Судалгааны “бүх нийтийн” хандлага гэж байхгүй болох нь

1. Судалгааны ялгаатай загварууд
ба олон улсын харьцуулалт
А. Хишигтөгс
Зохиогч: Yang-chih Fu and Yun-han Chu
Орчуулгын хуудас: 284-293
Нэр: Different SurveyModes andInternational Comparisons

2. Уян хатан байх
◈ Судлаач зөвхөн нэг эх сурвалжид хатуу
хамаарахгүй байх хэрэгтэй.
◈ Тухайн нийгмийн болон соёлын тодорхой
нөхцөлд хандах байдлаар судлах хэрэгтэй.
◈ Яагаад гэвэл судалгааны ололтууд нь арга
зүйгээс илүү бодит байдал дахь зөрүүгээс болж
балардаг.
◈ Бодит байдал бүх нийгэм соёлд хэзээ ч тогтонги
байдаггүй, өөрчлөгдөх хөдөлгөөнд оршиж
байдаг.

3. ◈ Статистик нь тухайн улсын
цорын ганц хууль ёсны
гэгдэхүйц эх сурвалж болж
байдаг. Тухайн улсын хүн амын
тооллогыг хэнээс ч илүү
статистик нь нотолно. гэхдээ
үүнээс авах нь бас
хязгаарлагдмал.
Нэг талаар тооллогын өгөгдөл, нөгөө талаар хүн амын
хурдацтай өөрчлөлтийн зөрүү үргэлж гардаг. Тиймээс
улсын статистикын газраас бусад эх сурвалжтай
харьцуулж байх хүртэл шаардлага гардаг.

4. Хөвөгч популяци
the floating population
◈ Нүүдэлчин, хөдөлгөөн ихтэй ард
түмнүүдэд бүртгэл хурдан
өөрчлөгддөг. Энийг хөвөгч
популяц гэнэ. Бүртгэлтэй
байрнаасаа гэр бүлтэйгээ хамт
нүүж байгаа хүмүүсийг хянах нь
төвөгтэй байдаг. Ялангуяа гэр
бүл, хамаатан садан нь ойрхон
амьдардаггүй, хөршүүд нь бие
биенээ мэддэггүй хот суурин
газарт энэ асуудал хүндэрдэг.

5. Хөвөгч популяци гэх мэтийг хянах амаргүй
байдаг учраас нэг л эх сурвалжид найдаж
болохгүй.
Иймд улс орнуудад асуулт боловсруулахдаа
нэг хэмжүүрээр биш өөр өөр онцлогт нь
асуух шаардлагатай.

6. “
◈ Жишээлбэл зарим нэр томъёо, ойлголт нь
барууны эсвэл орчин үеийн капиталист
нийгэмд тодорхой ойлгомжтой байгаа мэт
боловч тэдгээр нь ойлгомжгүй болж, бусад
нийгэм, соёлд өөр ойлголттой болдог.
Хүмүүсийн өдөр тутмын амьдралд
ашигладаг маш энгийн нэр томъёо,
ойлголтууд ч гэсэн нийгмээс нийгэмд өөр
өөр утгатай байж болно.

7. Сарын орлого хэд вэ? гэдэг асуулт нь
◈ Сар бүрийн орлоготой
төрийн албан хаагчийн
хувьд боломжтой асуулт
байдаг.
◈ Жилдээ нэг л удаа орлогоо
авдаг тариачны хувьд
боломжгүй асуулт байдаг.

8. Жишээлбэл, Зүүн Азийн барометрт Монголчуудын санал
асуулгад үхэр, адууны тоог гэр бүлийн эд хөрөнгө, баялгийн
индекс болгон ашигладаг гэжээ.
Мөн тээврийн талаарх асуултанд Монгол гэх мэт орнуудад
морь, тэмээ унахыг тээвэрт оролцуулдаг бол, Камбож зэрэг
улсуудад завь унах зэргийг багтаадаг.
Ингэж морь гэхэд л зарим оронд эд баялгийн индекс байхад
зарим оронд унаа тээврийн индекс болж байна.

9. Эрэгтэй ярилцагчийг эмэгтэй хүнээс
хувийн орчинд ярилцлага авахаар
илгээх нь зохисгүй (өөрөөр хэлбэл
эрэгтэй өрхийн тэргүүн байхгүй бол).
Ихэнх мусульман шашинтай орнуудад
эмэгтэй ажилчдаа эрэгтэй
хариулагчтай ярилцлага хийхээр
явуулах боломжгүй байдаг.

10. “
◈ Энэ бүх баримтаар юу дүгнэгдэх вэ гэхээр
◈ Улс дамнасан судалгаа хийхэд “бүх нийтийн”
хандлага гэж байхгүй.
◈ Иймд улс орон бүрийн харилцан адилгүй
байдлыг харгалзан үзэж судалгаагаа
боловсруулах хэрэгтэй.