1. «ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ: με αφορμή ένα ποίημα του ΝΑΝΟΥ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ»
ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΣ-ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΔΗΜΗΤΡΑ ΣΤΑΓΙΑ
ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ:
ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ - ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 3 διδακτικές ώρες
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Στόχος του σεναρίου είναι η γνωριμία των μαθητών με ένα διαφορετικό είδος ποίησης, την
μοντέρνα ποίηση, και το κίνημα του μοντερνισμού στην Ελλάδα, με αφορμή το ποίημα του
Νάνου Βαλαωρίτη «ΜΕ ΠΛΟΙΟ» (σελ. 112-113). Οι μαθητές γνωρίζουν τον ποιητή
ακούγοντάς τον να απαγγέλλει έργα του στο διαδίκτυο και διαβάζοντας σχετικά άρθρα και
συνεντεύξεις του σε σχετικές ιστοσελίδες.
Παράλληλα, αναζητούν στο διαδίκτυο στοιχεία για τον μοντερνισμό και την επίδρασή του στην
τέχνη και την αρχιτεκτονική.
ΣΤΟΧΟΙ
-ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ
Επιδιώκεται η πρώτη γνωριμία των μαθητών με τον μοντερνισμό στην ποίηση και την τέχνη. Με
αφορμή την ετυμολογία της λέξης «μοντέρνος» (modus>modern), οι μαθητές
συνειδητοποιούν τις διαφορετικές σημασίες με τις οποίες χρησιμοποιείται η λέξη αυτή σήμερα
και προβληματίζονται πάνω στη διαχρονική έννοια του μοντέρνου και της μόδας.
Επίσης, οι μαθητές διδάσκονται την κριτική ανάγνωση άρθρων από εφημερίδες και το κειμενικό
είδος της συνέντευξης.
-ΤΕΧΝΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΙ
Οι μαθητές εξοικειώνονται στην πλοήγηση στο διαδίκτυο, στην αναζήτηση άρθρων,
φωτογραφιών και ηχητικού υλικού σε ηλεκτρονικά αρχεία εφημερίδων και μελετών,
εξασκούνται στη διαχείριση και επεξεργασία των χιλιάδων αποτελεσμάτων που προσφέρουν οι
μηχανές αναζήτησης. Τέλος, μαθαίνουν να δημιουργούν ηλεκτρονικά πολυτροπικά κείμενα σε
μορφή εγγράφων ή παρουσίασης.
1

2. -ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ
Τα παιδιά εξοικειώνονται στη συνεργατική μέθοδο, καθώς μέσω των ομάδων εργασίας
αναλαμβάνουν ρόλους, επιμερίζουν την εργασία, συγκεντρώνουν το υλικό και το επεξεργάζονται
από κοινού, βοηθώντας το ένα το άλλο και λειτουργώντας παραπληρωματικά.
Όλοι οι παραπάνω στόχοι συντείνουν ώστε η διδακτική προσέγγιση να γίνει πιο προσφιλής και
αγαπητή στα παιδιά, καθώς αυτά πλέον αναδεικνύονται σε πρωταγωνιστές της όλης μαθησιακής
διαδικασίας, προσπερνώντας το παρωχημένο μοντέλο της στείρας αναπαραγωγής δεδομένων.
i. Θεματικοί άξονες
Το εκπαιδευτικό σενάριο κινείται σε 3 άξονες, τους οποίους θα διερευνήσουν οι ομάδες
εργασίας:
Α. ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΥ
Β. ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ: μία ιδιαίτερη περίπτωση ευφυίας
Γ. ΤΕΛΙΚΑ, ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ;
Στο πλαίσιο των φύλλων εργασίας που επισυνάπτονται, οι μαθητές θα πρέπει να ετοιμάσουν:
• Συνοπτική παρουσίαση των χαρακτηριστικών του μοντερνισμού στην ποίηση και την
πορεία του ρεύματος αυτού στην Ευρώπη και την Ελλάδα
• Παρουσίαση για τον ποιητή Νάνο Βαλαωρίτη (στοιχεία για την ζωή, το έργο, την
αναγνώριση και την αποδοχή του από το κοινό)
• Παρουσίαση για τον μοντερνισμό στην τέχνη.
ii. Οργάνωση χρόνου
Οι δύο διδακτικές ώρες που προβλέπονται για την υλοποίηση του σεναρίου κατανέμονται ως
εξής:
1η ώρα (στην τάξη)
• Διαχωρισμός της τάξης σε 7 ομάδες των 4 μαθητών μικτού δυναμικού (καλοί-μέτριοι-
αδιάφοροι μαθητές) και κατανομή των αρμοδιοτήτων στα μέλη κάθε ομάδας (χειριστής
υπολογιστή, καθοδηγητής βημάτων φύλλου εργασίας, επεξεργαστής υλικού, συντονιστής).
• Παρουσίαση του συνολικού προγράμματος, ώστε να γνωρίζουν όλοι οι μαθητές το
περιεχόμενό του και τους επιδιωκόμενους στόχους.
• Εισαγωγή στις έννοιες που διαπραγματεύεται το project (λέξεις-κλειδιά: μοντερνισμός,
Νάνος Βαλαωρίτης, συνέντευξη, απαγγελία, έργα τέχνης).
2

3. 2η & 3η ώρα (στο εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών)
• Εγκατάσταση στο εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών
• Διανομή φύλλων εργασίας ανά ομάδα και παρουσίασή τους από τον διδάσκονταΑ
• Αναζήτηση των υποδεικνυομένων πηγών και κριτική προσέγγισή τους
• Σύνθεση παρουσιάσεων ή πολυτροπικών κειμένων
iii. Ο ρόλος του διδάσκοντα
Ως προς την προετοιμασία του σεναρίου, ο διδάσκων καθηγητής οφείλει να ελέγξει όλες
τις προτεινόμενες ιστοσελίδες και τις διαδρομές των αρχείων, ώστε να βεβαιωθεί καταρχήν ότι
υπάρχουν και λειτουργούν κανονικά, και επιπλέον να χρονομετρήσει τις σχετικές ενέργειες ώστε
να διασφαλίσει κατά το δυνατόν την ολοκλήρωση του σεναρίου στον δεδομένο χρόνο.
Κατά την ώρα της εκτέλεσης του σεναρίου στο εργαστήριο πληροφορικής, ο καθηγητής
θα είναι συντονιστής και καθοδηγητής. Θα πρέπει να παρακολουθεί τον χρόνο εκτέλεσης, να
λύνει τυχόν απορίες και τεχνικά ζητήματα και να φροντίζει ότι οι μαθητές δεν θα παρεκκλίνουν
από τα ζητούμενα. Επίσης, σε περίπτωση που η ανάθεση των αρμοδιοτήτων στα μέλη κάποιας
ομάδας κριθεί αναποτελεσματική, θα μπορούσε να προβεί σε ορισμένες διορθωτικές αλλαγές.
Βασική μέριμνα του καθηγητή πρέπει να είναι η ολοκλήρωση του σεναρίου με την
παραγωγή συγκεκριμένου και απτού αποτελέσματος, ώστε οι εμπλεκόμενοι μαθητές να μπορέσουν
να το αξιολογήσουν συνολικά και να νιώσουν την ικανοποίηση της συμμετοχής.
ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ -ΠΙΘΑΝΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
• Ο μεγάλος αριθμός μαθητών ανά τάξη δυσχεραίνει την εφαρμογή απαιτητικών
projects, καθώς οι ομάδες εργασίας που προκύπτουν είναι πολλές και δύσκολα
ελεγχόμενες, κυρίως εκτός τάξης.
• Οι μαθητές δεν είναι εξοικειωμένοι με τη συνεργατική μέθοδο και ως εκ τούτου
αναμένονται προβλήματα στη μεταξύ τους συνεργασία.
• Οι μαθητές δεν είναι εξοικειωμένοι με την εφαρμογή project εντός εργαστηρίου
πληροφορικής και ο συντονισμός των ομάδων καθίσταται ιδιαίτερα απαιτητικός για τον
διδάσκοντα.
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Τα φύλλα εργασίας προβλέπεται να είναι τρία, οπότε οι ομάδες θα εργάζονται ανά δύο σχεδόν
στα ίδια δεδομένα. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ευκολότερη διαχείριση και καλύτερος
συντονισμός του προγράμματος από τον διδάσκοντα.
3

4. 1ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Α. ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΥ
1. Αναζήτησε στο διαδίκτυο την ιστοσελίδα του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας
(www.greek-language.gr) και ειδικότερα το ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΟΥ Μ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ. Ποιος είναι ο ορισμός και η ετυμολογία
της λέξης «μοντερνισμός»;
2. Αναζήτησε τη λέξη μοντερνισμός στο http://el.wikipedia.org.
3. Αναζήτησε στην βιβλιοθήκη του σχολείου σου στοιχεία για το κίνημα του μοντερνισμού
στην Ελλάδα (πότε εκδηλώθηκε και γιατί, σημαντικότεροι εκπρόσωποι κλπ.).
4. Πήγαινε στη μηχανή αναζήτησης www.google.com, αναζήτησε modernism και
μοντερνισμός στην κατηγορία Εικόνες. Περιηγήσου σε 3-4 σελίδες και παρατήρησε ό,τι
βλέπεις. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του μοντερνισμού;
5. Να ετοιμάσεις ένα πολυτροπικό κείμενο είτε σε επεξεργαστή κειμένου είτε σε πρόγραμμα
παρουσίασης, όπου θα παρουσιάσεις συνοπτικά τα κυριότερα ευρήματα της έρευνάς σου με
κείμενο και εικόνες.
4

5. 1. 2ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ: μία ιδιαίτερη περίπτωση ευφυίας
1. Να επισκεφθείς την ιστοσελίδα www.greece2001.gr, να εντοπίσεις το σχετικό
αφιέρωμα στον Νάνο Βαλαωρίτη και να επιλέξεις τα σημαντικότερα στοιχεία που
αφορούν στη ζωή και το έργο του.
2. Αναζήτησε στο αρχείο της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» (http://www.enet.gr) τη
συνέντευξη του Νάνου Βαλαωρίτη με τίτλο «Πάντα ήμουν και παραμένω μποέμ». Τι
σημαίνει μποέμ; Πώς θα χαρακτήριζες τον ποιητή μέσα από τα λόγια του;
3. Να επισκεφτείς το site www.e-poema.eu και από το μενού «απαγγελίες» να
ακούσεις και να κατεβάσεις τις απαγγελίες του Νάνου Βαλαωρίτη.
4. Να αναζητήσεις και να κατεβάσεις από το www.youtube.com το τραγούδι «Ποια
θάλασσα» του Χρήστου Θηβαίου, σε στίχους Νάνου Βαλαωρίτη και μουσική Βαγγέλη
Δημητρίου.
5. Να αναζητήσεις στο Google στο μενού «Εικόνες» φωτογραφίες του Νάνου Βαλαωρίτη
και να αποθηκεύσεις 3-4 από αυτές.
6. Να ετοιμάσεις ένα πολυτροπικό κείμενο είτε σε επεξεργαστή κειμένου είτε σε αρχείο
παρουσίασης, όπου θα παρουσιάζεις συνοπτικά φωτογραφίες του ποιητή, εξώφυλλα από τα
έργα του, στοιχεία από το βιογραφικό και το έργο του, ατάκες του που σου έκαναν
εντύπωση και ό,τι άλλο θέλεις.
5

6. 3ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΤΕΛΙΚΑ, ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ;
1. Να επισκεφθείς την ιστοσελίδα του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Νέας
Υόρκης, του διάσημου MoMA (www.moma.org) και να περιηγηθείς
εικονικά στις τρέχουσες εκθέσεις. Τι παρατηρείς ως προς τη μορφή των έργων που
σήμερα εκτίθενται στα μουσεία σε σύγκριση με τα έργα κλασικής τέχνης;
2. «Μοντέρνο είναι αυτό που δεν γερνά, το έξοχο που δεν μπορεί να το αγγίξει ο
χρόνος»: τι σημαίνει για σας αυτή η φράση; Να σκεφτείτε σχετικά παραδείγματα.
3. Αναζήτησε στο Google τη λέξη «μοντέρνος». Να σημειώσεις 10 διαφορετικές
σημασίες της λέξης αυτής. Τι παρατηρείς;
4. Να ετοιμάσεις ένα κολάζ με ψηφιακές εικόνες από ο,τιδήποτε θεωρείς μοντέρνο
6