2. เอกสารประกอบการเรียน
รายวิชา ง30240 การจัดสวน
ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6
เลมที่ 4
เรื่อง การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
โดย พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช
ตําแหนงครู วิทยฐานะครูชํานาญการ
กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี
โรงเรียนบางลี่วิทยา
สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต9

3. ก
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เอกสารประกอบการเรียนรายวิชา ง30240 การจัดสวน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 กลุมสาระ
การเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จัดทําขึ้นใหสอดคลองกับหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน
พุทธศักราช 2551 และตามโครงสรางหลักสูตรกลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี
ที่มุงพัฒนาผูเรียนใหมีความรู ความเขาใจ มีทักษะพื้นฐานที่จําเปนตอการดํารงชีวิตและรูเทาทัน
การเปลี่ยนแปลง สามารถนําความรูเกี่ยวกับการดํารงชีวิต การอาชีพและเทคโนโลยีมาใชประโยชน
ในการทํางานอยางมีความคิดสรางสรรคและแขงขันในสังคมไทยและสากล เห็นแนวทาง
ในการประกอบอาชีพ รักการทํางานและมีเจตคติที่ดีตอการทํางาน สามารถดํารงชีวิตอยูในสังคมได
อยางพอเพียงและมีความสุขตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ในพระราชดําริของ
พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว
เอกสารประกอบการเรียนรายวิชา ง30240 การจัดสวน ชุดนี้มีจํานวน 9 เลม ซึ่งเอกสาร
ประกอบการเรียน เลมที่ 4 เรื่อง การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวนนี้ มีเนื้อหาประกอบดวย
การเลือกพันธุไม ปจจัยสําคัญในการเลือกพันธุไม ประเภทของพันธุไมที่ใชในการจัดสวน การจัด
ตนไมใหเปนสวน ตัวอยางกลุมของตนไมที่เขากันได ปจจัยที่มีผลตอราคาตนไม วัสดุตกแตงสวน
และตัวอยางพันธุไมที่นิยมใชในการจัดสวน
เอกสารประกอบการเรียนผูจัดทําไดนําเสนอตัวอยางพันธุไมที่ใชในการจัดสวนดวยรูปภาพ
สวยงาม ชัดเจน เพื่อใหนักเรียนและผูที่สนใจไดรูจักและเขาใจลักษณะของพันธุไมมากยิ่งขึ้นและ
ชี้ใหเห็นถึงการนําพันธุไมแตละพันธุไปใชประโยชนในการจัดสวน โดยมีกิจกรรมทบทวนความรู
ใหนักเรียนไดฝกทํากิจกรรมในตอนทายเลม
ผูจัดทําหวังเปนอยางยิ่งวา เอกสารประกอบการเรียนเลมนี้จะอํานวยประโยชนแกนักเรียน
ครูและผูที่สนใจศึกษาไดเปนอยางดี
พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช
คํานํา

4. ข
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เรื่อง หนา
คํานํา ก
สารบัญ ข
สารบัญภาพ ง
คําชี้แจง ฉ
คําแนะนําในการใชเอกสารประกอบการเรียน 1
ผลการเรียนรู 2
สาระการเรียนรู 2
แบบทดสอบกอนเรียน เรื่อง การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน 3
การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน 6
การเลือกพันธุไม 6
ปจจัยสําคัญในการเลือกพันธุไม 6
ประเภทของพันธุไมที่ใชในการจัดสวน 10
การจัดตนไมใหเปนสวน 12
ตัวอยางการจัดกลุมตนไมที่เขากันได 14
ปจจัยที่มีผลตอราคาตนไม 15
วัสดุตกแตงสวน 16
ตัวอยางพันธุไมที่นิยมใชในการจัดสวน 24
กิจกรรมทบทวนความรู เรื่อง การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน 34
แบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน 37
บรรณานุกรม 40
ภาคผนวก 42
กระดาษคําตอบ เรื่อง การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน 43
เฉลยแบบทดสอบกอนเรียน เรื่อง การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน 44
แนวคําตอบกิจกรรมทบทวนความรู เรื่อง การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน 45
เกณฑการใหคะแนนการปฏิบัติกิจกรรมทบทวนความรู กิจกรรมที่2 49
เกณฑการใหคะแนนการปฏิบัติกิจกรรมทบทวนความรู กิจกรรมที่3 49
สารบัญ

5. ค
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เรื่อง หนา
เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน 50
แบบบันทึกคะแนนกิจกรรมประกอบเอกสารประกอบการเรียน 51
แบบบันทึกคะแนนกอนเรียนและหลังเรียนเอกสารประกอบการเรียน 52
แบบสังเกตพฤติกรรมการปฏิบัติกิจกรรมประกอบเอกสารประกอบการเรียน 53
สารบัญ (ตอ)

6. ง
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
ภาพ หนา
ภาพที่ 4-1เปรียบเทียบความสูงของตนไม 7
ภาพที่ 4-2แสดงขนาดทรงพุมของตนไม 8
ภาพที่ 4-3แสดงลักษณะผิวสัมผัสของทรงพุมตนไม 9
ภาพที่ 4-4ตนชมพูพันธุทิพย 10
ภาพที่ 4-5ตนยี่โถ 11
ภาพที่ 4-6ตนพวงชมพู 11
ภาพที่ 4-7ตนแพรเซียงไฮ 12
ภาพที่ 4-8ตนบัว 12
ภาพที่ 4-9การวางไมประธาน 1 ตน 13
ภาพที่ 4-10การวางไมประธาน 3 ตน 13
ภาพที่ 4-11การจัดกลุมตนไมโดยใชหินและแผนทางเดินเชื่อมกลุมตนไม 14
ภาพที่ 4-12การจัดตนไมมีจังหวะเหลื่อมล้ํา สูง กลางและต่ํา มีหินประกอบสวน 14
ภาพที่ 4-13แสดงการวางหินแบบตาง ๆ 16
ภาพที่ 4-14ลักษณะหินที่ควรเลือกซื้อ 17
ภาพที่ 4-15ตัวอยางการจัดหิน 17
ภาพที่ 4-16ตัวอยางการวางหิน 18
ภาพที่ 4-17แนวเสนพลังของกอนหิน 18
ภาพที่ 4-18ตัวอยางการจัดหินเปนกลุม 19
ภาพที่ 4-19ตัวอยางการวางหิน5 กอน 19
ภาพที่ 4-20การใชหินเปนวัสดุตกแตงสวน 20
ภาพที่ 4-21การวางแผนทางเทา 20
ภาพที่ 4-22การใชแผนทางเทาเปนวัสดุตกแตงสวน 21
ภาพที่ 4-23การใชตอไมเปนวัสดุตกแตงสวน 21
ภาพที่ 4-24การใชไฟในสวนเปนวัสดุตกแตงสวน 22
ภาพที่ 4-25การใชรูปปนเปนวัสดุตกแตงสวน 23
ภาพที่ 4-26เฟอรนิเจอรสนามเปนวัสดุตกแตงสวน 23
สารบัญภาพ

7. จ
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
ภาพ หนา
ภาพที่ 4-27วัสดุตกแตงสวน 24
ภาพที่ 4-28พันธุไมตน 24
ภาพที่ 4-29พันธุไมตน 25
ภาพที่ 4-30พันธุไมตน 26
ภาพที่ 4-31พันธุไมพุม 27
ภาพที่ 4-32พันธุไมพุม 27
ภาพที่ 4-33พันธุไมคลุมดิน 29
ภาพที่ 4-34พันธุไมคลุมดิน 30
ภาพที่ 4-35พันธุไมเลื้อย 31
ภาพที่ 4-36พันธุไมเลื้อย 32
ภาพที่ 4-37พันธุไมน้ํา 33
สารบัญภาพ (ตอ)

8. ฉ
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
1. เอกสารประกอบการเรียนรายวิชา ง30240 การจัดสวน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 กลุมสาระ
การเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี ชุดนี้จัดทําขึ้นโดยมีวัตถุประสงคเพื่อใหนักเรียน ครูและ
ผูที่สนใจไดศึกษาหาความรู ทําความเขาใจเกี่ยวกับการจัดสวนและไดฝกทักษะในการจัดสวนเพราะ
เอกสารประกอบการเรียนแตละเลมไดนําเสนอองคความรูอันเปนแนวทางในการจัดสวนอยางงาย ๆ
โดยอธิบายวิธีการใชเอกสารประกอบการเรียนไวอยางชัดเจน ตามลําดับดังนี้
เอกสารประกอบการเรียน เลมที่1 เรื่อง ความรูทั่วไปเกี่ยวกับการจัดสวน
เอกสารประกอบการเรียน เลมที่2 เรื่อง การจําแนกประเภทของการจัดสวน
เอกสารประกอบการเรียน เลมที่3 เรื่อง หลักทั่วไปในการออกแบบจัดสวน
เอกสารประกอบการเรียน เลมที่4 เรื่อง การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
เอกสารประกอบการเรียน เลมที่5 เรื่อง เครื่องมือและสัญลักษณในการออกแบบจัดสวน
เอกสารประกอบการเรียน เลมที่6 เรื่อง ขั้นตอนในการออกแบบจัดสวน
เอกสารประกอบการเรียน เลมที่7 เรื่อง การประเมินราคาจัดสวน
เอกสารประกอบการเรียน เลมที่8 เรื่อง ขั้นตอนการจัดสวน
เอกสารประกอบการเรียน เลมที่9 เรื่อง การดูแลสวนใหม รักษาสวนเกา
2. เอกสารประกอบการเรียนแตละเลมประกอบดวย คําแนะนําในการใชเอกสาร
ประกอบการเรียน ผลการเรียนรู สาระการเรียนรู แบบทดสอบกอนเรียน เนื้อหาในเอกสาร
ประกอบการเรียน กิจกรรมทบทวนความรู แบบทดสอบหลังเรียน บรรณานุกรมและภาคผนวก
ซึ่งประกอบดวยกระดาษคําตอบ เฉลยแบบทดสอบกอนเรียน แนวคําตอบกิจกรรมทบทวนความรู
เกณฑการใหคะแนน เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน แบบบันทึกคะแนนกิจกรรม แบบบันทึกคะแนน
กอนเรียนและหลังเรียนและแบบสังเกตพฤติกรรมการปฏิบัติกิจกรรม กอนทําการศึกษานักเรียนควร
อานคําชี้แจงในการใชเอกสารประกอบการเรียนแตละเลมใหเขาใจ
3. เมื่อนักเรียนรับเอกสารประกอบการเรียนจากครูแลว อานคําสั่งใหเขาใจ จากนั้นปฏิบัติ
กิจกรรม ในแตละขั้นตอนอยางเครงครัดเปนรายบุคคล เมื่อทําเสร็จแลวใหเก็บรวบรวมคืนครู
ทุกครั้งในแตละชั่วโมง
คําชี้แจง

9. 1
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
เอกสารเลมนี้เปนเอกสารที่ใชประกอบการเรียน ซึ่งนักเรียนสามารถใชศึกษาดวยตนเอง
จากการอานคําแนะนําการใชและคําชี้แจงในกิจกรรม รายวิชา ง30240 การจัดสวน เรื่อง การเลือก
พันธุไมและวัสดุตกแตงสวน โดยปฏิบัติตามขั้นตอนดังตอไปนี้
1. อานผลการเรียนรูและสาระการเรียนรูใหเขาใจ
2. ทําแบบทดสอบกอนเรียนจํานวน 10 ขอ ลงในกระดาษคําตอบ เพื่อวัดความรูพื้นฐาน
3. ศึกษาเอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240 การจัดสวน เรื่อง การเลือกพันธุไม
และวัสดุตกแตงสวน
4. ทํากิจกรรมทบทวนความรูทายบทเรียน ลงในกระดาษคําตอบ
5. ตรวจคําตอบเพื่อวัดผลการเรียนรู
6. ถาตอบผิดควรกลับไปศึกษาเนื้อหาใหมอีกครั้ง
7. ทําแบบทดสอบหลังเรียนจํานวน10 ขอ
8. ตรวจคําตอบเพื่อวัดผลการเรียนรู
9. สรุปผลคะแนนที่ไดลงในกระดาษคําตอบ
ในการศึกษาเอกสารประกอบการเรียนและปฏิบัติกิจกรรมทบทวนความรูทายบทเรียน
ขอความรวมมือใหนักเรียนทุกคนมีความซื่อสัตย รับผิดชอบตอตนเอง ศึกษาเอกสารประกอบการ
เรียนและปฏิบัติกิจกรรมทบทวนความรูทายบทเรียนดวยตนเองและไมตรวจคําตอบกอนที่จะทํา
กิจกรรมเสร็จ

10. 2
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
1. อธิบายปจจัยสําคัญในการเลือกพันธุไม
2. เลือกพันธุไมในการจัดสวน
3. เลือกวัสดุตกแตงสวน
1. การเลือกพันธุไม
1.1 ปจจัยสําคัญในการเลือกพันธุไม
1.2 ประเภทของพันธุไมที่ใชในการจัดสวน
1.3 การจัดตนไมใหเปนสวน
1.4 ตัวอยางการจัดกลุมของตนไมที่ปลูกรวมกันได
1.5 ปจจัยที่มีผลตอราคาตนไม
2. วัสดุตกแตงสวน
3. ตัวอยางพันธุไมที่นิยมใชในการจัดสวน

11. 3
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
คําชี้แจง : 1. แบบทดสอบมีจํานวน 10 ขอ จํานวนคะแนน 10 คะแนน ใชเวลา10 นาที
2. จงเลือกคําตอบที่ถูกที่สุดเพียงคําตอบเดียวแลวเขียนอักษรหนาขอที่ถูกใสลงใน
กระดาษคําตอบ
1. ขอใด ไมใช ปจจัยในการเลือกพันธุไมสําหรับใชในการจัดสวน
ก. อุณหภูมิ น้ํา แสง ดิน
ข. ความสูงของตนไม ขนาดทรงพุม
ค. การเจริญเติบโตและรูปทรงของตนไม
ง. ลักษณะผิวสัมผัสของทรงพุม วิธีการขยายพันธุ
2. ขอใดกลาวถึงการเลือกพันธุไมเพื่อใชในการจัดสวนไมถูกตอง
ก. ไมพุมสูงประมาณ 3.00 เมตร เชน โกสน ควรปลูกเปนแปลง
ข. ไมเลื้อยสูงประมาณ 3.00 เมตร เชน พวงชมพูนิยมปลูกเปนรั้ว
ค. ไมคลุมดินสูงไมเกิน 0.3 เมตร เชน ดาดตะกั่ว ควรปลูกไวดานหนา
ง. ไมตนควรสูงมากกวา6.00 เมตร เชน ยี่โถ ควรปลูกเปนกลุม3 ตน
3. พันธุไมในขอใดนิยมปลูกริมน้ํา
ก. หลิว แปรงลางขวด เพราะมีผิวสัมผัสละเอียด นุมนวล
ข. หูกวาง ทองหลาง เพราะมีผิวสัมผัสละเอียด นุมนวล
ค. หลิว แปรงลางขวด เพราะมีผิวสัมผัสหยาบ เขมแข็ง
ง. หูกวาง ทองหลาง เพราะมีผิวสัมผัสหยาบ เขมแข็ง

12. 4
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
4. พันธุไมในขอใดจัดเปนไมคลุมดินทั้งหมด
ก. ชมพูพันธุทิพย ดาวเรือง หนวดปลาดุกแคระ
ข. ฟาประดิษฐ ผกากรองเลื้อย กระดุมทอง
ค. ฟาประทานพร เทียนทอง โนรา
ง. ยี่เขง เข็ม แกว
5. จิราภรณเปนคนชอบปลูกตนไม ชอบความสดใสมีชีวิตชีวา ควรจะเลือกปลูกพันธุไมในขอใด
ก. มะลิ ทิวา กระทิง
ข. ดาวเรือง เดซี่ เทียนทอง
ค. กุหลาบ บานชื่น เยอบีรา
ง. พลูดาง เฟนใบมะขาม เศรษฐีเรือนนอก
6. บานสันติชัยแดดรอนทั้งวันจึงตองการปลูกไมตนเพื่อบังแดด ควรเลือกปลูกพันธุไมในขอใด
ก. หมากแดง หูกวาง เฟองฟา
ข. นนทรี คูน หางนกยูงฝรั่ง
ค. กุหลาบ คูน ลีลาวดี
ง. กุหลาบ ชวนชม จั๋ง
7. การปลูกตนไมตามหลักการจัดสวนนิยมจัดเปนรูปใดทางเลขาคณิต
ก. รูปสามเหลี่ยม
ข. รูปสี่เหลี่ยม
ค. รูปหาเหลี่ยม
ง. รูปวงกลม
8. พันธุไมในขอใดสามารถปลูกเขากันได
ก. บัว วานสี่ทิศ หลิว
ข. โมก การเวก ชมนาด
ค. เล็บมือนาง แวนแกว พลูดาง
ง. ขอยดัด ชาฮกเกี้ยน เข็มพิษณุโลก

13. 5
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
9. ขอใดเปนประโยชนของวัสดุตกแตงสวน
ก. ทําใหสวนมีขนาดใหญ
ข. ทําใหสวนโดดเดนมีราคา
ค. ทําใหสวนสวยงาม นาสนใจ
ง. ทําใหสวนรมรื่น มีชีวิตชีวา
10. ใครเลือกใชหินในการจัดสวนไดถูกตอง
ก. เอกภพเลือกหินกลม ๆ เปนเสนตรงใชในการจัดสวน
ข. เอกราชเลือกหินชนิดเดียวกัน สีเดียวกันในการจัดสวน
ค. เอกพลทาสีหินดวยสีสดใสเพื่อเพิ่มเสนหใหกับสวน
ง. เอกชัยฝงหินกอนโตลงในสวนเพื่อความสวยงาม

14. 6
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
การเลือกพันธุไม
การจัดสวน พันธุไมเปนองคประกอบหลักที่สําคัญ การเลือกพันธุไมสําหรับการจัดสวน
ไดถูกตองจะทําใหการจัดตกแตงและการดูแลรักษาสวนงายขึ้นซึ่งจะสงผลถึงความสวยงามของสวน
การเลือกชนิดของพันธุไมเพื่อนํามาจัดสวนจะตองทราบถึงรายละเอียดทั่วไป ดังนี้
ปจจัยสําคัญในการเลือกพันธุไม
1. อุณหภูมิ (Temperature)
พันธุไมแตละชนิดจะเจริญเติบโตไดดีในระดับอุณหภูมิที่แตกตางกัน ทําใหเราสามารถ
แบงพันธุไมออกเปนพันธุไมเมืองหนาวและพันธุไมเมืองรอน ถาเราเลือกพันธุไมเมืองหนาวไปปลูก
ในเมืองรอนจะทําใหพันธุไมนั้นไมเจริญเติบโต เนื่องจากอุณหภูมิที่ไมเหมาะสมพืชจะปรุงอาหาร
ไดนอย
2. น้ํา (Water)
น้ําเปนสิ่งที่สําคัญยิ่งตอการดํารงชีวิตของพืช เนื่องจากน้ํามีหนาที่ชวยในการดูดอาหาร
ละลายธาตุอาหารในดิน ชวยในการปรุงอาหาร ลําเลียงอาหารที่ปรุงแลวไปยังสวนตาง ๆ ของพืช
ชวยลดอุณหภูมิและชวยในการเตงของเซลลพืช พันธุไมแตละชนิดมีความตองการปริมาณน้ํา
ที่ตางกันขึ้นอยูกับชนิดของพันธุไม
3. แสง (Light)
แสงเปนสิ่งที่จําเปนในการเจริญเติบโตของพืชทุกชนิด เพราะแสงทําใหเกิดขบวน
การสังเคราะหแสงทําใหไดอาหารสําหรับพืชที่จะนําไปใชสรางความเจริญเติบโต สรางตน ราก ใบ
ดอกและผล ถาเราปลูกตนไมในบริเวณที่มีแสงสวางนอยไมเพียงพอกับความตองการของพันธุไม
นั้น ๆ พันธุไม ก็จะปรุงอาหารไดนอย ทําใหไมเจริญงอกงาม
ในธรรมชาติมีพันธุไมหลายชนิดที่มีความตองการแสงที่แตกตางกัน บางชนิดตองการ
แสงมาก บางชนิดตองการแสงนอยและบางชนิดตองการแสงปานกลาง ในการจัดสวนจึงตอง
พิจารณาเลือกพันธุไมใหเหมาะสมกับสถานที่ที่มีปริมาณแสงแตกตางกัน

15. 7
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
4. ดิน (Soil)
ดินเปนวัตถุที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ จากการผุพัง สลายตัวของหินและแรตาง ๆ ผสม
คลุกเคลาเปนเนื้อเดียวกันกับอินทรียวัตถุที่เกิดจากการเนาเปอยของซากพืชหรือซากสัตวหรือ
ซากจุลินทรียในดิน รวมทั้งจุลินทรียที่ยังมีชีวิตและสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ รวมกับน้ําและอากาศในสัดสวน
ที่ไมแนนอน แตกตางกันไปตามวัตถุตนกําเนิดดินทําใหเกิดเปนดินประเภทตาง ๆ เชน ดินรวน
ดินเหนียวและดินทราย ซึ่งพันธุไมสามารถนํามาใชในการเจริญเติบโตไดแตกตางกันตามชนิดของ
พันธุไม นอกจากนี้ดินยังชวยพยุงลําตนของพืชใหตั้งตรงเพื่อรับแสงอีกดวย สรุปไดวาดินที่เหมาะ
ตอการปลูกพันธุไมทั่ว ๆ ไป คือ ดินที่มีลักษณะรวนซุย ถายเทอากาศไดดี ระบายน้ําดี อุดมดวย
อินทรียวัตถุและธาตุอาหารพืช
5. ความสูงของตนไม (Height)
เปนความสูงของตนไมเมื่อโตเต็มที่ตามธรรมชาติในสภาพแวดลอมปกติ ซึ่งจะมีความ
แตกตางกันขึ้นอยูกับชนิดของพันธุไมอันมีผลตอการนําไปใชประโยชน สามารถแบงได ดังนี้
- ไมคลุมดินสูงไมเกิน 0.3 เมตร - ไมพุมเตี้ยสูงประมาณ 1.00 เมตร
- ไมพุมกลางสูงประมาณ 1.80 เมตร - ไมพุมสูงสูงประมาณ 3.00 เมตร
- ไมยืนตนขนาดเล็กสูงประมาณ 6.00 เมตร - ไมยืนตนขนาดกลางสูงประมาณ 15.00 เมตร
- ไมยืนตนขนาดใหญสูงเกิน 15 เมตรขึ้นไป - ไมเลื้อยทั่วไปสูงประมาณ 3.00 เมตร
ภาพที่ 4-1 เปรียบเทียบความสูงของตนไม
ที่มา : ดัดแปลงจาก ภูมิทัศนพื้นฐาน ของศศิยา ศิริพานิช,2554.

16. 8
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
6. ขนาดของทรงพุม (Spacing)
เปนอาณาเขตที่พุมใบแผออก ทําใหตนไมแตละตนตองการเนื้อที่ที่เหมาะสมใน
การเจริญเติบโตแตกตางกัน การกําหนดตําแหนงที่ปลูกตนไมไดถูกตองจะทําใหตนไมไมเบียดแนน
เมื่อตนไมโตเต็มที่
ภาพที่ 4-2 แสดงขนาดของทรงพุมตนไม
ที่มา : ดัดแปลงจากหลักการจัดสวนเบื้องตนของเอื้อมพร วีสมหมาย, 2527.
7. การเจริญเติบโต (Rate of Growth)
ขนาดของตนไมและการเจริญเติบโตจะแสดงใหเห็นถึงลักษณะของตนไมซึ่งเปน
สิ่งมีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไปเรื่อย ๆ และการเปลี่ยนแปลงนี้ขึ้นอยูกับที่อยูอาศัย ซึ่งจําเปนตองทราบ
ในการเลือกและจัดตนไมโดยคิดถึงสภาพตนไมเหลานี้ในระยะ 1 ป 5 ปหรือ 10 ปขางหนา
ก็เหมือนกับการปลูกไมดอกที่เราคาดไววาจะใหดอกอีกกี่เดือนขางหนา แตไมตนและไมพุมนั้น
กวาจะใหลักษณะทรงพุมที่สมบูรณเต็มที่ก็ใชเวลานานนับป ดังนั้นการวางแปลนสําหรับตนไมจึง
จําตองคิดถึงการเจริญเติบโตของตนไมดวยวาโตชา ปานกลางหรือเร็ว เพื่อจัดวางใหพอเหมาะและ
เพื่อหลีกเลี่ยงการเปลี่ยนแปลงแปลนภายหลัง
การใชตนไมในการจัดสวนที่มีขนาดโตมาก ๆ จะใชงบประมาณสูงจึงควรเลือกปลูก
ไมเล็กจะดีกวาเพราะจะเจริญเติบโตเร็วในเวลาไมกี่ป อีกทั้งไมชะงักการเจริญเติบโต เนื่องจาก
การเคลื่อนยายและการปลูก

17. 9
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
8. รูปทรงตามธรรมชาติ (Natural Form)
เปนลักษณะรูปทรงพุมของตนไมเมื่อโตเต็มที่ตามธรรมชาติจะแตกตางกันไปตามชนิด
ของพันธุไม เชน ตนไทรมีรูปทรงพุมสี่เหลี่ยมผืนผา ตนจําปมีรูปทรงพุมกลมรี ตนสนแผงมี
รูปทรงพุมสามเหลี่ยม แตถาตนไมมีการตัดแตงหรือดัดแปลงอาจทําใหรูปทรงเปลี่ยนไปได ดังนั้น
รูปทรงตนไมอาจขึ้นอยูกับปจจัย 2 อยางคือ ลักษณะตามธรรมชาติของตนไมและลักษณะที่ปรับตัว
เนื่องจากสภาพแวดลอม ถาจะกลาวถึงลักษณะของตนไมจริง ๆ แลวตองทราบถึงตําแหนงที่ปลูก
และสภาพแวดลอมเพราะถึงแมตนไมจะเปนชนิดเดียวกันก็ตามลักษณะก็อาจจะแตกตางกัน
9. ลักษณะผิวสัมผัสของทรงพุม(Texture of Foliage)
การเลือกลักษณะทรงพุมของตนไมแตละชนิดตองดูเรื่องความหยาบ ความละเอียดของ
ทรงพุม โดยการแบงแยกเรื่องผิวสัมผัสของพันธุไมจะใชสายตาเปนเครื่องกําหนด โดยดูจาก
สวนรวมของพุมใบ ถาใบฝอยเล็กก็ถือเปนผิวสัมผัสละเอียด เชน หญาญี่ปุน ถาใบใหญกวางก็ถือ
เปนผิวสัมผัสหยาบ เชน หูกวาง ทองหลาง เชน บริเวณริมน้ําตองการใหมีผิวสัมผัสละเอียดนุมนวล
ควรเลือกพันธุไมที่มีใบเล็กฝอยหรือยาว เชน หลิว นนทรี แปรงลางขวด บางครั้งตองการผิวสัมผัส
ที่หยาบเพื่อตัดกับตัวอาคารก็ควรเลือกพรรณไมที่มีใบหยาบ ใหญ เชน หูกวาง ทองหลาง
ภาพที่ 4-3 แสดงลักษณะผิวสัมผัสของทรงพุมตนไม
ที่มา : ดัดแปลงจากหลักการจัดสวนเบื้องตนของเอื้อมพร วีสมหมาย, 2527.

18. 10
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
10. สี (Color)
เรื่องของสีมีความจําเปนในการจัดแตงสวนเพื่อใหสวนมีเสนหและมีชีวิตชีวา เชน
สีของใบ สีของดอก ควรเลือกสีเปนกลุม ๆ เชน สีรอน ไดแก แดง เหลือง สมหรือ สีเย็นไดแก มวง
คราม น้ําเงิน เปนตน ใชพันธุไมที่มีใบหรือดอกที่มีสีนั้น
จุดที่ตองการความเดน สะดุดตาอาจใชสีสด ๆ ทามกลางสีเย็นหรือสีเขียวของใบไม
แตอยาทําจุดเดนใหมากเกินไป เพราะจะทําใหแขงกันในแตละจุด
ประเภทของพันธุไมที่ใชในการจัดสวน
การเลือกพันธุไมที่ใชในการจัดสวน ขึ้นอยูกับวัตถุประสงคของการใชงาน ซึ่งจะแบงได
ดังนี้
1. ไมตน (Trees) เปนตนไมขนาดใหญที่มีอายุยืน มีเนื้อไม ความสูงตั้งแต 3 เมตรขึ้นไป
ใชเปนตนไมหลักในการจัดสวน มีหลายรูปแบบ มีหลายระดับ ทั้งใชใบประดับและใชดอกประดับ
เพื่อใชเปนไมใหรมเงา เปนแนวและขอบเขต ความเปนสัดสวน สงางาม เปนเสนนําสายตา สราง
ความรูสึกในทางสูงตัดกับความรูสึก
แบนราบของพื้นดิน ปองกันฝุน
ละออง เปนฉากหลังและเปน
จุดสนใจในที่โลง เชน กามปู
ชมพูพันธุทิพย แคแสด ราชพฤกษ
นนทรี ศรีตรัง ประดู หางนกยูงฝรั่ง
หรืออาจจะเปนไมผล เชน ขนุน
ชมพู มะมวง สาเก
ในการจัดสวน ไมตนมักใช
เปนไมหลักหรือเปนไมประธาน
ในการจัดสวน นิยมใชจํานวนคี่ใน
การจัดวางหรือการปลูก เชน 1, 3, 5
หรือ 7 ตน ทั้งนี้เพื่อไมใหดูตั้งใจหรือ ภาพที่ 4-4 ตนชมพูพันธุทิพย
หรือสมดุลจนเกินไปแตก็สามารถ ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,4 เมษายน 2553.
ปลูกเปนจํานวนคูไดเพราะนอกจาก
จะมีไมตนเปนจุดเดนแลว มักจะตองมีองคประกอบรองคือไมพุมหรือไมตนขนาดเตี้ย รวมถึง
กอนหิน ไมคลุมดิน เพื่อดึงสายตาจากบนลงลางและจากลางขึ้นบนโดยทั่วไป ไมตนจะมีการจัดวาง
อยูสองลักษณะ คือ เปนแนวเรียงแถวหนากระดานและเปนกลุมไมนิยมปลูกตนเดียวเพราะจะทําให

19. 11
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
ดูโดดเดี่ยว ในการเลือกพันธุไมตนมาปลูกจะตองคํานึงถึงความเปนเอกภาพและความสอดคลอง
กลมกลืน หมายความวาเราจะตองใชไมชนิดเดียวกันในกลุมนั้น ๆ หรือการใชไมตนคนละขนาดที่มี
ทั้งตนที่สูงและตนที่สูงรองลงมาเพื่อเปนจุดเดนรอง
2. ไมพุม (Shrubs) เปนตนไมที่มีลําตนตั้งตรงเปนอิสระ อาจมีเนื้อไมมักแตกกิ่งกานออกมา
ในระดับต่ําไมสูงจากพื้นมากนัก
รูปทรงเปนพุมตรงหรือสามารถ
ตัดแตงเปนพุมตาง ๆได เปนตนไม
รองจากไมตนในการจัดสวน มีความ
สูงหลายขนาดแตไมเกิน 3 เมตร เชน
ไมพุมเตี้ย ไมพุมกลางและไมพุมสูง
ใชปลูกเปนแปลง เปนแถวเพื่อนํา
สายตากําหนดขอบเขต เชน เข็มญี่ปุน
เทียนทอง หูปลาชอน ใชปลูกเปน
ฉากหลังในการจัดสวนขนาดเล็ก
เชน ยี่โถ ยี่เขง โมก ใชปลูกเปน ภาพที่ 4-5 ตนยี่โถ
ไมตัดแตงตามจุดตาง ๆ เชน ขอย ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ, 1 มกราคม 2553.
ไทรยอดทอง มะขามเทศดาง สน
ชาฮกเกี้ยน มักปลูกเปนแนวและมีความตอเนื่องกัน มีปริมาณมากกวาไมตน
3. ไมเถาเลื้อย (Vines) เปน
ตนไมที่เจริญเติบโตไดทุกทิศทาง
ไมสามารถทรงตัวอยูไดดวยตัวเอง
มีลักษณะเดนคือ ใหความออนชอย
บางชนิดมีใบสวยงามบางชนิดมีดอก
ที่มีรูปรางสีสันสวยงาม ดอกบาง
ชนิดจะตั้งขึ้น บางชนิดเปนชอหอย
ลง ทําใหบรรยากาศของสวนมีเสนห
ไมเลื้อยนิยมใชเปนรั้ว ทําซุมตนไม
ใหรมเงา เชน การเวก ชมนาด
บานบุรีเลื้อย พวงชมพู ภาพที่ 4-6 ตนพวงชมพู
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ, 3 พฤษภาคม 2553.

20. 12
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
4. ไมคลุมดิน (Ground Covers) เปนตนไมที่มีตนเตี้ย มีคุณสมบัติเจริญเติบโตคลุมพื้นที่ได
รวดเร็ว มีความสูงจากพื้นดินไมเกิน 0.3 เมตร ใชประกอบไมชนิดอื่นเพื่อใหครบลักษณะ สูง กลาง
ต่ํา ใชแทนหญา ใชปกปดผิวหนาดินปดบังสวนโคนตนของไมพุมหรือไมตนใชปลูกเปนขอบ ปลูก
ตามที่ลาดชัน เพื่อปองกันการพังทลายของดิน เชน หญาตาง ๆ กระดุมทองเลื้อย แพรเซียงไฮ
ผักเปดเขียว ผักเปดแดง ฟาประดิษฐ
5. ไมน้ํา (Aquatic Plants) เปนไมที่สามารถเจริญเติบโตอยูในน้ําไดดี มีหลายชนิด เชนไมน้ํา
ที่รากหยั่งถึงดิน เชน กกธูป กกญี่ปุน บัว ไมน้ําที่รากลอยน้ํา เชน ผักบุง จอก ผักกระเฉด ผักตบชวา
แหน
ภาพที่ 4-7 ตนแพรเซียงไฮ ภาพที่ 4-8 ตนบัวผัน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,3 พฤษภาคม 2553.
การเลือกใชพันธุไมตาง ๆ ตามที่กลาวมาจะตองพิจารณาเลือกใหเหมาะสมกับสถานที่
ที่ตองการจัดสวน ถาเลือกไดถูกตอง จะทําใหการจัด ตกแตง ตลอดจนการดูแลรักษาสวน ทําไดงาย
สวนจะมีลักษณะสวยงามและอํานวยประโยชนในการใชสอยใหกับเจาของไดอยางดียิ่ง
การจัดตนไมใหเปนสวน
การจัดตนไมใหเปนสวนจะตองคํานึงถึงขอมูลหลายอยาง ทั้งความสวยงาม องคประกอบ
ตาง ๆ ภายในสวนและการจัดวางอยางมีศิลปะ
1. การจัดตนไมเปนพวกตามลักษณะการเจริญเติบโตของพันธุไม กลาวคือ ควรจัดตนไม
ที่ปลูกแลวสามารถเจริญเติบโตในสถานที่ที่เหมือนกัน เชน สวนที่อยูในที่รมควรจัดหาตนไมที่ปลูก
ในที่รมมาปลูกในสวน
2. การจัดตนไมที่มีลักษณะของผิวเหมือนกัน หรือแตกตางกันเพื่อเนนจุดเดนในสวน
3. การจัดตนไม ควรใหมีจังหวะเหลื่อมล้ํากันตามความเหมาะสมมีทั้งสูงกลางและต่ํา ไมควร
ใหมีระดับสูงเทากันทั้งหมด ตนไมทรงเตี้ยควรจะอยูดานหนา ตนไมทรงสูงควรจะอยูดานหลัง

21. 13
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
4. การจัดตนไมไมควรปลูกโดดเดี่ยว เมื่อปลูกตนไมที่เปนไมประธานแลวควรจะปลูก
ไมพุม 2 หรือ 3 ตนและไมคลุมดิน เพื่อเปนเครื่องสงเสริมใหตนไมตนแรกมีความสําคัญหรือเดน
ยิ่งขึ้น การปลูกตนไมมักจะใชหลักการจัดเปนรูปสามเหลี่ยม
ภาพที่ 4-9 การวางไมประธาน 1 ตน ภาพที่ 4-10 การวางไมประธาน 3 ตน
ที่มา : จัดตนไมใหเปนสวน ของอรุณี วงศพนาสินและคณะ, 2546.
5. การปลูกตนไมตองคํานึงถึงความเกี่ยวเนื่องหรือเชื่อมโยงของตนไมตนหนึ่งหรือกลุม
หนึ่งไปยังอีกกลุมหนึ่ง สิ่งที่เชื่อมโยงหรือเกี่ยวเนื่องนี้อาจจะเปนเสนของลําธาร กรวด หลักไม เสนของ
ขอบหญาหรือเสนของไมพุมทรงเตี้ยหรือไมคลุมดินก็ได
6. การจัดตนไม ควรจัดใหมีหิน กรวด ตอไม กิ่งไมหรือวัสดุอื่น ๆ ประกอบเพื่อเพิ่ม
ความสวยงาม

22. 14
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
ภาพที่ 4-11 การจัดกลุมตนไมโดยใชหินและแผน ภาพที่ 4-12 การจัดตนไมมีจังหวะเหลื่อมล้ํา
ทางเดินเชื่อมกลุมตนไม สูงกลางและต่ํา มีหินประกอบสวน
ที่มา : จัดตนไมใหเปนสวน ของอรุณี วงศพนาสินและคณะ, 2546.
ตัวอยางการจัดกลุมของตนไมที่ปลูกรวมกันได
ไมประธาน ไมพุม ไมคลุมดิน
จันทนผา
(ตองการแสงแดด)
ลิ้นมังกร พลับพลึงตีนเปด
เข็มสามสี ไทรทอง โกสน
เทียนทอง การะเกดหนู
ดาดตะกั่ว ผกากรอง
เฟนใบมะขาม ผักโขมแดง
เฟองฟาตอ
(ตองการแสงแดด)
เทียนทอง กําแพงเงิน
พยับหมอก ผักโขมแดง
ผกากรอง วานสี่ทิศ แอหนัง
ฟาประดิษฐ ดาดตะกั่ว
เข็มพิษณุโลก
ขอยดัด ตะโกดัด
(ตองการแสงแดด)
ชาฮกเกี้ยนตัดพุมกลม
เทียนทอง ขาวตอกพระรวง
ลิ้นกระบือ วานสี่ทิศ
เข็มพิษณุโลก ฟาประดิษฐ
ดาดทับทิม กามปูหลุด
บุษบาฮาวาย
สนมังกร
(ตองการแสงแดด)
เทียนทอง ชาฮกเกี้ยน พัดโบก
เอื้องทอง ไทรเลื้อยใบกลม
สนสามรอยยอด เข็มเชียงใหม
ลิ้นกระบือ
ผกากรองขาวเหลือง แอหนัง
หลิวไตหวัน วานสี่ทิศดาง
ผักโขมแดง กําแพงเงิน
บานเชาสีนวล เข็มพิษณุโลก
เวอรบีนา

23. 15
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
ไมประธาน ไมพุม ไมคลุมดิน
หมากแดง
(ตองการแสงแดดถึงแดดรําไร)
หมากผูหมากเมีย จั๋งไทย
คลามาลาย คลากาเหวาลาย
คลาเสนหขุนแผน กลวยดาง
ซุมกระตาย เศรษฐีไซงอน
ดาดตะกั่ว เฟนบอสตัน
เฟนกางปลา กามปูหลุด
พุดจีบ
(ตองการแสงแดดถึงแดดรําไร)
เดหลีใบกลวย ลิ้นกระบือ
สังกรณี เหลืองคีรีบูน หลิวใบ
คลามาลาย
หลิวไตหวัน ดาดตะกั่ว
เศรษฐีเรือนนอก
หนวดปลาดุกแคระ
โมก
(ตองการแสงแดดถึงแดดรําไร)
ชองนาง พุดซอนแคระ
พุดตะแคง ประยงค สังกรณี
หมากผูหมากเมีย สับปะรดสี
เหลืองคีรีบูน ลิ้นกระบือ
เฟนบอสตัน ดาดตะกั่ว
เวอรบีนา หลิวไตหวัน
กําแพงเงิน เศรษฐีเรือนนอก
ผีเสื้อราตรี
สรอยกัทลี
(ตองการแสงแดดรําไร)
กามกุง หมากผูหมากเมีย
กามกุงแคระ แดงซีลอน คลา
มะเดหวี ขิงดาง เดหลีใบกลวย
ดาดตะกั่ว กาบหอยแครง
กามปูหลุด ออมเงิน ออมทอง
หลิวใบ หลิวไตหวัน
วาสนา
(ตองการแสงแดดรําไร)
หมากผูหมากเมีย เดหลีใบมัน
สังกรณี ไผฟลิปปนสดาง
ฟโลทอง พลับพลึงดาง
มรกตแดง สรอยระยา
เฟนใบมะขาม พลับพลึงหนู
เศรษฐีเรือนนอก พลูดาง
เศรษฐีเรือนใน พลูทอง
หมากเขียว
(ตองการแสงแดดรําไร)
หนวดปลาหมึกแคระ เข็มมวง
จั๋งไทย ลิ้นกระบือ สังกรณี
หมากผูหมากเมีย เอื้องหมายนา
กาบหอยแครงแคระ ดาดตะกั่ว
บุษบาฮาวาย การะเกดหนู
ผักโขมแดง หลิวไตหวัน
ปจจัยที่มีผลตอราคาตนไม
สิ่งที่ทําใหราคาตนไมมีการเปลี่ยนแปลงในการซื้อขาย สามารถแบงไดงาย ๆดังนี้
1. จํานวนตนที่ซื้อในแตละครั้ง ถาซื้อครั้งละมาก ๆ ก็จะไดราคาถูก โดยเฉพาะลูกคาประจํา
ก็จะไดในราคาพิเศษ
2. ภาชนะปลูก ถาปลูกในถุงดําราคาจะถูกกวากระถาง ขนาดของกระถางและชนิดของ
กระถางจะสงผลใหราคาของตนไมนั้น ๆ ตางกัน
3. ขนาดของตนไมตนไมที่มีขนาดใหญแข็งแรงยอมขายไดในราคาที่แพงกวาตนที่มีขนาด
เล็ก หรือไมบางชนิด ความสูงของตนก็จะเปนตัวกําหนดราคา

24. 16
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
4. ฤดูกาลและเทศกาลโดยเฉพาะในชวงฤดูฝนและเทศกาลปใหมราคาของตนไมจะสูงกวา
ปกติเล็กนอย เนื่องจากเปนชวงที่ตองการไมในการประดับตกแตง
วัสดุตกแตงสวน
วัสดุที่ใชประกอบการตกแตงสวนนั้นมีมากมายหลายอยาง อาจเปนวัสดุตามธรรมชาติหรือ
เปนวัสดุที่มนุษยสรางขึ้น นิยมใช หิน ตอไม ไฟในสวน รูปปนตาง ๆ กระถาง อางบัวรวมถึง
ทางเดิน รั้ว ศาลาและเฟอรนิเจอรสนาม เปนตน เพราะเมื่อนํามาประกอบสวนแลวทําใหสวน
มีความสวยงามทําใหบริเวณสวนดูนาสนใจมากกวาเดิมแตการเลือกใชนั้นตองพิจารณาประกอบกับ
พันธุไมที่เลือกปลูกใหเขากันดวย เชน หิน เหมาะกับไมดัด อากาเว จันทนผา ปรง สน ปาลม สวน
ตอไมเหมาะกับเฟน กลวยไม บรอมมีเลียดหรือสับปะรดสี
1. หิน เปนวัสดุที่นิยมนํามาใชในการจัดสวน เพราะทําใหสวนดูสนุกมีเรื่องราวและจัดวาง
พันธุไมไดงาย การใชหินประกอบการจัดสวนนั้นมีหลักการงาย ๆ เพื่อใหจัดไดอยางถูกตองดังนี้คือ
1) เลือกหินชนิดเดียวกัน สีเดียวกันในสวน
2) ควรฝงหินลงในดิน 1/3 เพราะจะทํา ใหมองดูเปนธรรมชาติ
3) อยาตกแตงหินดวยการตอเติมทําลายหรือทาสี
การใชหินในการจัดสวนนิยมใชหินอยางนอย 3 กอน ในสวนหนึ่ง ๆ จึงจะมองดูสวยงาม
และ 3 กอนนี้ตองมีขนาดโตที่สุดไมตํ่ากวา 1.00 เมตร เพราะเมื่อวางและปลูกพันธุไมหรือหญาแลว
ขนาดก็จะลดลง เมื่อพันธุไมเติบโตขึ้นก็จะบังกอนหินไปมาก เพราะฉะนั้นขนาดของกอนหินจึงตอง
ใหญพอสมควร จึงจะมองดูสวยงามไมหลอกตา เมื่อมองภาพรวมของสวน
ลักษณะของการเลือกหิน 3 กอนในการจัดสวนคือ
เพื่อที่จะวางในแนวตั้งเปนประธานของกลุม
หินรูปทรงเอนเพื่อวางเปนระดับที่2
หินรูปทรงแบนเพื่อวางเปนระดับที่3
ภาพที่ 4-13 แสดงการวางหินแบบตางๆ
ที่มา : ดัดแปลงจาก การใชตนไมสําหรับสวนในบาน ของอลิศรา มีนะกนิษฐ, 2540.

25. 17
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
ในการเลือกซื้อหินควรพิจารณาใหไดรูปทรงตามที่ตองการ เลือกหินใหมีลักษณะโคงเวาไป
มาจะดีกวาหินที่มีแนวเสนตรงเยอะ ๆ เพราะจะทําใหจัดรวมกับหินอื่นไดลําบาก
ภาพที่ 4-14 ลักษณะหินที่ควรเลือกซื้อ
ที่มา : ดัดแปลงจาก การใชตนไมสําหรับสวนในบาน ของอลิศรา มีนะกนิษฐ, 2540.
ภาพที่ 4-15 ตัวอยางการจัดหิน
ที่มา : ดัดแปลงจาก การใชตนไมสําหรับสวนในบาน ของอลิศรา มีนะกนิษฐ, 2540.
วิธีการวางหิน
การวางหินจัดสวนนั้นตองมีหลักเกณฑพอสมควร มิฉะนั้นหินที่วางจะดูกระจัดกระจาย
ไมรับกันกับตนไมหรือกลุมหินดวยกันเอง ซึ่งการวางหินนั้นจะดูตรงตําแหนงเปนสําคัญกอน
ตําแหนงนั้นตองเปนจุดเดนรวมกับกลุมไมประธาน ถามีหินอีกกลุมหนึ่งก็จะรวมกับไมรองประธาน
และระหวาง 2 กลุม อาจมีกอนหินบางประปราย แลวแตความเหมาะสม การวางหินจริง ๆ แลว
จะตองมองดู 3 สวน คือ

26. 18
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
สวนที่ 1 ดูที่แปลนของหิน 1 เมื่อนําหิน 2 หรือ 3 กอนมาประกบกันตองใหเสนรอบนอก
ของหิน 2 กอน รับกันโดยที่เราจะตองหมุนหามุมที่รับกันใหได ถามุมไมรับกันจะมองดูเหมือน
กระจัดกระจายตางคนตางอยู หรือเกิดความขัดแยงในเรื่องของเสน มีลักษณะที่เสนทิ่มแทงกันเอง
ไมสัมพันธกัน
ภาพที่ 4-16ตัวอยางการวางหิน
ที่มา : ดัดแปลงจาก การใชตนไมสําหรับสวนในบาน ของอลิศรา มีนะกนิษฐ, 2540.
สวนที่ 2 ดูแนวเสนพลังของหินซึ่งอยูที่สันของหัวกอนหินเมื่อนําหิน 2 กอน หรือ 3 กอนมา
จัดรวมกัน ตองใหแนวเสนพลังตอเนื่องกันดวยจึงจะดูงดงามเมื่อมองจากดานขาง
ภาพที่ 4-17 แนวเสนพลังของกอนหิน
ที่มา : ดัดแปลงจาก การใชตนไมสําหรับสวนในบาน ของอลิศรา มีนะกนิษฐ, 2540.
เมื่อจัดหินเปนกลุม 3 กอน 5 กอน 7 กอนหรือ 9 กอนก็ตาม ตองใหแนวเสนพลังของกลุม
หินเหลานี้ตอเนื่องกัน ถามีจังหวะเวนก็ตองไมหางเกินไป จนหาความสัมพันธกันไมได
2

27. 19
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
ภาพที่ 4-18 ตัวอยางการจัดหินเปนกลุม
ที่มา : ดัดแปลงจาก การใชตนไมสําหรับสวนในบาน ของอลิศรา มีนะกนิษฐ, 2540.
การจัดหิน 3 กอนไมควรจัดหินในลักษณะเปนสามเหลี่ยมดานเทาเพราะจะมองดูเทากัน
สมํ่าเสมอเกินไป ควรจะใหกอนหินที่ 1 ลงมาที่กอนที่ 2 และกอนที่ 2 ลงมาที่กอนที่ 3 โดยให 2 หาง
จาก 1 พอสมควร 3 ควรอยูใกล 2 มากกวา สวนระยะจาก 1 ไป 2 นอยกวา 2 ไป 3
กลุมหิน 5 กอนนั้น จัดโดยใชหิน 3 กอน
และ 2 กอน โดยใหหิน 2 กอน หางจากหิน 3 กอน
เล็กนอย ใหมีจังหวะการสงตอจาก 3 ไป 4 และ 5
ในลักษณะซิกแซก จึงจะสวยงามมากกวาเปนแนวตรง
ภาพที่ 4-19 ตัวอยางการวางหิน5 กอน
ที่มา : ดัดแปลงจาก การใชตนไมสําหรับสวนในบาน
ของอลิศรา มีนะกนิษฐ,2540.

28. 20
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
ภาพที่ 4-20 การใชหินเปนวัสดุตกแตงสวน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.
2. แผนทางเทา สวนหลาย ๆ แหงจําเปนตองมีทางเทาประกอบเพื่อใหคนเขามาใชสวน
ไมเดินเหยียบย่ําสนามหญาอันจะทําใหหญาตายได วัสดุที่นํามาใชทําแผนทางเทามีหลายอยางแต
ควรเลือกวัสดุที่มีสีและพื้นผิวดูเปนธรรมชาติ เชน อิฐมอญ ศิลาแลง หินกาบ หินทราย ใหเหมาะ
กับสวนแตไมควรมีมากจนดูรก สวนการวางแผนทางเทา ควรวางยกระดับจากสนามหญาประมาณ
2-3 เซนติเมตร เพื่อปองกันน้ําทวมขังและหญาเลื้อยมาปกคลุม
ภาพที่ 4-21การวางแผนทางเทา
ที่มา : จัดตนไมใหเปนสวน ของอรุณี วงศพนาสินและคณะ, 2546.

29. 21
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
ภาพที่ 4-22 การใชแผนทางเทาเปนวัสดุตกแตงสวน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.
3. ตอไม ตอไมหรือซากไมแหงที่ใชประกอบในการจัดสวนนั้นควรใชตอไมเนื้อแข็ง
เพราะจะไมผุเปอยไดงายตอไมที่นิยมใชจะมี2 ลักษณะ คือ
1) รากไม
2) ตนไมเนื้อแข็งทั้งตนที่ถูกตัดมาเพื่อตั้งวางและใชตนไมประดับ
ตนไมที่นิยมใชประดับตอไม สวนใหญจะเปน กลวยไม เฟน บรอมมีเลียด ซึ่งตําแหนง
ตอไมเหลานี้ควรจะไดรับแสงสวาง 30-50% ในชวงเชาก็พอ มิฉะนั้นตนไมดังกลาวจะอาศัยอยูบน
ตอไมไมไดเพราะรอนเกินไป ตองรดนํ้าและใหปุยสมํ่าเสมอจึงจะสวยงาม
ภาพที่ 4-23 การใชตอไมเปนวัสดุตกแตงสวน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,5 ธันวาคม 2552.

30. 22
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
4. ตะเกียงหิน ตะเกียงหินสําเร็จรูปมีขายหลายแบบที่สําคัญคือ เลือกขนาดใหพอเหมาะกับ
ขนาดของสวนและใหมีลักษณะเขากันได สวนตําแหนงที่วางตะเกียงหินนั้นจะวางดานหนาสวน
คอนไปทางซายหรือขวาโดยรวมอยูกับกลุมตนไมรองประธานอยาวางโดด ๆ อยูกลางสนามหญา
เพราะจะมองดูขัดตาไมรวมกับจุดอื่น ๆ ลักษณะของตะเกียงหินควรใหรับกับรูปแบบของตนไมและ
สวนดวย
5. ไฟในสวน ไฟบริเวณสวนนั้นนิยมใชไฟเตี้ยมากกวาสูงเพราะจะไดไมบังสายตาและนิยม
วางดานหนาของสวนหยอมบางครั้งตะเกียงหินก็จะใสไฟเขาไปขางในทําใหไมตองใชไฟแบบทั่ว ๆ
ไป การติดตั้งไฟในสวนนั้นมีจุดหมายเพื่อ
1) เพิ่มเวลาพักผอนภายในสวนใหมากขึ้น
2) เพื่อใหความปลอดภัยและอบอุนใจในการใชสวนในเวลากลางคืน
3) เพื่อใหเกิดผลเปนพิเศษ เชน ใหแสงสี แสงเงาของตนไมและบาน
ภาพที่ 4-24 การใชไฟในสวนเปนวัสดุตกแตงสวน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.
6. รูปปน ที่ใชในสวนควรเลือกใหเขากับสวนอาจทําดวยไมแกะสลักจะมองดูกลมกลืน
กับสวน ถาเปนรูปปนแบบปูนปนสีขาว ก็รับกับสวนแบบประดิษฐไดดี รูปปนไม เชน รูปสัตว
รูปคน ก็วางประกอบสวนไดโดยไมตองทาสี ใหมีลักษณะเนื้อไมแบบธรรมชาติ จะสวยงามกวา
ทาแลคเกอรสีตาง ๆ รูปปนที่เปนเซรามิคหรือหินทรายก็นํามาประกอบสวนไดสวยงาม

31. 23
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
ภาพที่ 4-25 การใชรูปปนเปนวัสดุตกแตงสวน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.
7. เฟอรนิเจอรสนาม ที่ใชในสวนมีทั้งเกาอี้ โตะ ถังขยะและเครื่องเลนสําหรับเด็ก เปนตน
มีใหเลือกหลายอยาง หลายแบบทั้งที่เคลื่อนที่ไดและเคลื่อนที่ไมได ขึ้นอยูกับความตองการของ
เจาของสวน การเลือกใชใหเหมาะกับแบบสวนและงบประมาณ
ภาพที่ 4-26 เฟอรนิเจอรสนามเปนวัสดุตกแตงสวน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.

32. 24
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
ภาพที่ 4-27 วัสดุตกแตงสวน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.
ตัวอยางพันธุไมที่นิยมใชในการจัดสวน
1. ไมตน (Trees) นิยมใชเปนไมประธานในการจัดสวน
กันเกรา กัลปพฤกษ แคแสด
ภาพที่ 4-28 พันธุไมตน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.

33. 25
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
จามจุรี จําป นนทรี
ตะแบก ตีนเปดน้ํา ประดูแดง
เลี่ยน ปบ ปบทอง
มะเดื่อ หางนกยูงฝรั่ง หูกระจง
ภาพที่ 4-29 พันธุไมตน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.

34. 26
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
รัตมา กระทิง สาละลังกา
กระถินณรงค อโศกน้ํา เหลืองปรีดีญาธร
แปรงลางขวด สุพรรณิการดอกซอน พญาสัตบรรณ
คูน สําโรง เตาราง
ภาพที่ 4-30 พันธุไมตน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.

35. 27
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
2. ไมพุม (Shrubs) นิยมใชเปนไมรองในการจัดสวน
กุหลาบ เข็มพิษณุโลก เข็มปตตาเวีย
เล็บครุฑใบดาง หูปลาชอน ทิวา
ชบา ชวนชม ชองนาง
โมก โกสน แกว
ภาพที่ 4-31 พันธุไมพุม
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.

36. 28
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
ฟาประทานพร หมากผูหมากเมีย เทียนทอง
ชาฮกเกี้ยน ทานตะวัน รักแรกพบ
สาวนอยปะแปง จั๋ง สโนดรอป
ใบทอง ใบนาค มะขามเทศดาง
ภาพที่ 4-32 พันธุไมพุม
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.

37. 29
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
3. ไมคลุมดิน (Ground Covers) นิยมใชเปนไมที่อยูริมนอกสุดของแปลงในการจัดสวน
ผกากรองเลื้อย เศรษฐีเรือนนอก เศรษฐีเรือนใน
มหากาฬเลื้อย ผีเสื้อราตรี ดาดตะกั่ว
เวอรบีนา กระดุมทอง ดาหลเบิรกเดซี่
ริบบิ้นชาลี ริบบิ้นแดง ริบบิ้นเขียว
พรมออสเตรเลีย พรมกํามะหยี่ พรมลาย
ภาพที่ 4-33 พันธุไมคลุมดิน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.

38. 30
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
ฟาประดิษฐ กามปูหลุด บิโกเนีย
เฟนใบมะขาม เฟนสีทอง เฟนกนกนารี
เปปเปอรโรเมีย วานกาบหอย ลายนกกระทา
หูเสือ สับปะรดสี ลายเบญจรงค
วาสนาราชินี หนวดปลาดุกแคระ ชาลีเบบี้
ภาพที่ 4-34 พันธุไมคลุมดิน
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.

39. 31
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
4. ไมเลื้อย (Vines) นิยมใชเปนไมที่อยูดานหลังสวนหรือปลูกใหเลื้อยทําหลังคา
พวงคราม สรอยฟา หมวกจีน
มานบาหลี โฮยา โนรา
อัญชัน มังกรคาบแกว กระดังงา
มาลัยทอง หางกระรอกนอย หนวดพราหมณ
ภาพที่ 4-35 พันธุไมเลื้อย
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.

40. 32
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
เกล็ดอีแปะดาง บานบุรีสีมวง พวงแกวกุดั่น
สายหยุด ลิปสติก ชมนาด
พลูฉีก พลูฉลุ กระเทียมเถา
พลูดาง เดฟ มะลุลี
ภาพที่ 4-36 พันธุไมเลื้อย
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.

41. 33
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
5. ไมน้ํา (Aquatic Plants) นิยมใชในการจัดสวนน้ํา
แวนแกว บัวหลวง แหน
บัวกระดง บัวผัน จอก
เตย กก ลําเจียก
คลาน้ํา บัวบาดอกเหลือง อเมซอน
ภาพที่ 4-37 พันธุไมน้ํา
ที่มา : พูลสวัสดิ์ เรืองหิรัญวนิช. ถายภาพ,12 ธันวาคม 2552.

42. 34
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง30240การจัดสวน ชั้น ม.6
เลมที่ 4 การเลือกพันธุไมและวัสดุตกแตงสวน
คําชี้แจง ใหนักเรียนจับคูความสัมพันธระหวางขอความใหถูกตอง โดยนําขอความที่กําหนดใหใส
ในชองวางหนาขอความ ขอ 1-10 จํานวน 10 ขอ จํานวนคะแนน 10 คะแนน
อุณหภูมิ น้ํา ความสูงของตนไม สี
ขนาดของทรงพุม ดิน ผิวสัมผัสของทรงพุม แสง
รูปทรงตามธรรมชาติ ไมน้ํา การเจริญเติบโต ไมพุมสูง
ไมเถาเลื้อย ไมพุมกลาง ไมตนขนาดเล็ก ไมพุมเตี้ย
ไมตนขนาดใหญ ไมคลุมดิน ไมตนขนาดกลาง
1. ..................................... ทําใหสวนมีเสนหและมีชีวิตชีวา
2. ..................................... อาณาเขตที่พุมใบของพันธุไมแผออก
3. ..................................... ใชสายตาเปนเครื่องกําหนดลักษณะของพันธุไม
4. ..................................... เดซี่ ดาดตะกั่ว ฟาประดิษฐ
5. ..................................... แวนแกว จิก อเมซอน
6. .................................... ชมนาด โนรา พวงชมพู
7. ..................................... พันธุไมสูงประมาณ 100 เซนติเมตร
8. ..................................... พันธุไมสูงประมาณ 6 เมตร
9. ..................................... การเปลี่ยนแปลงของพันธุไมเมื่อเวลาเปลี่ยนไป
10. ................................... ลักษณะของตนไมเมื่อโตเต็มที่สามารถบอกสัณฐาน ชื่อหรือตระกูล
กิจกรรมที่ 1