2. ชุดกิจกรรม
เรื่อง การเคลื่อนที่ และพลังงานความรอน
รายวิชาวิทยาศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1
พรพนา สมัยรัฐ
โรงเรียนทุงยาวผดุงศิษย จังหวัดตรัง
สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 13
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

3. ชุดกิจกรรม รายวิชาวิทยาศาสตร (ว 31101) เรื่อง การเคลื่อนที่ และพลังงานความรอน
สนองตอเปาหมาย วิสัยทัศนการเรียนรูวิทยาศาสตร และคุณภาพของผูเรียนวิทยาศาสตร ผูจัดทําได
วิ เ คราะห เ นื้ อ หาจากหลั ก สู ต รการศึ ก ษาขั้ น พื้ น ฐาน พุ ท ธศั ก ราช 2544 กลุ ม สาระการเรี ย นรู
วิทยาศาสตรที่มุงหวังใหผูเรียนไดเรียนรูวิทยาศาสตรเชื่อมโยงความรูกับกระบวนการ มีทักษะที่
สําคัญในการศึกษาคนควาและสรางองคความรู ใชกระบวนการในการสืบเสาะหาความรู ใหผูเรียน
ไดมสวนรวมในการทํากิจกรรมการเรียนรู และไดปฏิบัตจริง ชุดกิจกรรมการเรียนรู ประกอบดวย 5
ี  ิ
หนวยยอย ดังนี้ หนวยยอยที่ 1 เรื่อง ปริมาณทางกายภาพ หนวยยอยที่ 2 เรื่อง การเคลื่อนที่และ
ตําแหนงของวัตถุ หนวยยอยที่ 3 เรื่อง อุณหภูมิและการวัดอุณหภูมิ หนวยยอยที่ 4 เรื่อง การถายโอน
พลังงานความรอน และหนวยยอยที่ 5 เรื่อง ผลของพลังงานความรอนตอการเปลี่ยนแปลงของวัตถุ
ชุดกิจกรรม ไดผานการแกไข ปรับปรุง พัฒนาอยางตอเนื่อง และไดทดลองจัดการเรียนรู
เพื่อใหเกิดผลดีที่สุดกับผูเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู ชุดนี้เสร็จสมบูรณไดดวยการสนับสนุน
ชว ยเหลื อ แนะนํ า และให กํ าลั ง ใจตลอดมา ดั ง รายนามต อ ไปนี้ นายพิ ไชย ชั่ง คิด ผูอํา นวยการ
โรงเรียนทุงยาวผดุงศิษย นายมนตรี ณ นคร ศึกษานิเทศก ชํานาญการพิเศษ กลุมสาระการเรียนรู
วิทยาศาสตร สพท.ตรัง เขต 1 นางเกษรา ขายมาน ครูชํานาญการพิเศษ โรงเรียนตรังรังสฤษฎ
นายวิศรุต โคกเขา ครูชํานาญการพิเศษ โรงเรียนคันธพิทยาคารและคณะครูโรงเรียนทุงยาวผดุงศิษย
ทุกทาน จึงขอขอบพระคุณทุกทานที่ใหกําลังใจและสนับสนุนดวยดีโดยตลอด
ผูจัดทําหวังเปนอยางยิ่งวา ชุดกิจกรรม เรื่อง การเคลื่อนที่ และพลังงานความรอน รายวิชา
วิทยาศาสตร (ว 31101) ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 ชุดนี้ชวยใหผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนของ
ผูเรียนสูงขึ้น และกอใหเกิดประโยชนกับครูผูสอนที่ใชในการจัดกิจกรรมการเรียนรู หากมีสิ่งใด
เปนขอบกพรอง ผูจัดทําขอนอมรับคําแนะนํา เพื่อใชเปนขอมูลในการปรับปรุงโอกาสตอไป
พรพนา สมัยรัฐ

4. ชุดกิจกรรมการเรียนรู รายวิชาวิทยาศาสตร (ว 31101) สาระที่ 4 แรงและการเคลื่อนที่ และ
สาระที่ 5 พลังงาน เรื่อง การเคลื่อนที่และพลังงานความรอน ผูจัดทําไดศึกษาวิเคราะหหลักสูตร
การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร ประกอบดวย 5 หนวยยอยใช
เวลาศึกษาทั้งหมด 12 คาบ (คาบละ 50 นาที)
ผลการเรียนรูที่คาดหวัง เมื่อจบบทเรียน

1. สืบคนขอมูลและอธิบายปริมาณสเกลาร ปริมาณเวกเตอร
2. ทดลองและอธิบายระยะทาง การกระจัด อัตราเร็วและความเร็ว ในการเคลื่อนที่ของวัตถุ
3. ทดลองและอธิบายอุณหภูมิและการวัดอุณหภูมิ
4. สังเกตและอธิบายการถายโอนความรอน และนําความรูไปใชประโยชน
5. อธิบายการดูดกลืนการคายความรอน โดยการแผรังสี และนําความรูไปใชประโยชน
6. อธิบายสมดุลความรอนและผลของความรอนตอการขยายตัวของสารและนําความรู
ไปใชในชีวตประจําวัน
ิ
วัตถุประสงคในการสรางชุดกิจกรรม
1. เพื่อใชเปนสื่อประกอบการจัดการเรียนรู รายวิชาวิทยาศาสตร (ว 31101 ) เรื่อง
การเคลื่อนที่และพลังงานความรอน ซึ่งเปนสื่อที่เหมาะสมตามธรรมชาติวิชา ใหผูเรียนได
สื บ เสาะหาความรู จ ากการปฏิ บั ติ กิ จ กรรมการเรี ย นรู ตามวิ ธี ก ารทางวิ ท ยาศาสตร มี ทั ก ษะ
กระบวนการทางวิทยาศาสตร และสามารถสรุปเปนองคความรูตลอดจนนําความรู และทักษะ
กระบวนการที่ไดไปใชในชีวิตประจําวัน
2. เพื่อใหนักเรียนมีความรูความเขาใจเกี่ยวกับเนื้อหา การนําความรูไปใชในชีวิตประจําวัน
มีเจตคติที่ดีตอวิชาวิทยาศาสตร และมีความพึงพอใจในสื่อที่ใชในการเรียนรู

5. ขอบเขตของเนื้อหา และสาระการเรียนรู
กิจกรรมที่นํามาสรางชุดกิจกรรมการเรียนรูประกอบดวย 5 หนวยยอย มีทั้งหมด 12 กิจกรรม คือ
ชื่อหนวยยอย
สาระการเรียนรู
และผลการเรียนรูที่คาดหวัง
1. ปริมาณทางกายภาพ - ปริมาณทางกายภาพแบงเปนปริมาณ
ผลการเรียนรู สืบคนขอมูล และอธิบายปริมาณ สเกลารและปริมาณเวกเตอร
สเกลาร ปริมาณเวกเตอร - ปริ ม าณสเกลาร เ ป น ปริ ม าณที่ มี แ ต
กิจกรรมที่ 1 เดินเพื่อการเรียนรู ขนาด
ใชเวลา 2 คาบ - ปริ ม าณเวกเตอร เ ป น ปริ ม าณที่ มี ทั้ ง
ขนาดและทิศทาง
2. การเคลื่อนที่และตําแหนงของวัตถุ - การเคลื่ อ นที่ ข องวั ต ถุ เ กี่ ย วข อ งกั บ
ผลการเรียนรู ทดลองและอธิบายระยะทาง ระยะทาง การกระจั ด อั ต ราเร็ ว
การกระจัด อัตราเร็วและความเร็ว ในการเคลื่อนที่ ความเร็ว
ของวัตถุ - ระยะทาง คือ ความยาวที่วัดตามแนว
กิจกรรมที่ 2 การเคลื่อนที่แบบตาง ๆ ของวัตถุ ทางการเคลื่อนที่ของวัตถุจากตําแหนง
ใชเวลา 1 คาบ เริ่มตนไปยังตําแหนงสุดทาย
กิจกรรมที่ 3 นั่งอยูท่ไหน
ี - การกระจัด คือ เวกเตอรท่ีชี้ตําแหนง
ใชเวลา 1 คาบ สุ ด ท า ยของวั ต ถุ เ ที ย บกั บ ตํ า แหน ง
เริ่มตน
- อัตราเร็ว คือ ระยะทางที่วัตถุเคลื่อนที่
ไดในหนึ่งหนวยเวลา
- ความเร็ว คือ การกระจัดของวัตถุใ น
หนึ่งหนวยเวลา
3. อุณหภูมิและการวัดอุณหภูมิ การวัดอุณหภูมิเปนการวัดระดับ
ผลการเรียนรู ทดลองและอธิบายอุณหภูมิและ ความรอนของสารสามารถวัดดวย
การวัดอุณหภูมิ เทอรมอมิเตอร
กิจกรรมที่ 4 การเกิดพลังงานความรอน
ใชเวลา 1 คาบ

6. ชื่อหนวยยอย
สาระการเรียนรู
และผลการเรียนรูที่คาดหวัง
4. การถายโอนพลังงานความรอน - การถา ยโอนความร อ นมี สามวิ ธี คื อ
ผลการเรียนรู สังเกตและอธิบายการถายโอน การนํ า ความร อ น การพาความร อ น
ความรอน และนําความรูไปใชประโยชน และการแผรงสีความรอน
ั
กิจกรรมที่ 5 การถายโอนความรอนของน้า ํ - การนํ า ความร อ น เป น การถ า ยโอน
ใชเวลา 1 คาบ ความรอนโดยการสั่นของโมเลกุล
กิจกรรมที่ 6 - การพาความร อ น เป น การถ า ยโอน
การถายโอนความรอนของโลหะ ความร อ นโดยโมเลกุ ล ของสาร
ใชเวลา 1 คาบ เคลื่อนที่ไปดวย
- ก า ร แ ผ รั ง สี ค ว า ม ร อ น เ ป น ก า ร
กิจกรรมที่ 7 การนําหลักการ พาความรอน การนํา
ความร อ น และการแผ รั ง สี ไ ปใช ป ระโยชนถ า ย โ อ น ค ว า ม ร อ น จ า ก ค ลื่ น
กิจกรรมเสริมนอกบทเรียน แมเหล็กไฟฟา
- การนํ า ความรู เ รื่ อ งการถ า ยโอน
ความรอนไปใชประโยชน
5. ผลของพลังงานความรอนตอการเปลี่ยนแปลง - วั ต ถุ ท่ี แ ตกต า งกั น มี ส มบั ติ ใ นการ
ของวัตถุ ดูดกลืนความรอนและคายความรอน
ผลการเรียนรู ไดตางกัน
1. อธิบายการดูดกลืน การคายความรอน โดยการ - การนําความรูเรื่องการดูดกลืนความ
แผรังสี และนําความรูไปใชประโยชน ร อ นและการคายความร อ นไปใช
2. อธิบายสมดุลความรอนและผลของความรอนตอ ประโยชน
การขยายตัวของสาร และนําความรูไปใชใน - เมื่อวัตถุสองสิ่งอยูในสมดุลความรอน
ชีวิตประจําวัน วัตถุทั้งสองมีอุณหภูมิเทากัน
กิจกรรมที่ 8 อุณหภูมิกับการถายโอนความรอน - การขยายตัวของวัตถุเปนผลจากความ
ใชเวลา 1 คาบ รอนที่วัตถุไดรับเพิ่มขึ้น
กิจกรรมที่ 9 อุณหภูมิกับการหลอมเหลว - การนํ า ความรู เ รื่ อ งการขยายตั ว ของ
ใชเวลา 1 คาบ วั ต ถุ เ มื่ อ ไ ด รั บ ค ว า ม ร อ น ไ ป ใ ช
กิจกรรมที่ 10 อุณหภูมิกับการเดือด ประโยชน
ใชเวลา 1 คาบ (สาธิตการทดลอง)

7. ชื่อหนวยยอย
สาระการเรียนรู
และผลการเรียนรูที่คาดหวัง
กิจกรรมที่ 11 สีของผิววัตถุกับการรับพลังงาน
ความรอน ใชเวลา 1 คาบ (สาธิตการทดลอง)
กิจกรรมที่ 12 ผลของความรอนตอเสนลวด
ใชเวลา 1 คาบ (สาธิตการทดลอง)
รูปแบบของการจัดกิจกรรม
ชุดกิจกรรม ใชจัดกิจกรรมควบคูกับงานนําเสนอกิจกรรมการเรียนรูดวยโปรแกรม Power
Point ประกอบดวย สาระการเรียนรู 5 หนวยยอย มีกิจกรรมทั้งหมด 12 กิจกรรม จัดกิจกรรม
การเรียนรูรวมจํานวน 12 คาบ ประกอบดวย
1. ปริมาณทางกายภาพ
กิจกรรมที่ 1 เดินเพื่อการเรียนรู ใชเวลา 2 คาบ
2. การเคลื่อนที่และตําแหนงของวัตถุ
กิจกรรมที่ 2 การเคลื่อนที่แบบตาง ๆ ของวัตถุ ใชเวลา 1 คาบ
กิจกรรมที่ 3 นั่งอยูที่ไหน ใชเวลา 1 คาบ
3. อุณหภูมิและการวัดอุณหภูมิ
กิจกรรมที่ 4 การเกิดพลังงานความรอน ใชเวลา 1 คาบ
4. การถายโอนพลังงานความรอน
กิจกรรมที่ 5 การถายโอนความรอนของน้า ํ ใชเวลา 1 คาบ
กิจกรรมที่ 6 การถายโอนความรอนของโลหะ ใชเวลา 1 คาบ
กิจกรรมที่ 7 การนําหลักการ พาความรอน
การนําความรอน และการแผรังสีไปใชประโยชน กิจกรรมเสริมนอกบทเรียน
5. ผลของพลังงานความรอนตอการเปลี่ยนแปลงของวัตถุ
กิจกรรมที่ 8 อุณหภูมิกับการถายโอน ความรอน ใชเวลา 1 คาบ
กิจกรรมที่ 9 อุณหภูมิกับการหลอมเหลว ใชเวลา 1 คาบ
กิจกรรมที่ 10 อุณหภูมิกับการเดือด ใชเวลา 1 คาบ
กิจกรรมที่ 11 สีของผิววัตถุกบการรับพลังงานความรอน ใชเวลา 1 คาบ
ั
กิจกรรมที่ 12 ผลของความรอนตอเสนลวด ใชเวลา 1 คาบ

8. 1. ใหปฏิบัติตามกิจกรรมตามขั้นตอนดวยความรับผิดชอบ
มุงมั่นตั้งใจ เคารพตามกติกา ในการเรียนรู สงงานตามที่ไดรับ
มอบหมาย
2. ขณะที่นักเรียนเรียนในหองปฏิบัติการวิทยาศาสตร ให
นักเรียนเคารพกติกาการใชหองอยางเครงครัด
3. เก็บลางอุปกรณใหสะอาด หลังทํากิจกรรม และสํารวจ
บริเ วณพื ้น ที ่ที ่น ัก เรีย นรับ ผิด ชอบ ปด น้ํ า ไฟ พัด ลม ใน
หอ งปฏิบัติก ารเมื่อ เสร็จ สิ้นกิจ กรรมการเรียนรู ดูแ ลรัก ษาหวง
แหนวัสดุ อุปกรณของหองปฏิบัติการใหสามารถใชไดอยางยืน
นานเพื่อประหยัดงบประมาณของทางราชการ
4. หากนักเรียนมีขอสงสัยเกี่ยวกับการทํากิจกรรมควรถาม
ครูผูสอนทันที

9. หนา
มาตรฐานการเรียนรู 1
วิเคราะหมาตรฐานการเรียนรูสูบทเรียน 2
หนวยยอยที่ 1 ปริมาณทางกายภาพ 3
กิจกรรมที่ 1 เดินเพื่อการเรียนรู 4
บันทึกกิจกรรมที่ 1 เดินเพื่อการเรียนรู 6
หนวยยอยที่ 2 การเคลื่อนที่และตําแหนงของวัตถุ 8
การเคลื่อนที่ของวัตถุ
กิจกรรมที่ 2 การเคลื่อนที่แบบตาง ๆ ของวัตถุ 9
บันทึกกิจกรรมที่ 2 การเคลื่อนที่แบบตาง ๆ ของวัตถุ 12
ตําแหนงของวัตถุ
กิจกรรมที่ 3 นั่งอยูที่ไหน 13
บันทึกกิจกรรมที่ 3 นั่งอยูที่ไหน 15
หนวยยอยที่ 3 อุณหภูมิและการวัดอุณหภูมิ 17
กิจกรรมที่ 4 การเกิดพลังงานความรอน 18
บันทึกกิจกรรมที่ 4 การเกิดพลังงานความรอน 21
หนวยยอยที่ 4 การถายโอนพลังงานความรอน 22
กิจกรรมที่ 5 การถายโอนความรอนของน้า ํ 23
บันทึกกิจกรรมที่ 5 การถายโอนความรอนของน้ํา 25
กิจกรรมที่ 6 การถายโอนความรอนของโลหะ 26
บันทึกกิจกรรมที่ 6 การถายโอนความรอนของโลหะ 28

10. หนา
กิจกรรมที่ 7 การนําหลักการ พาความรอน การนําความรอน
และการแผรังสีไปใชประโยชน 29
บันทึกกิจกรรมที่ 7 การนําหลักการ พาความรอน การนําความรอน
และการแผรังสีไปใชประโยชน 30
หนวยยอยที่ 5 ผลของพลังงานความรอนตอการเปลี่ยนแปลงของวัตถุ 31
กิจกรรมที่ 8 อุณหภูมิกับการถายโอน ความรอน 32
บันทึกกิจกรรมที่ 8 อุณหภูมิกับการถายโอน ความรอน 34
กิจกรรมที่ 9 อุณหภูมิกับการหลอมเหลว 35
บันทึกกิจกรรมที่ 9 อุณหภูมิกับการหลอมเหลว 37
กิจกรรมที่ 10 อุณหภูมิกับการเดือด 38
บันทึกกิจกรรมที่ 10 อุณหภูมิกับการเดือด 40
กิจกรรมที่ 11 สีของผิววัตถุกับการรับพลังงานความรอน 41
บันทึกกิจกรรมที่ 11 สีของผิววัตถุกับการรับพลังงานความรอน 43
กิจกรรมที่ 12 ผลของความรอนตอเสนลวด 44
บันทึกกิจกรรมที่ 12 ผลของความรอนตอเสนลวด 47
บรรณานุกรม 48
ประวัติผูจัดทํา 49
ภาคผนวก 50
แบบบันทึกการสังเกตการทํากิจกรรมการเรียนรู 51
เกณฑการประเมิน 52
แบบประเมินชิ้นงาน 53
เกณฑการประเมิน 54