2. ԹԹՎԱԾԻՆ
Թթվածին - քիմիական տարր է որի նշանն է O և ատոմային
թիվը՝ 8:Թթվածինը առաջին անգամ ստացել է Կ.Շեելեն
1770 թ.` սելիտրայի քայքայումից:1774 թ. Ջ. Պրիստրին
թթվածին ստացել է սնդիկի օքսիդի քայքայումից:
3. ԲՆՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ ԹԹՎԱԾԻՆԸ ԳՏՆՎՈՒՄ Է ԻՆՉՊԵՍ
ԱԶԱՏ ՎԻՃԱԿՈՒՄ (ՕԴՈՒՄ 21% ԸՍՏ ԾԱՎԱԼԻ և 23%
ԸՍՏ ԶԱՆԳՎԱԾԻ), ԱՅՆՊԵՍ ԷԼ ՄԻԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ
ՁևՈՎ (ՋՈՒՐ, ԲԱԶՄԱԶԱՆ ԱՊԱՐՆԵՐ):O2ԹԹՎԱԾԻՆՆ
ԱՆԳՈՒՅՆ, ԱՆՀԱՄ և ԱՆՀՈՏ ԳԱԶ Է:ԱՅԴ Է
ՊԱՏՃԱՌԸ,ՈՐ ՄԵՐ ԶԳԱՅԱՐԱՆՆԵՐՆ ԱՅՆ ՉԵՆ
ԸՆԿԱԼՈՒՄ: ՍԱԿԱՅՆ ԹԹՎԱԾՆԻ ԲԱՑԱԿԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ
ԿԱՄ ԱՆԲԱՎԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ԿԶԳԱՆՔ ԱՆՄԻՋԱՊԵՍ.
ՊԱՐԶԱՊԵՍ ՇՆՉԱՀԵՂՁ ԿԼԻՆԵՆՔ:
4. ԵՐԿՐԻ ՎՐԱ ԹԹՎԱԾԻՆՆ ԱՄԵՆԱՏԱՐԱԾՎԱԾ ՔԻՄԻԱԿԱՆ
ՏԱՐՐԵՐԻՑ Է և ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ Է ԱՄԵՆՈՒՐԵՔ, ԱՅՆ ԿԱԶՄՈՒՄ Է
ՕԴԻ, ՋՐԻ, ԵՐԿՐԱԿԵՂևԻ, ԿԵՆԴԱՆԻ ՕՐԳԱՆԻԶՄՆԵՐԻ, ԲՈՒՅՍԵՐԻ
ԶԳԱԼԻ ՄԱՍԸ: ԹԹՎԱԾԻՆԸ ՄՏՆՈՒՄ Է ՄԵՐ ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ՝
ԱԾԽԱՋՐԵՐԻ, ՃԱՐՊԵՐԻ, ՍՊԻՏԱԿՈՒՑՆԵՐԻ ԲԱՂԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ:
ՇՆՉԱՌՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՐԿՐԻ ԿԵՆՍՈԼՈՐՏԻ, ԿՅԱՆՔԻ ԳՈՅԱՏևՄԱՆ
ԱՄԵՆԱԿԱՐևՈՐ ՆԱԽԱՊԱՅՄԱՆՆ Է,ՔԱՆԻ ՈՐ ՄԵՆՔ ԹԹՎԱԾՆՈՎ
ԵՆՔ ՇՆՉՈՒՄ:
5. ՄԹՆՈԼՈՐՏՈՒՄ ԹԹՎԱԾՆԻ ԿՈՐՈՒՍՏԸ՝
ՕՔՍԻԴԱՑՄԱՆ, ԱՅՐՄԱՆ, ՆԵԽՄԱՆ և ՇՆՉԱՌՈՒԹՅԱՆ
ՊԱՏՃԱՌՈՎ, ԲՈՒՅՍԵՐԸ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՈՒՄ ԵՆ
ԼՈՒՍԱՍԻՆԹԵԶՈՎ: ՆՐԱՆՔ ՆՈՒՅՆՊԵՍ ՇՆՉՈՒՄ
ԵՆ, ՍԱԿԱՅՆ ԴԱ ՏԵՂԻ Է ՈՒՆԵՆՈՒՄ ՕՐՎԱ ՄԻԱՅՆ
ՄՈՒԹ ԺԱՄԵՐԻՆ՝ ՀԱՏԿԱՊԵՍ ԳԻՇԵՐԸ:ԹԹՎԱԾՆԻ ՀԵՏ
ՆՅՈՒԹԵՐԻ ՓՈԽԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ԿՈՉՎՈՒՄ Է
ՕՔՍԻԴԱՑՈՒՄ:
6. ՕՔՍԻԴԱՑՄԱՆ ՌԵԱԿՑԻԱՆԵՐ ԵՆ
ԱՅՐՈՒՄԸ, ՇՆՉԱՌՈՒԹՅՈՒՆԸ, ՄԵՏԱՂՆԵՐԻ
ԺԱՆԳՈՏՈՒՄԸ, ԲՈՒՅՍԵՐԻ ՄՆԱՑՈՐԴՆԵՐԻ ՓՏՈՒՄԸ և
ԱՅԼՆ:ԱՅՐՈՒՄՆ ՈՒՂԵԿՑՎՈՒՄ Է ՋԵՐՄՈՒԹՅԱՆ և
ԼՈՒՅՍԻ ԱՆՋԱՏՄԱՄԲ: ԱՅՐՎՈՒՄ ԵՆ
ՓԱՅՏԸ, ԱԾՈՒԽԸ, ԹՈՒՂԹԸ, ԲՆԱԿԱՆ ԳԱԶԸ, ՆԱՎԹԸ և
ԱՅԼՆ: ԿԵՆՍԱՔԻՄԻԱԿԱՆ ՇԱՐԺԸՆԹԱՑՆԵՐՈՒՄ ՏԵՂԻ Է
ՈՒՆԵՆՈՒՄ ԴԱՆԴԱՂ ՕՔՍԻԴԱՑՈՒՄ, ՈՐԻ ԺԱՄԱՆԱԿ
ԹԹՎԱԾՆԻ ՀԵՏ ՆՅՈՒԹԻ ՓՈԽԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆՆ
ԸՆԹԱՆՈՒՄ Է ԴԱՆԴԱՂ, ՋԵՐՄՈՒԹՅՈՒՆՆ ԱՆՋԱՏՎՈՒՄ
Է ԱՍՏԻՃԱՆԱԲԱՐ՝ ԱՌԱՆՑ ԼՈՒՅՍԻ ԱՆՋԱՏՄԱՆ:
7. ՍԿԶԲՈՒՄ ԹԹՎԱԾԻՆ ՔԻՄԻԱԿԱՆ ՏԱՐՐՆ ԱՆՎԱՆԵԼ ԵՆ
«ՀՐԵՂԵՆ ՕԴ» («ՖԼՈԳԻՍՏՈՆ»)՝ ԱՅՐՄԱՆԸ
ՆՊԱՍՏԵԼՈՒ, ԻՍԿ ԱՎԵԼԻ ՈՒՇ՝ «ԿՅԱՆՔԻ ՕԴ»՝
ՇՆՉԱՌՈՒԹՅԱՆԸ ՄԱՍՆԱԿՑԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ: 1775 Թ-ԻՆ
ՖՐԱՆՍԻԱՑԻ ՔԻՄԻԿՈՍ Ա. ԼԱՎՈՒԱԶԻԵՆ ԲԱՑԱՀԱՅՏԵՑ
ՕԴԻ ԲԱՂԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ. ՑՈՒՅՑ ՏՎԵՑ, ՈՐ ԹԹՎԱԾԻՆԸ
ԹԹՈՒՆԵՐԻ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ԲԱՂԱԴՐԻՉ ՄԱՍ Է, և ԱՅՆ ԱՆՎԱՆԵՑ
«ԹԹՈՒ ԱՌԱՋԱՑՆՈՂ» (ՀՈՒՆԱՐԵՆ՝ «ՕՔՍՅՈՒՍ» –
ԹԹՈՒ, և «ԳԵՆԱՐԵ» - ԾՆԵԼ), ՈՐԻՑ ԷԼ ԱՌԱՋԱՑԵԼ Է
ՀԱՅԵՐԵՆ ԹԹՎԱԾԻՆ ԱՆՎԱՆՈՒՄԸ:
8. ԼԱՎՈՒԱԶԻԵՆ ՃԻՇՏ ՄԵԿՆԱԲԱՆԵՑ ԹԹՎԱԾՆԻ ԴԵՐԸ ՆԱև
ԱՅՐՄԱՆ և ՇՆՉԱՌՈՒԹՅԱՆ ՇԱՐԺԸՆԹԱՑՆԵՐՈՒՄ` ԴՐԱՆՔ
ԴԻՏԵԼՈՎ ՈՐՊԵՍ ՆՅՈՒԹԵՐԻ և ԹԹՎԱԾՆԻ
ՓՈԽԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆ: ՄԱՐԴՈՒ ՕՐԳԱՆԻԶՄԸ
ՊԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ Է ՄՈՏ 65% ԹԹՎԱԾԻՆ:ԹԹՎԱԾԻՆԸ
ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՉԻ ՀԱՂՈՐԴՈՒՄ, ԲԱՅՑ ՕԺՏՎԱԾ Է
ԱՐՏԱՔԻՆ ՄԱԳՆԻՍԱԿԱՆ ԴԱՇՏՈՒՄ ՄԱԳՆԻՍԱՆԱԼՈՒ`
ՊԱՐԱՄԱԳՆԻՍԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅԱՄԲ:
9. 1.ԲՆՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ ԹԹՎԱԾՆԻ ԱՀՌԵԼԻ ԾԱԽՍԸ
ԼՐԱՑՆՈՒՄ Է ՖՈՏՈՍԻՆԹԵԶԻ ՌԵԱԿՑԻԱՆ,ՈՐԸ ԸՆԹԱՆՈՒՄ
Է ԼՈՒՅՍԻ և ՔԼՈՐՈՖԻԼԻ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐՈՒՄ.
6CO2+6H2O=C6H12O6+6O2↑
10. 2.ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ ԹԹՎԱԾԻՆԸ ՍՏԱՑՎՈՒՄ Է
ՕԴԻՑ:ՕԴԸ ՍՈՎՈՐԱԿԱՆ ՃՆՇՄԱՆ ՏԱԿ -200°С
ՍԱՌԵՑՆԵԼԻՍ՝ ՎԵՐ Է ԱԾՎՈՒՄ ԲԱՑ ԵՐԿՆԱԳՈՒՅՆ
ՀԵՂՈՒԿԻ,ԱՊԱ ԶԳՈՒՅՇ ՏԱՔԱՑՆՈՒՄ ԵՆ -195°С-ՈՒՄ
ԱՆՋԱՏՎՈՒՄ Է ԱԶՈՏԸ,ԻՍԿ -183°С-ՈՒՄ ԱՆՋԱՏՎՈՒՄ
Է ԹԹՎԱԾԻՆԸ:ԳԱԶԱՅԻՆ ԹԹՎԱԾԻՆԸ ՊԱՀՈՒՄ ԵՆ
ՊՈՂՊԱՏԵ ԳԼԱՆԱՆՈԹՆԵՐՈՒՄ (ԲԱԼՈՆՆԵՐՈՒՄ) 10-15
ՄՊԱ ՃՆՇՄԱՆ ՏԱԿ 1 ՄՄ ՍՆՆԴԻԿԻ ՍՅԱՆ,ՈՐԸ
ՀԱՎԱՍԱՐ Է 133,3 ՊԱ:
11. 3.ԼԱԲՈՐԱՏՈՐԻԱՅՈՒՄ ԹԹՎԱԾԻՆԸ ՍՏԱՆՈՒՄ ԵՆ
ԹԹՎԱԾԻՆ ՊԱՐՈՒՆԱԿՈՂ ԲԱՐԴ ՆՅՈՒԹԵՐԻ
ՔԱՅՔԱՅՈՒՄԻՑ.
2HGO=2HG+O2↑
2H2O2=2H2O+O2↑
2KMNO4 → K2MNO4 + MNO2 + O2↑
2KCLO3 → 2KCL + 3O2↑ (ԲԵՐԹՈԼԵԻ ԱՂ)
4K2CR2O7=4K2CRO4+2CRO3+3O2↑
2KNO3=2KNO2+O2↑
12. ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
3.Լաբորատորիայում թթվածինը ստանում են
թթվածին պարունակող բարդ նյութերի քայքայումից.
2HgO=2Hg+O2↑
2H2O2=2H2O+O2↑
2KMnO4 → K2MnO4 + MnO2 + O2↑
2KClO3 → 2KCl + 3O2↑ (Բերթոլեի աղ)
4K2Cr2O7=4K2CrO4+2CrO3+3O2↑
2KNO3=2KNO2+O2↑
13. ԿԻՐԱՌՈՒՄԸ
Ամենակարևորը թթվածինը նպաստում է այրմանը և
շնչառությանը:Այն մեծ չափով նպաստում է
մետալուրգիական գործընթացներին՝
թուջի,պողպատի,ինչպես նաև գունավոր մետաղների
(Cu,Zn,Sn,Au.....) արտադրության համար:Բժշկության մեջ
ծանր հիվանդներին տալիս են թթվածին:Թթվածին
ծախսվում է մետաղների կտրման և եռակցման
ժամանակ,սուզանավերում,տիեզերանավերում,ջրի տակ
աշխատող մարդկանց համար:
