Քիմիական տարրերի տարածվածությունը

1. Քիմիական տարրերի
տարածվածությունը
Վիգեն Հովակիմյան 7-2 դասարան

2. Քիմիական տարրերի տարածվածությունը
բնության մեջ
Քիմիական տարրերը հավասարաչափ չեն տարածված
բնության մեջ: Բնության մեջ ազատ վիճակում, այսինքն՝ օդում
պարզ նյութի ձևով հանդիպում են ազոտը և թթվածինը՝
հանքանյութերում տարածված է ծծումբը, պղինձը, արծաթը,
ոսկին և էլի մի քանի ուրիշ տարրեր: Քիմիական տարրերի
մեծամասնությունը բնության մեջ գտնվում է բարդ նյութերի՝
քիմիական միացությունների ձևով:
Երկրակևեղի մոտ 50% կազմում է թթվածնի տարրը 25,7%
սիցիլիումը, ալյումինը 7%,երկաթը 5%:Նատրիումի,կալիումի
և ջրածնի պարունակությունը երկրի կեղևում համարյա նույնն
է:

3. Քիմիական տարրերի
տարածվածությունը տիեզերքում
Արեգակնային համակարգում և Տիեզերքում ընդհանրապես
տարրերի պարունակությունները նույնպես տարբերվում են
երկրայիններից։ Տիեզերքում առավել տարածված տարրը
ջրածինն է, որին հաջորդում է հելիումը։ Տիեզերքում
քիմիական տարրերի և նրանց իզոտոպների հարաբերական
տարածվածությունների ուսումնասիրությունը կարևոր
աղբյուր է միջուկային սինթեզների գործընթացների
և Արեգակնային համակարգի ու երկրային մարմինների
էվոլյուցիայի վերաբերյալ տեղեկությունների համար։

4. Քիմիական տարրերի
տարածվածությունը երկրակեղեվում
Քիմիական տարրերից երկրակեղևում առավել
տարածված են թթվածինը և սիլիցիումը։ Այդ տարրերն
ալյումինի, երկաթի, կալցիումի, նատրիումի, կալիումի,
մագնիումի, ջրածնի ու տիտանի հետ կազմում են
երկրակեղևի զանգվածի ավելի քան 99 %-ը, իսկ մյուս
տարրերին մնում է 1 %-ից պակաս զանգված։ Ծովի
ջրում թթվածնից ու ջրածնից բացի, որ մտնում են ջրի
կազմի մեջ, մեծ չափով պարունակվում են այնպիսի
տարրեր, ինչպիսիք են՝ քլոր, նատրիում, մագնիում,
ծծումբ, կալիում, բրոմ և ածխածին։ Երկրակեղևում
քիմիական տարրի միջին պարունակությունը կոչվում է
կլարկային թիվ կամ տարրի կլարկ։

5. Քիմիական տարրերի տարածվածությունը
մարդու օրգանիզմում
Մարդու օրգանիզմում առավել շատ են թթվածինը, ածխած
ինը, ջրածինը և ազոտը:Մարդու օրգանիզմը կազմված է
մոտ 60% ջրից, 34% օրգանական, և 6% անօրգանական
նյութերից: Օրգանական նյութերի հիմնական
բաղադրիչնեըն են՝ ածխածինը, ջրածինը և թթվածինը,
նրանց բաղադրության մեջ մտնում են նաև ազոտը,
ֆոսֆորը և ծծումբը: Մարդու օրգանիզմում անօրգանական
նյութերում պարտադիր կա 22 քիմիական տարր՝ Ca, P, O,
Na, Mg, S, B, Cl, K, V, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, Mo, Cr, Si, I,
F, Se:

6. Ամենենատարածված նյութը երկրագնդի վրա
Ջուրը բնության ամենատարածված նյութն է, բնության մեջ
հանդիպում է պինդ, հեղուկ, գազային վիճակներում։ Կազմում է
կենդանի օրգանիզմների բաղադրության 2/3 մասը։
Ջուրը ծածկում է Երկրի մակերևույթի 2/3-ը և կենսականորեն
անհրաժեշտ է կյանքի բոլոր ձևերի համար։ Երկիր մոլորակի ջրի
96.5%-ը պատկանում է օվկիանոսներին։ Երկրի ջրի միայն 2.5%-ն է
քաղցրահամ, որի 98.8%-ը սառույցներ և գրունտային ջրեր են։
Ամբողջ քաղցրահամ ջրերի 0.3%-ից պակաս մասը գտնվում է
գետերում, լճերում և մթնոլորտում, իսկ ավելի քիչ՝ 0,003 %
քանակությունը գտնվում է կենդանի օրգանիզմներում։

7. Ամենատարածված գազային նյութը օդում
Ազոտ (լատ.՝ Nitrogenium - սելիտրա ծնող), քիմիական տարր,
պարբերական աղյուսակի 15-րդ խմբի 7–րդ տարրը, քիմիական
նշանը՝ N, ատոմային թիվը՝ 7, ատոմային զանգվածը՝ 14.0067:
Ազատ վիճակում անհամ և անհոտ գազ է, ջրում վատ է լուծվում։
Մոլեկուլը կազմված է 2 ազոտի ատոմներից (N2), որոնց կապը
շատ ամուր է։
Ազոտը բավականին իներտ գազ է, որը կազմում է երկիր
մոլորակի մեկ քառորդը։