Λογοτεχνία Α' Λυκείου Παλλατίδειο Γενικό Λύκειο Σιδηροκάστρου

1. Α1 ΠΑΛΛΑΤΙΔΕΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2013-2014
ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α.ΤΕΖΑΣ
ΠΑΡΝΑΣΣΙΣΜΟΣ
Κωστής Παλαμάς
Πατρίδες!Αέρας, γη…

2. Κωστής Παλαμάς
Ο Κωστής Παλαμάς (Πάτρα, 13 Ιανουαρίου
1859 - Αθήνα, 27 Φεβρουαρίου 1943) ήταν
ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός
συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός της
λογοτεχνίας. Θεωρείται ένας από τους
σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, με
σημαντική συνεισφορά στην εξέλιξη και
ανανέωση της νεοελληνικής ποίησης.
Αποτέλεσε κεντρική μορφή της λογοτεχνικής
γενιάς του 1880, πρωτοπόρος, μαζί με το
Νίκο Καμπά και το Γεώργιο Δροσίνη, της
αποκαλούμενης Νέας Αθηναϊκής (ή
Παλαμικής) σχολής. Επίσης, είχε σπουδάσει
και ως θεατρικός παραγωγός της ελληνικής
λογοτεχνίας. Ο Παλαμάς ήταν ένας από τους
πολυγραφότερους Έλληνες λογοτέχνες και
πνευματικούς ανθρώπους. Δημοσίευσε
συνολικά σαράντα ποιητικές συλλογές,
καθώς και θεατρικά έργα, κριτικά και
ιστορικά δοκίμια, συγκριτικές μελέτες και
βιβλιοκριτικές. Την επιμέλεια της
επανέκδοσης των έργων του μετά το θάνατό
του ανέλαβε ο γιος του Λέανδρος Παλαμάς
επίσης ποιητής και κριτικός της λογοτεχνίας.

3. Κωστής Παλαμάς
• Ο Παλαμάς είναι ο πιο αντιπροσωπευτικός ποιητής της
γενιάς του και ένας από τους κορυφαίους της νέας
Ελληνικής ποίησης.
• Δεσπόζει με την έντονη παρουσία του, για περίπου
πενήντα χρόνια στην πνευματική ζωή του τόπου
• Η ακμή του συμπίπτει με την αστική διαμόρφωση της
Ελληνικής κοινωνίας
• Η γενιά του ΄80, στην οποία ανήκει ο ποιητής,
σημαδεύεται από το θετικιστικό πνεύμα και την
λατρεία για την Επιστήμη, από το οποίο εμπνέεται και
ο ίδιος και επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό η ποίησή του
• Ο Παλαμάς χαρακτηρίζεται εθνικός ποιητής
• Το έργο του απηχεί τους πόθους και τις
απογοητεύσεις, τις ελπίδες και τις ανατάσεις του νέου
ελληνισμού κατά την κρίσιμη σε κατακτήσεις και
εθνικές περιπέτειες περίοδο των ετών 1880-1922

4. ΔΙΑΚΡΊΣΕΙΣ
• Ανακήρυξή του σε κορυφαίο πεζογράφο και έναν από
τους τρεις κορυφαίους ποιητές όλων των εποχών.
• Δημιουργία μουσείου με το όνομά του.
• Δημιουργία ιδρύματος με το όνομά του.
• Βράβευση του με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών το
1925 από την ακαδημία Αθηνών της οποίας διορίστηκε
μέλος το 1926, ενώ εξελέγη πρόεδρός της το 1930.

5. Χαρακτηριστικά Παρνασσισμού
 Δίνεται μεγάλη σημασία στην ακρίβεια της έκφρασης και στη λεπτομέρεια
 Είναι απρόσωπη και αντικειμενική ποίηση
 Σέβεται τους ρυθμικούς, μετρικούς και στιχουργικούς κανόνες
 Ενδιαφέρεται υπερβολικά για την μορφή
 Οι συγγραφείς αντλούν τα θέματα και τις εικόνες τους απ ’ τη μυθολογία και την ιστορία.
 Αναζητούν την έμπνευση του στους χαμένους πολιτισμούς τους αρχαιότητας
 Επιδιώκουν την απουσία κάθε συναισθήματος, πάθους ή έντασης
 Εκφράζουν την ηρεμία, τη γαλήνη, την απάθεια
 Υιοθέτησαν την πλαστικότητα και την αρμονία της κλασικής τέχνης
 Χαρακτηρίζεται από απόλυτα ισσοροπημένο και ψυχρό ποιητικό τόνο και ύφος
 Είναι ποίηση χωρίς αληθινή ζωή ή ανθρώπινη παρουσία
 Αρνείται την καθαρεύουσα και στρέφεται προς τη δημοτική
 Γίνεται επεξεργασία του στοίχου

6. Χαρακτηριστικά Παραδοσιακής ποίησης
 Υπάρχει ομοιοκαταληξία
 Τα ποιήματα είναι χωρισμένα σε στροφές
 Ο στίχος είναι έμμετρος και ισοσύλλαβος
 Λογική ανάπτυξη νοήματος
 Οι λέξεις χρησιμοποιούνται με κυριολεκτική σημασία
 Ποιητικό λεξιλόγιο
 Κανονική στίξη
 Υπάρχει αντιστοιχία τίτλου – περιεχομένου
 Λυρισμός

7. Πατρίδες! Αέρας, γη… Κωστής Παλαμάς
Πατρίδες!Αέρας, γη, νερό, φωτιά! Στοιχεία
Αχάλαστα, και αρχή και τέλος των πλασμάτων,
Σα θα περάσω στη γαλήνη των μνημάτων,
Θα σας ξάναβρω, πρώτη και στερνή ευτυχία!
Αέρας μέσα μου ο λαός των ονειράτων
Στον αέρα θα πάει· θα πάει στην αιωνία
Φωτιά, φωτιά κι ο λογισμός μου, τη μανία
Των παθών μου θα παρ’ η λύσσα των κυμάτων
Το χωματόπλαστο κορμί χώμα και εκείνο
Αέρας, γη, νερό, φωτιά θα ξαναγίνω,
Κι απ’ των ονείρων τον αέρα, κι απ’ την πυρά
Του λογισμού, κι από τη σάρκα τη λιωμένη,
Κι απ’ των παθών τη θάλασσα πάντα θα βγαίνει
Ήχου πνοή, παράπονο, σαν από λύρα.

8. Πατρίδες! Αέρας, γη… Κωστής Παλαμάς
Στοιχεία Παρνασσισμού στο κείμενο:
 Στο κείμενο υπάρχει ομοιοκαταληξία:
Το χωματόπλαστο κορμί χώμα και κείνο
Αέρας, γη, νερό, φωτιά θα ξαναγίνω
 Δεν υπάρχει ανθρώπινη παρουσία αφού γίνεται αναφορά μόνο στα στοιχεία της φύσης (
αέρα, γη, νερό, φωτιά)
 Σέβεται τους ρυθμικούς, μετρικούς και στοιχουργικούς κανόνες καθώς υπάρχει ρυθμός και
μέτρο ( ιαμβικό)
 Χρησιμοποιείται η δημοτική γλώσσα:
Πατρίδες! Αέρας, γη, νερό, φωτιά! Στοιχεία
Αχάλαστα και αρχή και τέλος των πλασμάτων,
Σα θα περάσω στη γαλήνη των μνημάτων,
θα σας ξανάβρω, πρώτη και στερνή ευτυχία!
 Μέσα στο κείμενο υπάρχουν εικόνες από τη μυθολογία: χρησιμοποιείται μία αρχαία
φιλοσοφική θεωρία για τα τέσσερα στοιχεία της φύσης ( αέρας, γη, νερό, φωτιά) τα οποία
είναι αιώνιες κοσμογονικές αρχές δηλαδή η γένεση και η φθορά είναι αποτέλεσμα της
ένωσης και της διάλυσης των στοιχείων αυτών

9. Πατρίδες! Αέρας, γη… Κωστής Παλαμάς
Στοιχεία Παρνασσισμού στο κείμενο:
 Ενδιαφέρεται για την μορφή. Το ποίημα είναι σονέτο. Είναι χωρισμένο σε τέσσερις στροφές.
Οι δύο πρώτες έχουν τέσσερις στίχους οι καθεμία ενώ οι δύο τελευταίες τρεις
 Από αισθητική άποψη στις Πατρίδες η παρνασσιστική τελειότητα της μορφής ισορροπεί με
τη στοχαστική και λυρική διάθεση.

10. Πατρίδες! Αέρας, γη… Κωστής Παλαμάς
Το κείμενο αυτό εντάσσεται στην παραδοσιακή ποίηση διότι:
 Υπάρχει ομοιοκαταληξία:
Το χωματόπλαστο κορμί χώμα και κείνο
Αέρας, γη, νερό, φωτιά θα ξαναγίνω
 Είναι χωρισμένο σε στροφές
 Ο στίχος είναι έμμετρος με ιαμβικό μέτρο:
Πατρίδες!Αέρας, γη, νερό, φωτιά!
 Η στίξη του κειμένου είναι κανονική
 Υπάρχει αντιστοιχία τίτλου - περιεχομένου

11. Για την εργασία αυτή
δούλεψαν:
Χριστίνα Γέρμανλη
Αγγελική Ιωάννου
ΠέτροςΑβράμης
Δημήτρης Κατσιούρας