lesson plan

1. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΪΑ
ΠΕ02
4ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΥΚΕΩΝ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΤΙΤΛΟΣ :ΠΟΙΗΣΗ : ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ, «Τζιτζίκια στήσαν το χορό» και
« Πρωινό άστρο» σελ. 9 και 168
ΤΑΞΗ : Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ : 30
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ : 3
ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
• Το σχολικό βιβλίο, κείμενα Ν. Λογοτεχνίας
• Λογισμικό επεξεργασίας κειμένου,MS WORD
• Μηχανές αναζήτησης της GOOGLE
• Διαδίκτυο, INTERNET EXPLORER
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ
1. Τη συναισθηματική προσέγγιση του κειμένου με τη βοήθεια απαγγελίας των
ποιημάτων.
2. Τη γνωριμία με τη ζωή και την ποίηση του λογοτέχνη Γιάννη Ρίτσου.
3. Την κατανόηση της σχέσης λογοτεχνίας- φύσης – κοινωνίας και την
αναγνώριση της επίδρασης της φύσης στο ποιητικό του έργο.
4. Τη σύνθεση κειμένου ενταγμένου σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο
που θα εξυπηρετεί συγκεκριμένους στόχους.
ΤΕΧΝΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ
1. Να αξιοποιήσουν και να εξοικειωθούν οι μαθητές με την εργασία σε ομάδες.
2. Να εξοικειωθούν με τη διερευνητική μάθηση.
3. Να μάθουν να προσεγγίζουν δημιουργικά ένα κείμενο με καθοδηγούμενη
αυτενέργεια.
4. Να αποκτήσουν την ικανότητα της αξιολόγησης των πληροφοριών
5. Να αναπτύσσουν αυτενέργεια, ώστε, μέσα από την αξιολόγηση της
πληροφορίας, μόνοι τους να οδηγούνται στη γνώση.

2. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ :
1. Να εξοικειωθούν οι μαθητές με ανοικτά περιβάλλοντα μάθησης
2. Να αποκτήσουν ικανότητες ως προς την επιλογή, χρήση και αξιολόγηση
των πληροφοριών στο διαδίκτυο.
3. Να ασκηθούν στη χρήση του επεξεργαστή κειμένου στην παραγωγή
γραπτού λόγου, μέσα από την εργασία σε ομάδες.
4. Να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση των πολυμέσων για :
α. την αισθητική απόλαυση του ποιήματος
β. την ερμηνευτική προσέγγισή του.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ- ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
ΜΑΘΗΣΗΣ:
Ο ρόλος του διδάσκοντα
Ο καθηγητής-εκπαιδευτικός από καθοδηγητής στην παραδοσιακή διαδικασία
μάθησης μετατρέπεται σε συντονιστή της σχολικής εργασίας και από de
facto αποδέκτη του μαθητή σε συνεργάτη και αρωγό με :
o Την ενεργή συμμετοχή των μαθητών σε μία διερευνητική μαθησιακή
διαδικασία.
o Το περιβάλλον συνεργατικής μάθησης.
o Τη «ελευθερία» στην επιλογή της μαθησιακής διαδρομής.
Ο ρόλος των μαθητών
Οι μαθητές μαθαίνουν πώς να επιλέγουν, να χρησιμοποιούν και να
αξιολογούν τις πληροφορίες, να συνεργάζονται σε μικρές ομάδες, να
ανταλλάσσουν σκέψεις, μέσω της μεταξύ τους επικοινωνίας, με απώτερο
σκοπό τη δημιουργία μίας εργασίας, αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας,
να δημιουργούν- συνθέτουν κείμενα με τη βοήθεια των Τ.Π.Ε. και οδηγούνται
στη γνώση, αφού πρώτα αξιοποιήσουν τη φαντασία και την κριτική σκέψη
τους. Έτσι όπως ισχυρίζονται οι : Vigotsky, Bruner, Piaget ο διδάσκων δεν
παρέχει έτοιμη γνώση αλλά έχει σημαντικό μερίδιο στην υποστήριξη της
μάθησης για την επικείμενη εξέλιξή της.
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ:
Διδακτικές ώρες που απαιτούνται: 3
Σχέση με το αναλυτικό πρόγραμμα: Οι στόχοι του παρόντος σεναρίου διδασκαλίας
ανταποκρίνονται στους στόχους που έχουν τεθεί στο Πρόγραμμα της διδασκαλίας της
Λογοτεχνίας.
Διδακτικό υλικό-Τεχνολογικά εργαλεία

3. a. Σχολικό εγχειρίδιο
b. Παντελής Πρεβελάκης, Γιάννης Ρίτσος
c. Αιολικά Γράμματα, Αφιέρωμα στο Γιάννη Ρίτσο
d. Λογισμικό Παρουσίασης
e. Επεξεργαστής κειμένου
f. Διαδίκτυο
Προαπαιτούμενα:
o Ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα.
o Εξοικείωση με τη χρήση του Η/Υ και του INTERNET, τόσο από τον
εκπαιδευτικό όσο και από τους μαθητές.
ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ:
Α’ ΦΑΣΗ: (1 ώρα στην τάξη)
a. Δίδονται διευκρινίσεις στους μαθητές, ώστε να κατανοήσουν τους στόχους
της διδασκαλίας με τη χρήση των Τ.Π.Ε, τίθενται οι κανόνες που πρέπει να
τηρηθούν, δίνονται εξηγήσεις για τους ρόλους που θα αναλάβει ο καθένας και
τονίζεται η ιδιαίτερη σημασία της συμμετοχής τους σε αυτή τη διδακτική
προσέγγιση.
b. Δημιουργούνται κίνητρα για τη συμμετοχή και κινητοποίηση των μαθητών. Η
δημοσίευση των αποτελεσμάτων της εργασίας των μαθητών στη σχολική ή
τοπική εφημερίδα, στην ιστοσελίδα του σχολείου ή η παρουσίαση των
αποτελεσμάτων στη σχολική τάξη ή στους υπόλοιπους μαθητές του σχολείου
στην αίθουσα εκδηλώσεων αποτελούν σημαντικά κίνητρα και εξυπηρετούν
έναν από τους διδακτικούς στόχους, εκείνον της σύνθεσης κειμένου,
ενταγμένου σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο.
Β΄ ΦΑΣΗ: (Δύο ώρες στο εργαστήριο της πληροφορικής)
Αφόρμηση, ανάγνωση του ποιήματος, απόπειρα εξομάλυνσης και πρώτες
προσεγγίσεις.
Οι μαθητές, αφού εισέλθουν στο εργαστήριο της πληροφορικής, χωρίζονται σε
ομάδες των πέντε ατόμων από τον καθηγητή, ο οποίος λαμβάνει υπόψη του και τις
ικανότητες των μαθητών ως προς τη χρήση των Τ.Π.Ε. Για πρακτικούς λόγους,
απαραίτητη προϋπόθεση στο χωρισμό των ομάδων είναι ο ένας τουλάχιστον μαθητής
να γνωρίζει να χειρίζεται επαρκώς τον Η/Υ και συγκεκριμένα το λογισμικό
παρουσίασης, το φυλλομετρητή και τον επεξεργαστή κειμένου. ‘Ετσι, η ομάδα των
έξι ατόμων περιλαμβάνει:
a. Ένα άτομο που θα έχει το ρόλο του χειριστή του Η/Υ και του πλοηγητή στο
διαδίκτυο.
b. Το δεύτερο άτομο της ομάδας θα έχει ως ρόλο το συντονισμό της όλης
διαδικασίας
c. Το τρίτο άτομο θα καταγράφει τις πληροφορίες, θα κρατά σημειώσεις και θα
αποτελεί το γραμματέα της ομάδας.
Οι μαθητές θα χωριστούν σε ομάδες από τον ίδιο τον καθηγητή, αλλά κάτι
τέτοιο δεν είναι και αναγκαίο. Οι μαθητές, ιδίως μεγαλύτερης ηλικίας, μπορούν οι
ίδιοι να χωριστούν σε ομάδες και να αναθέσουν στο κάθε μέλος της ομάδας τους
ρόλους.

4. 1. Σε αυτή τη Β΄ φάση η διδακτική προσέγγιση ξεκινά με έναν από τους
κανόνες της Παιδαγωγικής, την αφόρμηση. Ο εκπαιδευτικός συντόμως
παρουσιάζει το συγγραφέα-ποιητή και το έργο του, αλλά και τα
συγκεκριμένα κείμενα που έχουν επιλεγεί. Για την παρουσίαση, ο
εκπαιδευτικός μπορεί να έχει ετοιμάσει ένα λογισμικό παρουσίασης με
σύντομες αναφορές στον ποιητή Γιάννη Ρίτσο, στο έργο του και την
εποχή του.
2. Το λογισμικό παρουσίασης έχει το πλεονέκτημα της κινητοποίησης των
μαθητών και της πρόκλησης του ενδιαφέροντός τους.
3. Οι μαθητές θα πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση στο αρχείο του
λογισμικού παρουσίασης, αν θελήσουν να το χρησιμοποιήσουν,
αντλώντας πληροφορίες για τις απαντήσεις τους στα φύλλα εργασίας, γι’
αυτό καλό είναι να έχει σταλεί και να βρίσκεται στους σταθμούς
εργασίας όλων των ομάδων των μαθητών.
4. Το λογισμικό παρουσίασης πρέπει να είναι σαφές ως προς τις
προσφερόμενες πληροφορίες και σύντομο (περίπου 10 πρέπει να
κρατήσει η προβολή του) για να μην κουράσει τους μαθητές, αλλά και
να μην στραφεί σε αυτό το ενδιαφέρον των μαθητών. Πρέπει να είναι
έτσι παρουσιασμένες οι πληροφορίες από τον εκπαιδευτικό, ώστε να
μην απαντά στα ερωτήματα, με τα οποία θα ασχοληθούν οι μαθητές στα
φύλλα εργασίας τους.
5. Εν συνεχεία οι μαθητές οδηγούνται σε μία πρώτη προσέγγιση-
εξομάλυνση του ποιήματος, προσπαθούν να βρουν τις κύριες ιδέες που
εκφράζει ο ποιητής, το ύφος που χρησιμοποιεί, τον κεντρικό θεματικό
άξονα, στοιχεία μορφής του ποιήματος και καταγράφουν τις απόψεις
τους σε ένα αρχείο του επεξεργαστή κειμένου, το οποίο αποθηκεύουν,
προκειμένου να ανατρέξουν σε αυτό, αν χρειαστεί, όταν θα απαντήσουν
στα φύλλα εργασίας.
6. Κατόπιν οι μαθητές θα ασχοληθούν με τα φύλλα εργασίας, όπως είναι
χωρισμένοι σε ομάδες και θα καταγράψουν στους Η/Υ τους τις απόψεις
τους και τις εργασίες τους.
7. Τέλος, γίνεται από τους μαθητές η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των
εργασιών τους ανά ομάδα στο σύνολο της τάξης. Οι εργασίες
στέλνονται στους σταθμούς εργασίας όλων των ομάδων, προκειμένου
όλες οι ομάδες να πληροφορηθούν τα αποτελέσματα της άλλης και να
οδηγηθούν σε μία συνολική εκτίμηση των πληροφοριών-εργασιών.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:
Ο εκπαιδευτικός και οι μαθητές αξιολογούν τα αποτελέσματα των εργασιών
τους, τη συμμετοχή τους, αποφασίζουν σαν ομάδα για τον τρόπο παρουσίασης της
εργασίας τους, αλλά και της δημοσίευσής τους στη σχολική ή τοπική εφημερίδα ή
στην ιστοσελίδα του σχολείου.
Η αξιολόγηση θα στηριχθεί σε δύο άξονες:
1. Στην επιτυχία των στόχων που αρχικώς είχαν τεθεί.
2. Στον τρόπο που λειτούργησε, συνεργάστηκε, συναποφάσισε η ομάδα.
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ –ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ
Η διδακτική πρόταση δύναται να επεκταθεί και να γίνει project. Σε αυτήν την
περίπτωση είναι απαραίτητη η συμβολή του καθηγητή της Ιστορίας και της
Μουσικής.

5. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΟΜΑΔΑ 1
1. Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα : www.shnell.gr
Αναζητήστε : Γιάννης Ρίτσος
Συγκεντρώστε πληροφορίες για τη ζωή και το συγγραφικό έργο του Γιάννη
Ρίτσου.
2. Συντάξτε σε αρχείο επεξεργαστή κειμένου το δικό σας βιογραφικό σημείωμα
για το Γιάννη Ρίτσο.
3. Ποιος είναι ο τίτλος της συλλογής από την οποία προέρχεται το απόσπασμα
«Τζιτζίκια στήσαν το χορό» ; Μπορείτε να τον ερμηνεύσετε;
ΟΜΑΔΑ 2
1. Διερευνήστε τη γλώσσα, τα εκφραστικά μέσα και το ύφος του κειμένου και
συγκρίνετε με το απόσπασμα της συλλογής « Πρωινό άστρο»
2. Καταγράψτε τα συμπεράσματά σας σε επεξεργαστή κειμένου
3. Και τα δυο αποσπάσματα είναι πλούσια σε εικόνες. Εντοπίστε και
καταγράψτε μερικές από αυτές.
ΟΜΑΔΑ 3
1. Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: http://ritsosgiannis.blogspot.com
Aναζητήστε : εικόνες.
2. Σχολιάστε τις πιο εντυπωσιακές και παρουσιάστε τες σε power point.
3. Δημιουργήστε φάκελο με τις εικόνες για να τις χρησιμοποιήσετε αργότερα
ΟΜΑΔΑ 4
1. Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: www.stixoi.info
2. Αναζητήστε πληροφορίες για τη δισκογραφία η οποία στηρίχτηκε στην ποίηση
του Γιάννη Ρίτσου καθώς και σε ποιες γλώσσες το έργο του εν λόγω ποιητή έχει
μεταφραστεί.
3. Προσθέστε τα ευρήματά σας σε αρχείο επεξεργαστή κειμένου προσπαθώντας
να αποδώσετε με γραμματοσειρά διαφορετικού χρώματος εκείνα τα ποιήματα
που μελοποιήθηκαν από γνωστούς συνθέτες και αυτά που μεταφράστηκαν.
ΟΜΑΔΑ 5
1. Πληκτρολογήστε στη μηχανή αναζήτησης : Δημοτικά τραγούδια,
νανουρίσματα.
2. Να συγκρίνετε ένα από αυτά στο περιεχόμενο και στη μορφή με το ποίημα
«Πρωινό άστρο» του Γιάννη Ρίτσου.
3. Ακούστε μελοποιημένο το «Πρωινό άστρο», ιστοσελίδα www.youtube.com
ΟΜΑΔΑ 6

6. 1. Πληκτρολογήστε στη μηχανή αναζήτησης της Google Γ. Σεφέρης,
«Υστερόγραφο» (απόσπασμα), Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄
2. Εξετάστε την παρουσία της φύσης στο απόσπασμα. Γράψτε τα συμπεράσματά
σας για τα τρία ποιήματα.
3. Περιγράψτε πώς νιώθετε οι ίδιοι διαβάζοντας τα ποιήματα.
ΟΜΑΔΑ 7
1. Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα : http://www.youtube.com
2. Ακούστε τον ποιητή Γ. Ρίτσο να απαγγέλει τη « Ρωμιοσύνη»
3. Δείτε το βίντεο « Επιτάφιος Α΄ μέρος» , καταγράψτε σε επεξεργαστή κειμένου
τα δικά σας σχόλια και στείλτε τα με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.