Ομαδικές εργασίες στο μάθημα της Λογοτεχνίας Θεματική ενότητα: ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΜΉΜΑ Α3

1. Η ΜΗΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

2. Β
Ι
Ο
Γ
Ρ
Α
Φ
Ι
Α
Τ
Α
Χ
Τ
Σ
Η
•Ο Κώστας Ταχτσής γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, αλλά μεγάλωσε στην
Αθήνα, όπου φοίτησε στη Νομική Σχολή. Στα ελληνικά Γράμματα εμφανίστηκε
ως ποιητής για να ασχοληθεί στη συνέχεια με την πεζογραφία. Από το 1954
και για μια δεκαετία έζησε εκτός Ελλάδος, ασκώντας διάφορα επαγγέλματα.
•Το 1962 εκδόθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο Το Τρίτο Στεφάνι που
θεωρήθηκε από τα
πιο σημαντικά κείμενα της μεταπολεμικής μας λογοτεχνίας και με το οποίο
καθιερώθηκε. Σε αυτό μέσα από τις αφηγήσεις δύο γυναικών διαγράφεται όχι
μόνο η προσωπική τους ιστορία αλλά και εκείνη του τόπου τους, από το
μακεδονικό αγώνα ως τα Δεκεμβριανά. Χρησιμοποιώντας ένα λόγο
απλό, ανεπιτήδευτο, λαϊκό, καθημερινό, ο συγγραφέας πετυχαίνει να
αναπαραστήσει τη ζωή των απλών ανθρώπων της λαϊκής γειτονιάς. Ιδιαίτερη
είναι η αίσθηση του χιούμορ σε αυτό το κείμενο που, κατά τον Beaton,
θυμίζει το ύφος του Ροΐδη.
• Το 1972 ακολούθησε η συλλογή διηγημάτων Τα ρέστα, όπου περιγράφεται η
ζωή σε μια φτωχογειτονιά της Αθήνας. Ο Ταχτσής ήταν μέλος της συντακτικής
επιτροπής του περιοδικού Πάλι και συνυπέγραψε τη Δήλωση των 18 κατά της
δικτατορίας.

3. ΤΑ ΡΕΣΤΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΤΑΧΤΣΗ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στο κείμενο ο συγγραφέας παρουσιάζει μια σχέση ανάμεσα σε μητέρα και
γιο που άλλοτε μοιάζει φυσιολογική και άλλοτε όχι .Το παιδί ζει καταστάσεις που
ως παιδί τις αντιλαμβάνεται ως αθώες όμως ως άντρας δεν τις καταδικάζει .Έχει
αντιληφθεί την δύσκολη κατάσταση της μητέρας του και της έχει αναγνωρίσει
την προσπάθεια να τον μεγαλώσει κάνοντας τον έναν σωστό άντρα ,άσχετα αν
αυτό τελικά δεν συνέβη .Νιώθει ένοχος που δεν την κατάλαβε νωρίτερα και
επίσης είναι μετανιωμένος που θέλησε να την εκδικηθεί όμως τον ενοχλεί ακόμη
το γεγονός ότι ξεσπούσε σε αυτόν. Θεωρεί ότι κακώς υπήρξε τόσο σκληρή και
απόμακρη μαζί του .Αυτό που έχει περισσότερη όμως σημασία είναι ότι δεν έχει
στιγματιστεί από την σκληρότητα της αλλά από το γεγονός ότι δεν μπόρεσε να
καταλάβει τους λόγους που την οδήγησαν σ’αυτή .Στο τέλος του κειμένου έχεις
την αίσθηση ότι θέλει να την συγχωρέσει όμως κάτι δεν τον αφήνει αλλά και
επίσης ότι την αγαπάει και μετανιώνει που δεν μπόρεσε να το εκφράσει.

4. ΜΕΤΑΒΟΛΛΗ ΟΠΤΙΚΗΣ ΓΩΝΙΑΣ
ΠΩΣ ΚΑΙ ΠΟΥ ??
Στο κλείσιμο του διηγήματος, οπότε ο συγγραφέας με μια αποστροφή
προς τη μητέρα του της απευθύνει το λόγο, όχι ως παιδί πια αλλά ως
ενήλικας, εμφανίζεται για πρώτη φορά να αντιλαμβάνεται το λόγο της
συμπεριφοράς της μητέρας του. Έτσι, ενώ ως παιδί δεοχόταν την οργή
της, αισθανόμενος πως εν μέρει ήταν κι ο ίδις υπεύθυνος για τα
ξεσπάσματά της ή έστω χωρίς να κατανοεί από που πήγαζε όλη αυτή η
οργή, τώρα δείχνει να κατανοεί και το δικό της πόνο και τη αποτέλεσμα
της αδυναμίας του να καταλάβει εγκαίρως τους δική της απογοήτευση.
Όπως δηλώνει ο συγγραφέας κάποια από τα πράγματα που έκανε και
αισθάνθηκε ήταν λόγους για τους οποίους η μητέρα του συμπεριφερόταν
με τόσο άσχημο τρόπο. Ωστόσο, παρόλο που πλέον έχει μεγαλύτερη
κατανόηση για τη στάση της, δε φτάνει στο σημείο να την απαλλάξει από
τις ευθύνες που της
.

5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΗΤΕΡΑΣ
Η μάνα ,σκληρή και απειλητική ,έκανε το γιο της να τρέμει στη σκέψη μήπως
και αργοπορούσε στη δουλειά που είχε σταλεί .Καμιά φορά όμως όταν είχε
τα κέφια της από τις σπάνιες βραδινές επισκέψεις ήταν όλο χαρά και αγάπη
.Τις δουλειές του σπιτιού τις είχε αναλάβει η κυρά-Ρωξάνη γιατί η μάνα τις
σιχαινόταν .Τα βράδια που είχε τα κέφια της καθόταν με τις γειτόνισσες στο
δρόμο και μάθαινε στα παιδιά της γειτονιάς διάφορα παιχνίδια .Αυτές ήταν οι
καλύτερες στιγμές . Όταν όμως είχε τα μπουρίνια της…αλίμονο σου ,ούτε το
κλάμα σου τη συγκινούσε ,αντίθετα θύμωνε περισσότερο και να γίνεις
άντρας και μόνο μετά από διαβεβαιώσεις σου σε άφηνε .Εκείνα τα βράδια
ήταν που έβγαινε έξω και επέστρεφε τα ξημερώματα .Από τότε έχουν
περάσει τριάντα χρόνια ..Το μάθημα του δεν το έχει πάρει ακόμη ,γιατί
άντρας δεν έγινε .Άραγε φταίει η σκληρότητα της..;

6. ΣΤΑΣΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ
ΩΣ ΠΑΙΔΙ
Ο Ταχτσης αναπολει στα παιδικα του χρονια και περιγραφει τη σταση
της μητερας του καθως και τη δικη του απεναντι σε αυτην ! Αρχικα ως
παιδι ο συγγραφεας μας περναει δυο φασεις … μια όταν η μαμα του
ειχε τις καλες τις και μια όταν ειχε νευρα
Στη πρωτη, μας περιγραφει το ποσο ωραια περνουσε μαζι τις,τις
ποιοτικες στιγμες αναμεσα σε μητερα και γιο, τις αγγαλιες, τα τρυφερα
φιλια, τη διαθεση για παιχνιδι,τη μουσικη και γενικα ευχαριστες
αναμνησεις που ειχε από αυτην …. Η σταση του ηταν επιφυλακτικη
αλλα όταν εβλεπε ότι η μαμα του ειχε τις καλες τις , ανοιγοταν, της
μιλουσε για διαφορα θεματα , ενιωθε την αναγκη να την αγκαλιασει
και να την φιλησει όπως κάθε παιδι αλλωστε της ηλικιας του ,
ηρεμουσε , ξεαγχωνοταν και πλεον ειχε αποβαλλει την ενταση του «
ωχ τι θα παθω τωρα που αργησα » !!!!
ΌΤΑΝ Η ΜΗΤΕΡΑ ΕΙΧΕ ΤΙΣ ΚΑΛΕΣ ΤΗΣ

7. ΌΤΑΝ Η ΜΗΤΕΡΑ ΕΙΧΕ ΝΕΥΡΑ
Στη δευτερη περιπτωση όταν η μητερα ειχε νευρα , γινοταν
επιθετικη , βιαιη , κακια΄, εβαζε τις φωνες χωρις λογο και δε
καταλαβαινε πως ο γιος της ηταν απλα ένα μικρο παιδι που
ειχε την αναγκη να παιξει,να γελασει, να χαζεψει.. Δε
καταλαβαινε πως ηταν απλα ένα ΠΑΙΔΙ που αν το χτυπησεις
η του φωναξεις το πιο φυσιολογικο [ο,τι φυλου κι αν είναι
ακορι ή κοριτσι] είναι να κλαψει….
Ετσι λοιπον η συμπεριφορα της δημιουργουσε στο
συγγραφεα μια σταση επιφυλακτικοτητας , φοβου και τρομου,
απογοητευσης , αισθησης χασματος αναμεσα στη μητερα του
και σε αυτόν.

8. ΩΣ ΕΝΗΛΙΚΑΣ
Μετα από 30 χρονια ο συγγραφεας θετει το
ερωτημα στη μητερα του … «γιατι ??» Από την
μια εχει μια σταση κατανοησης, ευνοιας καθως
και συμπονεσης ….. Την κατανοει για τα οσα
υπεφερε και τι τραβηξε για να τον αναθρεψει ….
Μα από την άλλη συλλογιζεται γιατι με αυτόν τον
τροπο ? Γιατι να εχει τετοια συμπεριφορα που
να του δημηουργησει τετοια σταση ώστε να
θελει να την εκδικηθει…γιατι να τα βαζει μαζι του
συνεχεια γιατι να μην τον καταλαβαινει , γιατι να
μην κανει τα στραβα ματια ??? Γιατι ???
Εδω φαινεται να εχει μια σταση μισους ,
εκδικιτικοτητας, ειρωνειας και εγωισμου

9. ΠΩΣ ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΗΤΕΡΕΣ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ
Ο ρόλος της μητέρας στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του
παιδιού είναι άμεσος και σημαντικός. Η μητέρα είναι το πρώτο
πρόσωπο που θα αντικρύσει το νεογέννητο βρέφος και το ίδιο αυτό
προσωπο θα καταβάλει τα μέγιστα στην αγωγή και κοινωνικοποίησή
του. Είναι ο πρωταρχικός φορέας για να αναπτυχθεί, να ολοκληρωθεί
και κατά συνέπεια να προσαρμοστεί στην κοινωνία. Δέχεται την
επίδρασή της, δημιουργεί την εικόνα κάποιας συμπεριφοράς κι
ανάλογα ενεργεί. Έτσι,λοιπόν, η μητέρα έχει υποχρέωση να δώσει στο
παιδί τα κατάλληλα ερεθίσματα και τις ευνοϊκές εκείνες συνθήκες που
είναι απαραίτητες για να μπορέσει να προσαρμοστεί στο κοινωνικό
περιβάλλον.
Ο δεσμός που αναπτύσσεται μεταξύ μητέρας-παιδιού, είναι και οφείλει
να είναι, άριστος, γιατί από αυτόν εξαρτάται η ομαλή συναισθηματική
και ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού.
Μια μητέρα θεωρείται καλή και ότι έχει επιτύχει στον ρόλο της, όταν
δεν περιμένει ανταπόδοση στα μητρικά ένστικτά της, όταν στην
άπλετη και αγνή αγάπη προς το παιδί της, δεν υπάρχουν
κερδοσκοπικά στοχεία και η ίδια δεν αποβλέπει σε τίποτα, παρά μόνο
στο καλύτερο για τα παιδιά της

10. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ
1. Η μάνα μου του Νίκου Καζαντζάκη
2. «Προσωπογραφία της μητέρας μου» του Μάνου Χατζιδάκι
3. «Μητέρα…» του Γιάννη Ρίτσου
4. Υπαπαντή: η Ορθόδοξη Γιορτή της Μητέρας
5. Η σκοτεινή ιστορία πίσω από την Ημέρα της Μητέρας
6. Μαμά, έχω πυρετό... της Σοφίας Ντρέκου
Μαρία Πολυδούρη: Μητέρα μου
Γεώργιος Βιζυηνός: Η μητέρα
Ιωάννη Πολέμη: Ο αποχαιρετισμός της μάννας
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ
Αλεξανδρος Παπαδιαμαντης: Πατερας στο σπιτι
Παολο Κοελιο: Όταν ο θεος επλασε την μανα

11. Γεώργιος Βιζυηνός: Η μητέρα
Στο ποιήμα αυτό ο συγγραφέας μας μιλαει για την
μητερα του . Θετει το ερωτημα πώς να πειραξεις η να
στεναχωρησεις τη μητερα σου αφου ολη τη νυχτα και
ολη την ημερα είναι κοντα σου
Πώς να μην ακουσεις τις συμβουλες της η να μην
κανεις ότι σου λεει αφου ο μοναδικος σου φιλος είναι
εκεινη , σε ανατρεφει πανω στα γονατα της σε
αγκαλιαζει σε φιλαει σε τρεφει σε ντυνει σε προσεχει
και παντα όταν αρρωστησεις είναι εκει για να σε .

12. Μαρία Πολυδούρη: Μητέρα
Στο κειμενο αυτό η συγγραφεας μας προφανως
εχει χασει τη μητερα της . Θυμαται τις τοσες
στιγμες που περασανε μαζι , η μνημη της την
συγκινει και τη θλιβει . Ποσο φριχτα τη βαραινει η
μοιρα της ?
Ολο το ποιημα φαινεται να είναι μια ομιλια ..
Ενας λογος που η ποιητρια απευθυνεται στη
μαλλον αδικοχαμενη μητερα της

13. Αλεξανδρος Παπαδιαμαντης: Πατερας στο σπιτι
Ο συγγραφεας μας μολις πηρε τον μισθο του και πηγε από τον
μπακαλη προφανως κατι για να αγορασει.Εκει ειδε ένα μικρο
αγορακι θαρραλεο να ζηταει εκτος από λαδι και κανα λεφτο
παραπανω . Όταν το αγορακι εφυγε ο μπακαλης αναφερει την
ιστορια της οικογενειας του παιδιου στο συγγραφεα μας .
Μια οικογενεια που αποτελειται από μια γυναικα ανεκτικη , πιστη
στον ανδρα της και καλη μητερα
Έναν πατερα αδιαφορο, μεθυσσο , βιαιο και απιστο
Και 9 παιδια
Μεσα από ολο το κειμενο κεντρικος σκοπος του συγγραφεα ηταν να
αναδειξει τα βασανα που περνουσε η υπομονετικη αυτή μητερα για
χαρη των παιδιων της

14. Ιωάννη Πολέμη: Ο αποχαιρετισμός της μάννας
Το ποιημα αυτό είναι ένα ποιημα που εκφραζει έναν
αποχαιρετισμο της μανας στο παιδι της το οποιο συρευει προς τη
ξενιτια
Η μητερα εκφραζει το πονο τη θλιψη της για τον ξενιτεμο του
παιδιου της αλλα επισης μεσα από όλα αυτά δινει και ευχες για
να του πανε όλα καλα
Στο τελος βλεπουμε μια μανα πατριωτισσα καθως λεει στο παιδι
της ότι θα τον συγχωρεσει αν απαρνηθει το σπιτικο του η την
πολη του αλλα σε περιπτωση που απαρνηθει τη χωρα του τον

15. Παολο Κοελιο: Όταν ο θεος επλασε την μανα
Το κειμενο αυτό είναι ενας διαλογος αναμεσα στο θεο και
στον αγαπημενο του αγγελο σε μια προσπαθεια για να
φτιαξει ο θεος τη μητερα . Στην αρχη την παρομοιαζει με
ένα ον με 3 ζευγαρια ματια , 6 ζευγαρια χερια και φιλι
μαγικο που γιατρευει τα παντα ….
Υστερα επιστρεφει στο κανονικο προτυπο ανθρωπου με
πολλα όμως συναισθηματα, δυνατη θεληση και ένα δακρυ