2. Ջրածինն անգույն, անհոտ, անհամ գազ է:
Ամենատարածված քիմիական տարրն է
Տիեզերքում. կազմում է աստղերի և Արեգակի
զանգվածի մոտ կեսը, Արեգակի մթնոլորտի 84 %-ը,
միջաստղային միջավայրի և միգամածությունների
հիմնական մասը: Աստղերի ընդերքում ջրածնի
ատոմների միջուկները վերածվում են հելիումի
ատոմների միջուկների (ջերմամիջուկային
սինթեզ), և անջատվում է մեծ քանակությամբ
էներգիա: Ջրածնի պարունակությունը
երկրակեղևում 0,15 % է, ընդհանուր
պարունակությունը Երկրի վրա՝ 1 %:
3. Ջրածինը Երկրի վրա ազատ վիճակում հանդիպում է
հազվադեպ՝ որոշ հրաբխային և այլ բնական
գազերում, օդում՝ 10-4%: Մթնոլորտի վերին
շերտերում ջրածնի պարունակությունը շատ ավելի
մեծ է, մերձերկրյա տարածությունում առաջացնում
է Երկրի պրոտոնային ճառագայթումային գոտին:
Ջրածինը մտնում է ամենատարածված նյութի՝ ջրի
(11,19% ըստ զանգվածի), ինչպես նաև քարածխի,
նավթի, բնական գազերի, կենդանական ու
բուսական օրգանիզմների բաղադրության մեջ:
4. Մեծ քանակությամբ ջրածին
կիրառվում
է ամոնիակ, HCl սինթեզելու համար,
հեղուկ ճարպերի հիդրոգենացման
համար:Որպես
թեթև գազ հելիումի հետ լցնում էին
օդապարիկները:Ջրածինը
օգտագործում են
բարձր ջերմաստիճան ստանալու
համար (3000-4000°С):Սակայն
ջրածնի ամենալուրջ խնդիրը՝
միջուկային այս ռեակցիան
է 21H+31H=42He+n+17,6 կՋ
Այս ռեակցիան ընթանում է 10 մլն
աստիճանում,եթե հնարավոր լիներ
կառավարել այս
ռեակցիան,մարդկությունը կլուծեր
էներգիայի պրոբլեմը:
Կարևոր է նաև պինդ վիճակում
ջրածնի ստացումը (մետաղական
ջրածին),որը օժտված է
գերհաղորդականությամբ:
5. .Լույսի կամ ջերմության ազդեցությամբ H2 միանում է հալոգենների և այլ ոչ մետաղների հետ:
H2 + Cl2 ⇌ 2HCl↑
H2+S=H2S
H2+N2=2NH3 (400-500°С,p,Fe)
.Ջրածինը միանում է թթվածնի հետ՝ հսկայական քանակի էներգիայի անջատմամբ
(ջրածնաթթվածնային բոցի ջերմաստիճանը հասնում է 3000°С:
H2+O2=2H2O+Q
այս գազերի 2:1 հարաբերությունը կոչվում է շառաչող գազ,քանի որ ավարտվում է
պայթյունով:
.Ջրածինը ուժեղ վերականգնիչ է,այն վերականգնում է շատ մետաղներ իրենց օքսիդներից.
PbO+H2=Pb+H2O
CuO+H2=Cu+H2O
MoO3+3H2=Mo+3H2
փոխազդում է նաև որոշ ոչ մետաղների օքսիդների հետ,ստացվում է ոչ մետաղ.
2NO2+4H2=N2+4H2O
.Մետաղների հետ ջրածինը առաջացնում է հիդրիդներ,որոնք պինդ նյութեր են և կարծես
ջրածնի շտեմարան լինեն,որովհետև ջրի հետ՝ տալիս են ջրածին,որը հնարավոր է
ապագայում օգտագործել որպես վառելիք՝ բենզինի փոխարեն:
H2+2Na=2NaH
Ca+H2=CaH2
.Օրգանական քիմիական ռեակցիաներում ջրածինը օգտագործում են հիդրացնելու համար:
H2C=CH2+H2→C2H6
6. Ատոմական համարը՝ 1, ատոմական զանգվածը՝ 1.008։ Ամենաթեթև տարրն է
պարբերական համակարգում։ Երկրի կեղևի ամբողջ զանգվածի, ներառյալ ջուրը և օդը
ջրածնին բաժին է ընկնում ընդամենը 1%։ Ջրածինը 14 անգամ թեթև է օդից։ Ջրածինը
հայտնաբերվել է XVI դարի կեսերին Պարացելսի կողմից, որը ստացել է երկաթի վրա
ծծմբական թթու ազդելով։ 1766 . Կավենդիշը հաստատել է նրա հատկությունները և ցույց
թ
է տվել նրա տարբերությունը մյուս գազերից և անվանել է «այրվող օդ»։ Լավուազիեն
1783թ. առաջին անգամ ջրածին ստացավ ջրից և ապացուցեց, որ ջուրը ջրածնի և թթվածնի
քիմիական միացությունն է և նրան անվանեց «հիդրոգենիում», որը նշանակում է ջուր
ծնող։ Ջրածինը երկրի վրա հանդես է գալիս միացություններում՝ ջրում, նավթում,
կենդանի հյուսվածքներում, իսկ ազատ վիճակում՝ շատ չնչին քանակներով մթնոլորտի
վերին շերտերում։ Ջրածին անջատվում է նաև հրաբխային ժայթքումների ժամանակ։
Սպեկտրոսկոպի օգնությամբ ջրածին հայտնաբերվել է արեգակի և աստղերի վրա։
Տիեզերքի նյութը ժամանակակից պատկերացումներով կազմված է 30-50%-ի չափով
ազատ ջրածնից, որի ատոմը հանդիսանում է տիեզերքի կառուցման հիմնական
աղյուսիկը։
Բացի ջրածնից՝ 1 ատոմական զանգվածով, հայտնի են նաև 2 և 3 ատոմական
զանգվածներով ջրածիններ՝ ծանր ջրածիններ՝ դեյտերիում (D) և տրիտիում (T), որոնք
թթվածնի հետ առաջացնում են ծանր ջուր՝ (M=2Օ)։
7. Թթուները քիմիական նյութեր են, որոնց
մոլեկուլները բաղկացած են մետաղների
ատոմներով տեղակալվելու ընդունակ
ջրածնի մեկ կամ մի քանի ատոմներից և
թթվային մնացորդից: Թթուները ջրում
առաջացնում են H+ իոններ: Այդ իոնների
առկայությամբ էլ պայմանավորված են
թթուների ջրային լուծույթների
հատկությունները՝ թթու համը, քիմիական
ինդիկատորների գույնը փոխելու
ունակությունը և այլն: Ըստ մոլեկուլից
պոկվող պրոտոնների թվի՝ թթուները լինում
են միահիմն (HCl, HNO3, CH3COOH),
երկհիմն (H2SO4, H2CO3), եռհիմն (H3PO4):
Որքան մեծ է թթվի իոնների տրոհման`
դիսոցման աստիճանը, այնքան այն ավելի
ուժեղ է:
Ըստ բաղադրության` թթուները լինում են
թթվածնավոր (HNO3, H2SO4, H2CO3, H3PO4և
այլն) և անթթվածին (HCl, HBr, HF, H2S և
այլն):
