arte

1. Pintura barroca
Características
Composicións atrevidas e complexas, con puntos de fugas múltiples e laterais,
composición en diagonais ou en aspa. O acabado é sempre asimétrico e un
pouco anárquico, pero natural e espontáneo. O exemplo máis radical éa pintura
ilusionista de bóvedas e cúpulas, onde pintores cun enorme dominio da
perspectiva xeran espazos infinitos combinando figuras, arquitectura e ceos
As formas arrédanse da perfección renacentista e inspíranse na realidade. Os
corpos son normais, mesmo feos. O Pathos trunfa sobre o Ethos, Dionisio sobre
Apolo.
A preocupación pola luz é moi grande, e os pintores optan por solucións case
opostas: a maioría opta por contrastes violentos de luces e sombras, cunha luz
lateral que crea unha especie de raiola que racha a escuridade do
cadro(tenebrismo); outros optan por unha luz máis natural cuns xogos de luz e
sombra máis ténues
A cor tamén é moi importante. Mantense a cor tonal renacentista, aínda que na
pintura barroca ten un papel fundamental á hora de conformar ás figuras en
detrimento do debuxo.
A temática é sobre todo relixiosa, con algo de mitoloxía , paisaxe e retrato.
CARAVAGGIO.
É o iniciador do estilo, un provocador nato que racha co clasicismo renacentista. As
súas obras causaron un fondo impacto e crearon unha escola que continuaron todos os
pintores barrocos:
Foi o inventor do tenebrismo, e o máis radical na súa aplicación. A metade das
figuras e o fondo están totalmente ocultos polas sombras (A vocación de San
Mateo),
As súas composicións son algo toscas, con figuras de gran formato que ocupan
toda a superficie do cadro, e sen fondos. Recurre sempre ás diagonais ou as
aspas para crear novas iconografías, sendo as veces algo faltón. Así, na
conversión de Saulo a maior parte do cadro está ocupado por un cabalo, cos
cuartos traseiros no primeiro plano.
As figuras son naturais e vulgares, mesmo as personaxes máis importantes. Na
morte da virxe inspirouse no cadavre dunha muller afogada no Tíber, cos pes
azulados, o ventre inchado, o rostro amoratado e o pelo suxo e descolocado. A
súa postura é tamén algo indecorosa, e por eso foi atacado por quen sostiñan que
a Virxe debía ser representada doutro xeito
RUBENS
Outra personalidade forte e cun estilo máis clásico, fortemente influenciado pola escola
veneciana.
A pegada manierista é aínda moi forte nos seus corpos musculosos e anchos,
tanto de home como de muller. É ademais un dos poucos pintores da súa epoca
que segue a facer espidos inspirados na mitoloxía clásica (As tres grazas,
bacanal…).
Gosta das posturas forzadas e os movementos vibrantes, aínda que despreza os
fondos.

2. A súa pintura é fluida, máis luminosa ca de Caravaggio, con cores de tonos
subidos nos que o efecto da luz é moi importante.
Deixou unha obra enorme na que hai todo tipo de xéneros, tanto relixiosos coma
mitolóxicos ou retratos ( retrato de Filipe III).
REMBRANDT
Na Holanda protestante apenas hai encargos de temática relixiosa, nin tampouco unha
monarquía absoluta que protexa ós artistas. Os pintores están no mercado, e viven dos
encargos da burguesía. Ésta ten gustos particulares, valorando as obras bonitas e
decorativas, sen moito trasfondo. Esto explica a importancia das paisaxes, os bodegóns
e os retratos, moitos deles colectivos.
Rembrandt traballou todos os xéneros destacando a súa habilidade como retratista.
Comeza usando o tenebrismo, aínda que nunca tan escuro como o de
Caravaggio. As súas sombras son de cor sepia e sempre permiten intuir o fondo.
Posteriormente usa un tono amarelento que crea unha sensación de luz dourada,
moi cálida.
As composicións son triangulares (A lección de anatomía) ou cruzadas (a
ronda nocturna).Como todos os barrocos non busca posturas forzadas, senón
naturais: un le, outro atende ó profesor, outro mira ó espectador…
VERMEER
É o pintor de cadros e temas pequenos. A súa especialidade son as esceas
costrumbristas, repetindo sempre un esquema moi simple: unha habitación con ventás á
esquerda e unha ou dúas figuras concentradas no seu traballo. A maiores pode haber
unha mesa cun pequeno bodegón. Nos seus cadros dominan o azul e o amarelo, dúas
cores que casan ben, a luz ilumina as figuras cun tono dourado e crea unhas sombras
moi suaves. O acabado é bonito aínda que algo triste (a leiteira, o Xeógrafo).
ESPAÑA
RIBERA.
É o introductor do tenebrismo en España, e seguirá fiel o estilo de Caravaggio durante
toda a súa vida. Ten tamén unha forte inluencia manierista que se reflexa na saxerada
musculatura das figuras, como no Martirio de San Bartolomé. Tamén busca modelos
reais para as súas figuras, polo que foi moi criticado.Inagura ademais unha curiosa
temática, a das figuras de eivados (cegos, taras psicológicas, patizambos…) que será
logo continuada por Velázquez.
ZURBARÁN
Pintor especializado en temas monásticos cun estilo algo arcaico, con perspectivas
frontais moi renacentistas, cores apagadas e escasa preocupación pola luz. Era un
virtuoso no uso do branco e o gris (San Hugo no refectorio dos Cartuxos)
A súa técnica é diferente nos bodegóns, onde opta por unhas luces moi contrastadas e
un naturalismo extremo. A diferencia dos holandeses, moi exuberantes, nos bodegóns
españois píntanse poucas cousas (Bodegón dos limóns).
MURILLO.
Enormemente popular na súa época polas súas pinturas bonitas de temas agradables
cun coidado extremo pola luz e a cor, destacou sobre todo polas esceas infantis,
representando rapaces da rúa comendo ou despiollandose cun tenebrismo claro de luz
dourada e sombras sepiáceas. As composicións,moi coidadas, son aparentemente moi
naturais, predominando o tono ocre .

3. Foron tamén moi estimados os cadros da Inmaculada Concepción, moi barrocos, ca
virxe sobre unha nube e rodeada por anxos .
Velázquez (1599-1660)
ETAPAS
1.-(Ata 1622)
 Etapa tenebrista, menos escura ca de Caravaggio
 Cadros de interior, con poucas figuras ó redor dunha mesa.
 Sitúa a escea teóricamente principal no fondo, situando no primeiro
plano esceas cotiáns.Recurre ó artificio das fiestras e portas para
suxerir espacio.
 Cristo en casa de Marta, Vella fritindo ovos.
2.(1822-1631).
Vai a Madrid, onde é nomeado pintor do rei, comezando unha longa serie
de retratos da familia real e de personaxes da corte. Nas coleccións reais
descubre a pintura veneciana., sobre todo Tiziano e Tintoretto. Tamén
coñecerá a Rubens, nacendo unha amizade sólida e duradeira que terá un
forte impacto na súa obra. Con el viaxa por primeira vez a Italia, o que lle
supón unha nova conmoción.
 Aclara a súa paleta, introducindo cores máis vivas ( vermellos,
amarelos, brancos puros.
 O tenebrismo dá paso a unhas tenues sombras ocres.
 Pasa a cadros no exterior con moitas máis figuras.
 Preocupación pola anatomía e a expresividade dos rostros.
 Tanto as esceas mitolóxicas como as relixiosas teñen un marcado
realismo.
 Os borrachos, retrato de Góngora, A fragua de Vulcano.
3.(1631-1651)
Continúa como pintor da corte, ascendendo ata acabar sendo home de
confianza de Filipe IV. Realiza unha gran cantidade de retratos da familia
real e dos ananos da corte (seguindo a tradición de Ribera). Nova viaxe a
Italia a buscar obras para o Alcázar de Madrid.
 Obras de maior tamaño, con composicións cheas de diagonais e nas
ve se observa unha busca de maior realismo a través da luz natural.
A rendición de Breda.
 Escasos cadros relixiosos, pouco místicos: Cristo de San Plácido.
 Non escapa do feo, pero os seus ananos e eivados sempre teñen unha
certa dignidade: Pablo de Valladolid, O bobo de Coria
 En Italia chega a desenvolver unha pintura case impresionista,
cautivado polos cambios de coloración da natureza dependendo das

4. horas do día ( a Vila Medicis), a anatomía fiminina ( A Venus do
espello, un tributo ós seus mestres venecianos) ou retratos de tanta
fondura sicolóxica como o de Inocencio X
4. (1651-1660)
De novo en Madrid, como Pintor do rei, realiza as obras mestras: as
Meninas e as fiadoiras.
 Consegue por fin captar o ambente, cun dominio absoluto da
perspectiva aérea.
 Usa composicións aparentemente sinxelas e naturais, pero que son
resultado dun prolongado traballo previo, estudando detidamente
cada postura e expresión.
 A súa pintura marca o trunfo da luz e a cor sobre o debuxo, da
naturalidade sobre o academicismo.Usa as veces unha pincelada
solta, visible, e manchas cromáticas case puras que crean contrastes
violentos, renunciando á modelaxe escultórica dominante no barroco.
 Nas fiadoiras sitúa de novo a escea principal ó fondo , poñendo en
primeiro termo unha escea costrumbrista. A perspectiva lateral crea
unha gran profundidade espacial,aínda que apenas se intúe
 Nas Meninas usa as portas e os espellos, os xogos de miradas e as
múltiples posturas para crear unha enorme sensación de frescura e
espontaneidade e un espacio que abrangue ó propio espectador.
É consciente de que o ollo humano non é capaz de enfocar á vez todo o
cadro, por eso os fondos e os lateriais aparecen desenfocados. Nesto
adiantase 200 anos ós seus contemporáneos