Esquema da literatura galega contemporáneaRomán Landín
Cadro sinóptico que recolle as etapas e principais acontementos, correntes e autores/as da literatura galega dende o Rexurdimento ata hoxe. Non ten carácter exhaustivo e complementa o temario de literatura do libro de texto de Lingua Galega e Literatura de 4º da ESO de Edicións Xerais de Galicia.
As vangardas internacionais e galegas na arte e na literatura. Inclúe textos e actividades. Material elaborado polo Departamento de Lingua Galega do IES de Meaño.
Esquema da literatura galega contemporáneaRomán Landín
Cadro sinóptico que recolle as etapas e principais acontementos, correntes e autores/as da literatura galega dende o Rexurdimento ata hoxe. Non ten carácter exhaustivo e complementa o temario de literatura do libro de texto de Lingua Galega e Literatura de 4º da ESO de Edicións Xerais de Galicia.
As vangardas internacionais e galegas na arte e na literatura. Inclúe textos e actividades. Material elaborado polo Departamento de Lingua Galega do IES de Meaño.
Victoriano Taibo García.
Xerardo Álvarez Limeses.
Gonzalo López Abete
Xosé Crecente Vega.
Obra de Ramón Cabanillas.
1.Produción literaria: No desterro (1913), Vento mareiro (1915) e A rosa de cen follas.
2.Dúas pezas teatrais: A man e Santiña (1921) e O Mariscal (1926).
3.Prosa: discursos de ingresos nas Academias, tanto a galega como a castelá, e algúns prólogos.
4.Tradutor: Versos de alleas terras e de tempos idos (1955).
O sec. XX supón en Galicia o nacemento do agrarismo e do nacionalismo, a continuación da emigración e a aparición do movemento obreiro. O movemento agrario é desde 1907 o auténtico revulsivo social da época. Destaca a Liga Agraria de Acción Gallega (1912), dirixida por Basilio Álvarez; fortemente perseguida, vai esmorecer cara a 1915, mais esta presión social en contra dos foros consegue a lei de redención dos foros na Ditadura de Primo de Rivera en 1926.
En 1916 xorden na Coruña as Irmandades da Fala, que axiña se estenden por toda Galicia. O seu obxectivo máis inmediato é a defensa do idioma galego para recuperar a cultura. No 1918 decláranse nacionalistas, mais no 1922 escindiranse nunha liña política e outra cultural.Arredor desta nacerá a revista Nós.
Ao principiar o século XX, a literatura galega vivía un instante especialmente problemático. Aínda que o número de obras non deixaba de incrementarse, a calidade dos textos era manifestamente inferior á lograda polos grandes autores do Rexurdimento. Narrativa e teatro seguían sendo xéneros pouco cultivados, nun panorama dominado absolutamente pola poesía. A atrevida proposta que fixera Rosalía en Follas Novas, a modernidade innovadora de Curros e Pondal convértese nunha poesía baleira, carente de contidos que coa escusa de aproximarse á mentalidade popular, ofrece unha imaxe ordinaria e deforme do mundo rural galego. Neste contexto, o labor dos escritores vinculados ás Irmandades pode valorizarse como un revulsivo que abre o camino para un segundo renacemento.
1. A poesía das Irmandades da Fala.
Características, autores e obras
representativas.
https://vimeo.com/166817289
2. AS IRMANDADES DA FALA
• Apostan pola renovación temática e formal en
todos os xéneros literarios.
• Promoven o uso do galego na literatura.
• Crean editoriais que publiquen esas novas
obras.
• Queren ampliar o número de lectores.
• Traducen obras da literatura universal ao noso
idioma.
3. AUTORES
• Principal: Ramón Cabanillas.
• De transición: Antonio Noriega Varela.
• Secundarios: Gonzalo López Abente, Xerardo
Álvarez Limeses e Xosé Crecente Vega.
4. RAMÓN CABANILLAS (1876-1959)
O Poeta da Raza
• Características da súa obra:
– Reminiscencias de poetas clásicos greco-latinos coma Horacio e
Ovidio.
– Influenciado polos mestres do Rexurdimento: o intimismo de Rosalía,
a loita de Curros e o celtismo de Pondal.
– Trazos do modernismo de Rubén Darío e do saudosismo de Teixeira
Pascoaes.
– Dominio da métrica e da lingua.
• Temáticas tratadas na súa obra:
– Intimista: amor, natureza, vivencias do pasado…
– Cívica: recolle postulados do agrarismo e das Irmandades.
– Costumista: fala de tipos e costumes rurais cunha perspectiva crítica e
humorística.
– Poesía narrativa.
5. ETAPAS
Etapa de
formación
(1910-1915)
Estadía en Cuba.
Coñece a Basilio
Álvarez.
Convértese en voceiro
do Agrarismo.
- No desterro.
- Vento mareiro.
Etapa
galeguista
(1916-1920)
Difunde o ideario
galeguista das
Irmandades da Fala.
Escribe poemas
combativos como “En
pé” e “Lume no pazo”.
- Da terra asoballada.
- Vento mareiro (2ª
edic.)
Etapa
mítica (1921-
1930)
Reconstrución
mitificadora do pasado
de Galicia.
- Na noite estrelecida
(3 sagas narrativas,
materia de Bretaña,
Grial en Galicia).
- A rosa de cen follas
(intimista).
- O Bendito San Amaro
(lenda sobre este
santo).
Etapa de
posguerra
(1939-1959)
Dez anos de silencio.
- Antífona da cantiga
(1ª obra publicada por
Galaxia).
- Da miña zanfona
(intimista).
- Samos.
6. ANTONIO NORIEGA VARELA (1869-
1947)
Montañesas (1904) Do ermo (1946)
1ª etapa: RURALISMO COSTUMISTA.
Influído polos poetas de finais do século XIX,
en especial por Leiras Pulpeiro.
Describe a paisaxe e a vida dos campesiños
da montaña luguesa.
2ª etapa: MODERNISMO E SAUDOSISMO.
Influenciado pola lectura dos poetas clásicos
latinos, o modernismo de Rubén Darío e o
saudosismo de Teixeira de Pascoaes.
Poesía máis elaborada, prestando atención á
lingua e ás estrofas, con preferencia polo
soneto, e cantando ás cousas pequenas.
A súa profunda relixiosidade maniféstase no
franciscanismo. Concibe a súa obra coma un
canto á grandeza de Deus.
