1. ՀԱՄԱՄՈԼՈՐԱԿԱՆՅԻՆ ԷԿՈԼՈԳԻԱԿԱՆ
ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐ
Համամոլորակային հիմնախնդիրները բաժանվում են 3
խմբի.
•Տեղային
•Տարածաշրջանային
•Համամոլորակային
Համամոլորակային են այն հիմնախնդիրները, որոնք ընդգրկում են ողջ
երկրագունդը և մարդկությունը, սպառնում նրանց ներկային ու
ապագային, և դրանց լուծման համար պահանջվում է բոլոր ժողովուրդների
ու գործողությունների միասնությունը:

2. ՄԹՆՈԼՈՐՏԻ ԱՂՏՈՏՈՒՄ
 Մթնոլորըում ամենաշատը տարածված աղտոտվող նյութը
ածխածնի օքսիդն է` CO-ն:
Երկրագնդի մթնոլորտի աղտոտման 75%-ը առաջանում է բենզինի
այրումից, 6%-ը ածխի և 4%-ը փայտի այրումից, 10%-ը
արտադրական ու կենցաղային թափոնների այրումից և 5%-ը
անտառային հրդեհներից:
Մթնոլորտն աղտոտող նյութերի շարքում երկրորդը ծծմբային
գազն է` ծծմբի երկօքսիդը (SO2):
Այն առաջանում է հանքային վառելիքի, առաջին հերթին
ածխի, այնուհետև մազութի այրումից, դրանց բաղադրության մեջ
ծծմբի բաժինը բարձր է և կարող է հասնել 5-7%-ի:
Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ներգործությամբ SO2-ից
գոյանում է SO3`ծծմբային անհիդրիտ, իսկ օդում ջրային
գոլորշիների միանալու դեպքում առաջանում է ծծմբնաթու`
H2SO4, և թափվում են թթվային տեղումներ:

3.  Մթնոլորտն աղտոտող
վտանգավոր նյութերից են
ազոտի միացությունները՝
ազոտի օքսիդը (NO) և ազոտի
երկօքսիդը (NO2): Դրանց
գլխավոր աղբյուրը բենզինով և
դիզելային վառելիքով
աշխատող ներքին այրման
շարժիչներն են:
Ազոտի երկօքսիդը դեղին
գույնի, բավականին կայուն գազ
է և գոյանում է գլխավորապես
ավտոմոբիլների
արտանետումներից: Այն կարող
է մթնոլորտում պահպանվել
երեք ժամից ավելի: Հաճախ
քաղաքների օդը այդ գազից
ստանում է շագանակագույն
երանգավորում:

4.  Գազերից բացի , մթնոլորտ են թափանցում և կախված վիճակում լողում
են նաև պինդ և հեղուկ նյութերի մանր փոշեհատիկներ: Դրանք հայտնի
են աերոզոլ անունով: Աերոզոլային մասնիկները տարբերվում են իրենք
ֆիզիկաքիմիական հատկանիշներով: Պինդ մասնիկներն առաջացնում են
ծուխ, մառախուղ, ամպեր, մթնոլորտային տեղումներ: Դա վնսասակար է
մարդու օրգանիզմի համար և բացի դրանից մեծ չափով կլանում է
արեգակնային ճառագայթումը, հետևապես և փոխում է մթնոլորտի ու
Երկրի մակերեսի ջերմային ու լուսային ռեժիմները:

Մեծ է շրջապատին սուլֆատների հասցրած վնասը: Դրանք են
անջատվում են մթնոլորտից և թթու անձրևների ձևով թափանցում են ցած
և մարդկանց, բույսերի ու կենդանիների զանգվածային թունավորման
պատճառ են դառնում:

5. • Որոշակի կլիմայական պայմաններում
արեգակնային, հատկապես
ուլտրամանուշակագույն
ճառագայթների ազդեցությամբ տեղի է
ունենում օդի երկրորդային
աղտոտում, այսինքն` առաջնային
աղտոտող նյութերը քայքայվում են և
առաջացնում նոր նյութեր: Այդ
երևույթն անվանում են
լուսաքիմիական սմոգ: Աերոզոլային
մասնիկները և ընդհանրապես սմոգի
վտանգը շատ ավելի է մեծանում, երբ
դրանց միանում են ռադիոակտիվ
իզոտոպները` այսինքն` երբ առկա է
նաև մթնոլորտի ռադիոակտիվ
աղտոտումը:

6. Սուսաննա Չալիկյան
10-4 դասարան
Աղբյուր՝
http://emanuelagjoyan.blogspot.com/2013/01/blog-post_8617.html
http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%
B4%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1
%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%AB%D5%B4%D5%B6%
D5%A1%D5%AD%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D6%80%D5%B6%D5
%A5%D6%80www.hy.wikipedia.org