Το υπερόπλο των Βυζαντινών

1. Επιμέλεια Εργασίας:
Δημήτρης Γκάγκος
Ηλίας Γρατσίας

2. Ο πόλεμος στη θάλασσα
και οι επιδρομές των Αράβων
• Στα μέσα του 7ου αιώνα ο Χαλίφης Μωαβίας κατάλαβε πως
ο αγώνας με το Βυζάντιο θα κρινόταν στη θάλασσα, γι’ αυτό
και μερίμνησε για τη ναυπήγηση στόλου.
• Στη συνέχεια, κάνοντας αλλεπάλληλες επιδρομές και
κατακτώντας πολλά νησιωτικά Βυζαντινά εδάφη άρχισε να
δείχνει τις προθέσεις που είχε για την πρωτεύουσα.
• Όταν ο τότε βασιλέας του Βυζαντίου Κωνσταντίνος Δ΄
κατάλαβε τα σχέδια του Μωαβία, για να τον ανακόψει έδωσε
διαταγή για ανασύνταξη του στόλου του και για τη δημιουργία
ενός νέου όπλου που θα έτρεπε σε φυγή τους Άραβες.

4. Στο στόλο των Βυζαντινών ανήκαν:
1. Οι δρόμωνες,
2. Οι πάμφυλοι , που ήταν
μικρότεροι των
δρομώνων,
3. Οι μονήρεις ελάσσονες
δρόμωνες για
ανιχνεύσεις,
4. Οι γαλέες,
5. Τα βοηθητικά σανδάλια,
6. Τα ιππαγωγά χελάνδια,
7. Τα μεταγωγικά καματηρά
καράβια κ.ά.

6.  Eφευρέτης του υγρού πυρός ήταν
ο αρχιτέκτονας Καλλίνικος από
την Ηλιούπολη της Συρίας.
 Οι ιστορικοί σήμερα πιστεύουν
ότι ο Καλλίνικος δεν εφηύρε το
υγρό πυρ , αλλά ότι το τελειοποίησε
και ότι ήταν γνωστό από την αρχαιότητα
ιδιαίτερα τη Ρωμαϊκή και Ελληνιστική
περίοδο.

7. ΤΟ ΥΓΡΟ ΠΥΡ ΤΩΝ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ
 Το υγρό πυρ ήταν ένα από
τα ισχυρότερα όπλα των
Βυζαντινών. Για πρώτη
φορά αναφέρεται η χρήση
του κατά τον 7ο αιώνα.
Όταν οι Βυζαντινοί το
χρησιμοποίησαν εναντίον
του Αραβικού στόλου που
πολιορκούσε την
Κων/πολη(673).Μέχρι την
πτώση της κων/πολης 1453
μ.Χ το υγρό πυρ
χρησιμοποιήθηκε με
μεγάλη επιτυχία από τους
Βυζαντινούς σε πολλούς
αγώνες.
.

8. Τι ήταν το υγρό πυρ
 Το υγρό πυρ ήταν ένα εύφλεκτο
χημικό μίγμα που η σύνθεση του
ήταν ένα από τα κρατικά μυστικά
της αυτοκρατορίας.
 Η διαδικασία παραγωγής του
ήταν τόσο μυστική που
απαγορευόταν να κατασκευαστεί
οπουδήποτε και από οποιονδήποτε.
 Η παραγωγή του γινόταν μόνο σε
επιλεγμένα σημεία κοντά στην
Κων/πολη με βασικό αυτό τη Συληβρία
 Την ευθύνη για την παραγωγή του
είχαν αξιωματούχοι που έδιναν
αναφορά στον αυτοκράτορα και
κρατούσαν επτασφράγιστο τον τρόπο
και τα υλικά της παραγωγής του.

9. Τα συστατικά του υγρού πυρός
 Η πιθανότερη επιστημονική εκδοχή για την σύσταση
του υγρού πυρός ήταν :
1) Θειάφι
2) Πίσσα
3) Νίτρο
4) Λάδι
5) Πετρέλαιο και
6) Νάφθα* ως το βασικό συστατικό του.
*Δηλαδή ήταν ο πρόδρομος της μετέπειτα πυρίτιδας.

10. Τα χαρακτηριστικά του
Το βασικό χαρακτηριστικό του
ήταν ότι αναφλεγόταν αυτόματα
μόλις ερχόταν σε επαφή με το
νερό και έκαιγε στην επιφάνεια
του νερού . Φανταστείτε λοιπόν
τα πληρώματα των εχθρικών
πλοίων να προσπαθούν να
σβήσουν την φωτιά που
προκλήθηκε από το υγρό πυρ
και αυτή να ανάβει περισσότερο.
 Ήταν υγρό και όχι κάποιας
μορφής βλήμα.
 Η εκτόξευσή του συνοδευόταν
από πολλή θόρυβο και καπνό.
Σύμφωνα με αρκετές πηγές
μπορούσε να σβηστεί μόνο: από
άμμο, δυνατό ξύδι και ούρα.

11. Η εκτόξευσή του
Υπήρχαν πολλοί τρόποι για
να εκτοξεύσουν το υγρό πυρ
ανάλογα με τις ανάγκες και
τον τρόπο άμυνας ή επίθεσης.
 Ο πιο απλός ήταν να
γεμίζουν με υγρό πυρ ειδικά
πήλινα δοχεία και να τα
εκτοξεύουν με τα χέρια στους
εχθρούς, τόσο σε επίθεση
όσο και σε άμυνα όπως
δηλαδή οι σημερινές
χειροβομβίδες (έχουν βρεθεί
σε ανασκαφές στην Κρήτη).

12. Η μηχανή
 Τις μηχανές τις τοποθετούσαν
στο πάνω μέρος των τειχών και
εκτόξευαν το υγρό πυρ στους
εχθρούς . Συνήθως την έβαζαν
στην πρύμνη των πλοίων και το
εκτόξευαν με αποτέλεσμα να
καίνε τα εχθρικά πλοία.
 Η μηχανή αυτή είχε σχήμα
κεφαλής λιονταριού ή άλλου
επιθετικού ζώου με ανοιχτό
στόμα. Από εκεί εκτόξευαν το
υγρό αυτό μέσα από έναν ειδικό
σωλήνα.

13. Συνήθως οι μηχανές τοποθετούνταν
σε ειδικά εξοπλισμένα για την χρήση
υγρού πυρός σε πολεμικά πλοία , τους
Δρόμωνες που ονομάζονταν και
Πυρφόροι.
Το υγρό πυρ το είχαν σε λέβητες κάτω
από το πρόστεγο του πλοίου και
διέθεταν 3 σίφωνες(εκτοξευτές) για
την εκτόξευσή του. Ο κεντρικός
σίφωνας ονομαζόταν κατακόραξ.

14. "Πήραν τα μυαλά του αέρα"
• Την ελληνική ιδιωματική φράση "πήραν τα μυαλά του
αέρα" την λέμε και στις μέρες μας. Εκείνη την εποχή
όμως αυτό σήμαινε κάτι άλλο. Το υγρό πυρ
εξαπολυόταν με διαφόρους μηχανισμούς. Στην πλώρη
των πλοίων των βυζαντινών υπήρχε ένα μπρούτζινο
λιοντάρι μέσα από το ανοιχτό στόμα του οποίου
εξακοντίζονταν μακριά το φονικό υγρό. Για να γίνει
αυτό δυνατό, στο κεφάλι του λιονταριού κατέληγαν
δύο σωλήνες, ο ένας εξόδου του υγρού πυρός και ο
άλλος εισόδου του αέρα όπου με χειροκίνητη αντλία
γινόταν κατάθλιψη αυτού. Επομένως, για να
εξακοντιστεί μακριά το υγρό πυρ, έπρεπε
προηγουμένως τα "μυαλά" (κεφάλι) του λιονταριού να
πάρουν αέρα.

15. ΠΗΓΕΣ
Εγκυκλοπαίδεια: “Wikipedia”
Ιστοσελίδα:www.DefenceNet.gr
Βιβλίο ιστορίας Β΄Λυκείου