1. Metoda per parashikimin e
motit
Sot parashikimi I motit eshte shume I
rendesishem per njerezit. Mirepo metodat
per parashikimin e tij nuk kane qene
gjithmone kaq te specializuara . Por si jane
parashikuar , vazhdojne te parashikohen
dhe do te parashikohen kushtet
meteorologjike ?

2. • Afati meteorologjik permban te gjitha
zhvillimiet dhe avancimet e metodave per
parashimin e motit ne periudha te ndryshme
te njerezimit. Jo vetem te motit por edhe te
klimatologjise, kimise atmosferike, dhe
fizikës atmosferike .

3. Antikiteti
• 3000 p.e.s ne Indi. Grupet e quajtura Upanishade arrinin ta
parashikonin motin me ane te levizjes se tokes rreth Diellit . Ata
studionin edhe formimin e reve ,shiut dhe reshjeve sezonale .
• 600 p.e.s Meteorologu I pare I mirefillte ne bote ishte Thalesi me
origjine greke dhe ishte I pari qe shpjegoi ne nje menyre mjaft te
sakte ciklin e ujit ne natyre dhe reshjet sezonale.
• 400 p.e.s Ka te dhena se Demokritusi ( grek ) u shpjegonte njerzve
te atehershem motin dhe me kete ai arriti ti binte ata se mund te
parashikonte edhe te ardhmen .
• 400 p.e.s Hipokrati mendohet se ka shkruar vepren e pare mbi
parashikimin e motit . Ujerat , ajri dhe tokat . Njeliber qefliste
gjeresisht per motin dhe per semundjet qe shkaktonin kushtet
atmosferike te vecanta.
• 350 BC - Aristoteli shkruan meteorologjia .
• Edhe pse termi meteorologji përdoret sot për të përshkruar një
nendisipline te shkencave atmosferike , puna e Aristotelit është
më e përgjithshme . Puna prek shumë nga ajo që është e njohur
si shkencat e tokës .

4. • E gjithe rruga e parashikimit te motit vazhdoi
deri sa arriti ne ditet e sotme . Megjithate puna
vazhdoi edhe gjate Mesjetes , Shekujve XVII dhe
XVIII ( ishte me intensive ) e perfaqesuar nga
: Avicenna, Al-Khazini, Roger Bacon, Galileo
Galilei, Evangelista Torricelli , Edmund Halley
, Antoine Lavoisier , Blaise Pascal etj .
• Nese do te donim te permendnim shkencetare
te medhenj te shek. XXI nuk do te mundnim
paso sot ata qendrojne pas kompanive te medha
si GOOGLE e cila para disa kohesh ka lancuar nje
program te ri .

5. • Vendndodhja dhe moti duhet të shoqërohen gjithmonë me njëra-
tjetrën. Ndodh shpesh që kur kërkojmë adresën e ndonjë vendi
jashtë qytetit tonë, të interesohemi edhe për parashikimin e
motit. Pra Google edhe një herë ka menduar për të na e
thjeshtëzuar jetën duke vendosur në hartat e tij edhe
parashikimet e motit për cdo pikë të globit.
Parashikimet nuk do të tregojnë motin vetëm në zonën ku banoni,
por do t’iu informojnë për motin në cdo vend të botës me
temperaturat dhe cdo tregues tjetër të rëndësishëm.
Me bashkëpunimin e weather.com, parashikimet do të shfaqen në
hartë me ikona të diellit, shiut, reve, etj. Dielli dhe hëna do të
shfaqen kur është natë apo ditë, në vende të ndryshme të botës.
Për të shfaqur motin në hartë do duhet ta zgjidhni në menunë ku
përzgjidhet dhe pamja e hartës së thjesht apo satelit. Nëse klikoni
në ikonën e motit për një qytet të caktuar, do të shfaqen
informacione më të detajuara, si për shembull niveli i lagështisë
dhe parashikimi për ditët në vijim.

6. 3 metoda te thjeshta sesi mund te
parashikojme thejsht motin .
• Klimatologjia :
• Metoda Klimatologjia është një tjetër mënyrë e
thjeshtë për të prodhuar një parashikim . Kjo metodë
përfshin mesatarisht statistikat e motit te akumuluara
gjatë shumë viteve për të bërë parashikimin . Për
shembull , në qoftë se ju jeni duke përdorur metodën
Klimatologjia qe të parashikoni motin për New York
City më 4 korrik juve do të mund te sikoni nëpër të
gjitha të dhënat e motit që ka qenë i regjistruar për
çdo 4 korrik dhe për të marrë një mesatare . Nëse
keni qenë duke bërë një parashikim për temperaturen
dhe reshjet , atëherë ju do të përdorni të dhënat e
regjistruara te motit për të llogaritur mesataret e
temperaturës dhe reshjeve .

7. Metoda analoge
• Metoda Analoge është një metodë më e komplikuar për të prodhuar një
parashikim . Ajo përfshin ekzaminimin e skenarit t e sotem te
parashikuar dhe duke kujtuar një ditë në të kaluarën , kur ne skenar moti
dukej shumë I ngjashem ( një analog ) . Analist do të parashikojnë se
moti në këtë parashikim do të sillet njëjtë siç bëri në të kaluarën .
• Për shembull, mendoni : sot është shumë ngrohtë , por një front i ftohtë
po afrohet ne zonën tuaj . Ju kujtohen kushtet e ngjashme te motit ne
javën e kaluar , edhe një ditë të ngrohtë me front të ftohtë afrohet . Ju
kujtohet se si stuhi të rënda të zhvilluara në pasdite si para të ftohtë
erdhen ne zonen tuaj. Prandaj , duke përdorur metodën analoge , ju do
të parashikoni se ky front i ftohtë do të prodhojë stuhi në pasdite .
• Metoda analoge është e vështirë për t'u përdorur për shkak se ajo është
praktikisht e pamundur për të gjetur një analogji të përsosur .
Karakteristika të ndryshme të motit rrallë jane lidhur vetem në të njëjtat
vende që ishin në kohën e kaluar . Edhe dallime të vogla në mes të kohës
aktuale dhe analogjise mund të çojnë në rezultate shumë të ndryshme .
Megjithatë , me kalimin e kohës dhe të dhënat e më shumë moti është
arkivuar , gjasat për të gjetur një perfundim te mire analog për gjendjen
e tanishme e motit duhet të përmirësohet , dhe kështu duhet
parashikimi .

8. Parashikimi me ane te numrave
• Parashikimi i motit numerik ( NWP ) përdor fuqinë e kompjuterëve për të bërë
një parashikim . Programe kompjuterike komplekse , te njohura edhe si modele
të parashikimit , do te garojne supercomputerat dhe të ofrojë parashikime për
shumë kushte atmosferike të tilla si temperatura, presioni , era dhe reshjet . Një
analist shqyrton se si tiparet e parashikuara nga kompjuteri do të bashkëveprojnë
për të prodhuar motin e ditës .
• Metoda NWP ka mangësi për shkak se ekuacionet e përdorur nga modelet për të
simuluar atmosferën nuk janë të sakta . Kjo çon në një gabim në parashikimet .
Përveç kësaj ,shumë boshllëqe në të dhënat fillestare që ne nuk do të marrë
shumë vërejtje e motit nga zonat në male ose mbi oqean . Nëse shteti i parë nuk
është i njohur plotësisht , parashikim e kompjuterit se sa që shteti fillestare do të
zhvillohet nuk do të jetë plotësisht e saktë .
• Pavarësisht nga këto të meta , metoda NWP është ndoshta më të mirë të pesë të
diskutuar këtu në parashikimin e ndryshimeve ditore te motit . Shumë pak njerëz
, megjithatë , të kenë qasje në të dhënat kompjuterike . Përveç kësaj ,analist
fillimi nuk ka njohuri për të interpretuar parashikimin e kompjuterit , kështu që
metodat e parashikimit jane të thjeshta , të tilla si tendencat apo metoda
analoge , janë të rekomanduara për fillestar .

9. “Moti cmendet”
• Keshtu u perkufizua moti I ketyre muajve te fundit.
Asnje meteorolog nuk ishte I afte te parashikonte
motin I cili doli totalisht jashte kontrollit .
• Ne SHBA ngricat ne NY dhe Boston arriten deri ne -30
aq sa ngriu masivi ujor I Niagares per here te pare ne
histori , Gjermania perjetoi nje pranvere te embel gjate
dimrit dhe Australia pesoi flake dhe zjarre te
shkaktuara nga temp.qe arriten deri ne + 50 grade , aq
sa brenda ne shtepi ,me kondicioner ndezur temp.nuk
ulej nen 32 grade . Edhe ne Shqiperi pati crregullime te
ndjeshme ,aq sa mund te themi se per kete vit nuk pati
dimer !