Presentación sobre literatura medieval galego-portuguesa. Descrición de xéneros, motivos temáticos e recurso formais. Lírica e Prosa. Autoría: Ramón Cruces Colado (profesor de Lingua Galega e Literatura).
Presentación sobre literatura medieval galego-portuguesa. Descrición de xéneros, motivos temáticos e recurso formais. Lírica e Prosa. Autoría: Ramón Cruces Colado (profesor de Lingua Galega e Literatura).
Treball d'Irene Ruiz i Duna Vilanova sobre "Lo Pi de Formentor", de Miquel Costa i Llobera. "Antologia de poesia catalana". 1r de batxillerat. Institut Isaac Albéniz. 2015-16.
Treball d'Irene Ruiz i Duna Vilanova sobre "Lo Pi de Formentor", de Miquel Costa i Llobera. "Antologia de poesia catalana". 1r de batxillerat. Institut Isaac Albéniz. 2015-16.
Fonética e fonoloxía son dúas disciplinas que se ocupan do estudo dos sons desde perpectivas distintas pero
complementarias.
Situada nos eidos da física e a fisioloxía, a fonética é a disciplina que se encarga do estudo dos sons (e as súas
combinacións) como material acústico que constitúe a substancia da expresión da linguaxe humana; describe os
seus compoñentes acústicos: ton, intensidade, cantidade ou duración e timbre, e ocúpase ademais dos mecanismos
de produción (articulación) e percepción dos sons: fonación, órganos que interveñen no proceso e as características
das ondas sonoras.
Dous son os tipos de sons dos que se ocupa a fonética:
1.- Os sons da fala ou realizacións concretas dun individuo ó longo da súa vida, teoricamente infinitas e
condicionadas pola idade, o sexo, as peculariedades do seu aparello fonador,…
2.- Os sons da norma, realizacións concretas condicionadas polo contexto fonético e comúns a todos os falantes
dun idioma. Reciben o nome de variantes combinatorias ou alófonos.
VALORES DE “SE”
En galego hai dúas formas homónimas de “se” que cómpre distinguir, como conxunción e como pronome persoal.
a) Como conxunción (nexo de subordinada)
Se collen o tren das doce chegarán a Vigo ás tres.
Este rapaz sempre fai como se non oíse.
Pregúntalle se vai ir á voda de Xurxo.
Non lle fagas caso se che di que vaias con el.
b) Como pronome persoal. Neste caso distinguimos:
1. Valor reflexivo.
Indicando a coincidencia entre o axente e o paciente da acción (REFLEXIVIDADE) , isto é, o suxeito realiza unha acción que recae sobre si mesmo. Admite o reforzo a si mesmo e alterna coas distintas persoas: me, te,se, nos vos.
Ex. (El) queimouse (a si mesmo) e tivo que ir ao médico.
Manolo peitéase con coidado.
Vístese de vagar.
Lavouse en media hora.
OLLO!! En galego é incorrecto o uso das formas reflexivas na función de CI cando na oración xa aparece un CD expreso.
Ex. Lavou os dentes (non, lavouse os dentes)
Peiteou os cabelos (non, peiteouse os cabelos)
2. Valor recíproco.
Indica a dous ou máis suxeitos executando e recibindo alternativamente a acción verbal. Neste caso pode desempeñar a función de CD ou CI.
Ex. Anxo e Antía quérense moito.
CD
Aloumiñábanse con tenrura.
CD
Aínda se seguían escribindo cartas de amor. CI
3. Valor pronominal.
O se acompaña a verbos que necesitan do pronome para manter o seu significado. Non teñen función nin de CD nin de CI, forman parte inseparable do verbo. Varía coa persoa verbal (lémbrome, lémbraste, lémbrase…) .
Verbos deste tipo son:
a) Verbos de emoción ou sentimento (verbos seudorreflexivos). Neste casos o verbo soe ir acompañado do Suplemento.
Ex. Sempre se queixa do mesmo.
Arrepentiuse do que dixo.
Lembrouse da súa infancia.
b) Tamén son construcións pronominais determinados verbos transitivos que se converten en intransitivos mediante o pronome se.
Ex. Botou auga / Botouse de cabeza.
Moveu varios quilos / Mouveuse de sitio.
Lanzou a pedra moi lonxe / Lanzouse ao baleiro.
OLLO!! En galego os verbos intransitivos de movemento non admiten a marca pronominal Ex. Marchou moi lonxe.
Caeu dunha árbore.
Veu de Madrid.
4. Valor impersoal.
Neste caso o se tampouco ten función sintáctica. Se é a marca de impersoalidade.
Son construcións que carecen de suxeito (pero se lle quitamos o se aparece tan suxeito).
Só se emprega co verbo en 3º persoa de sg. Non admite o plural.
Non varían coa persoa verbal.
Ex: Auxiliouse aos feridos
Estase ben aquí
Admírase ao heroe
En España lese pouco
Maltrátase ao contribuínte
2. Manuel Curros Enríquez pasa
por ser, xunto con Rosalía de
Castro e Eduardo Pondal, o
gran referente do
“Rexurdimento” da literatura
galega de finais do século XIX.
3. Considera que a poesía debe estar ao servizo
da sociedade, comprometida cos máis
desfavorecidos.
Autor de dous libros: Aires da miña terra,
publicado en 1880, e O Divino Sainete,
publicado en 1888.
O seu primeiro poema, «Cántiga» foi escrito
con tan só 18 anos.
En 1877 gaña o certame poético convocado
en Ourense con «A virxe do cristal», «Unha
voda en Einibó» e «O gaiteiro de Penalta»
4. Os ataques públicos e o procesamento por
mor dos poemas de ton anticlerical que
figuran en Aires da miña terra fixeron que a
sona de Curros se espallase por toda Galiza e
que a obra tivese moi boa acollida (a
primeira edición esgotouse en apenas quince
días), de xeito que o celanovés acabou por
ser o poeta galego do século XIX máis
coñecido popularmente, mesmo por riba da
sona de Rosalía.
5. Definiuse a si mesmo como un home de «ideas e conviccións». A
súa poesía estivo marcada polo combate e o compromiso cos ideais
de progreso, democracia, liberdade, república e galeguismo,
contra a inxustiza e a opresión. A súa poesía está asentada en tres
bases:
1.- Progresismo: Curros é un poeta social ou civil, que defende con
firmeza as liberdades e os dereitos individuais que canta os
elementos do progreso e ataca a intolerancia, a censura, o
fanatismo relixioso, a tiranía, a pena de morte e os abusos dos
poderosos.
2.- Compromiso social: Curros cre que ten como misión ética
denunciar a inxustiza, poñerse ao lado dos que sofren, dos
maltratados, dos perseguidos, ser a voz dos que non teñen voz.
Ataca así o caciquismo, a opresión, a explotación dos campesiños,
os privilexios dos máis ricos, etc.
3.- Anticlericalismo: Ataca sen desmaio a Igrexa católica, o Papa,
os xesuítas, os frades e os clérigos de ideoloxía carlista, por
consideralos imaxe da intolerancia, represores da liberdade de
pensar e facer ciencia, fariseos, etc.
6.
7. O libro ten unha estrutura encadrada:
ábrese cun poema de ton xustificatorio, a
"Introdución" e féchase cunha esperanzada
"Encomenda".
8. Aínda que cre na poesía social e a maior
parte dos poemas pertencen a esta temática,
hai ademais outras temáticas:
. Temática costumista: os tres poemas cos que
gañou o certame están incluídos neste libro.
. Temática intimista: poemas que se deben a
sentimentos provocados por diferentes
circunstancias como o nacemento dun fillo, a
morte doutro ou a da súa nai, a anguria ou a
soidade.
9. a) Cívica:
Nela o poeta adopta un punto de vista crítico. Preocúpase, de
xeito altruísta, pola sociedade en que vive e trata de combater
as inxustizas que se cometen coas clases populares.
Presenta as seguintes características xerais:
– Defensa dun programa de benestar, progreso e liberdade
para todos os individuos, fronte ao fanatismo relixioso, o
escurantismo, a opresión e a ignorancia reinantes.
– Critícase o abuso de poder da Igrexa, facendo sátira da
figura-cumio (o Papa).
– Considéranse negativos para o pobo outros poderes como a
monarquía, a Xustiza e a burocracia administrativa en xeral.
– Proponse liberar o agro de todos os males que o abafan: o
inxusto reparto da terra, os trabucos e impostos en xeral, as
levas para o servizo militar e as guerras, a escaseza de
produtos de primeira necesidade (o sal), as supersticións...
10. b) Poesía costumista
— Un costume. Recrea "Unha voda en Einibó", unha voda
popular en tres romances: o noivado, a cerimonia e o
xantar.
— Un tipo. Neste caso trátase dun gaiteiro (influencias
rosalianas).
— Unha lenda tradicional. Curros elixe a coñecida en
Celanova como da Virxe do Cristal. A peripecia reside no
milagre realizado pola Virxe para salvar a honra dunha
rapaza namorada. Trátase dun poema longo de máis de
mil cen versos.
11. c) Poesía intimista
Poemas que se deben a sentimentos provocados por
diferentes circunstancias como o nacemento dun fillo, a
morte doutro ou a da súa nai, a anguria ou a soidade.
• “Ben chegado”
• “¡Ai!”
• “Na morte da miña nai”
• “A Rosalía”
• “Tempro deserto”
• “Sola”
12. Acompañado polo poeta Francisco Añón, fai un
percorrido crítico, desde o seu punto de vista
ideolóxico, polos sete vagóns que conteñen sete
pecados capitais.
PREGUIZA – ENVEXA – GULA – IRA
– LUXURIA – AVARICIA – SOBERBIA
Está concibida como unha réplica
de A divina comedia de Dante.
Curros sitúa a acción nun tren
que se dirixe a Roma.
13. É unha obra de agudo contido crítico e satírico. Curros
critica o negocio das peregrinacións e satiriza a diversas
personalidades e institucións da vida galega.
Tres obxectivos básicos:
. Facer unha crítica ás institucións de goberno e aos
sectores reaccionarios da sociedade en xeral e á Igrexa
católica en particular.
. Expresar unha defensa do Rexurdimento e das súas
principais figuras e reivindicar a existencia da Literatura
Galega.
. Satirizar determinados inimigos persoais, ideolóxicos e
literarios.
14. Curros baseou o seu galego literario na fala
popular, resultando en liñas xerais máis
enxebre, depurado de castelanismos e rico que
o de Rosalía, aínda que menos elaborado e
culturizante que o de Pondal.
A súa poesía ten unha intención claramente
didáctica e moralizante e a súa linguaxe procura
ante todo sinxeleza, autenticidade e eficacia
comunicativa.
Válese con frecuencia de recursos como a
anáfora e o paralelismo.