1. Зах зээлийн эрэлт,
түүний хэмжилт ба
таамаглал

2.  Зах зээлийн эрэлт гэж юу вэ?
Зах зээлийн хэмжилт ба
таамаглал гэж юу вэ?
Зах зээлийн ангилал
Агуулага

3. Зах зээл
Маркетингийн судалгаа хийх хамгийн чухал
шалтгааны нэг бол зах зээлийн эрэлтийг
тодорхойлох явдал юм.
Эрэлтийг хэмжихийн тулд юуны өмнө ямар
зах зээлийг авч үзэж байгааг тодруулах
хэрэгтэй. Зах зээл нь цаг хугцааны
нөлөөгөөр олон утгатай болсон байдаг.
Эхэндээ зах зээл нь нийлүүлэгч ба
хэрэглэгч уулзан хоорондоо солилцоо
гүйцэтгэх тодорхой нэг газрыг илэрхийлж
байсан.

4. Маркетингийн хувьд зах зээл нь зөвхөн
хэрэглэгчдийн нийлбэрийг илэрхийлдэг.
Жишээбэл: машины зах зээлийн хувьд
маркетер машины хэрэглэгчдийг судалдаг.
Маркетер зах зээлийг судалгаа гүйцэтгэж
байхдаа зах зээлийн дараах түвшинүүдийг
ялгах хэрэгтэй. Үүнд:
Боломжит буюу потенциал зах зээл
(potential market)-тухайн бүтээгдэхүүнийг
хэрэглэж буй болон хэрэглэх боломжтой
бүх хэрэглэгчид. Зах зээлийн нийт эрэлт ба
түүний багтаамжийг илэрхийлнэ.

5. Зорилтот зах зээл (target market)
Компаний үйл ажиллагаагаа явуулахаар
сонгосон боломжит зах зээлийн хэсэг.
Эзэмшсэн зах зээл (penetrated market)
Тухайн компаний бүтээгдэхүүнийг хэрэглэж
үзсэн үйлчлүүлэгчид компаний зах зээлд
хувь хэмжээг илэрхийлнэ.

6. Хэмжилт
Компаниуд зах зээлийн эрэлтийг хэмжих
өөрт тохирсон аргуудыг боловсруулсан
байдаг. Эдгээрээс хамгийн түгээмэл аргыг
авч үзье. Зах зээлийн багтаамжийг
хэмжихэд дараах томъѐо өргөн хэрэглэдэг.
Q=n*q*p
Q-зах зээлийн нийт хэрэглэгч
n-зах зээл дээрх нийт хэрэглэгчдийн тоо
q- дундаж хэрэглэгчийн жилийн туршид
хийх худалдан авалтын тоо
p-тухайн бүтээгдэхүүний дундаж үнэ

7. Таамаглал
Аливаа бизнесийн байгууллага зах
зээлийн багтаамжийг хэмжихээс гадна
ирээдүйд эрэлт ямар байхыг
таамаглах шаардалгатай.
Эрэлтийн таамаглал нь ирээдүйн
борлуулалтын хэмжээг урьдчлан
үнэлэх үйл ажилгаа юм.
Эрэлтийг
таамаглах
арга
Чанарын арга
Тоон арга

8. Эрэлтийг таамаглах
арга
Эрэлтийг таамаглах
чанарын арга
Эрэлтийг таамаглах тоон
арга
Хэрэглэгчдээс авах
санал асуулга
Борлуулалтын
ажилчдаас авах санал
Экспертийн үнэлгээ
Туршилтын маркетинг
Хугацааны цуваан
шинжилгээ
Регресс-корреляцийн
шинжилгээ

9. Чанарын арга
Хэрэглэгчдээс болон борлуулалтын
ажилчдаас авах санал асуулга,
экспертийн үнэлгээ, туршилтын
маркетинг нь эрэлтийг таамаглах тоон
бус аргууд юм.

10. Тоон арга
Эрэлтийг таамаглах тоон аргуудад
статистикийн тооцоон дээр тулгуурлах
хугцааны цуваан шинжилгээ (time-
series analysis) ба регресс-
корреляцийн (regression-correlation
analysis) шинжилгээ орно.

11. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа