Маркетингийн онол арга зүйн үндэс

1. МАРКЕТИНГИЙН ОНОЛ АРГА ЗҮЙ

2. АГУУЛГА
Маркетингийн удирдлагын үзэл
баримтлал
Маркетингийн үндсэн
ойлголтууд
Маркетингийн мөн чанар, агуулгын
тодорхойлолт
Дэд
сэдвүүд

3. Маркетингийн мөн чанар, агуулгын
тодорхойлолт
Маркетинг
“market” буюу “зах зээл арилжаа наймаа хийгдэх
газар”-ыг илэрхийлсэн англи үгнээс үүсэлтэй
Хамгийн энгийнээр “Зах зээлийг эзэмдэх
ухаан “ гэж ойлгож болно.

4. Маркетингийн хөгжил
XX зууны эхээр АНУ-ын их
сургуулиудын хичээлийн хөтөлбөрт
хэрэглэж эхэлсэн
Пенсильваний их сургуульд 1905 онд
“Компаний бүтээгдэхүүний маркетинг”
нэртэй хичээл орж байсан тухай
тэмдэглэсэн байна.
1994 онд Монголын маркетингийн
холбоо байгуулагдсан.

5. Маркетингийн тодорхойлолт
Маркетинг гэдэг бол байгууллага болон
хувь хүний эрэлт хэрэгцээг хангах
зорилгоор солилцоог санаа, бүтээгдэхүүн
үйлчилгээний хуваарилалт, үнэ,
урамшууллыг хэрэгжүүлэх, төлөвлөх
замаар явуулж буй үйл ажиллагааны цогц
юм.
АНУ- Маркетингийн холбоо

6. Нийгмийн хувьд маркетинг нь
хувь хүн болон бүлэг хүмүүсийн
хүсэл, хэрэгцээг хангахад чиглэсэн
үнэт чанар бүхий бүтээгдэхүүн
бүтээх, арилжин солилцох
нийгмийн болон удирдлагын үйл
явц.
Бизнесийн хувьд маркетинг
нь хэрэглэгчдэд үнэт чанар
бүхий бүтээгдэхүүн бий
болгож хүргэх , тэдэнтэй
харилцан ашигтай,
тогтвортой харилцах үйл
явц.

7. ҮНДСЭН
УХАГДАХУ
УН
ХЭРЭГЦЭЭ
2.Үндсэн ухагдахуун
ХҮСЭЛ ШААРДЛАГА
ЭРЭЛТ
БАРАА
СОЛИЛЦОО
ХЭЛЭЛЦЭЛ
ЗАХ ЗЭЭЛ

8. ХҮСЭЛ ШААРДЛАГА
Хүнд аливаа зүйл хэрэгтэй
болох нь мэдрэгдэж
санаанд буухыг хэлнэ.
Хүсэл шаардлагыг хангахын
тулд 2 арга замыг аль
нэгийг сонгоно.
1. Хүсэл шаардлагыг хангах
арга замыг эрж хайна.
2. Өөрийн хүсэл шаардлагыг
хүчээр дарна.

9. ХЭРЭГЦЭЭ
Хүний зан чанар, боловсрол
соёлын түвшингээр
тодорхойлогдох хүсэл
шаардлагын онцгой хэлбэр.
Хүний хэрэгцээг:
1. Бие физиологийн буюу
анхдагч
2. Нийгмийн буюу хоёрдогч
гэсэн 2 үндсэн төрөлд
хуваана.

10. ЭРЭЛТ
Эрэлт гэдэг нь төлбөрийн
чадвартай хэрэгцээ буюу
мөнгөөр хязгаарлагдмал
хэрэгцээг эрэлт гэнэ.
ЭРЭЛТГҮЙ Нуугдмал БуурахСөрөг
Хангагдсан Онцгой ЗохисгүйЖигд бус

11. Бараа
Хүний хүсэл
шаардлага, эрэлт
хэрэгцээг хангах зах
зээлд нийлүүлж буй бүх
зүйлс.

12. СОЛИЛЦОО
Солилцоо хийгдэх нөхцөл
1. Солилцоонд 2-оос дээш хүн оролцох
2. Оролцогч бүр 2 талдаа ашигтай санал тавих
3. Оролцогчид бараагаа хүргэх зам харилцааны
асуудлыг шийдвэрлэх чадвартай байх
4. Оролцогчид чөлөөт эрх эдлэх
5. Оролцогчид бусад талуудын зорилго, чиглэл,
хүсэл сонирхолд итгэлтэй байх

13. ХЭЛЭЛЦЭЛ
Хоёр харилцагчийн
хооронд явагдах
худалдааны тохиролцоо

14. ХЭЛЭЛЦЭЛ
Хэлэлцэл хийгдэх нөхцөл
1. Солилцож болох үнэ бүхий зүйл байх
2. 2 тал тодорхой нөхцөлөөр тохиролцож
амлалтаа биелүүлэх
3. Хэлэлцэж тохирсон хугацаатай байх
4. Тодорхой байранд худалдаа явагдах

15. Зах зээл
Зах зээл
Зах зээл гэдэг нь хангах хэрэгцээтэй түүнийгээ
хангах сонирхолтой бэл бэнчин бүхий худалдан
авагчдын цогц юм. Бүхийл зах зээл эцэстээ
хүмүүсээс бүрддэг.

16. МАРКЕТИНГИЙН ЗОРИЛГО
УЯЛДААГ ЗОХИЦУУЛАХ
ХЭРЭГЛ
ЭГЧ
ҮЙЛДВ
ЭРЛЭГ
Ч
2.
1. Хэрэглэгчийн баримжаатай
эрэлтийг хөгжүүлэхийн тулд үйл
ажиллагааны стратеги төлөвлөгөөг
боловсруулах

17. Маркетингийн зарчим
Ашигтай байх
Хэрэглэгчийн сэтгэл
хангамжийг бий болгох
Нийгмийн эрэлт
хэрэгцээнд чиглүүлэх
Маркетинг

19. Ач холбогдол:
Маркетингийн үүрэг, ач холбогдол
1. Олон улсын эдийн засагт
2. Улс орны эдийн засагт
3. Үйлдвэрлэгч, аж ахуйн нэгжид
4. Хувь хүмүүст

20. 20
Маркетингийн орчин

21. 21
1.Маркетингийн орчин,
түүний мөн чанар

22. 22
Маркетингийн орчин
Тодорхойлолт:
Бизнесийн үйл ажиллагаанд шууд
болон дам нөлөөлдөг гадаад
дотоод хүчин зүйлүүдийн нийлбэр
цогцыг маркетингийн орчин гэнэ.

23. 23
Маркетингийн орчин
Нөлөөлөл:
Боломж
Аюул занал

24. 24
Маркетингийн орчин
Микро
орчин
Макро
орчин
Маркетингийн орчны төрөл

25. 25
Байгууллага өөрөө
хяналт тавьж
чадахгүй, гэхдээ
нөлөөлөлд зайлшгүй
орох хүчин зүйлс
Макро орчин

26. 26
Макро орчны хүчин зүйлс
ШУТ-ийн
Эдийн
засгийн
хүчин зүйлс
Байгалийн
хүчин зүйлс
Хүн ам зүйн
хүчин зүйлс
Улс төрийн
хүчин зүйлс
Êîìïàíè Соёлын
хүчин зүйлс
хүчин зүйлс

27. Макро орчны хүчин зүйлс
1. Хүн ам зүйн орчин:
Хүн ам зүй /demographics/ -г тоо
хэмжээ, бүтэц, байршил, нас, хүйс,
арьсны өнгө, ажил эрэхлэлт, зэрэг
статистик үзүүлэлтээр судлах
шинжлэх ухааны салбар.
27

28. Хүн ам зүйн орчин
Бүтцийн өөрчлөлт
Шилжилт
Боловсролын
түвшингийн өөрчлөлт
Хүн ам зүйн
орчин
Хүн
амын
Хүн
амын
Хүн
амын

29. Хүн амын насны бүтэц
АНУ-ын хүн амыг насны бүтцээр нь
ангилвал:
GI үеийхэн /76-гаас дээш насныхан/
Хямралын үеийхэн /66-75 насныхан/
Дайны хүүхдүүд /60-65 насныхан/
Baby boomers /41-49 насныхан/
X үеийхэн /11-28 насныхан/
Шинэ мянганы хүүхдүүд /1-10 насныхан/
29

30. Монгол хүн амыг насны босгоор
ангилсан байдал
XXзууны
эхээр 40-50 60-70 70-80 90 оноос хойш
Хувьсгалын
хүүхдүүд
Социалист
нийгмийн иргэд
Социализмийн
хүүхдүүд
Шилжилтын
үеийнхэн
Шинэ
мянганыхан

31. Макро орчны хүчин зүйлс
2. Эдийн засгийн орчин
Хэрэглэгчийн худалдан авах чадвар болон
зарцуулалтанд нөлөөлж буй хүчин зүйлс
• Орлогын өөрчлөлт
• Зардлын бүтцийн өөрчлөлт
31

32. Макро орчны хүчин зүйлс
3. Байгалийн орчин
Бүтээгдэхүүн боловсруулахад
шаардлагатай байгалийн нөөц нь
маркетингийн үйл ажиллагаанаас
болж өөрчлөгдөнө.
32

33. Макро орчны хүчин зүйлс
3. Байгалийн орчин:
1. Түүхий эдийн нөөц дуусах
2. Эрчим хүчний зардал өсөх
3. Байгалийн бохирдол нэмэгдсэн байдал

34. Макро орчны хүчин зүйлс
4. Технологийн орчин:
• Технологийн шинэчлэлийн өөрчлөлт
• Судалгаа ба хөгжлийн судалгаа
• Анхаарлын төв
• Зохицуулалт
34

35. Макро орчны хүчин зүйлс
5. Улс төрийн орчин:
Тухайн нийгэмд хувь хүн болон
байгууллагын үйл ажиллагаанд
нөлөөлдөг эсвэл хязгаарладаг хууль,
засгийн газрын агентлагууд шахалт
үзүүлэгч бүлгүүдээс бүрдэнэ.
35

36. Макро орчны хүчин зүйлс
5. Улс төрийн орчин:
• Бизнесийг зохицуулагч хууль эрх зүйн акт
шинээр гарах
• Засгийн газрын агентлагуудын эрх мэдэл
өөрчлөгдөх
• Нийгмийн ашиг сонирхолтой бүлгүүд өсөх бий
болох
• Ёс зүй болон нийгмийн хариуцлагатай үйлдэлд
анхаарах
36

37. Макро орчны хүчин зүйлс
6. Соёлын орчин:
Нийгмийн үзүүлэлт болох үнэлэмж,
ойлголт, эрхэмлэх зүйл, зан төлөвт
нөлөөлж буй байгууллага, бүлэг
эсвэл бусад хүчин зүйлс
37

38. Макро орчны хүчин зүйлс
6. Соёлын орчин:
• Нийгмийн үнэлэмж, дээдлэх зүйл
• Соёлын хоёрдогч хүчин зүйлрүү шилжих байдал
• Хүмүүсийн өөрсдийн талаарх санал бодол
• Хүмүүс бусдын талаар ямар бодолтой байдаг
• Хүмүүс байгууллагын талаар ямар бодолтой байдаг
• Хүмүүс нийгмийн талаар ямар бодолтой байдаг
• Хүмүүс байгалийн талаар ямар бодолтой байдаг
• Хүмүүс ертөнцийн талаар ямар бодолтой байдаг
38

39. 39
2. Микро орчин

40. 40
Байгууллагын үйл
ажиллагаанд шууд
нөлөөлөх хүчин
зүйлс
Микро орчин

41. 41
Микро орчны үндсэн
хүчин зүйл
компанинийлүүлэгч
өрсөлдөгч
Маркетинги
йн
зуучлагчид
хэрэглэгч
ид
харилцагчид

42. 42
1. Компани:
Микро орчны хүчин зүйлс
Хангамжийн
алба
Санхүү,
бүртгэлийн
алба
Судалгаа ба
хөгжлийн
алба
Дээд
удирдлага
Үйлдвэрлэл
ийн алба
Маркетингийн
алба

43. 43
2. Бэлтгэн нийлүүлэгчид:
Микро орчны хүчин зүйлс
Аливаа байгууллага, түүний
өрсөлдөгчдийг тодорхойлоход нэр төрлийн
бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, ажил үйлчилгээ
явуулахад нь зориулж материал, түүхий
эдээр хангадаг худалдааны байгууллага,
хувийн худалдаачдыг бэлтгэн
нийлүүлэгчид гэнэ.

44. 44
3. Маркетингийн зуучлагчид:
Микро орчны хүчин зүйл
Компаний хувьд бараа, үйлчилгээг
эцсийн хэрэглэгчдэд хүргэх,
борлуулах, сурталчилахад нь
тусалдаг байгууллага, хувь хүмүүс

45. 45
3. Маркетингийн зуучлагчид:
Микро орчны хүчин зүйл
Худалдааны зуучид;
Бараа хөдөлгөөнийг зохион
байгуулдаг мэргэжлийн
байгууллагууд;
Маркетингийн үйлчилгээ үзүүлдэг
агентууд;
санхүү, зээлийн байгууллага;

46. 46
4. Хэрэглэгчид:
Микро орчны хүчин зүйл
Төрийн
байгууллагын
зах зээл
Үйлдвэрлэг
чийн зах
зээл
Зуучлагчдын
зах зээл
Хэрэглэгчи
йн зах зээл
Олон улсын
зах зээл
компани

47. 47
• Зорилтот зах зээл
Байгууллагын төвлөрч
байгаа үйл ажиллагаа
явуулж буй
хэрэглэгчийн бүлэг
• Зах зээлийн
сегментчилэл
Зах зээлийг ижил
хэрэгцээтэй байдлаар
нь бүлэглэх. Үүнийг
зорилтот зах зээлийг
тодорхойлоход
ашигладаг.
4. Хэрэглэгчид:
Микро орчны хүчин зүйл

48. 48
5. Өрсөлдөгчид:
Микро орчны хүчин зүйл
Ижил төрлийн
бүтээгдэхүүнийг зах
зээлд нийлүүлж буй
субьектууд

49. 49
6. Харилцагчид:
Микро орчны хүчин зүйл
Байгууллага зорилгодоо хүрэх
чадвартай байдалд сонирхолтой янз
бүрийн бүлгүүд

50. 50
6. Харилцагчид:
Микро орчны хүчин зүйл
Харилцагч
иргэд
Мэдээллийн
хэрэгслийн
харилцагчид
Төрийн
байгууллагын
харилцагчид
Түншийн
харилцаатай
дотоод
бүлгүүд
Компани
Түншийн
харилцаатай
орон нутгийн
бүлгүүд
Ерөнхий
олон нийт
Санхүүгийн
харилцагчид

51. Анхаарал тавьсан
та бүхэнд
баярлалаа