Μες τους προσφυγικούς συνοικισμούς

1. Μες τους προσφυγικούςΜες τους προσφυγικούς
συνοικισμούςσυνοικισμούς

2.  Στην λειτουργία της Κυριακής της Πεντηκοστής , οι
χριστιανοί γονατίζουν τρεις φορές , γι΄αυτό και τη λένε
Γ ο ν α τ ι σ τ ή Γ ο ν υ κ λ ι σ ι ά . Κι' αυτή τη μέρα
υπάρχουν έθιμα παρόμοια με του Σαββάτου , σχετικά
δηλαδή με τους νεκρούς . Στην Καστοριά , " της
Πεντηκοστής φέρνουν λουλούδια απ' το σπίτι τους και
κρατούν κερί . Πέφτουν στα γόνατα , αφήνοντας τα
λουλούδια μπροστά τους . Ανάβουν το κερί , γιά να
φωτίζουν τους νεκρούς που περνάνε ".

3.  Σε μερικά μέρη οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία
κρατώντας τριαντάφυλλα ( λουλούδια των νεκρών ) ,
που δεν αποχωρίζονται ούτε την ώρα που γονατίζουν .
Στην Καστοριά , " της Πεντηκοστής φέρνουν
λουλούδια απ' το σπίτι τους και κρατούν κερί .
Πέφτουν στα γόνατα , αφήνοντας τα λουλούδια
μπροστά τους . Ανάβουν το κερί , γιά να φωτίζουν τους
νεκρούς που περνάνε ". Ωστόσο οι ζωντανοί δεν
παραλείπουν τα πανηγύρια στην εξοχή με φαγοπότι ,
τραγούδια , χορούς και τολμηρά πειράγματα .
Συνηθίζουν επίσης να χτυπιούνται μεταξύ τους με
χλωρά κλαριά , γιά το καλό , όπως λένε .

4.  Την ώρα του γονατίσματος στην λειτουργία της
εκκλησίας οι ψυχές των νεκρών γυρίζουν στον κάτω
κόσμο, οι ζωντανοί κλείνουν τα μάτια τους ώστε να μη
δουν τις ψυχές που λυπημένες γυρνούν στον Άδη.
Μάλιστα γονατίζουν πάνω σε φύλλα καρυδιάς γιατί
συμβολίζουν την πικρία που κατέχει τις ψυχές των
νεκρών την ημέρα αυτή, μιας που τα φύλλα είναι
πικρά. Σύμφωνα με μία άλλη
 παράδοση το γονάτισμα γίνεται για να παρακαλέσουμε
να μην πέσει το γεφύρι που ενώνει τον πάνω κόσμο με
τον κάτω. Κατά την παράδοση το γεφύρι είναι λεπτό
σαν τρίχα και έχει την ιδιότητα να τρέμει όταν περνά
μια κολασμένη ψυχή. Για αυτό το λόγο γονατίζουμε και
παρακαλούμε να στεριώσει το γεφύρι ώστε να μην
πέσει κανείς μέσα στο ποτάμι το οποίο οδηγεί

5. Εννοιολογικός Χάρτης
Μες στους προσφυγικούς συνοικισμούς

6. Η πεζογραφία του επηρεάστηκε από:
- Το οικογενειακό του περιβάλλον.
– Τη γειτονιά του που βρισκόταν σε προσφυγικό
συνοικισμό της Θεσσαλονίκης και το σχολείο του.
– Τους διάφορους νεανικούς χριστιανικούς κύκλους
στους οποίους ανήκε ο συγγραφέας από την
εφηβεία του.
– Την πόλη της Θεσσαλονίκης. Πολλά
πεζογράφημά του εκεί διεξάγονται. Μάλιστα τον
εσωτερικό μονόλογο στα έργα του τον
χρησιμοποίησε επηρεασμένος από τους
Θεσσαλονικείς λογοτέχνες Πεντζίκη και Ξεφλούδα.

7. -Τη μελέτη έργων ξένων και Ελλήνων λογοτεχνών
( Μονταίνιο, Παπαδιαμάντη, Κόντογλου).
-Τον Καβάφη στο υπαινικτικό ύφος, στη στάση του
απέναντι στη φύση και στην εμμονή του στη
Θεσσαλονίκη, όπως ο Καβάφης στην Αλεξάνδρεια.
- Τις σπουδές του και τους δασκάλους του στην
πορεία της ζωής του.
- Τον κινηματογράφο (από εκεί επηρεασμένος
χρησιμοποιεί αναδρομικές αφηγήσεις , προσοχή και
στην ελάχιστη λεπτομέρεια).
--την επικαιρότητα της εποχής του.
--την εργασία του ως δημόσιος υπάλληλος.

8. Τα αφηγήματα του Ιωάννου έχουν ως πρώτη ύληΤα αφηγήματα του Ιωάννου έχουν ως πρώτη ύλη
μαρτυρίες και βιώματα, αλλά και πρόσωπα, πράγματα καιμαρτυρίες και βιώματα, αλλά και πρόσωπα, πράγματα και
γεγονότα από το παρελθόν, την καθημερινότητα και τηγεγονότα από το παρελθόν, την καθημερινότητα και τη
νεοελληνική πραγματικότητα (τον κόσμο της προσφυγιάς,νεοελληνική πραγματικότητα (τον κόσμο της προσφυγιάς,
τον πόλεμο, την κατοχή, τη μεταπολεμική περίοδο), τατον πόλεμο, την κατοχή, τη μεταπολεμική περίοδο), τα
οποία ο συγγραφέας εξομολογείται, διασώζοντάς τα με δύοοποία ο συγγραφέας εξομολογείται, διασώζοντάς τα με δύο
κυρίως μέσα: την πολύ ισχυρή μνήμη του και τη μεγάληκυρίως μέσα: την πολύ ισχυρή μνήμη του και τη μεγάλη
παρατηρητικότητά του. (Δρουκόπουλος)παρατηρητικότητά του. (Δρουκόπουλος)

9.  «τα αφηγήματα φαίνονται σαν αναμνήσεις του«τα αφηγήματα φαίνονται σαν αναμνήσεις του
από τα περασμένα, όπου διοχετεύει τις απόψειςαπό τα περασμένα, όπου διοχετεύει τις απόψεις
του, τις κρίσεις του, τις προτιμήσεις του»του, τις κρίσεις του, τις προτιμήσεις του»
((Σαχίνης).
 Η αφήγησή γίνεται σε πρώτο πρόσωπο, έχει ένανΗ αφήγησή γίνεται σε πρώτο πρόσωπο, έχει έναν
χαρακτήρα καταγραφικό και κάποτεχαρακτήρα καταγραφικό και κάποτε
χρονογραφικόχρονογραφικό
 Η εμπειρία είναι το κυρίαρχο στοιχείοΗ εμπειρία είναι το κυρίαρχο στοιχείο
 δεν υπάρχει κεντρικός μύθος αλλά σύνθεσηδεν υπάρχει κεντρικός μύθος αλλά σύνθεση
συνειρμών.συνειρμών.

10.  Η αφηγηματική τεχνική του μπορεί να
είναι μονοεστιακή ή μονομερής, δηλαδή
από την οπτική γωνία ενός προσώπου που
αφηγείται, συμμετέχει στα γεγονότα ή
είναι κεντρικό πρόσωπο. Η αφήγηση
μπορεί να είναι πρωτοπρόσωπη αλλά και
σε β΄ ή σε γ΄ πρόσωπο.

11.  παρελθόν και παρόν γίνονται ένα,παρελθόν και παρόν γίνονται ένα,
εμπλέκονται, δίνοντας στα έργα του τηνεμπλέκονται, δίνοντας στα έργα του την
εικόνα της σύνθεσης παρόντος -εικόνα της σύνθεσης παρόντος -
παρελθόντος και των διαφορετικώνπαρελθόντος και των διαφορετικών
χρονικών στιγμών (Αράγης).χρονικών στιγμών (Αράγης).

12.  Ο χώρος (που ο ίδιος αποκαλεί «δοχείο μνήμης»)Ο χώρος (που ο ίδιος αποκαλεί «δοχείο μνήμης»)
είναι παρών στα περισσότερα έργα του.είναι παρών στα περισσότερα έργα του.
 τον αντιμετωπίζει ως αντικείμενο τηςτον αντιμετωπίζει ως αντικείμενο της
πεζογραφίας του, αφού είναι ουσιαστικό στοιχείοπεζογραφίας του, αφού είναι ουσιαστικό στοιχείο
των έργων του και όχι απλό σκηνικό.των έργων του και όχι απλό σκηνικό.
 Ο χώρος συνδέεται και με το χρόνο αλλά και μεΟ χώρος συνδέεται και με το χρόνο αλλά και με
τον εσωτερικό προσωπικό κόσμο πουτον εσωτερικό προσωπικό κόσμο που
διαμορφώνει και το χώρο της πόληςδιαμορφώνει και το χώρο της πόλης
(χωροχρόνος).(χωροχρόνος).

13.  Σε συνέντευξή του (1984) ο ίδιοςΣε συνέντευξή του (1984) ο ίδιος
χαρακτήρισε το αφήγημά του ωςχαρακτήρισε το αφήγημά του ως
«πολύπτυχο πεζογράφημα» και το«πολύπτυχο πεζογράφημα» και το
όρισε ως: «Αυτό που περιέχει όλα ταόρισε ως: «Αυτό που περιέχει όλα τα
είδη, που είναι και δοκίμιο και χρονικόείδη, που είναι και δοκίμιο και χρονικό
και σχόλιο πάνω στις ιστορίες πουκαι σχόλιο πάνω στις ιστορίες που
εννοούνται».εννοούνται».

14.  Η τεχνική των συνειρμών και της σύζευξηςΗ τεχνική των συνειρμών και της σύζευξης
διαφόρων στοιχείωνδιαφόρων στοιχείων
 Η τεχνική του συγκερασμούΗ τεχνική του συγκερασμού
 Η τεχνική του εγκιβωτισμούΗ τεχνική του εγκιβωτισμού
 Η τεχνική της κυκλικής δομήςΗ τεχνική της κυκλικής δομής
 Η τεχνική του «διασπασμένου θέματος»Η τεχνική του «διασπασμένου θέματος»

15.  παρά τη φόρτιση και την ευαισθησία πουπαρά τη φόρτιση και την ευαισθησία που
εμπερικλείουν τα πεζογραφήματα του,εμπερικλείουν τα πεζογραφήματα του,
κατορθώνει να χαλιναγωγεί τοκατορθώνει να χαλιναγωγεί το
συναίσθημα, να κρατάει το χιούμορ του, νασυναίσθημα, να κρατάει το χιούμορ του, να
αναμιγνύει το κωμικό με το τραγικό, τηναναμιγνύει το κωμικό με το τραγικό, την
πικρή με τη γλυκιά του ανάμνησηπικρή με τη γλυκιά του ανάμνηση

16.  Ο λόγος του είναι γενικά μικροπερίοδοςΟ λόγος του είναι γενικά μικροπερίοδος
 Το ύφος του είναι συχνά ακτινοειδές, διότιΤο ύφος του είναι συχνά ακτινοειδές, διότι
είτε ξεκινάει από ένα κεντρικό σημείο πουείτε ξεκινάει από ένα κεντρικό σημείο που
έχει αντίκτυπο στην περιφέρεια, είτεέχει αντίκτυπο στην περιφέρεια, είτε
κινείται αντίστροφα από την περιφέρειακινείται αντίστροφα από την περιφέρεια
προς το κέντρο.προς το κέντρο.

17.  εισήγαγε την πρωτοτυπία της γραφής του: 22εισήγαγε την πρωτοτυπία της γραφής του: 22
μικρές συνθέσεις, γραμμένες σε πρώτο πρόσωπο,μικρές συνθέσεις, γραμμένες σε πρώτο πρόσωπο,
με εξομολογητική διάθεση.με εξομολογητική διάθεση.

18.  Οι πρόσφυγες (Πόντιοι,Οι πρόσφυγες (Πόντιοι,
Καραμανλήδες, Μικρασιάτες,Καραμανλήδες, Μικρασιάτες,
Κωνσταντινοπολίτες, Θρακιώτες,Κωνσταντινοπολίτες, Θρακιώτες,
Μοναστηριώτες κ.ά.) και οι δυσκολίεςΜοναστηριώτες κ.ά.) και οι δυσκολίες
ενσωμάτωσής τους.ενσωμάτωσής τους.
 Οι δεσμοί του αφηγητή με τουςΟι δεσμοί του αφηγητή με τους
πρόσφυγεςπρόσφυγες
 Η μοναξιά του μέσα στην πόληΗ μοναξιά του μέσα στην πόλη

19. πρόσφυγεςπρόσφυγες
•οι πληθυσμοί που ξεριζώνονται από τον τόπο τουςοι πληθυσμοί που ξεριζώνονται από τον τόπο τους
λόγω πολέμων ή άλλων πολιτικών γεγονότων,λόγω πολέμων ή άλλων πολιτικών γεγονότων,
ακόμα και από φυσικές καταστροφές.ακόμα και από φυσικές καταστροφές.
•Είναι δεύτερης γενιάς, γεννημένοι στηΕίναι δεύτερης γενιάς, γεννημένοι στη
Θεσσαλονίκη, όπως ο αφηγητής.Θεσσαλονίκη, όπως ο αφηγητής.
•Διατηρούν όμως τα χαρακτηριστικά της ράτσαςΔιατηρούν όμως τα χαρακτηριστικά της ράτσας
και της ψυχής τους.και της ψυχής τους.
•Βιοπαλαιστές, αληθινοί και γνήσιοι στονΒιοπαλαιστές, αληθινοί και γνήσιοι στον
καθημερινό αγώνα τους.καθημερινό αγώνα τους.

20.  Η προσφυγική καταγωγή του αφηγητήΗ προσφυγική καταγωγή του αφηγητή
 Η καταγωγή από τη ΘράκηΗ καταγωγή από τη Θράκη
 Η γέννηση στη ΘεσσαλονίκηΗ γέννηση στη Θεσσαλονίκη
 Η μοναχική ζωή στην πόληΗ μοναχική ζωή στην πόλη
 Η γνώση των θρησκευτικών εθίμων και τωνΗ γνώση των θρησκευτικών εθίμων και των
λαϊκών δοξασιώνλαϊκών δοξασιών
 Η ιστορική κατάρτιση του αφηγητήΗ ιστορική κατάρτιση του αφηγητή

21.  Η προσφυγιάΗ προσφυγιά
 Η μετανάστευσηΗ μετανάστευση
 Η βιολογική και πολιτισμική καταγωγήΗ βιολογική και πολιτισμική καταγωγή
του ανθρώπουτου ανθρώπου
 Η σύγχρονη ζωή στις μεγαλουπόλειςΗ σύγχρονη ζωή στις μεγαλουπόλεις

22.  Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθεΤα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε
ομάδας προσφύγωνομάδας προσφύγων
 Οι τόποι καταγωγής και τα τοπωνύμιαΟι τόποι καταγωγής και τα τοπωνύμια
 Τα ονόματα αρχαίων λαών που ζούσανΤα ονόματα αρχαίων λαών που ζούσαν
στους τόπους των προσφύγωνστους τόπους των προσφύγων

23. Αφηγηματικές τεχνικές
Συνειρμός.Συνειρμός.
Η αφήγηση προχωρεί ευθύγραμμα και ξαναγυρίζειΗ αφήγηση προχωρεί ευθύγραμμα και ξαναγυρίζει
στην αρχή (κυκλική)στην αρχή (κυκλική)
 παρεκβάσειςπαρεκβάσεις
α. η παρουσίαση των φυλών,α. η παρουσίαση των φυλών,
β. η παρέκβαση των αρχαίων λαών καιβ. η παρέκβαση των αρχαίων λαών και
γ. η εκμετάλλευση των προσφύγων).γ. η εκμετάλλευση των προσφύγων).
Το είδος της αφήγησηςΤο είδος της αφήγησης
Εσωτερική, πρωτοπρόσωπη, μονοεστιακή, μονομερής:Εσωτερική, πρωτοπρόσωπη, μονοεστιακή, μονομερής:
ο αφηγητής παρατηρεί από κοντά αλλά και μετέχει σεο αφηγητής παρατηρεί από κοντά αλλά και μετέχει σε
όσα αφηγείται, τα οποία παρουσιάζει από τη δική τουόσα αφηγείται, τα οποία παρουσιάζει από τη δική του
οπτική γωνία.οπτική γωνία.

24. Εκφραστικοί τρόποι / γλώσσαΕκφραστικοί τρόποι / γλώσσα
•Το πεζογράφημα είναι διάσπαρτο από εικόνες.Το πεζογράφημα είναι διάσπαρτο από εικόνες.
•Η γλώσσα είναι απλή κι ανεπιτήδευτηΗ γλώσσα είναι απλή κι ανεπιτήδευτη
•ο λόγος μικροπερίοδοςο λόγος μικροπερίοδος
•η διάθεση εξομολογητικήη διάθεση εξομολογητική
•Υπερτερούν τα ρήματα.Υπερτερούν τα ρήματα.

25. Η παρέκβασηΗ παρέκβαση
με γλώσσα σκληρή και συναισθηματικά φορτισμένη,με γλώσσα σκληρή και συναισθηματικά φορτισμένη,
καταφέρεται εναντίον των «εγκληματιών τωνκαταφέρεται εναντίον των «εγκληματιών των
γραφείων» και όλους όσους δυσκόλεψαν με τηγραφείων» και όλους όσους δυσκόλεψαν με τη
στάση και τη συμπεριφορά τους την ενσωμάτωσηστάση και τη συμπεριφορά τους την ενσωμάτωση
των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία και τουςτων προσφύγων στην ελληνική κοινωνία και τους
εξωθούν στη διχόνοια και τη μετανάστευση.εξωθούν στη διχόνοια και τη μετανάστευση.

26. http://dide-anatol.att.sch.gr/tte/nea/sumbouloi/Selides_tou_Gi

28. Γεράσιμος Ευαγγελάτος
Πρωινή μελαγχολίαΠρωινή μελαγχολία
μέσα στα λεωφορείαμέσα στα λεωφορεία
άνθρωποι μετακινούνταιάνθρωποι μετακινούνται
ο καθένας μια ιστορίαο καθένας μια ιστορία
στις χειρολαβές κρατιούνταιστις χειρολαβές κρατιούνται
με τα χέρια τους τα κρύαμε τα χέρια τους τα κρύα
Μια γραμμή μπροστά στη στάσηΜια γραμμή μπροστά στη στάση
ποιος θα τρέξει να προφτάσειποιος θα τρέξει να προφτάσει
ζώδια και βιταμίνεςζώδια και βιταμίνες
μόδα είναι, θα περάσειμόδα είναι, θα περάσει
τα λεπτά γίνονται μήνεςτα λεπτά γίνονται μήνες
τη ζωή του ποιος θα πιάσειτη ζωή του ποιος θα πιάσει
Κάπου-κάπου, μέσαΚάπου-κάπου, μέσα
ΣαββάτουΣαββάτου
μια αναπνοήμια αναπνοή
χάνει κάπου το νόημά τουχάνει κάπου το νόημά του
να 'ναι ζωντανοίνα 'ναι ζωντανοί
κατά βάθος νιώθουν άγχοςκατά βάθος νιώθουν άγχος
όλο το πρωίόλο το πρωί
πάντα κάποιος βλέπει τοπάντα κάποιος βλέπει το
λάθοςλάθος
και μελαγχολείκαι μελαγχολεί
Πρωινός καφές στο χέριΠρωινός καφές στο χέρι
τι να πει κανείς δεν ξέρειτι να πει κανείς δεν ξέρει
άνθρωποι μετακινούνταιάνθρωποι μετακινούνται
μέχρι να 'ρθει καλοκαίριμέχρι να 'ρθει καλοκαίρι
στις χειρολαβές κρατιούνταιστις χειρολαβές κρατιούνται
κι η ζωή τους μεταφέρεικι η ζωή τους μεταφέρει

34. ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ ΑΡΡΕΝΑΓΩΓΕΙΟΥ
ΡΑΙΔΕΣΤΟΥ ΤΟ 1905

36. Ραιδεστός