Downloaded 10 times
More Related Content
Similar to สื่อการเรียนรู้เรื่องศาสนาพุทธ
สื่อการเรียนรู้เรื่องศาสนาพุทธ
- 1.
- 2. ศาสนาพุทธเป็นศาสนาประเภท อเทวนิ ยม และเป็นศาสนาที่มีผู้นับถือมากศาสนาหนึงของ ่ โลก รองจากศาสนาคริสต์ ศาสนาอิสลาม และ ศาสนาฮินดู
- 3. ประวัติความเป็นมา เริ่มตั้งแต่สมัยพุทธกาล ผู้ประกาศศาสนาและเป็นศาสดาของ ศาสนาพุทธ คือพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงตรัสรู้เมื่อวันขึ้น 15 ค่่า เดือนวิสาขะหรือเดือน 6 ณ ใต้ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ต่าบลอุรุเวลาเสนา นิคม แคว้นมคธ ประเทศอินเดีย 45 ปี ก่อนพุทธศักราช ปัจจุบัน สถานที่นี้ เรียกว่า พุทธคยา อยู่ห่างจากเมืองคยาประมาณ 11 กิโลเมตร ประวัติความเป็นมาของพุทธศาสนาหลังจากการประกาศ ศาสนา เริ่มจากการแพร่หลายไปทั่วอินเดีย หลังพุทธปรินิพพาน 100 ปี จึงแตกเป็นนิกายย่อย โดยนิกายที่ส่าคัญคือเถรวาทและมหายาน
- 4. พระสัมมาสัมพุทธเจ้า หรือ พระพุทธเจ้า เป็นพระสมัญญานามที่ใช้เรียกพระบรมศาสดาของ ศาสนาพุทธ พระพุทธศาสนาทั้งฝ่ายเถรวาทและ มหายานต่างนับถือพระพุทธเจ้าว่าเป็นศาสดาของตน เหมือนกันแต่รายละเอียดปลีกย่อยต่างกัน ฝ่ายเถรวาทให้ความส่าคัญกับพระพุทธเจ้า พระองค์ปัจจุบันคือ "พระโคตมพุทธเจ้า" ซึ่งเชื่อว่าเป็นพระองค์ที่ 4 ในภัททกัปนี้ และมีกล่าวถึงพระพุทธเจ้า ในอดีตกับในอนาคตบ้างแต่ไม่ให้ความส่าคัญเท่า ฝ่ายมหายานนับถือ พระพุทธเจ้าของฝ่ายเถรวาททั้งหมดและเชื่อว่านอกจากพระพุทธเจ้า 28 พระองค์ ที่ระบุในพุทธวงศ์ของพระไตรปิฎกภาษาบาลีแล้ว ยังมี พระพุทธเจ้าอีกมากมายเพิ่มเติมขึ้นมาจากต่านานของเถรวาท
- 5. เป้าหมายสูงสุด เป้าหมายสูงสุดของพระพุทธศาสนา คือ ความ หลุดพ้นจากทุกข์ทั้งปวงโดยสิ้นเชิง ดับภพชาติ หยุด การเวียนว่ายตายเกิดเพราะเมื่อไม่เกิดอีกเราก็ไม่ต้อง แก่ ไม่ต้องเจ็บ ไม่ต้องตายและไม่ต้องทุกข์กายทุกข์ใจ อีกต่อไป เปรียบเหมือนกับมนุษย์เป็นสัตว์ที่ไม่มีหาง จึงไม่รู้สึกเจ็บปวดเพราะหางเป็นเหตุอีกต่อไป
- 6. คัมภีร์ศาสนาพุทธ พระไตรปิฎก ศาสนาทุกศาสนา ย่อมมีคมภีร์หรือต่าราทางศาสนาเป็นหลักในการสั่ง ั สอนพระไตรปิฎก หรือที่เรียกในภาษาบาลีว่า ติปิฎกหรือเตปิฎกนั้น เป็นคัมภีร์ หรือต่าราทางพระพุทธศาสนาเช่นเดียวกับไตรเวท ซึ่งเป็นคัมภีร์ของศาสนาพราหมณ์ ไบเบิ้ลของศาสนาคริสต์ อัลกุรอาน ของ ศาสนาอิสลาม พระพุทธเจ้าประทานพระพุทธโอวาทไว้มากหลายต่าง กาลเวลา ต่างสถานที่กัน พระสงฆ์สาวกซึ่งท่องจ่าไว้ได้ ได้จัดระเบียบเป็น หมวดหมู่เป็นปิฎกต่างๆ หลังจากพระศาสดานิพพานแล้วเพื่อเป็นหลัก พระพุทธศาสนา ดังที่พระพุทธเจ้าตรัสกับพระอานนท์ว่า “ธรรมและวินัยที่เรา แสดงแล้ว บัญญัติแล้วแก่ท่านทั้งหลาย ธรรมและวินัยนั้นจะเป็นศาสดาของ ท่านทั้งหลาย เมื่อเราล่วงลับไป”
- 7. มีหลักฐานก่าหนดลงได้ว่าในสมัยพระพุทธเจ้ายังไม่มีค่าว่า “พระไตรปิฎก” มีแต่ค่าว่า “ธรรมวินัย”ค่าว่า พระไตรปิฎก หรือ ติปิฎก ในภาษาบาลีนั้นเกิดขึ้น มาภายหลังที่ทาสังคายนาแล้ว ค่าว่า พระไตรปิฎก กล่าวโดยรูปศัพท์ ่ แปลว่า ๓ คัมภีร์ เมื่อแยกเป็นค่าๆ ว่า พระ+ไตร+ ปิฎก ค่าว่า “พระ” เป็นค่าแสดงความเคารพหรือยกย่อง ค่าว่า “ไตร” แปลว่า ๓ ค่าว่า “ปิฎก” แปลได้ ๒ อย่างคือ แปลว่าคัมภีร์หรือต่านานอย่างหนึ่ง แปลว่ากระจาด หรือตะกร้าอย่างหนึ่ง ที่ แปลว่ากระจาดหรือตะกร้า หมายความว่าเป็นที่รวบรวม ค่าสั่งสอนของพระพุทธเจ้าไว้เป็นหมวด หมู่ ไม่ให้กระจัดกระจาย คล้ายกระจาด หรือตะกร้าอันเป็นภาชนะใส่ของ ฉะนั้น เมื่อทราบแล้วว่า ค่าว่าพระไตรปิฎก แปลว่า ๓ คัมภีร์ หรือ ๓ ปิฎก จึงควรทราบต่อไปว่า ๓ ปิฎกนั้นแบ่งออกดังนี้ (๑) วินัยปิฎก - ว่าด้วยวินัยหรือศีลของภิกษุ ภิกษุณี (๒) สุตตันตปิฎก - ว่าด้วยพระธรรม เทศนาทั่วๆ ไป (๓) อภิธัมมปิฎก - ว่าด้วยธรรมะล้วนๆ หรือธรรมะที่ส่าคัญ.
- 8. ความเป็นมาของพระไตรปิฎก พระสาวก ๔ รูป ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับประวัติความเป็นมาแห่ง พระไตรปิฎก คือ ๑. พระอานนท์ เป็นโอรสของเจ้าชายสุกโกทนศากยะ ผู้เป็นพระอนุชาของ พระเจ้าสุทโธทนะพระพุทธบิดา ท่านออกบวชแล้วได้เป็นผู้ที่สงฆ์เลือก ให้ท่าหน้าที่เป็นพุทธอุปฐาก คือ ผู้รับใช้ใกล้ชิดพระพุทธเจ้า พระ อานนท์ทรงจ่าพระพุทธวจนะได้มาก ท่านจึงมีส่วนส่าคัญในการ รวบรวมค่าสั่งสอนของพระพุทธเจ้า แล้วจัดเป็นหมวดหมู่ต่างๆ สืบมา จนทุกวันนี้
- 9. ๒. พระอุบาลี เคยเป็นพนักงานรักษาภูษามาลาอยู่ในราช ส่านักแห่งกรุงกบิลพัสดุ์ท่านออกบวช พร้อมกับพระอานนท์และราชกุมารอื่นๆ โดยได้รับเลือกจากเจ้าชายเหล่านั้นให้อุบาลีบวชก่อน พวกตนจะได้กราบไหว้ อุบาลีตามพรรษาอายุเป็นการแก้ทิฐมานะตั้งแต่เริ่มแรกในการออกบวช ิ ท่านมีความสนใจก่าหนดจดจ่าทางพระวินัยเป็นพิเศษ จนแม้พระพุทธเจ้าก็ทรง สรรเสริญท่านด้วย ท่านจึงได้รับมอบหมายให้เป็นผู้ตอบค่าถามเกี่ยวกับวินัยปิฎก จึง นับว่าท่านเป็นผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง โดยตรงในการช่วยรวบรวมข้อพระวินัยต่างๆ ให้เป็น หมวดหมู่เป็นหลักฐานมาจนทุกวันนี้
- 10. ๓. พระโสณกุฏิกัณณะ ไม่ได้เกี่ยวข้องโดยตรงกับพระไตรปิฎกแต่ประวัติ ของท่านมีส่วนเป็น หลักฐานในการท่องจ่าพระไตรปิฎก เรืองของท่านมีปรากฏใน ่ พระสุตตันตปิฎกความว่า เดิมท่านเป็น อุบาสกคอยรับใช้พระมหากัจจานเถระ แล้วบรรพชาเป็นสามเณรอยู่ ๓ ปี จึงได้อุปสมบทเป็นภิกษุ ต่อมา ท่านได้เดินทาง ไปเฝ้าพระผู้มพระภาค ณ เชตวนาราม พระพุทธเจ้าตรัสเชิญให้พระโสณะกล่าว ี ธรรม ซึ่งท่านได้กล่าวสูตรถึง ๑๖ สูตร อันปรากฏในอัฏฐกวัคค์จนจบ เมื่อจบแล้ว พระพุทธเจ้าทรงอนุโมทนาสรรเสริญความทรงจ่า และท่วงท่านองในการกล่าว เรื่องนี้เป็นตัวอย่างอันดีในเรื่องความเป็นมาแห่งพระไตรปิฎกว่าได้มีการท่องจ่ากัน ตั้งแต่ ครั้งพระพุทธเจ้ายังทรงมีพระชนม์อยู่
- 11. ๔. พระมหากัสสปะ เป็นผู้บวชเมื่ออายุสูงแม้ท่านไม่ใคร่สั่งสอนใคร แต่ก็ สั่งสอนคนในทางปฏิบัติ คือท่าตัวเป็นแบบอย่าง เมื่อพระศาสดาปรินิพพานแล้ว ท่านได้เป็นหัวหน้าชักชวนพระสงฆ์ให้ท่าสังคายนาคือ ร้อยกรอง หรือจัดระเบียบ พระวินัย นับว่าท่านเป็นผู้มีส่วนส่าคัญยิ่งในการท่าให้เกิดพระไตรปิฎก
- 12. หลักธรรมคาสอน ธรรมส่าหรับการครองเรือนในชีวิตของบุคคลทั่วไป สาระชีวิต หัวใจพระพุทธศาสนา 1. ไม่ท่าความชั่วทั้งปวง 2.ท่าความดีให้ถึงพร้อม 3. ท่าจิตใจให้บริสุทธิ์ผ่องใส
- 13. สาระชีวิต : ฆราวาสธรรม๔ คือ ธรรมส่าหรับการครองเรือนในชีวิตของบุคคลทั่วไปได้แก่ 1. สัจจะ คือ พูดจริงท่าจริงและซื่อตรง 2. ทมะ คือ ฝึกหัดแก้ไขปรับปรุง 3. ขันติ คือ อดทนตั้งใจและขยัน 4. จาคะ คือ เสียสละ สาระชีวิต : อิทธิบาท 4 หรือธรรมที่ช่วยให้สาเร็จในสิ่งที่ประสงค์ 1. ฉันทะ คือ ความพอใจรักใคร่ 2. วิริยะ คือ ความเพียร 3. จิตตะ คือ เอาใจฝักใฝ่ ไม่วางธุระ 4. วิมังสา คือ หมั่นตริตรอง พิจารณาเหตุผล
- 14. สาระชีวิต : ธรรมคุ้มครองโลก 1. หิริ คือ ความละอายใจในการท่าบาป 2. โอตตัปปะ คือ ความเกรงกลัวผลของการท่าชั่ว สาระชีวต : มรรคอันมีองค์ 8 นี้เป็นข้อปฏิบัติแบบสายกลาง ิ (มัชฌิมาปฏิปทา) 1. สัมมาทิฐิ คือ มีปัญญาอันเห็นชอบได้แก่การเห็นในอริยสัจ ๔ คือ — กข์ - ทุ — ที่ท่าให้เกิดทุกข์ (สมุทย) - เหตุ ั — บทุกข์ (นิโรธ) - ความดั —อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ (มรรค) - ข้
- 15. 2. สัมมาสังกัปปะ คือด่าริชอบได้แก่ - ด่ —าริที่จะออกจากกาม (เนกขัมมะ) - ด่ —าริในการไม่พยาบาทปองร้ายผู้อื่น - ด่ —าริในการไม่เบียดเบียนผู้อื่น สาระชีวิต : มรรคอันมีองค์ 8 นี้เป็นข้อปฏิบัติแบบสายกลาง (มัชฌิมาปฏิปทา) ได้แก่ 3. สัมมาวาจา คือ เจรจาชอบ ได้แก่การเว้นจากวจีทุจริต 4 คือ ไม่ประพฤติชั่วทางวาจาอันได้แก่ - ไม่ — พูดเท็จ - ไม่ — พูดส่อเสียด ยุยงให้แตกร้าวกัน - ไม่ — พูดค่าหยาบคาย - ไม่ — พูดเพ้อเจ้อ เหลวไหลไร้สาระ
- 16. 4. สัมมากัมมันตะ คือท่าการงานชอบโดยประกอบการงานที่ไม่ผิดประเพณี ไม่ผิดกฎหมายไม่ผิด ศีลธรรม และเว้นจากการทุจริต 3 อย่าง ได้แก่ - การเบี — ยดเบียนฆ่าสัตว์ตัดชีวิต - การลั — กขโมย และการฉ้อฉลคดโกง แกล้งท่าลายผู้อื่น - การประพฤติผิดในกาม — สาระชีวิต : มรรคอันมีองค์ 8 นี้เป็นข้อปฏิบัติแบบสายกลาง (มัชฌิมาปฏิปทา) ได้แก่ 5. สัมมาอาชีวะ คือเลี้ยงชีวิตชอบได้แก่ การเว้นจากการเลี้ยงชีพ ในทางที่ผิด การประกอบสัมมา อาชีพคือ - เว้ —นจากการค้าขายเครื่องประหารมนุษย์และสัตว์ - เว้ —นจากการค้าขายมนุษย์ไปเป็นทาส - เว้ —นจากการค้าสัตว์ส่าหรับฆ่าเป็นอาหาร - เว้ —นจากการค้าขายน้่าเมา - เว้ —นจากการค้าขายยาพิษ
- 17. 6. สัมมาวายามะ คือมีความเพียรชอบ4 ประการได้แก่ - เพี — ยรระวังมิให้บาปหรือความชั่วเกิดขึ้น - เพี — ยรละบาปหรือความชั่วที่เกิดขึ้นแล้ว - เพี — ยรท่ากุศลหรือความดีให้เกิดขึ้น - เพี — ยรรักษากุศลหรือความดีที่เกิดขึ้นแล้วให้คงอยู่ สาระชีวิต : มรรคอันมีองค์ 8 นี้เป็นข้อปฏิบัติแบบสายกลาง (มัชฌิมาปฏิปทา) ได้แก่ 7. สัมมาสติ คือระลึกชอบได้แก่ การระลึกวิปัฏฐานได้แก่ การ ระลึกในกาย เวทนา จิตและธรรม 4 ประการคือ - พิจารณากาย ระลึกได้เมื่อรู้สึกสบายหรือไม่สบาย พิจารณาลมหายใจเข้าออก - พิ —จารณาเวทนา ระลึกได้เมื่อรู้สึกสุขหรือทุกข์ หรือเฉย ๆ มีราคะ โทสะ โมหะ หรือไม่ - พิจารณาจิต ระลึกได้ว่าจิตก่าลังเศร้าหมองหรือผ่องแผ้ว รู้เท่าทันความนึกคิด - พิจารณาธรรมให้เกิดปัญญา ระลึกได้ว่าอารมณ์อะไร ก่าลังผ่านเข้ามาในใจ
- 18. พุทธศาสนสถาน แปลโดยตรงได้ความว่า สถานที่หรือสิ่งก่อสร้าง ซึ่ง สร้างขึ้นเพื่อใช้ในกิจการ หรือเกี่ยวข้องกับ พระพุทธศาสนา ได้แก่ ส่านักสงฆ์ วัดวาอาราม โบสถ์ วิหาร เจดีย์ และสถูป เป็นต้น เป็นสถานที่ซึ่งใช้ ประกอบพิธีทางศาสนา เป็นที่พ่านักของพระภิกษุ เและเป็นอนุสรณ์ให้ระลึกถึง คุณพระรัตนตรัย ซึ่งพุทธศาสนิกชนนิยมไปกราบไหว้บูชา และร่วมกิจกรรมต่างๆ วัดวิหารอุโบสถเจดีย์
- 19. ศาสนพิธี หมายถึง ระเบียบแบบแผนหรือแบบอย่างที่ถือปฎิบัตในศาสนา ิ เมื่อน่ามาใช้ในพระพุทธศาสนา จึงหมายถึงระเบียบแบบแผนหรือแบบ อย่างที่พึงปฎิบัตในพระพุทธศาสนา ศาสนพิธีต่างๆช่วยท่าให้ความศรัทธาต่อพระ ิ พุทธศาสนิกชนมีความแน่นแฟ้นยิ่งขึ้นเป็นสิ่งตอกย้่าใจให้ระลึกถึงคุณของพระ รัตนตรัยได้อย่างดีเยี่ยม จึงเป็นระเบียบแบบแผนอันดีงามที่ควรรักษาไว้คู่กับ พระพุทธศาสนาตลอดไป
- 20. ศาสนพิธี เป็นพิธีกรรมทางศาสนาซึ่งถือปฏิบัติเป็นแบบอย่าง เป็นธรรมเนียมสืบ ต่อกันมาเพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อยสวยงามเป็นแบบเดียวกัน เหตุให้เกิดศาสนพิธีนี้คือความนิยมท่าบุญของพุทธศาสนิกชนซึ่งไม่ว่าจะ ปรารภเหตุอะไรท่ากัน ก็มักจะให้ตรงและครบตามหลักวิธีท่าบุญในทาง พระพุทธศาสนา ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแนะแนวไว้ 3 หลัก คือ 1. ทาน การบริจาควัตถุสิ่งของของตนเพื่อประโยชน์แก่ผู้อื่น 2. ศีล การรักษากายวาจาให้สงบเรียบร้อย 3. ภาวนา การยกระดับจิตให้สูงขึ้นด้วยการอบรมให้สงบนิ่งและ ให้เกิดปัญญา
- 21. สมาชิกกลุ่ม 1. นางสาวอรญา รชตะโสฬสเลขที่ 18 2. นางสาวกัญจณ์ชญา สมหวัง เลขที่ 27 3. นางสาวกัญญาภัค โพธิยา เลขที่ 28 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/13