1. PROJEKT
LENDA : KIMI
TEMA: HEKURI , ELEMENTI KIMIK ME VLERA HISTORIKE , INDUSTRIALE DHE
SHENDETESORE
OBJEKTIVAT :
1) INFORMACIONE PER PERHAPJEN E HEKURIT NE KOREN E TOPES
2) LISTONI PERDORIMET NE INDUSTRI DHE NE FUSHA TE TJERA TE JETES
3) ANALIZONI ROLIN E ELEMENTEVE KIMIKE SIDOMOS TE HEKURIT NE
ORGANIZMIN E NJERIUT
CESHTJE :
1) HEKURI NJE ELEMENT KIMIK ME NDIKIM NE MJEDIS
2) HEKURI , NJE ELEMENT KIMIK ME VLERA HISTORIKE
3) HEKURI NJE ELEMENT KIMIK ME VLERA INDUSTRIALE
4) HEKURI NJE ELEMENT KIMIK ME NDIKIM SHENDETESOR
PUNOI : XHESIANA MUKA VIII-A
2. C’ESHTE HEKURI ?
Perhapja e tij ne koren
e Tokes
-Hekuri është një element kimik me simbolin Fe dhe numër atomik 26.
Është një metal në serinë e parë të tranzicionit. Ai është me masë
elementi më i zakonshëm në tokë duke formuar shumë nga thelbin e
jashtme dhe të brendshme të Tokës.
Hekuri eshte element I perhapur ne koren e tokes dhe perben 5% te
mases se saj .
3. ROLI I HEKURIT DHE ELEMENTEVE
TE TJERE KIMIKE NE TRUPIN E
NJERIUT
4. HEKURI NJE ELEMENT KIMIK ME
NDIKIM NE MJEDIS
Negative – Mbetjet industriale Pozitive
• Kryen shume funksione duke qene
se eshte I nevojshem nga te gjitha
industrite dhe metalurgjite
.Gjithashtu hekuri eshte nje
element natyror e kjo I shton
perparesite . Le te themi qe hekuri
eshte nje nder metalet me
frytdhenes te momentit me vlera
natyrore te medha.
Sidomos mbetjet industriale te hekurit jane
shume te demshme ne natyre dhe jo vetem
edhe tek njerezimi
5. Hekuri , nje element kimik me
vlera historike
Hekuri eshte perdorur per here te pare pas bronxit
6000 vjet me pare. Eshte perberet I meteoriteve. Ne histori njihet nje epoke qe
quhet epoka e Hekurit ku te gjithe mjetet pergatiteshin prej ketij metali I cili ne
kohen e lashtesise greke ishte nga metalet me te shtrenjta. Per ti permiresuar
vetite e tij mekanike ai perpunohet dhe kthehet ne gize dhe celik. Në hieroglifet
egjiptiane, “hekuri” fjalë për fjalë përkthehet: “metali nga qielli”, gjë që krijon
një ide mjaft të mirë mbi origjinën e tij. Për shkak se metali ishte i rrallë, ai
ishte i lidhur kryesisht me pasuri dhe pushtet. Ai është përdorur kryesisht për
bizhuteri dhe zbukurime për mbretër, dhe jo për armë, siç do të përdorej më
vonë.
6. Hekuri , nje element kimik me
vlera industriale
• Hekuri është materiali me i përdorshëm ne industri. Ne furrnalta ai
përpunohet dhe shndërrohet ne materiale te ndryshme. Hekuri mund te kthehet
ne çelik kështu qe i përmirëson vetitë e tij. Rol të rëndësishëm zë hekuri në
industri ,sepse me hekur dhe çelik ndërtohen: makineritë, godina, kullat, urat
etj. Hekuri i pastërt ka karakteristika mekanike të dobëta dhe kosto të lartë
prodhimi. Në teknikë e në ndërtim përdoren aliazhet e shumta të hekurit.
Rëndësi të madhe kanë aliazhet hekur-karbon, në radhë të parë giza dhe
çeliku, të cilat janë aliazhet më të rëndësishme
në industri.
7. Hekuri , nje element kimik me
ndikim shendetesor…
• Hekuri është pjesë mjaft e rëndësishme e ushqimit, pasi që merr pjesë në
përbërjen e hemoglobinës dhe ka rol në lidhjen dhe përcjelljen e
oksigjenit nga mushkëritë në gjak. Në indet dhe organet e njeriut, hekuri
lidhet me proteina të ndryshme, siç janë kromoproteinat, flavoproteinat etj
.Mungesa e hekurit në organizëm mund të jetë si pasojë e rritjes së shtuar
të tij (gjakderdhjet kronike, të vogla nga trakti tretës, ulcera, herniet,
tumoret e traktit digjestiv, gjakderdhjet menstruale), absorbimi i dobët,
rritja e nevojave për hekur (puberteti, shtatzënia) dhe mosmarrja e
mjaftueshme me anë të ushqim. Semundja qe shkaktohet nga mungesa e
hekurit quhet Anemi .Anet negative te hekurit …. Edhe pse hekuri eshte I
rendesishem ngrenia e tij me teprice shkakton mungese imuniteti ne
organizmin e njerit nga mosperputhja e hekurit me vitaminat e tjera.
