1. ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
Λογοτεχνικό κείμενο: Aλέξης Ζορμπάς
Συγγραφέας: Νίκος Καζαντζάκης
ΤΑ ΑΣΤΡΑ …ΟΔΗΓΟΙΓΙΑ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
Της μαθήτριας Αθανασίας Τσιφοτίδου
ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΟΣΜΟΥ
ΤΜΗΜΑ Β΄4

2. Στα πλαίσια της εργασίας στο μάθημα της Λογοτεχνίας , έχω αναλάβει
να σας παρουσιάσω αναλυτικότερα το απόσπασμα «Αλέξης Ζορμπάς»
του Ν. Καζαντζάκη από το λογοτεχνικό του έργο «Βίος και Πολιτεία του
Αλέξη Ζορμπά». Πιο συγκεκριμένα, η εργασία περιλαμβάνει την
περίληψη του αποσπάσματος καθώς και τα εργοβιογραφικά έργα του
συγγραφέα. Επιπλέον, αναλύονται οι κεντρικοί ήρωες , οι φωνές του
έργου αλλά και οι σχέσεις που αναπτύσσουν μεταξύ τους. Ακόμα, θα
διατυπώσω την άποψη μου για τα σημεία που θεώρησα ως τα πιο
σημαντικά αλλά και θα συγγράψω το δικό μου οπισθόφυλλο που θα
έλκυε και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη.
Περίληψη
Το απόσπασμα αποτελεί κομμάτι του λογοτεχνικού έργου « Βίος και
Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» του Νίκου Καζαντζάκη. Η ιστορία
διαδραματίζεται στην Κρήτη και πρόσωπα του κειμένου είναι ο ίδιος ο
συγγραφέας , ο Αλέξης Ζορμπάς καθώς και η μαντάμ Oρτάνς η οποία
απεβίωσε. Ο Ζορμπάς και ο Καζαντζάκης παρουσιάζονται ως τραγικά
πρόσωπα λόγω του ότι επιστρέφουν πίσω μετά το τελευταίο αντίο στην
Ορτάνς. Ο Ζορμπάς λόγω της ιδιαίτερης σχέσης που είχε μαζί της
προσπαθεί να συνειδητοποιήσει τον χαμό της και έτσι κοιτώντας τον
έναστρο ουρανό θέτει κάποιες απορίες που έχουν σχέση με την ζωή και
τον θάνατο στον Καζαντζάκη. Ο συγγραφέας θέλοντας να τον βοηθήσει
προσπαθεί να του εξηγήσει αυτά τα φιλοσοφικά ερωτήματα με
παραδείγματα και παρομοιώσεις. Έτσι , παρά την δυσκολία καταφέρνει
να τον διευκολύνει.
Βιογραφικό και έργα του συγγραφέα
Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης και άφησε
την τελευταία του πνοή στ Φράιμπουργκ της Γερμανίας (1893-1957). Είναι
ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες τα εποχής του.
Επιπλέον, είναι ο λογοτέχνης με τις περισσότερες μεταφράσεις των έργων
του. Τα έργα που τον έκαναν ευρέως γνωστό είναι «Ο Χριστός
ξανασταυρώνεται» στην κινηματογραφημένη του μορφή , «Βίος και
Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» και «Ο τελευταίος πειρασμός». Η μόρφωση
του Καζαντζάκη είχε στοιχεία του δυτικού πολιτισμού καθώς αφού έλαβε
την στοιχειώδη γνώση στο Ηράκλειο εγγράφτηκε το 1897 στη Γαλλική
Εμπορική Σχολή του Τίμιου Σταυρού στη Νάξο. Εκεί είχε την ευκαιρία να

3. διδαχτεί την γαλλική και την ιταλική γλώσσα . Στη συνέχεια το 1902
επέλεξε την Αθήνα για να συνεχίσει τις πανεπιστημιακές του σπουδές.
Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου και
αρίστευσε. Τις μεταπτυχιακές του σπουδές τις έκανε στο Παρίσι το 1907.
Έχει βραβευτεί με το Παγκόσμιο Βραβείο Ειρήνης (Βιέννη 28 Ιουνίου 1956)
και με το Κρατικό Βραβείο Θεάτρου(Αθήνα 1956). Ήταν πολυταξιδεμένος
γιατί ήθελε να γνωρίσει καλύτερα την Ελλάδα. Επισκέφτηκε ευρωπαϊκές
χώρες, την Μέση Ανατολή , την Σιβηρία , την Ιαπωνία και την Κίνα.
Αγαπημένη του χώρα η Κύπρος όπου πάλεψε για την ελευθερία της.
Ο Νίκος Καζαντζάκης ασχολήθηκε με πολλά είδη γραφής όπως ποίηση
«Οδύσσεια» και «Ακρίτας», θέατρο «Ξημερώνει» και «Έως πότε;» ,
σενάρια «Το Κόκκινο Μαντίλι» και «Άγιος Παχώμιος και Σία» , δοκίμια
«Η Αρρώστια του Αιώνος» και «Συμπόσιον», ιστορικά «Ιστορία της
Ρώσικης Λογοτεχνίας», μυθιστορήματα «Σπασμένες Ψυχές» και «Βίος και
Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά», ταξιδιωτικά «Ταξιδεύοντας: Ισπανία» και
«Ταξιδεύοντας: Αγγλία», παιδικό μυθιστόρημα «Μέγας Αλέξανδρος» και
«Στα Παλάτια της Κνωσού», γράμματα «Επιστολές προς τη Γαλάτεια» και
«Τετρακόσια Γράμματα του Καζαντζάκη στον Πρεβελάκη», μεταφράσεις
«Νίτσε, Η γέννησις της τραγωδίας» και «Δάντης, Η Θεία Κωμωδία».
Κεντρικοί χαρακτήρες και «φωνές»
Τα κεντρικά πρόσωπα του αποσπάσματος είναι ο Αλέξης Ζορμπάς και
ο Νίκος Καζαντζάκης. Παρ’ όλα αυτά εξίσου σημαντικό ρόλο στην
εξέλιξη του έργου παίζει και η μαντάμ Ορτάνς παρόλο που απεβίωσε. Ο
Αλέξης Ζορμπάς είναι ένας απλός άνθρωπος του λαού που δεν κατέχει
ιδιαίτερες πνευματικές γνώσεις. Παρουσιάζεται αρκετά επηρεασμένος
και συντετριμμένος από τον χαμό της αγαπημένης του επειδή είχαν
αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση. Είναι ένας άνθρωπος που θέλει να
μαθαίνει συνεχώς και λόγω του τραγικού συμβάντος του δημιουργούνται
απορίες σχετικά με την ζωή και τον θάνατο(«ξέρεις να μου πεις… Γιατί να
πεθαίνουμε;»). Ο Νίκος Καζαντζάκης, όπου είναι και ο συγγραφέας του
κειμένου, είναι άνθρωπος του πνεύματος και αρκετά μορφωμένος («Του
λόγου σου… Σολομωνικές») . Συνθλίβεται και αυτός από την απώλεια της
Ορτάνς διότι την ήξερε προσωπικά και θέλει με κάθε τρόπο να βοηθήσει
τον καλό του φίλο . Έτσι, όταν δέχεται ερωτήσεις από τον Ζορμπά παρά
την δυσκολία να απαντηθούν προσπαθεί με διάφορες παρομοιώσεις και
τα καταφέρνει («είμαστε σκουλήκια …εκείνη αρχίζει..»). Η μαντάμ

4. Ορτάνς είναι μια φωνή που αναμφισβήτητα έχει καθοριστικό ρόλο επειδή
διαμορφώνει την πλοκή του αποσπάσματος . Λόγω του θανάτου της το
έργο εξελίσσεται ανάλογα. Επιπλέον αποτελεί επιρροή για τους δύο
πρωταγωνιστές . Άλλες φωνές που υπάρχουν στο απόσπασμα είναι ένα
σκυλί («κάπου ένα σκυλί γάβγιζε») ένα βόδι («κάποιο βόδι αναστέναζε»)
και τα κουδουνάκια της λύρας («κάποτε… τα κουδουνάκια της λύρας»).
Επιπλέον, άλλη φωνή είναι ο παπαγάλος της Ορτάνς ο οποίος
υπενθυμίζει την παρουσία της στους δυο άντρες («Σκασμός… μια γροθιά
στο κλουβί»).
Σχέσεις μεταξύ των προσώπων
Οι σχέσεις που αναπτύσσουν ο Ζορμπάς με τον Καζαντζάκη έιναι
σχέσεις φιλίας. Ακόμα, οι δύο άντρες έχουν σχέσεις εργάτη-αφεντικού
διότι ο Ζορμπάς είναι εργάτης του Καζαντζάκη. Ο Ζορμπάς με την
Ορτάνς είχαν αναπτύξει μεταξύ τους ιδιαίτερες σχέσεις αγάπης. Από την
άλλη, οι σχέσεις που είχε ο Καζαντζάκης μ την Ορτάνς ήταν τελείως
φιλικές. Επιπλέον άλλη μία σχέση που μπορούμε να διακρίνουμε είναι
αυτή του παπαγάλου της Ορτάνς με την ίδια την Ορτάνς που ήταν
αρκετά στενή .
Τα σημεία που με εντυπωσίασαν.
Το συγκεκριμένο απόσπασμα μπορεί δίκαια να χαρακτηριστεί
ενδιαφέρον διότι θέτει ζητήματα με τα οποία όλοι έχουμε ασχοληθεί. Πιο
συγκεκριμένα, τα φιλοσοφικά ερωτήματα τύπου «Τι είναι θάνατος;»
έχουν απασχολήσει αρκετούς φιλοσόφους αλλά και απλούς ανθρώπους
Παρ’ όλα αυτά ακόμα δεν έχει βρεθεί ακριβή απάντηση σε τέτοιου είδους
ερωτήματα . Στην διάρκεια του αποσπάσματος ο Καζαντζάκης
προσπαθώντας να εξηγήσει στον Ζορμπά την αδυναμία τους να
απαντηθούν χρησιμοποιεί μία παρομοίωση «είμαστε σκουληκάκια … και
λένε : Μου αρέσει» όπου με εντυπωσίασε ιδιαίτερα επειδή αναφέρει ότι ο
κάθε άνθρωπος είναι υπεύθυνος γι’ αυτά που θέλει να πιστεύει. Επιπλέον
έχει δικαίωμα αυτά που του είναι δυσνόητα να τα ονομάζει «Θεό» ή αν
είναι πιο τολμηρός να αρχίζει να ψάχνει. Έτσι, την κάθε απάντηση,
σύμφωνα με τον Καζαντζάκη, την ορίζουμε ανάλογα με τις αντιλήψεις
και τις ανάγκες μας.

5. Ο λόγος που με εντυπωσίασε είναι γιατί παρόλο που δεν απαντάει
πλήρως εξηγεί με μεγάλη ακρίβεια ότι την απάντηση τους την
καθορίζουμε εμείς.
Οπισθόφυλλο
Δύο άντρες προχωρούν αμίλητοι στους δρόμους της Κρήτης. Φαίνονται
αρκετά σκεπτικοί… και ταυτόχρονα συντετριμμένοι. Ξαφνικά τα
ερωτήματα κυριαρχούν στην ατμόσφαιρα … μερικά μπορούν να
απαντηθούν αλλά όμως όχι. Τι είναι άραγε αυτό που τους επηρέασε τόσο;
Κάτι ασήμαντο ή μήπως μια απώλεια συναισθηματικής αξίας; Θα
μπορέσουν να βρουν λύσεις ή θα παγιδευτούν στις ίδιες τους τις σκέψεις;
Συνοψίζοντας , η εργασία για το απόσπασμα ‘’Αλέξης Ζορμπάς’’ ήταν
αρκετά εποικοδομητική επειδή έμαθα αρκετά πράγματα για την ζωή και
τα έργα του , δημιούργησα το δικό μου οπισθόφυλλο και εξέφρασα την
γνώμη μου για το σημείο του αποσπάσματος που με εντυπωσίασε.
Επιπλέον, ανέλυσα τους χαρακτήρες του έργου και τις σχέσεις μεταξύ
τους.
Δικτυογραφία
 http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%BF%C
F%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B
6%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82
 http://www.biblionet.gr/author/50/%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%
BF%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%
CE%B6%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82

6. Εργασίαστο μάθημα της Λογοτεχνίας
Της Αθανασίας Τσιφοτίδου Β’4
Το κείμενο που έχω αναλάβει να σας παρουσιάσω είναι το
«Αλέξης Ζορμπάς» του Νίκου Καζαντζάκη το οποίο βρίσκεται στην
σελ.159-163 στο σχολικό βιβλίο. Το απόσπασμα αποτελεί κομμάτι του
«Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά». Ο Νίκος Καζαντζάκης
χαρακτηρίζεται ως ένας από τους σπουδαιότερους λογοτέχνες της εποχής
του και έχει ασχοληθεί με πολλά συγγραφικά είδη.
Η εργασία περιλαμβάνει:
 Την περίληψη του αποσπάσματος.
 Ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα του Νίκου Καζαντζάκη καθώς
και ένα δείγμα των έργων του.
 Παρουσίαση των «φωνών» και των κεντρικών χαρακτήρων .
 Τις σχέσεις των προσώπων.
 Το σημείο που με εντυπωσίασε.
 Οπισθόφυλλο αποσπάσματος.
 Δικτυογραφία.