ερμηνευτικ'η προσεγγιση και τεχνοτροπική ανάλυση του διηγήματος του Αλεξ. Παπαδιαμάντη "Το Μοιρολόγι της Φώκιας" - σύγκριση ανάμεσα στις ηρωϊδες του Αλεξ. Παπαδιαμάντη, γριά- Λούκαινα και Φόνισσα (Χαδούλα Φραγκογιαννού)
1. ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Κ.Ν.Λ. Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ
ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
ΘΕΜΑ: ΜΗΤΡΙΚΗ ΑΓΑΠΗ
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΣΤΡΙΓΓΛΑ ΜΑΝΑ,Η ΜΑΝΑ
ΠΟΙΗΜΑΤΑ: ΟΙ ΠΟΝΟΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ,Η
ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΑΣ
ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ
ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ
2. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΗΤΡΙΚΗ ΑΓΑΠΗ
Μια ανώτερη αγάπη ζει μέσα στην γυναίκα, η αγάπη της
αιωνιότητας. Η μητρική αγάπη είναι αρχή και τέλος κάθε
αγάπης.
Με αόριστη λαχτάρα, αγαπά η γυναίκα κάθε τι αδύναμο
και εύθραυστο, προαισθανόμενη αχνά το μέλλον. Σκορπά στον
κόσμο την σπορά της συμπόνιας. Δεν ξέρει ότι ο προορισμός
της συμπόνιας είναι το δικό της παιδί.
Στην αγκαλιά της σηκώνει κάθε τι μικρό, όπως θα σηκώσει
το παιδί στο μητρικό της στήθος. Μια θεία διάσταση υπάρχει
στην γυναίκα, η αγάπη της αιωνιότητας. Η μητρική αγάπη είναι
η αρχή και το τέλος κάθε αγάπης.
Η πιο βαθιά αγάπη υπάρχει στην γυναίκα, που, με
αόριστη λαχτάρα, αναζητεί τον ίδιο της τον εαυτό και τον
προορισμό της, την αγάπη της μητέρας, την αιώνια αγάπη.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Greog
Groddeck (ψυχαναλυτής σύγχρονος του S. Freud) “Το μέλλον
είναι γένους θηλυκού”(1903)
3.
Η αγάπη που εισπράττουν τα
παιδιά από τους γονείς τους και
κυρίως από τη μητέρα τους, είναι
σημαντικότατος παράγοντας για
την καλύτερη ανάπτυξη του
εγκεφάλου των παιδιών αλλά και
για την πνευματική και ψυχική
τους ηρεμία, ενώ τα προστατεύει
από την κατάθλιψη, όταν θα
περάσουν στην εφηβεία και όταν
θα ενηλικιωθούν.
Η αγάπη και η φροντίδα δεν
αλλάζει μόνο τις καρδιές και τις
απόψεις των παιδιών, αλλά και
τους εγκεφάλους τους.
4. ΕΠΙΣΗΣ ΕΙΠΩΘΗΚΑΝ ΓΙΑ
ΤΗ ΜΗΤΡΙΚΗ ΑΓΑΠΗ:
Μια γυναίκα προτιμάει πάντοτε
το παιδί της από τον άνδρα
της.
Μίλαν Κούντερα,
συγγραφέας
Αν τα κάνεις μαντάρα με την
ανατροφή των παιδιών σου
νομίζω πως οτιδήποτε άλλο
και να κάνεις καλά δεν έχει
μεγάλη σημασία.
Τζάκι Κένεντι Ωνάση
Μια μητέρα καταλαβαίνει ότι
δεν της λέει ένα παιδί .
Εβραϊκή παροιμία
5. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΜΕ ΘΕΜΑ
ΤΗΝ ΜΗΤΡΙΚΗ ΑΓΑΠΗ
¨ΣΤΡΙΓΓΛΑ ΜΑΝΑ¨
Α. ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο Παπαδιαμάντης στο διήγημα αυτό παρουσιάζει τη ζωή μιας μάνας και
του γιού της Ζάχου. Ο Ζάχος είναι ένας άβουλος νέος που θεωρείται
τρελός από τους περισσότερους και η μάνα του χαρακτηρίζεται
στρίγγλα και άστοργη. Ο Ζάχος επιθυμεί να περνά την ώρα του
ασχολούμενος με το μπουζούκι του και τραγουδώντας ένα
πειραχτικό τραγούδι. Η μάνα του όμως τον διατάζει συχνά να
πηγαίνει μαζί με τους ψαράδες για ψάρια ή για μεταφορά
καυσόξυλων. Ο Ζάχος είναι ο μόνος που έχει, καθώς οι άλλοι δυο
της γιοί έχουν ξενιτευτεί και οι δύο κόρες της έχουν πεθάνει και
σ΄αυτόν εξαντλεί την αυταρχικότητά της, δίνοντάς του διαταγές και
καταπιέζοντάς τον. Γι’ αυτό εκείνος όταν βρίσκει μια ευκαιρία παίζει
μπουζούκι σε άλλη γειτονιά και τραγουδάει μακριά από τη μάνα του.
Εκείνη πηγαίνει στην αστυνομία και ζητά να τον βρούν και να του
πάρουν το μπουζούκι γιατί τον ξεμυαλίζει. Έτσι και γίνεται και ο
Ζάχος πέφτει σε κατάθλιψη. Όμως μετά από ένα τυχαίομ περιστατικό
ένα παιδί που αγαπάει το Ζάχο καταφέρνει να πάρει το μπουζούκι
και να του το επιστρέψει.
6. Η ΣΤΡΙΓΓΛΑ ΜΑΝΑ:Η ΖΩΓΑΡΑ
Η ηρωίδα του διηγήματος, η Ζωγάρα, χαρακτηρίζεται από τον
αφηγητή ως στρίγγλα μάνα. Ο επιθετικός προσδιορισμός «στρίγγλα»
που κοσμεί και τον τίτλο, αποδίδεται στη μάνα και από τους
συντοπίτες της λόγω της συμπεριφοράς της , αλλά συνάγεται και
από την περιγραφή της συμπεριφοράς της προς το Ζάχο. Η Ζωγάρα
φαίνεται να είναι μια πολύ δυναμική γυναίκα που φτάνει στα όρια της
σκληρότητας ακόμα και με τα παιδιά της. Είναι χήρα και ίσως το
γεγονός ότι δεν έχει το σύζυγό της, για στηριχτεί πάνω του, την κάνει
να συμπεριφέρεται ως άνδρας (η γυναικεία φύση είναι συνήθως
συνυφασμένη με την ευαισθησία και τη γλυκύτητα). Έτσι, λοιπόν, δεν
είναι στοργική και τρυφερή προς τα παιδιά της αλλά απότομη,
άστοργη έως και απάνθρωπη. Καταριέται ακόμα και τις κόρες της
επειδή δεν μπορεί να τις προικίσει και να τις παντρέψει. Προς το
Ζάχο, το μόνο γιο που είχε κοντά της, συμπεριφερόταν αυταρχικά ,
με στριγκλιές, βλασφημίες και κατάρες. Ήταν μια μάνα σκληρή και
αυστηρή, η οποία συνεχώς διέταζε και ανάγκαζε το γιο της να κάνει
διάφορες εργασίες. Οι γείτονες και συγχωριανοί τη θεωρούσαν
γρουσούζα, «γουρουνοπόδαρη», τρελή και στρίγγλα. Ο
Παπαδιαμάντης παρουσιάζει τη μάνα αυτή, λοιπόν, ως αντιπαθητική
και αυταρχική γυναίκα χωρίς να αφήνει κανένα περιθώριο στον
αναγνώστη μιας καλής πλευράς της.
7. Ο ΓΙΟΣ:ΖΑΧΟΣ
Το διήγημα ξεκινάει με το χαρακτηρισμό «τρελός», τον οποίο
αποδίδει ο αφηγητής στο δεύτερο πρόσωπο της ιστορίας του, το γιο,
το Ζάχο. Ο Ζάχος θεωρείται από τους γείτονες ότι τρελάθηκε είτε
γιατί στο παρελθόν είχε μια ερωτική απογοήτευση, είτε γιατί κατά τη
διάρκεια της θητείας του στο ναυτικό τιμωρήθηκε υπερβολικά, είτε
γιατί η στρίγγλα μάνα με τις φωνές και τις απαιτήσεις της τον
τρέλανε. Οι άνθρωποι, λοιπόν, του αποδίδουν τους επιθετικούς
προσδιορισμούς «ζουρλός» ή «αχαϊρευτος». Από την άλλη μεριά ο
Παπαδιαμάντης παρουσιάζει το Ζάχο εξαιρετικά υπάκουο στις
διαταγές και τις απαιτήσεις της μάνας. Παρ’όλο που δεν του αρέσει
να πηγαίνει για ψάρεμα ή για συλλογή ξύλων, τελικά υπομένει
καρτερικά, υπακούει και χωρίς αντίρρηση ακολουθεί τις προσταγές
της Ζωγάρας. Ωστόσο η λατρεία που τρέφει για το μπουζούκι του
τον σπρώχνει κάποιες φορές να απομακρύνεται από το σπίτι του και
να περνάει τις ώρες του τραγουδώντας. Η αγάπη του για το
μπουζούκι είναι τόσο μεγάλη που αποκαλύπτει την ευαίσθητη
πλευρά του όταν αυτό το στερείται με τη βία και όταν το ξαναβρίσκει.
8. ΑΛΛΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
Η δασκάλισσα, η Ακριβώ η Ανυφαντίνα, η Αμέρσα, ο δήμαρχος : απλοί
άνθρωποι, γείτονες του Ζάχου και της Ζωγάρας, γελούν με το αφελές
τραγούδι του Ζάχου
Οι δύο χωροφύλακες : νέοι, ανώριμοι, εκμεταλλεύονται το αξίωμά τους και
την εξουσία που αυτό τους δίνει και αποσπούν με τη βία το μπουζούκι από
το Ζάχο. Δεν εξετάζουν αν αυτός πληγώνεται ψυχολογικά ούτε αν η
επιθυμία αυτή της μάνας βασίζεται στους νόμους και άρα θα είχαν καθήκον
να την εκπληρώσουν. Παρουσιάζονται εγωιστές, ευέξαπτοι και ανώριμοι τη
στιγμή που τσακώνονται για το ποιος θα έχει στην κατοχή του το μπουζούκι.
Ο μικρός Αλέξης : Ένα δεκάχρονο παιδί, ευαίσθητο, καλόψυχο και αγνό.
Αγαπά το Ζάχο – που όλοι οι υπόλοιποι αποκαλούν «τρελό» και τρέχει να
του δώσει πίσω το αγαπημένο του μπουζούκι με μοναδικό σκοπό να τον
κάνει πάλι ευτυχισμένο και χαρούμενο. Αυτό το αθώο και ανιδιοτελές παιδί
παρουσιάζεται να έχει τα πιο αγνά αισθήματα απ΄όλα τα πρόσωπα του
διηγήματος
9. ΠΕΡΛ ΜΠΑΚ
Η ΜΑΝΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στο απόσπασμα από το μυθιστόρημα
Η μάνα (1934) της Αμερικανίδας
Περλ Μπακ περιγράφονται η
καθημερινή ζωή και οι ασχολίες
μιας μητέρας που συντηρεί με την
αδιάκοπη εργασία και την σταθερή
αφοσίωση της τη φτωχή αγροτική
της οικογένειας. Η ιστορία
εκτυλίσσεται στην Κίνα των αρχών
του εικοστού αι. και
επικεντρώνεται στη μορφή της
μητέρας, η οποία είναι πρότυπο
αγάπης, κατανόησης και
προσφοράς, στηρίζει την
πατριαρχική οικογένεια.
10. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ
ΝΟΗΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Η μάνα παρουσιάζεται ως πρότυπη μορφή και
αποτελεί το επίκεντρο της οικογενειακής ζωής,
ενώ ρυθμίζει και τις ενδοοικογενειακές σχέσεις με
τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πάντα ισορροπημένες
και σταθερές. Σε μια παραδοσιακή αγροτική
κοινωνία, όπως αυτή της Κίνας στις αρχές του
περασμένου αιώνα, η μάνα ασχολείται
καθημερινά όχι μόνο με το νοικοκυριό αλλά και
με τα χωράφια και καλύπτει από τη μια μεριά τις
υλικές ανάγκες των μελών της οικογένειάς της,
ενώ από την άλλη φροντίζει να τα στηρίζει
συναισθηματικά.
11. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΗΡΩΩΝ
Μάνα Πατέρας
Η μητέρα αποτελεί το πρότυπο Ο πατέρας, όπως φαίνεται στο
της οικογενειακής ζωής· χωρίς κείμενο, δε δείχνει να
την παρουσία της και τις συμμετέχει ούτε να
καθημερινές προσπάθειες που απαλλάσσει τη γυναίκα του
καταβάλλει για να συντηρήσει από κάποια δουλειά του
την οικογένεια, η τελευταία θα σπιτιού, κρατά τα παιδιά του σε
ήταν διαλυμένη. Εκτός από το απόσταση και η μοναδική του
νοικοκυριό και την εργασία της απασχόληση είναι εκείνη στα
στα χωράφια, η ίδια προσφέρει χωράφια. Ωστόσο, δε θα
αμέριστη συμπαράσταση, έπρεπε να κρίνουμε αρνητικά
αγάπη και κατανόηση τόσο το χαρακτήρα και τη στάση
στους δικούς της ανθρώπους του, επειδή στην εποχή που ζει
όσο και στον κοινωνικό – αρχές εικοστού αιώνα –
περίγυρο χωρίς να κυριαρχεί ο τύπος της
επιδεικνύεται, αλλά αθόρυβα παραδοσιακής πατριαρχικής
και ουσιαστικά. οικογένειας.
12. ΥΦΟΣ-ΜΟΡΦΗ
Το ύφος του αποσπάσματος είναι
ΓΡΙΑ απλό, περιγραφικό και
Η γριά παρουσιάζεται ως μια κατανοητό, εμπλουτισμένο με
εικόνες της καθημερινής ζωής. Το
ιδιότροπη ηλικιωμένη γυναίκα κείμενο επικεντρώνεται στη
με απαιτήσεις, κάποιες φορές μορφή της μητέρας και
παράλογες. Η ίδια δεν μπορεί η συγγραφέας αναλύει
να προσφέρει στο σπίτι ούτε το χαρακτήρακαι το ρόλο
να βοηθήσει τη μάνα. Παρόλο της διεξοδικά, χωρίς να
που θα μπορούσε να είναι γίνεται κουραστική με
αντιπαθής στη μάνα, εκείνη τη λεπτομέρειες, ενώ παράλληλα τα
φροντίζει, όπως τα παιδιά της, υπόλοιπα πρόσωπα του κειμένου
με υπομονή και της δείχνει “ζωντανεύουν” χάρη στη σχέση
τους με τη μητέρα.
έμπρακτα αγάπη θεωρώντας
την ως ένα πρόσωπο που του
αξίζει η καθημερινή στοργή και
προσοχή. Eξάλλου, τα
παλαιότερα χρόνια τα
ηλικιωμένα άτομα
λογίζονταν ως άξια σεβασμού
και δεν έπρεπε να ζουν εκτός
της οικογένειάς τους.
13. Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΑΣ
ΑΓΓΕΛΟΣ ΒΛΑΧΟΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
Το ποίημα έχει ως κεντρικό θέμα την
αγάπη ενός αγοριού για μια κοπέλα και
την θυσία που κάνει για αυτήν.
Συνδέεται άμεσα με την μητρική
αγάπη, διότι αυτό που ζητάει η κοπέλα
από το αγόρι, της οποίας η μητέρα
είναι μάγισσα, ως αντάλλαγμα είναι η
καρδιά της μάνας του. Αυτός τρέχει
κατευθείαν, ερωτευμένος όπως ήταν,
στο σπίτι της μάνας του και την
σκοτώνει με σκοπό να της πάρει την
καρδιά να την δωρίσει στην
αγαπημένη του. Το αγόρι παίρνει
τελικά την καρδιά της μάνας του, αλλά
στον δρόμο σκοντάφτει και πέφτει
κάτω μαζί με την καρδιά. Η καρδιά
άρχισε να κλαίει και να μιλάει στο παιδί
και να του λέει:’’- Χτύπησες, αγόρι
μου;’’ και ύστερα η μανά κλαίει.
14. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΗΡΩΩΝ
ΓΙΟΣ ΜΑΝΑ
Ο γιος φαίνεται ότι είναι Η μάνα του αγοριού δεν
ερωτευμένος με την κόρη της εμφανίζεται πολύ στο ποίημα
μάγισσας και θα έκανε τα αλλά η καρδιά εκφράζει τα
πάντα για αυτήν. Μέχρι το πιο συναισθήματα και την αγάπη
ακραίο πράγμα, δηλαδή να κυρίως της μάνας προς τον γιο
ξεριζώσει την καρδιά της μάνας της. Η καρδιά της μάνας
της και της την δώσει. Έχει εκπροσωπεί ολόκληρη την
παρασυρθεί από τον έρωτα φιγούρα της μητέρας. Ακόμα
του και κάνει πράγματα και στα δύσκολα η μάνα ακόμα
ακραία, τα οποία δεν έχουν και μετά από αυτά που της
λογική. έκανε ο γιος της τον ρωτάει
μέσα από την καρδιά της αν
χτύπησε.
15. ΟΙ ΠΟΝΟΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
Η Παναγιά ως μάνα μιλάει στο
αγέννητο παιδί της και του λέει ότι θα
τον μεγαλώσει με αρχές και αξίες για
να γίνει ένα έντιμο παιδί. Του λέει ότι
θα το προστατέψει από τους κακούς
ανθρώπους τους οποίους χαρακτηρίζει
‘’λύκους’’ και δεν θα επιτρέψει να του
συμβεί τίποτα. Του λέει χαρακτηριστικά
ότι θα βρίσκεται πάντα κοντά του, θα
τον φροντίζει τα βράδια που κοιμάται,
θα τον βλέπει όταν πια μεγαλώσει να
πηγαίνει στο σχολείο του κ.α.. Γενικά
λέει ότι θα είναι πάντα δίπλα του και θα
τον φροντίζει και προσέχει όλη της την
ζωή.
16. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
Η Παναγία φαίνεται να είναι μια
μανά που νοιάζεται για τον γιο
της και θα τον αγαπάει για όλη
της την ζωή. Θα τον φροντίζει
θα τον προσέχει και θα τον
περιποιείται ωσότου
μεγαλώσει. Δείχνει να είναι η
ιδανική μάνα, στο πρόσωπο
της Παναγίας αποτυπώνεται η
η φιγούρα της πραγματικής
μάνας που αγαπάει το παιδί
της πραγματίκα.