ขั้นตอนเล็ก ๆ ที่สามารถเปลี่ยนชีวิตได้ เหมือนดั่งที่ เล่าจื๊อ กล่าวไว้เมื่อสหัสวรรษครึ่งก่อนว่า “ การเดินทางหนึ่งพันลี้ เริ่มต้นด้วยก้าวแรก” คุณรู้ไหมว่าทำไม? เพราะการกระทำตามขั้นตอนเล็ก ๆ ทุกวัน ในที่สุดแล้ว จะนำคุณไปสู่เป้าหมายของคุณได้ ไม่ว่าจะเป็นระยะทางไกลเท่าใด! หลักสำคัญของขั้นตอนเล็ก ๆ ที่เปลี่ยนชีวิตได้ 1. ถามคำถามเล็ก ๆ เพื่อขจัดความกลัวและสร้างแรงบันดาลใจ 2. การคิดแบบเล็ก ๆ เพื่อพัฒนาทักษะและนิสัยใหม่ โดยไม่ต้องใช้แรงมาก 3. การกระทำเล็ก ๆ เพื่อรับประกันความสำเร็จ 4. การแก้ปัญหาเล็ก ๆ แม้ว่าคุณจะต้องเผชิญกับวิกฤติที่ใหญ่หลวง 5. มอบรางวัลเล็ก ๆ ให้กับตัวคุณเองหรือคนอื่น เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด และ 6. ตระหนักถึงช่วงเวลาเล็ก ๆ แต่สำคัญ ที่ทุกคนไม่สนใจ It’s just like Lao Tzu said millennium and a half ago: “A journey of a thousand miles begins with a single step.” You know why? Because making the same small step every day will eventually get you to your goal – be it a thousand miles in the distance!

1. พลตรี มารวย ส่งทานินทร์
maruays@hotmail.com
30 มีนาคม 2562

2. The Kaizen Way
เกริ่นนา
⚫ เหมือนดั่งที่ เล่าจื๊อ กล่าวไว้เมื่อสหัสวรรษครึ่งก่อนว่า
การเดินทางหนึ่งพันลี้ เริ่มต้นด้วยก้าวแรก
⚫ คุณรู้ไหมว่าทาไม?
⚫ เพราะการกระทาตามขั้นตอนเล็ก ๆ ทุกวัน ในที่สุดแล้ว
จะนาคุณไปสู่เป้าหมายของคุณได้ ไม่ว่าจะเป็นระยะ
ทางไกลเท่าใด!

3. Kaizen
Kaizen
⚫ ไคเซ็น (Kaizen) ในภาษาญี่ปุ่ นมีความหมายว่า "การเปลี่ยนแปลงเพื่อสิ่งที่ดีกว่า" แต่
โดยทั่วไป (และเพื่อความเหมาะสมมากขึ้น) มักแปลว่า การปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง ซึ่ง
ใช้ในการพัฒนาและฝึกฝนธุรกิจของญี่ปุ่ นหลังจากสงครามโลกครั้งที่สอง
⚫ และได้มีการใช้ทั่วไปตั้งแต่การบาบัดทางจิตไปจนถึงการปรับปรุงชีวิต จากรัฐบาลไปจนถึง
การดูแลสุขภาพ

4. About Robert Maurer
เกี่ยวกับผู้ประพันธ์
⚫ Robert Maurer, Ph. D. เป็นนักจิตวิทยาคลินิกชาวอเมริกัน
⚫ ปัจจุบันเขาดารงตาแหน่งผู้อานวยการด้านพฤติกรรมศาสตร์
สาหรับโครงการครอบครัวเวชปฏิบัติใน Spokane,
Washington เป็นรองศาสตราจารย์คลินิกที่ UCLA School of
Medicine และเป็นสมาชิกของ University of Washington
School of Medicine

5. One Small Step Can Change Your Life
หลักสาคัญของขั้นตอนเล็ก ๆ ที่เปลี่ยนชีวิตได้
1. ถามคาถามเล็ก ๆ เพื่อขจัดความกลัวและสร้างแรงบันดาลใจ
2. การคิดแบบเล็ก ๆ เพื่อพัฒนาทักษะและนิสัยใหม่ โดยไม่ต้องใช้แรงมาก
3. การกระทาเล็ก ๆ เพื่อรับประกันความสาเร็จ
4. การแก้ปัญหาเล็ก ๆ แม้ว่าคุณจะต้องเผชิญกับวิกฤติที่ใหญ่หลวง
5. มอบรางวัลเล็ก ๆ ให้กับตัวคุณเองหรือคนอื่น เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด และ
6. ตระหนักถึงช่วงเวลาเล็ก ๆ แต่สาคัญ ที่ทุกคนไม่สนใจ

6. Innovation vs. Kaizen
นวัตกรรมและการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
• ไม่ว่าจะในธุรกิจหรือชีวิตส่วนตัวของคุณ มีสองวิธีในการหยุดกิจวัตรเก่า ๆ และแนะนาสิ่ง
ใหม่ ไม่ว่าจะด้วยนวัตกรรมหรือการปรับปรุงอย่างค่อยเป็นค่อยไป
• อย่างแรก (นวัตกรรม) เป็นการเปลี่ยนแปลงที่รุนแรงและมักจะเริ่มต้นด้วยการปฏิวัติ นั่น
คือสิ่งที่ Whitney Johnson กล่าวว่า เป็นไปแบบพลิกโฉม
• ในทางกลับกัน การปรับปรุงอย่างค่อยเป็นค่อยไป หมายถึงการกระทาสิ่งที่ดีกว่าวันก่อน
ไม่ว่าอะไรก็ตาม ไม่ว่าจะเล็กเพียงใดก็ตาม

7. The difference between the two?
⚫ นวัตกรรม เป็นกลยุทธ์การสร้างหรือทาลายระยะสั้น ที่สามารถนาคุณไปสู่ความสาเร็จหรือ
ทาให้เกิดความล้มเหลวได้อย่างสมบูรณ์ ในทางกลับกัน การปรับปรุงอย่างค่อยเป็นค่อยไป
เป็นแนวทางระยะยาวและอาศัยความอดทน แต่ได้ผลทุกครั้ง
⚫ กล่าวอีกนัยหนึ่ง ถ้าคุณต้องการหยุดสูบบุหรี่ คุณสามารถทาได้โดยตัดสินใจหยุดสูบบุหรี่
ในชั่วข้ามคืน (นวัตกรรม) หรือลดบุหรี่ทีละหนึ่งมวนในช่วงระยะเวลาหนึ่ง จนกว่าคุณไม่
สนใจบุหรี่อีกเลย
⚫ แน่นอน ในกรณีแรกคุณอาจเลิกนิสัยที่ไม่ดีได้เร็ว แต่การศึกษาได้แสดงให้เห็นว่า วิธีการ
หลังนั้น ประสบความสาเร็จมากกว่า และมีผลยาวนานกว่า

8. Kaizen
ไคเซ็น
⚫ แม้จะมีชื่อเป็นญี่ปุ่ น ไคเซ็น เป็นผลิตภัณฑ์ของชาวอเมริกัน (ผู้ประพันธ์กล่าวอ้าง) เริ่มใช้
อย่างเป็นระบบในอเมริกาในยุคเศรษฐกิจตกต่า
⚫ พัฒนาโดยคุรุด้านการบริหารคือ W. Edwards Deming โดยหลักการถูกพัฒนาเป็นหลักสูตร
การจัดการที่เรียกว่า การฝึกอบรมภายในอุตสาหกรรม (Training Within Industries: TWI)
ซึ่งใช้เร่งกาลังการผลิตของอเมริกาในช่วงสงคราม

9. Why Kaizen Works
ไคเซ็นทางานได้ผลได้อย่างไร
สมองของมนุษย์ประกอบด้วยอย่างน้อยสามส่วน:
• ก้านสมอง (brain stem) หรือที่เรียกว่าสมองส่วนสัตว์เลื้อยคลาน เป็นส่วนหนึ่งของสมองของ
คุณ ที่ตื่นขึ้นมาในตอนเช้าส่งคุณออกไปทางานและส่งคุณเข้านอนในเวลากลางคืน และเตือน
ให้หัวใจของคุณเต้น
• สมองส่วนกลาง (midbrain) หรือที่รู้จักกันในนามสมองของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ซึ่งเป็นหนึ่ง
ในการควบคุมอุณหภูมิภายในร่างกาย ควบคุมอารมณ์ของเรา และควบคุมการตอบโต้ด้วย
การต่อสู้หรือการหนี ที่ช่วยให้เรามีชีวิตรอดท่ามกลางภัยอันตราย
• สมองส่วนนอก (cortex) ซึ่งรับผิดชอบต่อการเป็นมนุษย์ อารยธรรม ศิลปะ วิทยาศาสตร์
และดนตรี ล้วนอยู่ที่นี่ เป็นที่ซึ่งความคิดที่มีเหตุผลและแรงกระตุ้นเชิงสร้างสรรค์ของเรา

10. Why Kaizen Works (cont.)
⚫ ปัญหาคือ การเข้าถึงสมองส่วนนอก ต้องผ่านก้านสมองและสมองส่วนกลาง โดยอาศัยสิ่งที่
เรียกว่า amygdala
⚫ amygdala รับผิดชอบการตอบสนองการหนีหรือการต่อสู้ของคุณ และไม่กระตือรือร้นที่จะ
เปลี่ยนแปลง มันเป็นตัวกีดกันการเข้าถึงสมองส่วนนอก ด้วยการคิดว่า ไม่เห็นมีความ
จาเป็นที่จะได้รับการไตร่ตรอง
⚫ หากเจอสิงโต amygdala บอกว่า คุณไม่จาเป็นต้องใช้สมองคิดไตร่ตรองสิ่งที่ควรทาว่า คุณ
จะต่อสู้หรือวิ่งหนี (โดยมากมักจะหนี)

11. Why Kaizen Works (cont.)
⚫ ปัญหาคือ amygdala ไม่สามารถแยกแยะระหว่างสิงโต การลดน้าหนัก และการสอบ มัน
ตอบสนองแบบเดียวกันในทั้งสามสถานการณ์
⚫ แต่นั่นเป็นสาเหตุที่ทาให้ไคเซ็นทางานได้ผล!
⚫ โดยทั่วไปแล้ว ไคเซ็นจะหลอก amygdala โดยบอกว่า: มาสิ นี่มันไม่มีอะไรใหญ่หรือน่าทึ่ง
เกินไปหรอก ...

12. Why Kaizen Works (cont.)
 สาธิตด้วยการเทียบเคียง:

13. Key Lessons from One Small Step Can Change Your Life
บทเรียนจากหนังสือ
• 1. ถามคาถามเล็ก ๆ (Ask Small Questions)
• 2. คิดเล็ก ๆ (Think Small Thoughts)
• 3. กระทาเล็ก ๆ (Take Small Actions)
• 4. แก้ไขปัญหาเล็ก ๆ (Solve Small Problems)
• 5. ให้รางวัลเล็ก ๆ (Bestow Small Rewards)
• 6. ใช้ช่วงเวลาเล็ก ๆ (Identify Small Moments)

14. 1. Ask Small Questions
1. ถามคาถามเล็ก ๆ
Robert Maurer แนะนาเทคนิคไคเซ็นดังนี้ :
• การถามคาถามเล็ก ๆ สร้างสภาพแวดล้อมทางจิตใจที่ต้อนรับความคิดสร้างสรรค์และ
ความสนุกสนาน เมื่อคุณถามคาถามเล็ก ๆ คุณสามารถส่งพลังสร้างสรรค์นั้นสู่เป้าหมาย
ของทีม
• และด้วยการถามคาถามเล็ก ๆ คุณวางรากฐานสาหรับโปรแกรมไคเซ็นเพื่อการ
เปลี่ยนแปลง

15. 1. Ask Small Questions (cont.)
⚫ สมองของคุณชอบคาถามปริศนา เพราะถือว่า พวกมันเป็นสิ่งที่ไม่เป็นอันตราย และ
ยอมรับพวกมันด้วยความสงสัยแบบไร้เดียงสา
⚫ อย่างไรก็ตาม เมื่อคุณถามคาถาม คุณจะต้องระมัดระวังและตระหนักว่า ไม่ควรปลุก
amygdala ให้ตื่นด้วยคาถามใหญ่ ๆ ที่ก่อให้เกิดความกลัวและปิดสมองส่วนนอก ในทาง
ตรงข้าม คาถามเล็ก ๆ จะสื่อสารกับสมองส่วนนอกได้โดยตรง
⚫ มันคือ ไคเซ็น ดังนั้นอย่าลืมว่า คุณต้องถามตัวเองด้วยคาถามเหล่านี้ มากกว่าหนึ่งครั้งก่อน
ถามผู้อื่น

16. 2. Think Small Thoughts
2. การคิดเล็ก ๆ
⚫ เป็นกลยุทธ์คล้ายกับ การสร้างภาพข้อมูล (mind sculpturing) การคิดเล็ก ๆ จะช่วยสร้างการ
ตอบสนองต่อสถานการณ์บางอย่างล่วงหน้า เพื่อให้สมองละเว้น amygdala เมื่อถึงเวลา มี
เทคนิคที่แบ่งออกเป็น 10 ขั้นตอนเล็ก ๆ ได้แก่
1. ระบุงานที่ทาให้คุณรู้สึกไม่สบายใจ และให้เวลาอย่างน้อยหนึ่งเดือนก่อนจะทาจริง
2. จัดสรรเวลาไม่กี่วินาที (ไม่ใช่นาที!) ที่คุณยินดีที่จะทุ่มเทให้งานนี้ ทุกวัน
3. นั่งลงในจุดที่เงียบสงบ สะดวกสบาย และหลับตา
4. ลองนึกภาพตัวเองในสถานการณ์ที่ยากลาบากหรืออึดอัดนี้ คุณเห็นอะไร ผู้คนมีลักษณะ
อย่างไร

17. 2. Think Small Thoughts (cont.)
5. ขยายจินตนาการของคุณไปสู่ประสาทสัมผัสที่เหลือของคุณ: เสียง กลิ่น รสชาติ สัมผัส
6. ลองนึกภาพว่า คุณกาลังทางานจริง ๆ แต่อย่าขยับกล้ามเนื้ อ ให้จาคาพูด เสียง ท่าทาง
7. ลองนึกภาพการตอบสนองเชิงบวกต่อการกระทาของคุณ
8. ทาสิ่งนี้ ทุกวัน จนกระทั่งจินตนาการกลายเป็นเรื่องง่าย จากนั้นเพิ่มระยะเวลาสาหรับการ
สร้างภาพทางใจ ถ้ามันไม่ได้ผล ให้ถอยกลับ อย่าบังคับไคเซ็น
9. เมื่อคุณรู้สึกสะดวกสบาย ให้จินตนาการถึงสถานการณ์ที่เลวร้ายที่สุด และเริ่มจินตนาการ
ว่า คุณจะโต้ตอบกับมันอย่างไร
10. เมื่อคุณรู้สึกว่าพร้อม เริ่มต้นด้วยขั้นตอนเล็ก ๆ ก่อนที่จะทาภารกิจใหญ่

18. 3. Take Small Actions
3. กระทาเล็ก ๆ
นี่คือการอธิบาย และสามารถเข้าใจได้ดีที่สุด ในแง่ของการใช้งานในชีวิตจริง:
• หากคุณคิดว่าคุณใช้จ่ายมากเกินไป ให้นาวัตถุหนึ่งชิ้นออกจากตะกร้าช้อปปิ้ งของคุณ
ก่อนเดินไปที่จ่ายเงิน
• หากคุณต้องการทาความสะอาดบ้านของคุณ คุณไม่จาเป็นต้องโทรหา Marie Kondo
เพียงแค่เลือกพื้นที่เล็ก ๆ ตั้งเวลา 5 นาทีแล้วทางาน หยุดเมื่อหมดเวลา ไม่ว่าผลงาน
เป็นอย่างไร
• หากคุณต้องการนอนเพิ่ม เริ่มจากการเข้านอนก่อนหนึ่งนาทีในเวลากลางคืน

19. 3. Take Small Actions (cont.)
⚫ Maurer กล่าวว่า การกระทาเล็ก ๆ น้อย ๆ เหล่านี้ มักจะฟังดูแปลกประหลาดสาหรับผู้ที่
ไม่ได้ฝึกหัด แต่ถ้าคุณต้องดิ้นรนเพื่อเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ เช่นลดน้าหนักลงถึงยี่สิบ
ปอนด์เพื่อเปลี่ยนอาชีพ หรือเพื่อความรักที่มั่นคง คุณอาจชื่นชมการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย
ที่สามารถช่วยได้
⚫ เพราะที่จริงแล้ว: ความพยายามที่ยิ่งใหญ่และกล้าหาญในการเปลี่ยนแปลง มักจะถูก
ต่อต้านซึ่งส่งผลทาให้เกิดความเกลียดชัง แต่การเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย จะส่งผลให้เกิด
นิสัยใหม่ที่ดีกว่า

20. 4. Solve Small Problems
4. แก้ปัญหาเล็ก ๆ
⚫ คุณเคยพูดกับตัวเองว่า ฉันจะล้างจานในวันพรุ่งนี้ เพราะเพิ่งผ่านไปเพียงสามวัน
เท่านั้น! และคุณรู้ได้ว่า อีกไม่กี่วันต่อมา ไม่มีจานที่สะอาดเหลือให้ใช้ในที่พักอาศัยของ
คุณ และทุกส่วนในร่างกายของคุณ ก็จะไม่ยอมลุกขึ้นจากเตียงและเข้าใกล้อ่างล้างจานใช่
ไหม?
⚫ นั่นเป็นเพราะ คุณปล่อยให้ไคเซ็นหลุดไปโดยไม่รู้ตัว เหลือเพียงในสถานการณ์ที่
นวัตกรรมเป็นวิธีเดียว ที่จะแก้ปัญหาได้

21. 4. Solve Small Problems (cont.)
⚫ ทาไมคุณควรรีบทา
⚫ การแก้ปัญหาเล็ก ๆ มักจะหมายถึงการป้องกันปัญหาใหญ่ และมีปัญหาเล็ก ๆ รอบตัวคุณ
อยู่เสมอ คุณเพียงแค่ระบุและดาเนินการ:
⚫ เราคุ้นเคยกับการใช้ชีวิตอยู่ด้วยความราคาญเล็กน้อย ซึ่งไม่ง่ายที่จะระบุและแก้ปัญหา
ได้เสมอไป สิ่งรบกวนเหล่านี้ ในที่สุดก็ปิดกั้นเส้นทางที่จะเปลี่ยนแปลงของคุณ
⚫ ด้วยการฝึกฝนตัวเองให้รู้จักและแก้ไขปัญหาเล็ก ๆ คุณสามารถหลีกเลี่ยงการต้อง
เยียวยาที่เจ็บปวดได้ในภายหลัง

22. 5. Bestow Small Rewards
5. ให้รางวัลเล็ก ๆ
⚫ ในตอนท้าย ควรยอมรับว่า คุณคล้ายสัตว์ และคุณมักจะถูกฝึกให้ทาอย่างถูกวิธี ในแบบ
เดียวกับที่ Pavlov ฝึกฝนสุนัขของเขาให้น้าลายไหล เมื่อใดก็ตามที่พวกมันได้ยินเสียงกริ่ง
⚫ ทาให้ดีที่สุดได้อย่างไร?
⚫ คุณไม่ต้องการให้ Pavlov ทาเช่นนั้นกับคุณ
⚫ คุณสามารถทาได้ด้วยตนเอง โดยมอบรางวัลเล็ก ๆ น้อย ๆ ให้ตัวเอง ซึ่งสามารถกระตุ้น
ให้คุณเดินหน้าต่อไป เพื่อพัฒนาไปในทิศทางที่ถูกต้อง

23. 5. Bestow Small Rewards (cont.)
⚫ อย่างไรก็ตามโปรดคานึงถึงกฎสามข้อต่อไปนี้ :
⚫ 1. ของรางวัลควรจะเหมาะสมกับเป้าหมาย: แน่นอนว่ามันไม่ฉลาดเลย ที่จะให้รางวัลตัวเอง
ด้วยช็อคโกแลต หากคุณอยู่ในโปรแกรมลดน้าหนัก
⚫ 2. รางวัลควรจะเหมาะสมกับบุคคลนั้น: คุณรู้จักตัวเองดีที่สุด ดังนั้นอย่าให้คนอื่นบอกคุณว่า
รางวัลที่เหมาะสมสาหรับคุณคืออะไร
⚫ 3. รางวัลควรเป็นของฟรีหรือไม่แพง: เช่นใช้เวลาไม่กี่นาทีเพื่อผ่อนคลาย หรือใช้เวลากับงาน
อดิเรกของคุณ ไปดูโทรทัศน์ เล่นดนตรีชิ้นโปรด หรือแช่ตัวในอ่างอาบน้า
⚫ ประเด็นคือ หลอกให้สมองคิดว่า คุณจะไม่ได้รับรางวัล ถ้าคุณไม่ได้ทางานที่สมควรจะได้รับ

24. 6. Identify Small Moments
6. ระบุช่วงเวลาเล็ก ๆ
⚫ ผู้ประพันธ์กล่าวว่า วิถีชีวิตไคเซ็นเพื่อชีวิต ต้องใช้ความเร็วที่ช้าลง และชื่นชมกับ
ช่วงเวลาเล็ก ๆ นี้
⚫ เทคนิคนี้ สามารถนาไปสู่ความก้าวหน้าทางความคิดสร้างสรรค์ และความสัมพันธ์ที่
แข็งแกร่งขึ้น และช่วยให้คุณมุ่งสู่ความเป็นเลิศได้ทุกวัน
⚫ น่าเสียดาย ที่ทุกอย่างดาเนินไปอย่างรวดเร็วในปัจจุบัน ดังนั้น ทาให้เราลืมที่จะชื่นชม
ช่วงเวลาเล็ก ๆ เหล่านี้

25. 6. Identify Small Moments (cont.)
⚫ Maurer เสนอขั้นตอนหลายขั้นตอน เพื่อช่วยให้จิตใจของคุณเปิดกว้าง รู้สึกสนุก และตื่นตัว
กับช่วงเวลาเล็ก ๆ แม้ในสถานการณ์ที่มีอารมณ์แปรปรวน
⚫ 1. มองหาคนคนหนึ่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนแปลกหน้า ผู้ที่มีความเห็นตรงข้ามกับคุณ
⚫ 2. เริ่มต้นการสนทนากับเขา ไม่ใช่มีเป้าหมายที่จะเปลี่ยนความเชื่อของเขา เพียงแค่ถาม
คาถามเกี่ยวกับจุดยืนของเขา
⚫ 3. พยายามอย่าโต้เถียง โน้มน้าว หรือตัดสิน
⚫ 4. สังเกตว่าคน ๆ นั้นผ่อนคลายและมีสติมากขึ้น ถ้าเป็นเช่นนั้น คุณประสบความสาเร็จ

26. Conclusion
สรุป
⚫ ไม่ใช่ว่าหนังสือของ Robert Maurer จะเปิดเผยหรือค้นพบสิ่งที่น่าแปลกใจและน่าตกใจ มัน
เป็นเพียงการใช้สติปัญญาที่ง่ายขึ้น ไม่ใช่เป็นเพียงแค่จัดระเบียบและหาเหตุผลเข้าข้าง
ตนเอง
⚫ และเมื่อพิจารณาเวลาที่เรามีอยู่ เราควรคิดว่า นี่เป็นสิ่งคู่ควรที่จะเห็นคุณค่า ดังนั้นโปรด
กระทาในสิ่งที่ชอบและอ่านหนังสือเล่มนี้ ให้เริ่มใช้หลักการของมันทันที และกระทาสิ่งนั้น
ตราบใดที่คุณยังมีชีวิตอยู่

27. Robert Maurer