1. S A T U R D A Y , N O V E M B E R 1 4 , 2 0 0 9
Kaedah Pengajaran Sejarah
KULIAH 1
Prof. Amey
http://coretansejarah.blogspot.com/2009/11/kaedah-pengajaran-sejarah.html
1.2.2 Penyediaan RPH adalah untuk membolehkan guru:
i. merancang dengan jelas matlamat dan objektif pengajaran, pemilihan
isi pelajaran, kaedah dan teknik mengajar serta penggunaan bahan
bantu mengajar. Penerapan nilai murni dan unsur patriotisme juga
perlu diberi penekanan;
ii.. memaksimumkan penggunaan masa melalui kaedah yang terancang dan sistematik;
iii. menentukan isi pelajaran yang mencukupi untuk disampaikan dalam masa yang diperuntukkan;
iv. menghadapi murid dengan penuh keyakinan; dan
v. menyampaikan kandungan pelajaran dengan lebih berkesan, menarik dan
menyeronokkan.
2. Persediaan Awal
Sebelum memulakan pengajaran, guru hendaklah memahami dengan jelas langkah yang akan diambil
berdasarkan perancangan yang telah disediakan. Perkara-perkara berikut dapat meningkatkan
keberkesanan pengajaran dan pembelajaran:
2.1 objektif yang hendak dicapai pada akhir pengajaran perlu jelas, spesifik dan berasaskan Taksonomi
Bloom;
2.2 mengenal pasti Nilai Letak Kerja (Take Of Value - TOV) murid. Maklumat TOV dapat membantu guru
merancang aktiviti pengajaran clan pembelajaran berdasarkan tahap keupayaan murid;
2.3 pengajaran clan pembelajaran Sejarah merupakan kesepaduan pengetahuan, nilai dan kemahiran
seperti kemahiran belajar, kemahiran pemikiran sejarah dan penghayatan nilai-nilai murni. Oleh itu,
aspek ini perlu diberikan penekanan dalam pengajaran dan pembelajaran;
2,4, guru perlu mendedahkan pemahaman dan penghayatan idea serta konsep Sejarah yang relevan
dengan kehidupan harian agar murid merasakan mereka terlibat dengan peristiwa sejarah berkenaan;
2.5 semasa pengajaran dan pembelajaran guru hendaklah berusaha memupuk nilai dan semangat
patriotik serta iktibar melalui rentetan peristiwa sejarah. Berdasarkan kaedah sebab dan akibat, kajian
masa depan dan sebagainya, guru dapat menanam sikap patriotik dalam kalangan murid.
2.6 pengajaran guru yang berkesan dapat meningkatkan kemahiran dan minat
belajar dalam kalangan murid melalui pelbagai kaedah. Antaranya:
* mengumpul maklumat
* mengelas maklumat
* mentafsir maklumat
* menganalisis maklumat
* mensintesis maklumat
* mengaplikasi maklumat
2.7 Penggunaan pelbagai strategi pengajaran dan pembelajaran dapat:
* meningkatkan kebolehan dan keupayaan murid;
* menggunakan pelbagai kaedah yang bersesuaian dengan tajuk; dan

2. * melibatkan murid secara aktif dan interaktif di dalam bilik darjah.
2.8 Memastikan bahan bantu mengajar bersesuaian disedia dan dimanfaatkan secara optimum (buku
teks, majalah, cetakan laman web, bahan maujud, kemudahan TV Pendidikan dan sebagainya).
3 . Penyampaian dan Perkembangan Pelajaran
3.1 Guru hendaklah melaksanakan set induksi yang dapat menarik perhatian, merangsang dan
memotivasikan minat murid. Set induksi hendaklah menjurus ke arah kesediaan minda mereka seperti
mengaitkannya dengan pelajaran lepas, isu-isu semasa dan pengalaman serta persekitaran murid.
3.2 Bagi men menjelaskan konsep sejarah, guru perlu melaksanakan pengajaran dan pembelajaran
dengan mengambil kira kaedah penyampaian daripada mudah kepada kompleks, dekat kepada jauh dan
konkrit kepada abstrak. Di samping itu, guru perlu menghubungkaitkan pengajaran dengan kehidupan
seharian dan persekitaran murid. Aktiviti yang dilaksanakan perlu memperlihatkan pemeringkatan dan
perkembangan pelajaran.
3.3 Guru menggunakan bahan bantu mengajar yang sesuai dan berkesan secara optimum serta
melaksanakan aktiviti mengikut tahap kebolehan murid. Murid digalakkan memperoleh pengetahuan dan
kemahiran secara berdikari tanpa bergantung kepada arahan guru. Guru turut melaksanakan pendekatan
integrasi merentasi kurikulum serta menerapkan kemahiran berfikir dengan berpusatkan murid.
3.4 Pengajaran yang berkesan bukan sahaja menggalakkan daya ingatan semata-¬mata tetapi turut
mengambil perhatian kepada minat dan kefahaman murid.
3.5 Pengajaran yang berkesan, memerlukan guru bijak menggunakan masa dengan optimum bagi
membolehkan tajuk yang diajar dapat disempumakan mengikut perancangan. Di samping itu, guru perlu
menggunakan laras bahasa dan istilah yang tepat bagi memudahkan idea yang ingin disampaikan dapat
difahami oleh murid.
3.6 Guru yang berkesan akan menyampaikan pengajaran secara fleksibel mengikut situasi. Pengajaran
dan pembelajaran tidak perlu terikat kepada kaedah pengajaran yang terhad.
3.7 Guru membuat penilaian berterusan dalam pengajaran dan pembelajaran untuk mengenal pasti
penguasaan kefahaman murid secara individu bagi merancang tindakan penambahbaikan.
4. Teknik Penyoalan
4.1 Dalam pengajaran dan pembelajaran, soal jawab memainkan peranan yang penting untuk:
i. merangsang dan menimbulkan minat murid kepada tajuk yang diajar;
ii. mendapatkan pandangan atau maklumat daripada murid;
iii. memberi penekanan kepada fakta-fakta yang kurang jelas;
iv. memperkenalkan suatu tajuk yang baru;
v. menarik semula perhatian murid kepada perkara yang dibincangkan; terutama apabila idea yang
dibangkitkan oleh murid menyimpang daripada arah perbincangan; dan
vi. mempengaruhi fokus perbincangan
4.2 Guru mengemukakan soalan mengikut pelbagai aras kognitif, antaranya berdasarkan Taksonomi
Bloom, menyusun soalan dari aras rendah kepada aras tinggi, mengemukakan soalan bertumpu dan
bercapah serta mengikut tahap kebolehan murid. Guru menyebarkan soalan ke seluruh kelas, memberi
masa untuk murid berfikir dan mengikut rentetan peristiwa sejarah (kronologi). Justeru, guru perlu
mempelbagaikan cara penyoalan supaya terdapat soalan:
i. umum yang diarahkan kepada kelas seluruhnya;
ii. spesifik, maksud yang jelas dan mudah difahami;
iii. diajukan semula kepada murid yang menyoalnya; dan
iv. soalan murid dijawab pula oleh murid lain
4.3. Soalan perlu dirancang bagi mengelakkan jawapan "Ya" atau "Tidak". Guru boleh menyediakan
soalan-soalan bermula dengan "Apakah", "Bilakah”, "Di manakah", "Siapakah", "Mengapakah" dan
"Bagaimanakah" serta aras kesukaran soalan berdasarkan tahap kebolehan murid.
4.4. Guru bertindak sebagai fasilitator atau pemudah cara dan harus mengelak daripada memberi
jawapan kepada soalan yang dibangkitkan. Sebaliknya, guru memberi galakan dan bimbingan supaya

3. dijawab oleh murid sendiri.
4.5 Guru hendaklah menggunakan contoh atau pandangan yang pernah dibangkitkan oleh murid. Contoh
dan pandangan murid dapat membantu mengukuhkan kefahaman, kepercayaan diri clan minat mereka
bagi memantapkan daya ingatan.
4.6 Guru perlu memberi respons dan peneguhan yang sesuai terhadap jawapan murid untuk menambah
minat dan motivasi belajar.
4.7 Guru boleh membimbing dengan mengemukakan soalan, tetapi soalan berkenaan bukanlah jenis
soalan yang menjurus kepada jawapan. Contohnya:
i. Pada pendapat kamu, mengapakah Rancangan Briggs dilaksanakan bagi menghalang kegiatan
komunis?
ii. Pada pendapat kamu, bukankah dengan penempatan kaum Cina di kampung baru bertujuan untuk
menghalang kegiatan komunis?
(Soalan i adalah lebih baik daripada soalan ii kerana soalan tersebut tidak menjurus kepada jawapan).
5. Penglibatan Murid
5.1 Pengajaran Sejarah yang berkesan memerlukan penyertaan aktif murid supaya mereka melalui proses
pengalaman pembelajaran. Dalam hal ini, pembelajaran lebih penting daripada pengajaran.
Pembelajaran berlaku apabila murid turut terlibat secara aktif.
5.2 Dalam pengajaran clan pembelajaran, guru merangsang minda dan minat murid bagi menggalakkan
mereka terlibat dalam proses pembelajaran.
5.3 Murid membuat persediaan awal dengan membawa peralatan atau bahan yang diperlukan. Mereka
juga digalakkan membuat catatan dan rujuk secara spontan daripada pengajaran guru.
5.4 Murid berinteraksi secara aktif dengan guru, murid lain dan bahan sumber pembelajaran. Mereka
perlu memberi respons yang sesuai terhadap soalan dan latihan termasuk bahan latihan interaktif TMK
bagi mewujudkan interaksi yang berkesan.
5.5. Galakkan penglibatan murid secara aktif dalam kumpulan. Mclalui aktiviti kumpulan, murid dapat :
i. berbincang dalam kumpulan tentang pengalaman dan pengetahuan berdasarkan tajuk yang diberi;
ii. Saling membantu untuk mengemukakan hasil kerja kumpulan yang berkualiti; dan
iii. menyediakan laporan dan membentangkan hasil kumpulan.
5.6 Pelaksanaan Aktiviti
Pelbagai aktiviti boleh dilakukan dalam pengajaran Sejarah dengan melibatkan murid supaya dapat
menghasilkan pembelajaran yang berkesan. Antara aktiviti tersebut adalah perbincangan berdasarkan
gambar, buku teks dan bahan-bahan bacaan, mengkaji peta, mengkaji jadual dan graf, merujuk laman
web, perbahasan dan lakonan.
5.6.1 Aktiviti 1: Mengkaji Gambar
Gambar-gambar sejarah yang terdapat dalam buku teks, majalah dan laman web merupakan bahan
konkrit yang merekodkan peristiwa masa lalu. Murid boleh membina imej atau pandangan mengenai
sesuatu peristiwa lama. Biasanya, gambar-gambar boleh digunakan untuk memperkenalkan sesuatu topik
baru melalui kajian secara terperinci terhadap gambar itu. Murid boleh digalakkan untuk mengkaji
seberapa banyak perkara berkenaan gambar itu dari sudut sejarah.
Semasa menggunakan gambar sebagai bahan aktiviti, guru dicadangkan supaya mengambil langkah-langkah
berikut:
Langkah I - Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan kecil. Kumpulan-kumpulan im
diarah supaya melantik seorang ketua dan seorang pencatat.
Langkah II Guru mengedarkan beberapa soalan kepada setiap kumpulan
bersama-sama gambar yang akan dikaji.
Langkah III - Guru memperuntukkan masa kepada kumpulan untuk mengkaji gambar dan mencari

4. jawapan kepada soalan-soalan yang diedarkan.
Langkah IV- Ketua atau wakil setiap kumpulan membaca jawapan kumpulan masing-masing.
Langkah V - Guru meminta murid dari kumpulan lain memberi komen terhadap jawapan kumpulan.
Langkah VI - Guru membuat ulasan dan rumusan melalui perbincangan.
5.6.2 Aktiviti 2: Mengkaji Bahan Bacaan
Guru boleh menggunakan buku teks dan bahan-bahan bercetak untuk menjayakan aktiviti ini. Berikut
dicadangkan langkah-langkah yang boleh diambil untuk melaksanakan aktiviti tersebut:
Langkah I - Membahagikan murid kepada kumpulan-kumpulan. kecil (lima hingga enam orang murid
setiap kumpulan).
Langkah II - Guru mengedarkan bahan bacaan dan juga soalan yang telah disediakan.
Langkah III - Guru menyuruh murid meneliti bahan bacaan yang diedarkan dan mencari jawapan bagi
soalan yang telah diberikan. Guru memberi masa yang cukup kepada kumpulan-kumpulan untuk
menyiapkan tugasan ini.
Langkah IV - Ketua kumpulan atau wakil diminta menyampaikan jawapan yang telah disediakan secara
bergilir-gilir.
Langkah V - Guru meminta murid dari kumpulan lain memberi komen terhadap jawapan kumpulan.
Langkah VI - Guru memberi komen terhadap jawapan kumpulan. Guru membuat rumusan daripada hasil
perbincangan.
5.6.3 Aktiviti 3: Projek Berkumpulan
Projek berkumpulan merupakan suatu aktiviti pembelajaran sama ada di dalam atau di luar bilik darjah,
yang dapat mendorong murid untuk membuat kajian atau penyelidikan. Melalui aktiviti projek
berkumpulan, semangat kerjasama dan sikap saling membantu dapat dipupuk. Langkah yang
dicadangkan adalah seperti berikut:
Langkah I - Guru mengenal pasti tajuk projek untuk setiap kumpulan murid.
Langkah II - Murid dibahagikan kepada kumpulan dan setiap kumpulan diberikan tugasan
Langkah III-Guru memberi garis panduan kepada kumpulan tentang prosedur untuk melaksanakan
projek. Aktiviti projek hendaklah merangkumi aspek perancangan, pelaksanaan, pelaporan dan penilaian.
Langkah IV - Murid akan menyiapkan projek dalam tempoh yang ditetapkan.
Langkah VI - Sesi perbincangan dan penilaian dijalankan selepas pembentangan.
5.7 Selain daripada aktiviti yang dicadangkan di atas, guru boleh melaksanakan aktiviti seperti berikut:
i. Mengkaji Peta
Aktiviti ini boleh dijalankan secara kelas atau kumpulan. Murid meneliti peta yang diberikan. Mereka
akan membuat tafsiran atau memberi jawapan berdasarkan arahan dan soalan guru.
ii. Perbahasan
Perbahasan merupakan aktiviti yang boleh memberi peluang kepada penyertaan murid. Murid yang tidak
terlibat dalam perbahasan boleh diberikan peluang untuk menilai dan mengadili perbahasan tersebut
melalui sesi perbincangan.
iii. Lakonan
Aktiviti ini boleh dilaksanakan secara spontan atau secara terancang. Guru memilih aspek-aspek tertentu
dalam topik yang diajar untuk dilakonkan oleh murid. Lakonan yang terancang memerlukan penyediaan
skrip sebelum aktiviti dilaksanakan.
iv. Mengkaji Jadual dan Graf
Untuk melaksanakan aktiviti ini, dicadangkan guru merujuk kepada garis panduan bagi Aktiviti 3: Projek
Berkumpulan.

5. 5.8 Kaedah lain dalam pengajaran dan pembelajaran Sejarah
5.8.1 Theory Of Constraints For Education ( TOCFE )
TOCFE adalah satu teknik pengajaran dan pembelajaran yang memberi penekanan kepada kemahiran
berfikir dan penyelesaian masalah berdasarkan pemikiran yang logik dan sistematik menerusi
penggunaan teknik pemikiran kritis dan kreatif yang mudah serta konkrit. Teknik ini adalah sebagai satu
pendekatan pengajaran dan pembelajaran yang berpusatkan murid.
i. Teknik TOCFE
Terdapat tiga Teknik TOCFE yang boleh diaplikasikan iaitu:
• Teknik Awan (The Cloud)
• Teknik Sebab dan Akibat (Logic Branch)
• Teknik Penyelesaian Masalah (Problem Solving)
ii. Objektif Teknik TOCFE
Menerusi pelaksanaan teknik TOCFE dalam pengajaran dan pembelajaran, murid dan guru berupaya:
• mencapai matlamat pengajaran dan pembelajaran;
• menyelesaikan masalah dengan berkesan;
• membuat keputusan secara bertanggungjawab dan bersama;
• berkomunikasi dengan baik; dan
• memperoleh pembelajaran sepanjang hayat.
iii. Kaedah pelaksanaan TOCFE
Guru menggunakan teknik TOCFE melalui kaedah berikut:
• Aktiviti bercerita (mendedahkan pemahaman konflik dan cara watak membuat keputusan);
• Kajian kes (modifikasi kelakuan dan tingkah laku, pembelajaran nilai murni dan kerohanian); dan
• Kandungan huraian sukatan pelajaran (kemahiran berfikir dan perancangan strategik)
5.8.2 Experiential Activities Planner (EAP)
EAP merupakan kaedah pengajaran dan pembelajaran yang menggabungkan beberap
pedagogi seperti kemahiran berfikir, kajian masa depan, teori kecerdasan pelbagai
dalam satu pengajaran. EAP merangkumi lima aspek pembelajaran seperti berikut:
• belajar dalam suasana yang riang dan harmonis.
• kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif
• Pembelajaran Koperatif
• penglibatan komuniti.
• proses pembelajaran individu dan kecerdasan pelbagai
i. Prosedur EAP :
• warm-up
• pengenalpastian masalah
• penerokaan individu
• keria kumpulan
• komunikasi
• rumusan
ii. Langkah-langkah Pelaksanaan EAP
Semasa pengajaran dan pembelajaran, guru boleh menggunakan langkah-langkah pelaksanaan EAP
sebagaimana yang disenaraikan.
• Menganalisis kandungan tema / tajuk
• Memilih topik atau tajuk dan subtajuk

6. • Menentukan objektif / hasil pembelajaran yang ingin dicapai
• Mengemukakan soalan tentang tajuk atau topik
• Merancang penggunaan EAP secara sistematik
• Menyediakan media rangsangan dan bahan bantu mengajar
• Mengadakan raptai
• Membuat demonstrasi pengajaran di bilik darjah
• Membuat penilaian selepas pengajaran dan pembelajaran
iii. Kelebihan EAP
Kaedah EAP membolehkan guru merancang pengajaran dan pembelajaran agar menjadi lebih bermakna
dan menggembirakan. Kaedah ini mengambil kira aspek penglibatan murid secara aktif dan koperatif
dalam aktiviti sama ada di dalam atau di luar bilik darjah.
5.8.3 Pembelajaran Secara Kontekstual
Pembelajaran Kontekstual adalah kaedah pembelajaran yang menggabungkan isi kandungan dengan
pengalaman harian individu, masyarakat dan alam pekerjaan. Kaedah ini memerlukan guru
mengaplikasikan pembelajaran secara konkrit yang melibatkan aktiviti hands-on dan minds-on.
Pembelajaran akan berlaku apabila murid dapat memproses maklumat atau pengetahuan baru yang
bermakna dalam rangka minda mereka. Pembelajaran menjadi lebih berkesan jika maklumat
disampaikan dalam konteks yang pelbagai dan bermakna kepada murid. Penekanan juga perlu diberi
kepada kepelbagaian persekitaran pembelajaran untuk menghasilkan pembelajaran yang berkesan.
i. Bentuk Pembelajaran Kontekstual
Dalam proses pembelajaran secara kontekstual, murid akan melalui satu atau lebih daripada bentuk
pembelajaran yang berikut:
• Menghubungkait (Relating)
• Mengalami (Experiencing)
• Mengaplikasi (Applying)
• Bekeriasama (Cooperating)
• Memindahkan (Transfering)
ii. Pelaksanaan Pengajaran dan Pembelajaran Kontekstual
Dalam pendekatan kontekstual, pengajaran dan pembelajaran, mesti memenuhi keperluan
strategi yang berikut:
MOTIVASI--------- PEMAHAMAN KEMAHIRAN---------PENILAIAN
5.8.4 Kajian Masa Depan (KMD)
Kajian Masa Depan merupakan salah satu strategi dalam pengajaran dan pembelajaran bagi membina
keupayaan murid untuk menghadapi cabaran hidup dan berfikiran jauh ke hadapan. Melalui KMD murid
akan menyedari bahawa masa depan sentiasa berubah dan penuh cabaran. Murid dapat merancang masa
depan sesuai dengan hasrat melahirkan masyarakat Malaysia berwawasan, rasional, kreatif, dinamik dan
berketrampilan.
Dalam proses membuat Kajian Masa Depan, guru perlu mendedahkan kepada murid tentang apakah
yang telah berlaku (sejarah) dan apa yang sedang berlaku (trend dan perubahan terkini). Seterusnya,
guru perlu membimbing murid membuat pertimbangan terhadap kemungkinan apa yang akan berlaku
pada masa hadapan dan impaknya sebelum membuat keputusan terbaik.
i. Kemahiran KMD
Melalui KMD guru hendaklah melatih murid untuk meramal masa hadapan dengan asas-asas tertentu
melalui kemahiran khusus KMD seperti:
• Pemahaman konsep KMD
• Pengumpulan maklumat

7. • Ramalan dan analisis
• Imaginasi dan kreatif
• Strategi mengatasi cabaran
• Proses inovasi sosial
• Membina senario
• Penjelasan nilai-nilai masa depan
• Dimensi kemapanan
5.8.5 Pembelajaran Konstruktivisme
Konstruktivisme adalah satu fahaman bahawa murid membina sendiri pengetahuan atau konsep secara
aktif berdasarkan pengetahuan dan pengalaman sedia ada. Dalam proses ini, murid akan menyesuaikan
pengetahuan yang diterima dengan pengetahuan sedia ada untuk membina pengetahuan baru.
Melalui kaedah ini, guru memberikan lebih penekanan kepada peranan murid. Murid berinteraksi
dengan bahan dan peristiwa serta memperoleh kefahaman yang jelas. Justeru, murid membina sendiri
konsep dan membuat penyelesaian kepada masalah. Autonomi dan inisiatif murid hendaklah diterima
dan digalakkan. Sesuatu pengetahuan individu murid adalah hasil daripada pengalamannya. Walau
bagaimanapun, segala pengetahuan yang diperoleh perlu berkisar pada ciri-ciri sejarah.
i. Kelebihan Pembelajaran Konstruktivisme
Pembelajaran secara konstruktivisme mengubah peranan guru dan murid menjadi lebih:
• berfikir
• faham
• ingat
• yakin
• berkemahiran sosial
• seronok
5.8.6 Belajar Sambil Main
Pembelajaran sejarah merupakan pembelajaran yang dinamik. Kaedah belajar sambil bermain dapat
membantu melaksanakan pengajaran dan pembelajaran Sejarah dengan lebih berkesan, menarik dan
menyeronokkan. Melalui kaedah ini, murid akan seronok belajar tanpa menyedari mereka belajar dalam
suasana tidak tertekan dan dapat mengingati fakta-fakta secara tidak langsung.
5.8.7 Aplikasi Teknologi Maklumat dan Komunikasi (TMK)
Guru digalak menggunakan TMK dalam pengajaran dan pembelajaran. Sumber rujukan TMK, boleh
didapati daripada laman web yang dibangunkan oleh KPM seperti http://myschoolnet.ppk.kpm.my,
http://www.cikgu.net.my/ dan sebagainya. Guru boleh memanfaatkan Portal e-Pembelajaran, yang
menggunakan sistem pengurusan pembelajaran bagi menyediakan kandungan digital setempat
(indigenous) untuk tujuan pembelajaran on-line. Selain itu, guru boleh menggunakan perisian yang
dibekalkan oleh Bahagian Teknologi Pendidikan, Pusat Perkembangan Kurikulum atau yang
dibangunkan sendiri oleh guru.
6. Peneguhan
Guru memberi peneguhan kepada murid mengikut situasi pembelajaran. Peneguhan diberi sama ada
pujian secara lisan atau bukan lisan (mimik muka, isyarat tangan, pergerakan postur badan dsb). Guru
mempelbagaikan kaedah peneguhan agar pujian yang diberi dapat memotivasikan murid. Guru juga perlu
membuat teguran terhadap perlakuan negatif yang dilakukan oleh murid.
7. Pemeriksaan Latihan dan Tugasan Murid
7.1 Guru memberi latihan clan tugasan serta kerja rumah mengikut tahap, potensi clan keupayaan murid.
Tugasan hendaklah dipelbagaikan bentuknya dan selari dengan pemeringkatan tajuk agar murid tidak

8. ketinggalan dalam pembelajaran serta mempunyai pelbagai kemahiran.
7.2 Latihan dan kerja rumah perlu diperiksa mengikut kekerapan yang munasabah. Guru hendaklah
memberi ulasan yang membina, menunjukkan kesalahan murid dan memberikan penghargaan kepada
penghasilan latihan yang terbaik. Di samping itu, guru juga memastikan murid membuat pembetulan
kesalahan bagi meningkatkan potensi diri mereka.
8. Penilaian di Bilik Darjah
8.1 Guru perlu melaksanakan penilaian secara lisan atau bertulis untuk mengukur sejauh mana
penguasaan pembelajaran murid serta mengetahui masalah yang dihadapi oleh mereka.
8.2 Proses penilaian hendaklah dijalankan secara berterusan.
8.3 Hasil penilaian memberi maklum balas keberkesanan pengajaran dan
pembelajaran, sama ada objektif yang dirancang tercapai atau sebaliknya.
9. Penutupan Pengajaran
9.1 Guru mengakhiri pengajaran dengan membuat penutupan kognitif (rumusan berkaitan tajuk yang
diajar perlu dilakukan secara lisan atau bertulis).
9.2 Guru juga hendaklah membuat penutupan sosial melalui kenyataan yang mententeramkan emosi
murid dan meminta murid membuat persediaan untuk pelajaran berikutnya.
Rujukan
Abdul Rahim Abd. Rashid. (1999). Kemahiran berfikir merentasl kurikulum:
pendekatan pedagogi dan wawasan pendidikan bestari. Shah Alam: Fajar Bakti.
____________________ (1999). Pendidikan sejarah, falsafah, teori dan amalan.
Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.
Abd. Rashid Omar. (1999). Pancaminda: Kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif untuk sekolah
rendah.(Ed.2) Ipoh : First Copy (M) Sdn. Bhd.