-Rendesia e organizmave te gjalla ne jeten e perditshme -Klasifikimi i gjallesave -Rendesia e klasifikimit -Organizmat e gjalla -Rendesia e organizmave te gjalla -Klasifikimi i kafsheve -Karakteristikat e mbreterive

1. Tema: Organizmat
Punoi: Joana Facja

2. 2
1)Rendesia e organizmave te gjalla ne jeten e perditshme.
2) Klasifikimi I gjallesave. Rendesia e klasifikimit.

3. 3
NENTEMA 1:
RENDESIA E ORGANIZMAVE TE GJALLA NE JETEN E
PERDITSHME

4. Organizmat e gjalla dhe larmishmeria e
tyre njihet si biodiversitet.
4
Biodiversiteti eshte nje nocion shume kompleks qe
nenkupton teresine e llojeve dhe ekosistemeve ne
nje rajon apo ne te gjithe globin, ose shprehur
ndryshe biodiversiteti paraqet llojshmerine jetesore
ne toke. Jeta e gjalle ne toke ka nivele te ndryshme
te llojshmerise duke filluar nga AND-ja, llojet,
popullacionet dhe ekosistemi. Sipas te dhenave
shkencore ne tere boten deri tani jane indetifikuar
1.75 million lloje organizmash te gjalle. Por
vleresimet e pergjithshme te shkences jane se
ekzistojne edhe milliona te tjera te pa indentifikuara,
shumica e tyre gjenden ne zonat
tropikale ( vleresohet se numri I llojeve
mund te jete mbi 5 milion).

5. • Shume lloje bimore kane vlera te jashtezakonshme
shendetsore, ndaj zhdukja e tyre do te thote zhdukja
e kesaj vlere.
• Proceset natyrore biologjike jane rregullatoret me te
mire te ruajtjes se mjedisit te paster dhe jetes ne
planetin tone.
• Biodiversiteti dhe llojshmeria biologjike e natyres
paraqet potenciale te larta per zhvillimin e turizmit
dhe rekreacionit te nje vendi.
• Zhvillimi ekonomik I nje vendi mund te sigurohet
perms ruajtjes dhe perdorimit te qendrueshem te
pasurive natyrore e biologjike.
• Dhe mbi te gjitha vete jeta e njerzimit ne Toke eshte
e varur nga biodiversiteti, shfrytezimi I bimeve dhe
kafsheve
5

6. Nentema 2:
Klasifikimi I gjallesave. Rendesia e klasifikimit.
6

7. Ne biologji, nje organizem eshte cdo
entitet individual qe misheron vetite e
jetes. Eshte nje sinonim per “formen e
jetes”. Organizmat klasifikohen sipas
taksonomise ne grupe te tilla si kafshe
shume qelizore, bime dhe kerpudha; ose
mikroorganizmat njeqelizore te tille si
protistet, bakteret dhe arkeatet.

8. 8
KLASIFIKIMI I KAFSHEVE
Klasifikimi i mbretërisë së gjallesave është një sistem i rëndësishëm për të kuptuar se si
lidhen të gjithë organizmat e gjallë. Bazuar në metodën Linnaeus, speciet renditen të
grupuara bazuar në karakteristikat e përbashkëta.
Ky sistem i klasifikimit u zhvillua nga botanisti suedez Carolus (Carl) Linnaeus në vitet
1700. Metoda e Linnaeus, e njohur gjithashtu si Taksonomia e Linnaean, krijon një hierarki
grupimesh të quajtura taxa, si dhe nomenklaturë binomike që i jep secilës specie një emër
shkencor me dy fjalë. Kjo metodë e dhënies së emrave shkencorë për to rrënjoset
zakonisht në latinisht duke kombinuar gjininë dhe speciet. Për shembull, njerëzit
klasifikohen si homo sapiens ndërsa ujqërit janë canis lupus.
Sa më shumë tipare që një grup gjallesash ndajnë, aq më specifik është ai grup klasifikimi.
Çdo specie përcaktohet bazuar në nëntë kategori degëzimi. Metoda kryesore e klasifikimit
të kafshëve është:
1. Mbreteria
2. Filiumi
3. Tipi
4. Klasa
5. Rendi
6. Nenrendi
7. Familja
8. Gjinia
9. Lloji

9. 9
Kafshë - Një mbretëri e organizmave komplekse shumëqelizore që nuk prodhojnë ushqimin e tyre. Kjo
mbretëri përmban të gjitha kafshët e gjalla dhe të zhdukura. Shembujt përfshijnë elefantët, balenat dhe
njerëzit.
Bimët - Organizma autotrofë komplekse dhe shumë qelizorë, që do të thotë se ata prodhojnë ushqimin e
tyre përmes fotosintezës. Shembujt përfshijnë pemë, lule dhe bar.
Kërpudhat - Organizmat shumëqelizorë që nuk prodhojnë ushqimin e tyre, ndryshe nga bimët. Shembujt
përfshijnë kërpudhat dhe majaja.
Protistet - Organizmat njëqelizorë me më shumë kompleksitet se sa eubakteret ose arkeebakteret.
Shembujt përfshijnë algat dhe amebët
Eubakteret - Organizmat njëqelizorë gjenden në gjithçka, nga kosi deri tek zorrët tuaja. Kjo mbretëri
përmban të gjitha bakteret në botë që nuk konsiderohen arkaebaktere.
Arkeatet - Organizmat më të vjetër të njohur të gjallë. Njëqelizore dhe gjendet në zona armiqësore dhe
tejet të nxehta si burimet termike.

10. 10
• Klasifikimi I organizmave eshte I rendesishem sepse
zmadhon mundesite e kerkuesve per te dhene
pergjigje per specie te ndryshme. Keshtu, ne shume
raste, nje organizem I caktuar mund te kete
veshtiresi ne studim por ne te njejten kohe te jete I
rrezikuar ose ne zhdukje dhe ne nuk mund te bejme
eksperimente apo kerkime mbi to.
• Epo, kjo na ndihmon te kategorizojme organizmat ne
menyre qe te komunikojme me lehte informacionin
biologjik. Taksonomia perdor klasifikimin hierarkik si
nje menyre per te ndihmuar shkencetaret te kuptojne
dhe te organizojne larmine e jetes ne planetin tone.