2. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
PAGPAPALAWAK NG PANGUNGUSAP
Ang panaguri at paksa ay panlahat na
bahagi ng pangungusap. Ang bawat isa sa
panlahat na mga bahaging ito ay maaaring
buuin pa ng mga maliliit na bahagi.
Napalalawak ang pangungusap dahil sa mga
malilit na bahaging ito.
3. SLIDESMANIA.C
Ang mga pampalawak ng pangungusap ay:
(1) paningit
(2) panuring (pang-uri at pang-abay) ,
(3) pamuno, at mga kaganapan.
6. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Ang mga paningit ay may tiyak na
pusisyon sa loob ng pangungusap.
Karaniwang ang paningit ay kasunod ng
unang salitang may diin sa loob ng
pangungusap. Ang katagang ka, ko, at mo
ay maaring manguna sa mga paningit. Mga
paningit na panghalip ang tawag sa mga ito.
7. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Mga Tuntunin sa Wastong Gamit ng mga Paningit
1. Unang salitang may diin + paningit
Halimbawa:
a. Ang bata na ang tawagin mo.
b. Hindi man kayo natuloy ay dapat kang maghanda.
8. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Mga Tuntunin sa Wastong Gamit ng mga Paningit
2. Unang salitang may diin + ka/ko/mo + paningit
Halimbawa:
a. Bakit ka nga ba hindi dumating?
b. Hinintay ko naman siya ngunit talagang hindi siya
dumating.
c. Alam mo ba ang dahilan ng kanyang biglang pag-alis?
9. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Mga Panuring Bilang Pampalawak
Dalawang kategorya ng mga salita ang
magagamit na panuring, ang pang-uri na
panuring sa pangngalan o panghalip, at ang
pang-abay na panuring sa pandiwa, pang-uri o
kapwa pang-abay.
10. SLIDESMANIA.C
Narito ang ilang pangungusap na nagpapakita ng
pagpapalawak sa pamamagitan ng mga pang-uri.
1. Batayang pangungusap
a. Ang mag-aaral ay iskolar.
2. Pagpapalawak sa pamamagitan ng pariralang
pang-uri
a. Ang matalinong mag-aaral ay iskolar.
11. SLIDESMANIA.C
3. Pagpapalawak sa pamamagitan ng pariralang panuring
a. Ang matalinong mag-aaral sa klase ko ay
iskolar.
b. Ang matalinong mag-aaral ng kasaysayan ay
iskolar.
c. Ang matalinong mag-aaral ng kasaysayan ay
iskolar sa pamantasan.
d. Ang matalinong mag-aaral ng kasaysayan ay
iskolar ng pamahalaan sa pamantasan.
12. SLIDESMANIA.C
4. Pagpapalawak sa pamamagitan ng ibang bahagi
ng panalita na gumaganap ng tungkulin ng pang-
uri
a. Pangngalang ginagamit na panuring
(1) Ang mag-aaral na babae ay iskolar.
b. Panghalip na ginagamit na panuring
(1) Ang mag-aaral na babaing iyon ay
iskolar
c. Pandiwang ginagamit na panuring
(1) Ang mag-aaral na babaing iyon na
nagtatalumpati ay iskolar.
13. SLIDESMANIA.C
Bigyang- halimbawa ang mga pampalawak na
pang-abay
1. Batayang Pangungusap
a. Umalis ang mag anak.
2. Pagpalawak sa pamamagitan ng pang-abay na
pamanahon.
a. Umalis agad ang mag-aaral.
3. Pagpapalawak sa pamamagitan ng pang-abay na
pamaraan
a. Patalilis na umalis agad ang mag-anak.
14. SLIDESMANIA.C
Mga Kaganapan ng Pandiwa bilang Pampalawak
Ang iba’t ibang kaganapan ng pandiwa ay
mga pampalawak din ng pangungusap. Ilan
sa mga kaganapang ito ang gumaganap na
rin ng tungkulin ng pang-abay.
15. SLIDESMANIA.C
KAGANAPAN NG PANDIWA
A. Kaganapang
Tagaganap
E. Kaganapang
Kagamitan
C. Kaganapang
Tagatanggap
B. Kaganapang
Layon
F. Kaganapang
Direksyunal
G. Kaganapang
Sanhi
D. Kaganapang
Ganapan
16. SLIDESMANIA.C
A.Kaganapang Tagaganap
- bahagi ng panaguri na gumaganap sa kilos
na isinasaad ng pandiwa. Makikilala ito gamit ang
mga pananda na ni at ng.
Halimbawa:
1. Pinagalitan ni Aling Maria ang kanyang anak.
2. Kinain ni Liza ang tsamporadong gawa ni Nanay
Huling.
17. SLIDESMANIA.C
B. Kaganapang Layon
- bahagi ng panaguri na nagsasaad ng bagay
na tinutukoy o ipinapahayag ng pandiwa. Ginagamit
din dito ang panandang ng.
Halimbawa:
1. Si Pedro ay bibili ng bagong laptop sa SM
Megamall.
2. Namili ng mga alahas si Josefina.
18. SLIDESMANIA.C
C. Kaganapang Tagatanggap
- bahagi ng panaguri na nagpapahayag kung
sino ang makikinabang sa kilos na isinasaad ng
pandiwa. Ang mga panandang para sa at para kay
ay kalimitang ginagamit dito.
Halimbawa:
1. Nagbigay ng donasyon ang pamilya Santos para
sa sinalanta ng bagyong Odette.
2. Nagluto si Alson para kay Warren.
19. SLIDESMANIA.C
D. Kaganapang Ganapan
- bahagi ng panaguri na nagsasaad ng lugar o
pook na pinanaggaganapan ng kilos na
ipinahahayag ng pandiwa.
Halimbawa:
1. Nanood ng palatuntunan sa silid-aklatan ang
mga mag-aaral.
2. Pupunta kami sa Boracay.
20. SLIDESMANIA.C
E. Kaganapang Kagamitan
- bahagi ng panaguri na nagsasaad kung
anong bagay o kagamitan ang ginagamit upang
maisagawa ang kilos na ipinahahayag ng pandiwa.
Halimbawa:
1. Iginuhit niya ang larawan ni Mona Lisa sa
pamamagitan ng krayola.
2. Sinugpo niya ang mga kulisap na kanyang mga
pananim sa pamamagitan ng bagong gamot na
ito.
21. SLIDESMANIA.C
F. Kaganapang Direksyunal
- bahagi ng panaguri na nagsasaad ng
direksyong isinasaad ng kilos na ipinahahayag ng
pandiwa.
Halimbawa:
1. Namasyal sila sa Luneta buong maghapon.
2. Nagtanong si Linda kay Ben.
22. SLIDESMANIA.C
G. Kaganapang Sanhi
- bahagi ng panaguri na nagsasaad ng dahilan
ng pagkakaganap ng kilos na isinasaad ng pandiwa.
Halimbawa:
1. Nagwagi siya sa eleksyon dahil sa kabutihan ng
kanyang puso.
2. Yumaman siya dahil sa sipag at tiyaga.
