Ang pang-abay ay isang bahagi ng pananalita na nagbibigay turing sa pandiwa, pang-uri, o iba pang pang-abay, at nahahati sa iba't ibang uri tulad ng pamanahon, panlunan, at pamaraan. May mga uri rin ng pang-abay na tumutukoy sa kundisyon, pagsang-ayon, pagtanggi, sukat, dahilan, benepisyo, at paggalang. Ang mga halimbawa ng bawat uri ay inilalahad upang mas lalo pang maunawaan ang kanilang gamit sa pangungusap.

1. PANG-ABAY

2. • Istruktural na kahulugan: ang pang-
abay ay makikilala dahil kasama ito
ng isang pandiwa, pang-uri o isa pang
pang-abay na bumubuo ng parirala.
• Pansemantikang kahulugan: ito ay
nagbibigay- turing sa pandiwa, pang-
uri o sa iba pang pang-abay.

3. Mga Uri ng Pang-Abay

4. Pang-abay na Kataga o Ingklitik
 Mga katagang laging sumusunod sa unang
salita ng kayariang kinabibilangan.
• Ba daw/raw pala man
• Kasi din/rin tuloy muna
• Kaya naman nga lamang/lang
• Na yata pa sana

5. Halimbawa:
• Nailigtas ba ang mga minerong
natabunan sa minahan?
• Alam pala ng kanyang nanay ang
nangyaring sakuna.
• Kumain muna kayo bago umalis.
• Matalino naman siya kahit masungit.

6. Pang-abay na salita o parirala
1. Pang-abay na Pamanahon: ay nagsasaad kung
kalian naganap o magaganap ang kilos na taglay
ng pandiwa.
Pamanahong may Pananda
(nang, sa, noong, kung, kapag, tuwing, buhat, mula,
umpisa, hanggang)
Halimbawa:
• Kailangan ka bang pumasok nang araw-araw?
• Umpisa bukas ay dito ka na manunuluyan.
• Tuwing Pasko ay nagtitipun-tipon silang mag-
anak.

7. Pamanahong walang Pananda
(kahapon, kangina, ngayon, mamaya, bukas,
sandali, atb.)
Halimbawa:
• Manonood kami bukas ng pambansang
pagtatanghal ng dulang Pilipino sa CCP.
• Panauhing pandangal ang Pangulong Marcos sa
pagkakaloob ng Gantimpalang TOYM mamaya.
• Ipinagdiriwang ngayon ng ating pangulo ang
kanyang ika – 40 na kaarawan.

8. Pamanahong nagsasaad ng Dalas
(araw-araw, oras-oras, taun-taon, atb.)
Halimbawa:
• Tuwing Mayo ay nagdaraos kami sa aming pook
ng santakrusan.
• Nag-eehersiyo siya tuwing umaga upang
mapanatili ang kanyang kalusugan.
• Taun-taon ay dapat tayong magbayad ng buwis
para sa ikapagtatagumpay ng mga proyekto ng
pamahalaan.

9. 2. Pang-abay na Panlunan: tumutukoy sa
pook na pinangyarihan, pinangyayarihan o
pangyayarihan ng kilos sa pandiwa.
Halimbawa:
• sa + pangngalang pambalana
 Maraming masasarap na ulam ang itinitinda
sa kantina.
• sa + pangngalang pantanging di ngalan ng
tao
 Maraming nagsasaliksik sa U.P., sa Ateneo, at
sa PNC tungkol sa wika

10. • sa + panghalip na panao
 Nanawagan sa amin ang mga nasalanta ng bagyo.
• sa + panghalip na pamatnig
 Nagluto sa ganito ang kanyang ina.
• Kay/kina + pangngalang pantanging ngalan ng
tao
 Nagpaluto ako kina aling Ingga ng masarap ng
keyk para sa iyong kaarawan.
 Sasama ako kay Mitch para gumawa ng takdang
aralin.

11. 3. Pang-abay na Pamaraan: ay naglalarawan
kung paano naganap, nagaganap o
magaganap ang kilos na ipinahayag ng
pandiwa o ng isang kayariang hango sa
pandiwa.
Halimbawa:
• Kinamayan niya ako nang mahigpit.
• Natulog siya nang patagilid.
• Bakit siya umalis na umiiyak?

12. 4. Pang-abay na Pang-agam: ang tawag sa mga
pang-abay na nagbabadya ng di-katiyakan sa
pagganap sa kilos ng pandiwa.
Halimbawa:
• Marami na marahil ang nakabalita tungkol sa
desisyon ng Sandiganbayan.
• Tila patuloy na ang pag-unlad ng turismo sa
Pilipinas.
• Waring natutupad din ang ating mga pangarap.

13. 5. Pang-abay na Kundisyunal: nagsasaad ng
kundisyon para maganap ang kilos na isinasaad
ng pandiwa. Pinangungunahan ng kung, kapag, o
pag, at pagka-
Halimbawa:
• Matutupad ang mga layunin ng ating
pamahalaan para sa bayan kung buong-puso
tayong makikipagtulungan sa mga
maykapangyarihan.
• Luluwang ang ekonomiya ng bayan kapag
nakapagtatag ng maraming industriya dito sa
atin.
• Maraming dolyar ang papasok sa Pilipinas kapag
nakapagbibili tayo ng langis sa ibang bansa.

14. 6. Pang-abay na Panang-ayon: ay nagsasaad ng
pagsang-ayon. Ang ilan sa ganitong pang-abay
ay oo, opo, tunay, talaga, atb.
Halimbawa:
• Opo, susundin ko po ang utos ninyo.
• Tunay, na maganda siya.

15. 7. Pang-abay na Pananggi: yaong pang-abay
na nagsasaad ng pagtanggi. Tulad ng
hindi/di at ayaw.
Halimbawa:
• Hindi pa lubusang nagagamot ang sakit
na kanser.
• Ngunit marami pa rin ang ayaw tumigil sa
pagsisigarilyo.

16. 8. Pang-abay na Panggaano o Pampanukat:
yaong nagsasaad ng timbang o sukat.
Sumasagot sa tanong na gaano o
magkano?
Halimbawa:
• Tumaba ako nang limang libra.
• Dinagdagan niya ang biniling lansones
nang apat na guhit.
• Tumagal nang limang oras ang operasyon
niya.

17. 9. Pang-abay na Kusatibo: nagsasaad ng
dahilan sa pagganap sa kilos ng pandiwa.
Halimbawa:
• Nagkasakit si Mhina dahil sa
pagpapabaya sa katawan.
• Mapapaniwala ko siya dahil dito.

18. 10. Pang-abay na Benepaktibo: nagsasaad ng
benepisyo para sa isang tao dahil sa
pagganap sa kilos ng pandiwa o layunin ng
kilos ng pandiwa.
Halimbawa:
• Mag-aroskaldo ka para sa maysakit.
• Magbenta ka ng mga alaga mong manok
para sa matrikula mo.

19. 11. Pang-abay na Pangkaukulan:
pinangungunahan ng tungkol, hinggil, o
ukol.
Halimbawa:
• Nagplano kami tungkol sa gagawin nating
pagdiriwang.
• Nagtapat siya sa ina hinggil sa kanilang
pagiging magnobyo.

20. 12. Pang-abay na pamitagan: nagsasad ng
paggalang.
Halimbawa:
• Kailan po kayo uuwi?
• Opo, aakyat na po ako.