρης
του, είναι νεκρός και βρίσκεται θαμμένος στα
κατεχόμενα εδάφη, και φυσικά δεν είναι
αιχμάλωτος στα «βάθη της Ανατολής» όπως
πιστεύουν οι δικοί του.

19. Οι οικογένειες 1.619 αγνοούμενων Ελληνοκυπρίων βασανίστηκαν για
χρόνια μη γνωρίζοντας που βρίσκονται κι αν ζουν οι δικοί τους
άνθρωποι. Η υπόθεση πως οι αγνοούμενοι στάλθηκαν ως αιχμάλωτοι
στα ενδότερα της Τουρκίας υπήρξε προφανώς αναληθής, καθώς όλα τα
στοιχεία υποδηλώνουν -όπως άλλωστε επισημαίνει κι ο ποιητής- πως
οι άνθρωποι αυτοί έχουν θανατωθεί κι έχουν ταφεί στα κατεχόμενα
εδάφη.
Ακόμη και σήμερα πολλοί Κύπριοι δεν έχουν λάβει μια θετική
απάντηση σχετικά με τη μοίρα των δικών τους και οι εκκλήσεις τους
στην Τουρκική κυβέρνηση προσκρούουν σε μια απάνθρωπη σιωπή,
που φανερώνει όχι μόνο ενοχή, αλλά και έλλειψη στοιχειώδους
σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Θεωρείται, πάντως, βέβαιο πως αν η τουρκική πλευρά επέτρεπε
σχετικές έρευνες στα κατεχόμενα εδάφη, θα εντοπίζονταν περιοχές
ενταφιασμού των δολοφονημένων Ελληνοκυπρίων αιχμαλώτων.

20. Αν και οι περισσότεροι
άνθρωποι εστιάζουν την
προσοχή τους στο γεγονός
της εισβολής και της
παράνομης κατοχής μεγάλου
μέρους του νησιού, ο ποιητής
επιχειρεί να τονίσει και τις
πιο προσωπικές πτυχές του
κυπριακού δράματος.

21. γλώσσα
Απλή γλώσσα και λιτά
εκφραστικά μέσα. Κυριαρχούν
τα ρήματα, έτσι γίνεται πιο
δραματικό τούφος του
ποιήματος

22. Κώστας Μόντης, από τις “Στιγμές της Εισβολής”
Είναι δύσκολο να πιστέψωπως μας τους έφερε
η θάλασσα της ΚερύνειαςΕίναι δύσκολο να
πιστέψωπως μας τους έφερε η αγαπημένη
θάλασσα της Κερύνειας[...]Ανασήκωσε την
πλάτηκι απόσεισέ τους, Πενταδάκτυλέ
μου.Ανασήκωσε την πλάτηκι απόσεισέ τους.
[Ακούστε το ποίημα μελοποιημένο εδώ]

23. παράλληλα
Του νεκρού αδελφού
http://digitalschool-
admin.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSG
L-C131/595/3928,17306/

24. Αμμόχωστος βίντεο
http://www.youtube.com/watch?
v=QRoGIQq22sE

25. ΒΊΝΤΕΟ ΓΙΑ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ
http://www.youtube.com/watch?
v=M3ZW5N9-P8c

26. ΤΡΑΓΟΎΔΙ ΓΙΑ ΑΓΝΟΟΎΜΕΝΟΥΣ
http://www.youtube.com/watch?
v=63Ra44uL_nQ

27. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ
ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ
http://www.youtube.com/watch?
v=0UjeV8WMiaQ

28. ΚΑΡΤΕΡΟΥΜΕΝ ΟΛΗ ΜΕΡΑ
ΝΤΑΛΑΡΑΣ