3. • O Humanismo foi o movemento cultural
propio do período renacentista. As súas
principais características foron:
– Antropocentrismo.
– Admiración pola antigüidade clásica.
– Curiosidade e espírito crítico. Os humanistas
consideraban que debían coñecer a natureza a
partir da experiencia e a reflexión.
• ¿Cómo se difundiu?
– Gracias ao invento da Imprenta de Gutemberg
(1450).
– Gracias ás academias (Academia de Platón.
Marsilio Ficino traduciu parte da obra de Platón)
e a incorporación de novas universidades, que
expandiron novas correntes de pensamento.
HUMANISMO
4. INSPIRACIÓN
• A Antigüidade. Recupéranse elementos da arte
clásica:
1. Ordes arquitectónicas (dórico, xónico e corintio).
2. Arcos de medio punto, bóvedas de canón, frontóns.
3. Cúpulas.
4. Proporcións.
5. Beleza.
6. Idealización da persoa.
7. Temas non soamente relixiosos (desnudos,
mitoloxía, retratos).
7. Detalle da bóveda del Panteón de Agripa
Siglo I d.C. Masaccio, Fresco de
La Trinidad, siglo XV
3. CÚPULAS
8. Venus de Milo, obra de arte grega do
século II a. C.
O Renacemento promoveu a
recuperación da arte da
antigüidade grega e romana.
4. PROPORCIÓNS
9. Escultura Grega
Laoconte e os seus fillos, 50 d.C.
Esclavo, de
Miguel Ángel,
século XVI
Os pintores e os escultores do
Renacemento abríronse a novos temas
profanos xurdidos da mitoloxía clásica.
10. Canon de Policleto,
escultor clásico grego
del século V a.C.
O canon grego fai referencia ás proporcións
ideais do corpo humano e as relacións que se
establecen entre as distintas partes do corpo.
Os escultores do Renacimiento
recuperaron a proporcionalidade
dos cánones do clasicismo de
Grecia e Roma.
11. Venus púdica, escultura grega I a.C. Detalle Do Nacemento de Venus de Botticelli
5 E 6. BELEZA e IDEALIZACIÓN DAS PERSOAS
12. O Doríforo do escultor Policleto
450-445 a.C. Foi atopada no século XV.
El David de Miguel Ángel
1501-1504
7. TEMAS VARIADOS
13. Escultura ecuestre en bronce do
emperador Marco Aurelio. 153 d.C.
Escultura ecuestre do Condottiero
Gattamelata realizada polo escultor
Donatello, 1445-1450.
14. ANTROPOCENTRISMO
• O home se converte no centro de atención da
Arte. Todas as artes seguían proporcións do
corpo humano. Idealizábanse os rostros en
busca da beleza e traballábanse corpos
desnudos e en movemento.
15. O home vitruviano de
Leonardo da Vinci,
1484
Na Idade Media se pensaba
que Deus era o centro do
Universo (teocentrismo)
No Renacemento o home
queda colocado no centro do
mundo (antropocentrismo) e a
vida considérase digna de ser
vivida a fondo.
A principal consecuencia disto
foi unha revalorización do
mundo e do ser humano.
O redescubrimento das proporcións matemáticas do corpo humano no século XV por
Leonardo da Vinci, Miguel Ángel e outros autores, está considerado como un dos
grandes logros do Renacimiento.
16. LOCALIZACIÓN
• Ten a súa orixe na Italia dos séculos XV e XVI,
expandíndose cara outros países europeos ao
longo do século XVI.
• Non tivo o mesmo éxito en todos os lugares,
onde o Gótico seguiu dominando, sobre todo en
arquitectura ata o século XVII.
• Ademáis, desenvolvéronse variedade estilísticas
propias como no caso de España o estilo
herreriano (moi austero) ou o estilo platereseco
(sobredecorado).
17. Monasterio do Escorial. Madrid.
Exemplo de Estilo Herreriano
Fachada da Universidade de Salamanca.
Exemplo de Estilo Plateresco
18. CRONOLOXÍA
• En Italia xurdiu no século XV, desenvolvéndose
tamén no XVI. No Renacemento italiano
distínguense dúas etapas:
– O Quatroccento (século XV) dominado pola
actividade artística da cidade de Florencia.
– O Cinquecento (século XVI), dominado pola
actividade artística de Roma.
19. Italia estaba
formada por
multitud de
pequeños
estados
Florencia, fue principal
foco del arte en el siglo XV
Roma , fue principal foco
del arte en el siglo XVI
20. IMPORTANCIA DO ARTISTA
• O pintor, escultor ou arquitecto, pasou de ser
un simple artesán como na Idade Media a ser
un artista con recoñecemento público, que
firmaba as súas obras e buscaba a fama. A súa
formación era integral, dominando varias
disciplinas artísticas, científicas e humanas.
22. La Escuela de Atenas, de Rafael, pintura ao fresco, 1510-1511.
Estancias Vaticanas (Roma)
Leonardo
como
Platón
Aristóteles
Miguel Ángel
como Heráclito
Rafael
como
Apeles
Hypatia de
Alejandría
23. MECENAS
• Durante o Renacemento
afianzouse a figura do
mecenas, que eran familias
adiñeiradas que
financiaban as obras e
protexían aos artistas. Estas
familias chegaban a ter
rivalidade entre elas.
• Unhas das familias de
mecenas máis
importanates foron os
Médici de Florencia.
Lorenzo de Medici
25. CARACTERÍSTICAS XERÁIS DA
ARQUITECTURA RENACENTISTA
• Volta a elementos clásicos.
• Edificios adaptados ás proporcións humanas.
• Orden e armonía no edificio a base de
decoración sinxela con elementos
arquitectónicos.
26. ARQUITECTURA DO
QUATROCCENTO
• Os arquitectos buscaron o dominio do espazo
arquitectónico introducindo elementos simples,
proporcionados e ordenados, que contribuíron a crear
un espacio racional.
• Estes elementos inspiráronse nos modelos
grecorromanos: arco de medio punto, columnas,
frontóns, cornisas e cúpulas.
• En Florencia destacaron Filipo Brunelleschi e León
Batista Alberti, que introduciron innovacións estilísticas
basadas nas leis da xeometría.
27. Brunelleschi: la investigación
• Brunelleschi destaca entre os artistas do
Quattrocento. Se lle considera o primeiro
artista completo, xa que era ¡arquitecto,
pintor e escultor!
• Entre 1417 e 1420 proxectou a cúpula da
catedral de Florencia, que se convertió en
símbolo cidadán da nova época.
• Está realizada cun sistema de nervios, ao
estilo gótico, que ofrecen un perfil apuntado,
reforzados con ligaduras horizontais
concéntricas, que, en realidade, forman
unha doble cúpula, cun espacio hoco, que
alivia o peso sostido polo tambor.
28.
29. A fachada do Palacio Pitti, en Florencia. O Renacemento é un arte
fundamentalmente urbano. Neles vivían os mecenas, protectores dos
artistas.
30. Un exemplo de palacio italiano típico do Renacemento
31. Basílica de San Lorenzo. 1419
Basílica do Espíritu Santo. 1434
• Con estas iglesias Brunelleschi intentou
alcanzar a perfección xeométrica.
• Convertíronse no modelo de arte
renacentista e foron moi imitadas en
Italia e no resto de Europa
36. CARACTERÍSTICAS XERÁIS DA
ESCULTURA DO RENACEMENTO
• Seguen modelos da antigüidade.
• Importancia das proporcións.
• Importancia da anatomía (presencia de
desnudos).
• Idealización das figuras.
• Xéneros: Desnudos, Retratos, Escultura
ecuestre.
• Materiais: bronce, mármore.
37. ESCULTURA DO QUATROCCENTO
• Na escultura, a principios
de século, iniciaríase o
cambio artístico do
Renacemento, que se
fundamenta en:
O interese polo corpo
humano.
O tratamento do desnudo.
David, Donatello, século XV
38. • Os principais cambios que se
producen na escultura nos
inicios do Renacemento son:
– O interese polo corpo humano,
seguindo modelos da
Antigüidade Clásica, en canto a
proporcións e ao tratametno do
desnudo.
– A busca do volume e
movemento, dos que forma parte
a luz.
– A vontade naturalista, é dicir, de
representar a realidade de forma
idealizada.
• Así, nos atopamos que se
fixeron estatuas, nalgúns
casos, para os edificios,
pero tamén sobre
pedestais, para honrar a
memoria dunha persoa na
cidade.
39. • Profundidade: mediante a perspectiva,
degradación da cor, a composición por
escenas, marco arquitectónico ou paisaxístico.
• Proporción: as figuras seguen os cánones
establecidos.
• Beleza: idealización das persoaxes e os seus
movementos.
• Temas: relixiosos, mitolóxicos, desnudos e
retratos.
CARACTERÍSTICAS XERÁIS DA
PINTURA DO RENACEMENTO
40. PINTURA DO QUATTROCENTO
• As grandes innovacións dos pintores do
Quattrocento foron o uso racional da
perspectiva.
• A perspectiva permitía representar a
profundidade nunha superficie plana.
• Masaccio, Piero della Francesca e Sandro
Botticelli son os pintores máis
representativos.
41. O nacemento de Venus, de Botticelli.
A Santísima Trinidade, de Masaccio.
É considerado como o primeiro pintor
plenamente renacentista, especialmente polo
seu tratamento da perspectiva
42. A Santísima Trinidade de
Masaccio, século XV.
• No Renacemiento se recorren
ás figuras xeométricas para
organizar o espacio.
• A composición é típicamente
renacentista xa que as figuras se
inscriben nun triángulo
equilátero que crea unha
movilidade, pero sin xerar
angustia ou tensiones,
suliñando o eixo central no que
se atopa a Trinidade.
45. Retratos de damas renacentistas realizados por Sandro Botticelli.
Destaca neles a maestría do seu debuxo. O xénero do retrato foi moi
popular durante o Renacemento.
47. • A comezos do século XVI o Renacemento
alanza a súa plenitude.
• É a época dos “xenios”:
– Bramante, en arquitectura
– Leonardo, Rafael Sanzio e Miguel Ángel, en
escultura e pintura.
• Roma convértese, baixo o mecenazgo dos
papas, no novo centro de gravidade da arte.
48. San Pedro de Roma, a gran obra do Cinquecento
ARQUITECTURA DO
CINQUECENTO
49.
50. • O papa Julio II
encargoulle a Bramante
as obras do Vaticano
nun principio.
• Trala súa morte,
fixéronse cargo da
construcción de San
Pedro do vaticano
diversos artistas, como
Miguel Ángel, que
modificou a cúpula.
53. Leonardo da Vinci
• Leonardo da Vinci foi un humanista que
traballou moitos campos do coñecemento.
• Como pintor realizou poucas obras, pero
todas xeniales.
55. A Gioconda
Leonardo da Vinci destacou
na representación da
natureza e das proporcións
Foi un maestro do sfumato,
técnica pictórica que consiste
en difuminar os contornos
para dar sensación de
profundidade.
57. Retrato de Miguel Ángel no tempo
que pintaba a Capilla Sixtina, 1535.
Foi un extraordinario arquitecto,
pintor e, sobre todo, escultor.
Miguel Ángel Buonarroti
(1474-1564)
58. Vista do exterior da Cúpula da
Basílica de San Pedro
Vista do interior da Cúpula da
Basílica de San Pedro
64. Capilla Sixtina: “A tentación de Adán e Eva” e “A Expulsión do Paraíso”
A obra de Miguel Ángel xa non se centra na búsqueda das proporcións e o o
equilibrio, senón na expresión de sentimentos.
71. A Piedade do Vaticano: A Virxe María co seu fillo morto en brazos
72. Rafael
Rafael, A Escuela de Atenas.
Estancias Vaticanas
Rafael é
considerado o
máximo pintor
renacentista
pola súa
perfección na
cor, o debuxo e
a composición.
73. • A luz é natural; inténtase crear volumen mediante o claro oscuro.
• O foco de luz procede de arriba e procura distribuila de forma
homoxénea, sen marcar excesivos contrastes.
• No
Renacemento
predomina a
liña frente á
cor.
• En canto á cor,
se intenta
compensar os
tonos fríos cos
cálidos para
crear armonía.
74. • A composición é simétrica, cun gran eixo que, pasando entre Platón e Aristóteles,
divide en dúas partes o cadro. A cada lado do eixo, aparecen os grupos
compensados.
• Advírtese neste cadro de Rafael o uso da xeometría, tan apreciada polos artistas
renacentistas, que organiza o cadro mediante formas armónicas e regulares.
75. • A perspectiva lineal creada a través da arquitectura que nos conduce ao
punto de fuga central (encima das cabezas dos dous filósofos) que volve a
insistir na idea de simetría e armonía.
76. Outros artistas del Cinquecento
• Arquitectura:
–Andrea Palladio, en Venecia, segundo foco
en importancia cultural do Cinquecento
italiano.
• Pintura Dentro da Escuela Veneciana de
pintura destacou Tiziano, pintor de Carlos I de
España e V de Alemania e de Felipe II, quenes
lle encargaron numerosos retratos.
77. Dánae recibindo a chuvia de ouro, por Tiziano
encargada por Felipe II, 1553-1555
80. • Pese a que o Renacemento vive o seu maior
esplendor en Italia, expándese ao resto de
Europa, sobre todo, durante o século XVI coas
singularidades propias de cada territorio.
• En moitos países o Gótico seguiu dominando a
arquitectura ata o século XVII, mentres que a
pintura sí se veu influida polo novo estilo.
81. Alberto Durero. Alemania
A estética renacentista
foi introducida en
Alemania por Alberto
Durero. Foi un
debuxante e grabador
excepcional.
• A gran figura do
Renacemento fora de Italia foi
o pintor Alberto Durero, que
introduciu este estilo en
Alemania tralas súas viaxes a
Italia.
Autorretrato
