Projekt Fizik klasa9

1. Qëllimi:
 Të njihemi me mënyrën më të zgjeruar me zbatime të fizikës në teknikë duke
lidhur kështu njohurit e marra në praktik.
Nëntemat:
o Sistemii shpërndarjes së ujit të pijshëm në qytetin tonë.
o Parashikimi i motit nëpërmjetmatjes së: temperaturës .lagështirës së ajrit dhe
shtypjes.
o Aparati fotografik;Evolucionii tij.
o Mikroskopi,Evolucioni i tij.
o Konkurs midis dy klasave të 9-ta.
Kohështrirja: Dhjetor 2015-Qershor2016
Hapësirae aplikimit: 6 orë mësimore.
Objektivat: Të jemi të aftë që:
1. Të njohim një zbatim interesant të parimit të enëve komunikuese në jetën e
përditshme.
2. Të njohim mënyrën sesibëhet parashikimi i motit nëpërmjetmatjes së shtypjes
dhe temperaturës.
3. Të njohim më mirë në ndërtim dhe funksionim aparatin fotografikdhe mikroskopin.
4. Të tregojmë evolucionin në ditët e sotme të mikroskopit dhe ap.fotografik.
Mjetete paraqitjesse punimevetona:
 Me projektor.
 Poster.
 Foto.
 Material i paraqitur me shkrim.
Prezantim i punës nga ana jonë:
1)Individual 2)Në grup
Vlerësimi:
1-Individual 2-Në grup

2. Metoda per parashikiminemotit
Metoda per parashikimin e motit Sot parashikimi I motit eshte shume I rendesishem per njerezit. Mirepo
metodat per parashikimin e tij nuk kane qene gjithmone kaq te specializuara . Por si jane parashikuar ,
vazhdojne te parashikohen dhe do te parashikohen kushtet meteorologjike ?
Afati meteorologjik permban te gjitha zhvillimiet dhe avancimet e metodave per parashimin e motit ne
periudha te ndryshme te njerezimit. Jo vetem te motit por edhe te klimatologjise, kimise atmosferike, dhe
fizikës atmosferike .
Antikiteti • 3000 p.e.s ne Indi. Grupet e quajtura Upanishade arrinin ta parashikonin motin me ane te
levizjes se tokes rreth Diellit . Ata studionin edhe formimin e reve ,shiut dhe reshjeve sezonale . • 600 p.e.s
Meteorologu I pare I mirefillte ne bote ishte Thalesi me origjine greke dhe ishte I pari qe shpjegoi ne nje
menyre mjaft te sakte ciklin e ujit ne natyre dhe reshjet sezonale. • 400 p.e.s Ka te dhena se Demokritusi (
grek ) u shpjegonte njerzve te atehershem motin dhe me kete ai arriti ti binte ata se mund te parashikonte
edhe te ardhmen . • 400 p.e.s Hipokrati mendohet se ka shkruar vepren e pare mbi parashikimin e motit .
Ujerat , ajri dhe tokat . Njeliber qefliste gjeresisht per motin dhe per semundjet qe shkaktonin kushtet
atmosferike te vecanta. • 350 BC - Aristoteli shkruan meteorologjia . • Edhe pse termi meteorologji përdoret
sot për të përshkruar një nendisipline te shkencave atmosferike , puna e Aristotelit është më e
përgjithshme . Puna prek shumë nga ajo që është e njohur si shkencat e tokës .
E gjithe rruga e parashikimit te motit vazhdoi deri sa arriti ne ditet e sotme . Megjithate puna vazhdoi edhe
gjate Mesjetes , Shekujve XVII dhe XVIII ( ishte me intensive ) e perfaqesuar nga : Avicenna, Al-Khazini,
Roger Bacon, Galileo Galilei, Evangelista Torricelli , Edmund Halley , Antoine Lavoisier , Blaise Pascal etj .
• Nese do te donim te permendnim shkencetare te medhenj te shek. XXI nuk do te mundnim paso sot ata
qendrojne pas kompanive te medha si GOOGLE e cila para disa kohesh ka lancuar nje program te ri .
Vendndodhja dhe moti duhet të shoqërohen gjithmonë me njëra- tjetrën. Ndodh shpesh që kur
kërkojmëadresën e ndonjë vendi jashtë qytetit tonë, të interesohemi edhe për parashikimin e motit. Pra
Google edhe një herë ka menduar për të na e thjeshtëzuar jetën duke vendosur në hartat e tij edhe
parashikimet e motit për cdo pikë të globit. Parashikimet nuk do të tregojnë motin vetëm në zonën ku
banoni, por do t’iu informojnë për motin në cdo vend të botës me temperaturat dhe cdo tregues tjetër të
rëndësishëm. Me bashkëpunimin e weather.com, parashikimet do të shfaqen në hartë me ikona të diellit,
shiut, reve, etj. Dielli dhe hëna do të shfaqen kur është natë apo ditë, në vende të ndryshme të botës. Për
të shfaqur motin në hartë do duhet ta zgjidhni në menunë ku përzgjidhet dhe pamja e hartës së thjesht apo
satelit. Nëse klikoni në ikonën e motit për një qytet të caktuar, do të shfaqen informacione më të detajuara,
si për shembull niveli i lagështisë dhe parashikimi për ditët në vijim.
3 metoda te thjeshta sesi mund te parashikojme thejsht motin . • Klimatologjia : • Metoda Klimatologjia
është një tjetër mënyrë e thjeshtë për të prodhuar një parashikim . Kjo metodë përfshin mesatarisht
statistikat e motit te akumuluara gjatë shumë viteve për të bërë parashikimin . Për shembull , në qoftë se ju
jeni duke përdorur metodën Klimatologjia qe të parashikoni motin për New York City më 4 korrik juve do të
mund te sikoni nëpër të gjitha të dhënat e motit që ka qenë i regjistruar për çdo 4 korrik dhe për të marrë
një mesatare . Nëse keni qenë duke bërë një parashikim për temperaturen dhe reshjet , atëherë ju do të
përdorni të dhënat e regjistruara te motit për të llogaritur mesataret e temperaturës dhe reshjeve .
Metoda analoge
• Metoda Analoge është një metodë më e komplikuar për të prodhuar një parashikim . Ajo përfshin
ekzaminimin e skenarit t e sotem te parashikuar dhe duke kujtuar një ditë në të kaluarën , kur ne skenar
moti dukej shumë I ngjashem ( një analog ) . Analist do të parashikojnë se moti në këtë parashikim do të
sillet njëjtë siç bëri në të kaluarën . • Për shembull, mendoni : sot është shumë ngrohtë , por një front i
ftohtë po afrohet ne zonën tuaj . Ju kujtohen kushtet e ngjashme te motit ne javën e kaluar , edhe një ditë
të ngrohtë me front të ftohtë afrohet . Ju kujtohet se si stuhi të rënda të zhvilluara në pasdite si para të
ftohtë erdhen ne zonen tuaj. Prandaj , duke përdorur metodën analoge , ju do të parashikoni se ky front i
ftohtë do të prodhojë stuhi në pasdite . • Metoda analoge është e vështirë për t'u përdorur për shkak se ajo
është praktikisht e pamundur për të gjetur një analogji të përsosur . Karakteristika të ndryshme të motit

3. rrallë jane lidhur vetem në të njëjtat vende që ishin në kohën e kaluar . Edhe dallime të vogla në mes të
kohës aktuale dhe analogjise mund të çojnë në rezultate shumë të ndryshme . Megjithatë , me kalimin e
kohës dhe të dhënat e më shumë moti është arkivuar , gjasat për të gjetur një perfundim te mire analog për
gjendjen e tanishme e motit duhet të përmirësohet , dhe kështu duhet parashikimi . Parashikimi me ane te
numrave • Parashikimi i motit numerik ( NWP ) përdor fuqinë e kompjuterëve për të bërë një parashikim .
Programe kompjuterike komplekse , te njohura edhe si modele të parashikimit , do te garojne
supercomputerat dhe të ofrojë parashikime për shumë kushte atmosferike të tilla si temperatura, presioni ,
era dhe reshjet . Një analist shqyrton se si tiparet e parashikuara nga kompjuteri do të bashkëveprojnë për
të prodhuar motin e ditës . • Metoda NWP ka mangësi për shkak se ekuacionet e përdorur nga modelet për
të simuluar atmosferën nuk janë të sakta . Kjo çon në një gabim në parashikimet . Përveç kësaj ,shumë
boshllëqe në të dhënat fillestare që ne nuk do të marrë shumë vërejtje e motit nga zonat në male ose mbi
oqean . Nëse shteti i parë nuk është i njohur plotësisht , parashikim e kompjuterit se sa që shteti fillestare
do të zhvillohet nuk do të jetë plotësisht e saktë .
• Pavarësisht nga këto të meta , metoda NWP është ndoshta më të mirë të pesë të diskutuar këtu në
parashikimin e ndryshimeve ditore te motit . Shumë pak njerëz , megjithatë , të kenë qasje në të dhënat
kompjuterike . Përveç kësaj ,analist fillimi nuk ka njohuri për të interpretuar parashikimin e kompjuterit ,
kështu që metodat e parashikimit jane të thjeshta , të tilla si tendencat apo metoda analoge , janë të
rekomanduara për fillestar .
“Moti cmendet”
• Keshtu u perkufizua moti I ketyre muajve te fundit. Asnje meteorolog nuk ishte I afte te parashikonte
motin I cili doli totalisht jashte kontrollit . • Ne SHBA ngricat ne NY dhe Boston arriten deri ne -30 aq sa
ngriu masivi ujor I Niagares per here te pare ne histori , Gjermania perjetoi nje pranvere te embel gjate
dimrit dhe Australia pesoi flake dhe zjarre te shkaktuara nga temp.qe arriten deri ne + 50 grade , aq sa
brenda ne shtepi ,me kondicioner ndezur temp.nuk ulej nen 32 grade . Edhe ne Shqiperi pati crregullime te
ndjeshme ,aq sa mund te themi se per kete vit nuk pati dimer !
Fotoaparati
Aparati fotografik është mjeti që formon një imazh duke e transferuar atë në një film fotografik ose në
një kartë memorieje, por ka edhe metoda të tjera më pak të njohura. Për shembull fotokopja është një
makineri që formon imazhe permanente por përdor transferimin e ngarkesave elektrike në vend të
filmit fotografik prandaj dhe quhet elektrofotografi. Rrezegrafitë e publikuara nga Man
Ray në 1922 janë imazhe të formuara nga hija e objekteve mbi letrën fotografike pa përdorimin e
aparatit.
Fotografët kontrollojnë aparatin për të ekspozuar material me aftësinë për të regjistruar dritën
(zakonisht filmi) në dritë. Pas proceseve të larjes e stampimit, prodhohet një imazh përmbajtja e të cilit
zakonisht është e saktë, e ndritshme dhe e kompozuar bukur.
Këto kontrolle përfshijnë
 Fokusimin
 Hapjen e diafragmës
 Kohën e ekspozimit
 Gjatësinë fokusuese të lentës (telefoto, makro, kënd-gjërë, ose zoom)
 Ndjeshmërinë e filmit
Këto kontrolle janë shpesh të lidhura me njëri tjetrin, për shembull sasia e dritës që hyn ne aparat
llogaritet duke shumëzuar hapjen e diafragmës me kohën e ekspozimit, dhe duke ndryshuar gjatësinë
fokusuese ekziston mundësia për të pasur kontroll akoma më të gjërë në thellësinë e pamjes.

4. Mikroskopi
(nga greq. μικρόν,micron = i vogël + σκοπεῖν, skopin = vështroj)
është një paisje optike e cila zmadhon objektet tejet të vogla dhe që nuk mund të shihen nga syri i
njeriut. Shkenca që merret me hulumtimin e objekteve të imta quhet mikroskopí, dhe emërtimi mikroskopik do të thotë
tejet i vogël, shumë i imët ose që kërkon një mikroskop për t´u shqyrtuar.Konsiderohet se mikroskopin e parë, e
zbuluan vëllezërit holandez Zaharjas dhe Hanes Jansenne nga fundi i shekullit XVI, por ata nuk ia dhanë emrin
mikroskop. Këtë e bëri disa kohë më vonë italiani Xhovani Faber në vitin 1625. Persosjes së mëtejme i ndihmoi
holandezi Antonius Van Levenhuk(1632-1723). Duke u marrë me gdhendjen e thjerrëzave ai konstruktoi një numër të
konsiderueshëm mikroskopësh. Në këtë mënyrë ai për herë të parë vështroi mikroorganizmat, bakteriet, këpurdhat
në ambiente të ndryshme si uji i shiut, pështyma, jashtëqitja etj. Njëkohësisht ai vërejti edhe rruzat e kuqe të gjakut,
qelizat dhe spermatozoidet. Mikroorganizmat e zbuluar Levenhuku i vizatoi me kujdes dhe ia dergoi Akademisë
Mbreterore në Londër. Mikroskopi i cili përdoret sot u paraqit nga fundi i shekullit XIX me përsosjen graduale të
sistemit të tij mekanik dhe optik.
Ekzistojn dy lloje te mikroskopave me fushë te ndriçuar dhe elektronik. Sot, per nevojat hulumtuese ne mikrobiologji
shfrytëzohen gjashte tipe te mikroskopave pesë prej të cilëve janë me fushë të ndriçuar. Zmadhimi i figurave behet
nepermjet sistemit te thjerrezave optike dhe rrezeve të drites, ndersa i gjashti eshte miroskop elektronik i cili ne vend
te drites natyrore shfrytezon tufe elektronesh me gjatesi valesh te shkurta. Prej ketyre mikroskopave permendim :
1. Mikroskopi me fushë të errët të të parit
2. Mikroskopi ultra violet
3. Mikroskopi floreshent
4. Mikroskopi në fazë kontraste
5. Mikroskopi elektronik
6. Mikroskopi me fushe te ndricuar
Mikroskopioptik
Mikroskope të lehta (LM) Traditional (LM qëndron për (EN) mikroskop dritë) është thjeshta. Nëpërmjet lentes
magnetike imazhin e mostrës, ndriçuar me dritën në vargje të dukshme fantazme.Kjo mund të jetë e thjeshtë (me një
sistem lente apo edhe një objektiv të vetëm),dhe mund të arrijnë ndriçim per shembull nga prapa, duke kaluar
përmes (drita transmetohen), ose të reflektohet (drita reflektohet ). Mikroskopi lejon por imazhet e subjekteve gjenden
afërsisht në mes te dimensioneve milimetër dhe mikrometër, edhe tek qeniet e gjalla. Shembujt e parë të zmadhimit
optik që datojnë mijëra vjet dhe te qytetërimit Mesopotamian. Në 1648 Leeuwenhoek Antoni ka vëzhguar dhe i
përshkroi mikroorganizmat të shumta, duke përdorur një mikroskop të thjeshtë, fillimisht me disa zgjerime dhe duke e
përmirësuar pastaj deri në disa qindra (275 gjetur, mori 500). Në vitin 1665, Robert Hooke, duke përdorur një formë
shumë rudimentare te mikroskopit kompleks optik me një fuqi të kufizuar të zmadhimit dhe duke vënë në dukje,
përshkroi për herë të parë karakteristikat qelizore të gjithë strukturën e jetesës.
Mikroskop me dritë të transmetueshme.
Ashtu si në modelet e parë e van Leeuwenhoek është një objektiv i thjeshtë apo sistem lente (shpesh një çift) me një
gamë e mbështet për mostër dhe një sistem bazë të optikë për të zhvendosur fokusin.
Mikroskop me dritë te reflektuar
Si e mëparshme, ndriçim në këtë rast është e para apo anë, rasti tipik është okular në përdorim contafili filatelia dhe
kontrollin e fije tekstile..!! por kto jan shum te paktmen ne përdorim.