Luận văn: Phân tích các phương pháp xử lý kim loại nặng trong nước

ðð áánn tt tt nngghhii pp
Nguy n Nh t Quang- CNMTB K44.
Chia seõ: CN. Nguyeãn Thanh Tuù – Email: tuhoahocqn@gmail.com -
www.facebook.com/daykem.quynhon - www.daykemquynhon.ucoz.com
1
M C L C.
L i c m ơn.................................................................................................................4
CHƯƠNG I. T NG QUAN V Ô NHI M KIM LO I N NG.........................5
I.1.ð i cương v các kim lo i n ng và nh hư ng c a chúng ñ n môi trư ng.....5
I.2. Ô nhi m kim lo i n ng và h u qu c a chúng ................................................8
I.3. Nhi m ñ c Chì m t hi m ho môi trư ng......................................................9
I.4. Asen trong nư c u ng................................................................................... 13
I.5. Cadimi m t kim lo i ñ c h i hi n ñ i.......................................................... 15
I.6. Thi c và s ô nhi m c a nó.......................................................................... 17
I.6.1. ð ng v t có vú bi n và s ô nhi m toàn c u do thi c........................ 19
I.6.2. Các h p ch t cơ thi c trong cá Nh t B n và trong v nh Aercachon.. 20
I.7. Ô nhi m thu ngân trong môi trư ng.......................................................... 21
CHƯƠNG II. MÔI TRƯ NG NƯ C HÀ N I VÀ NGU N G C GÂY Ô
NHI M KIM LO I N NG................................................................................ 24
II.1. ð c ñi m ñ a lý t nhiên c a thành ph Hà N i......................................... 24
II.1.1.ð c ñi m ñi lý t nhiên. ...................................................................... 24
II.1.2. ð c ñi m kinh t xã h i. ...................................................................... 26
II.2. ð c ñi m nư c m t c a thành ph Hà N i. ................................................ 26
II.2.1. H th ng sông....................................................................................... 26
II.2.2. H th ng h ao. .................................................................................... 27
II.2.3. H th ng mương................................................................................... 29
II.3. ð c ñi m nư c ng m khu v c Hà N i........................................................ 30
II.3.1. T ng ch a nư c Holoxen ( QIV)........................................................... 31
II.3.2.T ng cách tr m tích Pleistoxen ( QIII)................................................... 32
II.3.3. T ng ch a nư c l h ng tr m tích Pleistoxen gi a trên (QII-III). ......... 32
II.4.Ngu n g c gây ô nhi m kim lo i n ng trong môi trư ng nư c Hà N i ..... 33

2
CHƯƠNG III. CÁC PHƯƠNG PHÁP X LÝ KIM LO I N NG TRONG
NƯ C..................................................................................................................... 36
III.1. T ng quan các phương pháp x lý kim lo i n ng trong nư c................... 36
III.2. Phương pháp k t t a hoá h c..................................................................... 36
III.3. Phương pháp trao ñ i Ion........................................................................... 37
III.4. Phương pháp ñi n hoá..................................................................... 38
III.5. Phương pháp oxy hoá- kh ........................................................................ 39
III.6. X lý nư c th i có ch a kim lo i n ng b ng phương pháp t o Pherit. ..... 39
III.6. V n ñ x lý kim lo i n ng trong nư c th i t i Vi t nam. ........................ 41
CHƯƠNG IV. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH KIM LO I N NG..... 43
IV.1. T ng quan các phương pháp phân tích kim lo i........................................ 43
IV.2. X lý m u ñ xác ñ nh hàm lư ng kim lo i n ng. .................................... 44
IV.2.1. Gi i thi u............................................................................................ 44
IV.2.2. L c. ..................................................................................................... 44
IV.2.3. X lý m u xác ñ nh kim lo i có th tan trong axit............................. 45
IV.2.4. X lý m u ñ xác ñ nh t ng s kim lo i n ng ................................... 45
IV.2.5. Phân hu m u b ng HNO3.................................................................. 46
IV.2.6. Phân hu m u b ng HNO3 và HCl..................................................... 46
IV.2.7. Phân hu m u b ng h n h p hai axit HNO3 và H2SO4...................... 47
IV.2.8. Phân hu m u b ng h n h p axit HNO3 và HClO4............................ 48
IV.2.9. Phân hu m u b ng h n h p axit HClO4, HNO3 và HF. ................... 48
IV.2.10. Phân hu m u b ng phương pháp khô ( tro hoá ) ............................ 49
IV.2.11. Phân hu m u b ng thi t b vi sóng.................................................. 50
IV.3. Phương pháp quang ph phát x ngu n Plasma ghép n i c m ng ( ICP-
AES).................................................................................................................... 50
IV.3.1. Gi i thi u phương pháp...................................................................... 50
IV.3.2. Các lo i nhi u. .................................................................................... 51

3
IV.3.3. Áp d ng phương pháp ICP-AES xác ñ nh kim lo i n ng trong m u
nư c................................................................................................................. 52
IV.4. Phương pháp quang ph h p th nguyên t (AAS) ñ xác ñ nh hàm lư ng
kim lo i n ng....................................................................................................... 55
IV.4.1. Gi i thi u............................................................................................ 55
IV.4.2. Xác ñ nh kim lo i b ng phương pháp quang ph h p th nguyên t
ng n l a (Flame AAS).................................................................................... 55
IV.4.3. Phương pháp AAS dùng ng n l a Acetylen-không khí nén(Ac-Air)
làm ngu n nguyên t hoá................................................................................ 57
IV.4.4. Phương pháp chi t trư c khi ño quang ph dùng ng n l a không khí
nén – Acetylen. ............................................................................................... 58
IV.5. Phương pháp c c ph xác ñ nh hàm lư ng kim lo i n ng trong nư c...... 59
IV.5.1. ð c ñi m chung.................................................................................. 59
IV.5.2. Cơ s lý thuy t.................................................................................... 60
IV.5.3. Các phương pháp phân tích Von-Ampe............................................. 65
CHƯƠNG V. QUÁ TRÌNH PHÂN TÍCH VÀ K T QU . .......................... 67
V.1. Các ñ a ñi m l y m u.................................................................................. 67
V.2. L a ch n phương pháp phân tích................................................................ 70
V.3. K t qu phân tích kim lo i n ng trong ngu n nư c m t Hà N i................ 70
V.3.1. K t qu phân tích As trong các m u nư c m t.................................... 70
V.3.2. K t qu phân tích t ng Cr, Zn trong các m u nư c m t...................... 72
V.3.3. K t qu phân tích Pb trong các m u nư c m t. .................................. 74
V.3.4. K t qu phân tích Cd trong các m u nư c m t................................... 75
V.3.5. K t qu phân tích Fe, Mn trong các m u nư c m t............................ 76
V.3.6. M t s k t lu n t k t qu phân tích trên. ........................................ 77
V.4. K t qu phân tích kim lo i n ng trong nư c ng m Hà N i........................ 77
Ph l c.................................................................................................................... 79

4
Tài li u tham kh o. ............................................................................................... 82
L i c m ơn.
Trong quá trình làm ñ án t t nghi p, em ñã ñư c s hư ng d n ch b o t n
tình c a th y giáo TS. Vũ ð c Th o. Em bày t lòng bi t ơn sâu s c t i th y. Em

5
cũng xin chân thành c m ơn các th y cô trong Vi n khoa h c và công ngh môi
trư ng và các b n bè ñã giúp ñ em hoàn thành b n lu n văn này.
Ngư i th c hi n: Nguy n Nh t Quang.
CHƯƠNG I. T NG QUAN V Ô NHI M KIM LO I N NG.
I.1.ð i cương v các kim lo i n ng và nh hư ng c a chúng ñ n môi trư ng.
Kim lo i n ng là nh ng kim lo i có kh i lư ng riêng l n hơn 5 g/cm3
. Chúng
có th t n t i trong khí quy n (d ng hơi), thu quy n( các mu i hoà tan), ñ a
quy n( d ng r n không tan, khoáng, qu ng...) và sinh quy n ( trong cơ th con

6
ngư i, ñ ng th c v t). Cũng như nhi u nguyên t khác, các kim lo i n ng có th
c n thi t cho sinh v t cây tr ng ho c ñ ng v t, ho c không c n thi t. Nh ng kim
lo i c n thi t cho sinh v t nhưng ch có nghĩa “ c n thi t “ m t hàm lư ng nh t
ñ nh nào ñó, n u ít hơn ho c nhi u hơn thì l i gây tác ñ ng ngư c l i. Nh ng kim
lo i không c n thi t, khi vào cơ th sinh v t ngay c d ng v t ( r t ít) cũng có th
gây tác ñ ng ñ c h i. V i quá trình trao ñ i ch t, nh ng kim lo i này thư ng ñư c
x p lo i ñ c. Ví d như niken, ñ i v i th c v t thì niken không c n thi t và là ch t
ñ c, nhưng ñ i v i ñ ng v t, niken l i r t c n thi t hàm lư ng th p.
V i nh ng kim lo i c n thi t ñ i v i sinh v t c n lưu ý v hàm lư ng c a
chúng trong sinh v t. N u ít quá s gây nh hư ng t i quá trình trao ñ i ch t, n u
nhi u quá s gây ñ c. Như v y s t n t i m t kho ng hàm lư ng t i ưu c a kim
lo i, và ch có giá tr ñúng sinh v t hay m t cơ quan c a sinh v t mà nó có tác
d ng, giá tr này s có tác ñ ng tích c c lên s phát tri n ho c s n ph m c a quá
trình trao ñ i ch t. Kim lo i n ng trong môi trư ng thư ng không b phân hu sinh
h c mà tích t trong sinh v t, tham gia chuy n hoá sinh h c t o thành các h p ch t
ñ c h i ho c ít ñ c h i hơn. Chúng cũng có th tích t trong h th ng phi sinh h c(
không khí, ñ t nư c, tr m tích) và ñư c chuy n hoá nh s bi n ñ i c a các y u t
v t lý và hoá h c như nhi t ñ áp su t dòng ch y, oxy,nư c... Nhi u ho t ñ ng
nhân t o cũng tham gia vào quá trình bi n ñ i các kim lo i n ng và là nguyên nhân
gây nh hư ng t i vòng tu n hoàn v t ch t hoá ñ a, sinh h c c a nhi u lo i.
M c ñ nh hư ng c a các ho t ñ ng nhân t o c a các vòng tu n hoàn kim
lo i có th ñ nh tính qua m t s h s khác nhau. Bên c nh các h s k thu t, còn
có m t s y u t sau:
• H s lan truy n IF( Interference factor) toàn c u là t l gi a lư ng v t ch t
do nhân t o c a m t kim lo i ñi vào khí quy n và lư ng v t ch t trong t
nhiên c a kim lo i ñó.
• H s tích t ñ a ch t Igeo là logarit c a t l n ng ñ nguyên t trong tr m
tích c a sông và trong cơ th s ng:

7
Igeo =log
F
E
B
C
5.1
CF n ng ñ kim lo i trong tr m tích c a
sông.
BF n ng ñ kim lo i trong cơ th s ng.
• H s tích t khí quy n(EF) là t l gi a n ng ñ tương ñ i c a m t kim
lo i trong khí quy n và trong v Trái ð t d a trên n ng ñ c a nhôm tương
ng:
EF=
voTDCC
khiquyenCC
Alkl
Alkl
)/(
)/(
nh hư ng sinh h c và hoá h c c a kim lo i n ng trong môi trư ng còn ph
thu c vào nhi u y u t như ñ hoà tan c a các mu i, tính oxy kh , kh năng t o
ph c và kh năng tích t sinh h c. Ví d , mu i c a các kim lo i d tan hơn mu i
c a kim lo i ki m th nên chúng d ñi vào thu quy n hơn. M t s h p ch t kim
lo i có tính oxy hoá m nh s n sàng tham gia các ph n ng trao ñ i t o nên các ch t
m i. Các d n xu t c a N, S d k t h p v i các cacbua kim lo i n ng
(Zn2+
,Co2+
,Mn2+
,Fe2+
...) t o thành các ph c ch t b n v ng. M t s kim lo i n ng
l i có th t o nên các b c oxy hoá khác nhau b n v ng trong ñi u ki n môi trư ng
ñ tham gia ph n ng oxi hoá kh chuy n hoá thành ch t ít ñ c hơn( Fe2+
/Fe3+
).
M t s kim lo i tham gia ph n ng chuy n hoá sinh h c v i thành ph n trong cơ
th s ng t o nên các h p ch t cơ- kim lo i( alky hoá như (CH3)2Hg, CH3Hg+
,...)
tích t trong sinh v t và gây tác ñ ng ñ c h i.
Các kim lo i n ng không phân b ñ u trong các thành ph n môi trư ng cũng
như ngay c trong m t thành ph n môi trư ng cho nên hàm lư ng kim lo i n ng
m t s khu v c ñ a phương thư ng r t có ý nghĩa trong quá trình tu n hoàn c a
kim lo i. M t s kim lo i n ng t n t i trong nư c d ng hoà tan nhưng cũng có
nhiêu kim lo i n ng l i t o thành trong nư c d ng khó hoà tan và tham gia vào
các chuy n hoá sinh h c. Trong ñáy bi n có nhi u m qu ng kim lo i ( ví d
Mangan...)[sách hoá h c môi trư ng]

8
(hình)
I.2. Ô nhi m kim lo i n ng và h u qu c a chúng .
Ngày nay con ngư i ti p xúc tr c ti p v i kim lo i n ng nhi u d ng th c
khác nhau. Kim lo i n ng ñã ñi vào cơ th con ngư i và sinh v t qua chu i th c ăn
. Loài ngư i ti p xúc lâu dài v i các kim lo i ñ c h i trong môi trư ng v i li u
lư ng khác nhau. Giáo sư Jerome Nriagu thu c trư ng ñ i h c Michigan kh ng
ñ nh: “ Hơn 1 t ngư i ñã thành các v t thí nghi m th c s khi ti p xúc v i nh ng
kim lo i ñ c có hàm lư ng cao trong môi trư ng”. Theo tác gi này, nhi u tri u
ngư i b các ch ng nhi m ñ c kim lo i dư i m c phát b nh. Như ta s th y sau
ñây, ph n l n nh ng ngư i nhi m ñ c các nư c ñang phát tri n, Liên xô cũ và
Trung Âu, nhưng có nhi u khu ñô th c a các nư c phát tri n ñã tr thành nơi b ô
nhi m n ng b i kim lo i. S nhi m ñ c ngày càng tràn lan, nh t là n u như vi c x
ch t th i c ti p t c theo m c ñ hi n nay thì ta khó lòng hy v ng s tăng trư ng
này có khi nào gi m ñi ñư c. Trong m t nghiên c u s lư ng kim lo i x ra trên
toàn c u, kh ng ñ nh là nó gia tăng th gi i th ba, có l do vi c các công nghi p
gây ô nhi m nh t ñư c ñưa sang các nư c phương Nam và gi m b t các nư c
công nghi p, do ñó ngư i và các sinh v t khác ph i ti p xúc v i kim lo i m c
cao hơn nhi u so v i m c h v n s ng”. V m t này, thu ngân, Crom,Cadimi, Chì
trong s nh ng kim lo i n ng ñ c h i nh t, sau ñó ñ n ð ng.
L t t nhiên,n u ta lo i tr các kim lo i ñ c h i nh t ho c các kim lo i không
có chút ích l i nào cho ngư i mà ta ñã bi t như Chì, Cadimi thì ñây cũng th , “
chính là li u lư ng t o ch t ñ c”, như Paracelse ñã nói th i Trung c . Trong m t
ch ñ ăn u ng bình thư ng, ngư i ta tiêu th t 2 ñ n 5 mg ñ ng m i ngày. Th p
hơn s lư ng này sinh ra b nh thi u máu và trư ng h p ñ c bi t c a các tr em,
ngư i ta th y có s ch m tâm th n v n ñ ng, nhưng n u li u lư ng cao hơn 15
mg/ngày, nh ng tri u ch ng nôn m a và ñau b ng xu t hi n và các ca nghiêm
tr ng có th ti n ñ n hôn mê và t vong.
Kim lo i, h p kim và h p ch t kim lo i r t c n cho khoa h c và công ngh hi n
ñ i dù r ng ngày nay, vi c thay th b ng các h p ch t h u cơ trong m t s ng

9
d ng quan tr ng(s i quang và nh ng ch t bán d n h u cơ) không còn là ngo i l .
R t hi m th y m t kim lo i mà không có m t ng d ng nào ñó. Văn minh và kinh
t c a nh ng qu c gia t th i c ñ i ñ u d a ít nh t là m t ph n vào các kim lo i.
ð i v i cu c s ng hi n ñ i thì luôn c n ñ n kim lo i, dù r ng ch t d o hi n nay ñã
thay th kim lo i trong m t s ng d ng. Th nhưng nhi u khi cũng c n ñ n các
xúc tác kim lo i ñ xúc ti n quá trình polyme hoá t o thành các ch t d o.Nh ng
ch t xúc tác m t khi dùng r i ñư c th i ra môi trư ng. Các kim lo i c a chúng có
th gây ra nh ng hi m ho ghê g m không lư ng trư c ñư c: b nh Minamata
ch ng ph i là b t ngu n t thu ngân c a ch t xúc tác ph n ng polyme hoá hay
sao? S th t là không tránh ñư c m t quá trình công nghi p t o ra nh ng ch t th i
kim lo i làm cho môi trư ng tr nên m t bãi rác.
B nh d ch âm và nguy h i c a các v nhi m ñ c kim lo i n ng càng thêm
nghiêm tr ng do các kim lo i n ng hi n nhiên là không phân hu ñư c và là
nguyên t t n t i lâu b n trong môi trư ng s ng c a con ngư i và ñ ng v t. Th t
ra, chúng t n t i vĩnh vi n n u như ta so sánh th i gian t n t i c a chúng v i tu i
th c a sinh v t ( ta không bàn ñ n các ph n ng phóng x ). Trong ñi u ki n bình
thư ng thì không th nào bi n ñ i và phá hu ñư c chúng. Th nhưng, dư i tác
ñ ng c a m t s vi khu n, chúng có th k t h p v i các h p ch t h u cơ ñ t o nên
nh ng ch t r t ñ c có kh năng len l i vào m ch th c ph m và ñi vào cơ th con
ngư i như trư ng h p metyl thu ngân Minâmta. Ngư i ta cho r ng s ñ c h i
gây nên do t t c các kim lo i n ng ñư c th i hàng năm vào sinh quy n vư t xa
ñ c h i c a t t c các ch t th i h u cơ và phóng x .
I.3. Nhi m ñ c Chì m t hi m ho môi trư ng.
Cách ñây 8000 năm khi loài ngư i b t ñ u luy n chì bên c nh khói, chì là ch t
ñ c nhân t o trong khí quy n. Ngày nay ng ñ c chì v n ti p t c là m t b nh do
ti p xúc v i ñ c t chì trong ngh nghi p và môi trư ng, tuy ñây là m t b nh có
th phòng ng a ñư c.
R i ro ng ñ c ch thay ñ i r t l n ph thu c vào nơi sinh trú và làm vi c.
thành ph Băng C c, thành ph Mexico và Jakarta ph m vi ti p xúc chì r t l n do

10
vi c gia tăng s d ng xe ñ ng cơ. Tuy v y có thành ph như Chicogo và
Washington ti p xúc v i chì ph n l n do hàm lư ng chì thoát ra t sơn trong n i
th t. Nói chung con ngư i ti p xúc và ng ñ c chì t các ngu n : dùng xăng pha
chì, sơn có chì , ng chì trong h th ng c p nư c, các quá trình khai m , luy n chì
và các ch t ñ t có chì. Các ngu n khác ph i th i chì bao g m các ñư ng hàn trong
bình ñ ng th c ăn, men s g m, acquy, pin và ñ m ph m...
Chì ñ c bi t ñ c h i ñ i v i não và th n, h th ng sinh s n và h th ng tim
m ch c a con ngư i. Khi b nhi m ñ c chì thì s nh hư ng có h i t i ch c năng
c a trí óc, th n, gây vô sinh, s y thai và tăng huy t áp. ð c bi t chì là m i nguy h i
ñ i v i tr em. M t s k t qu nghiên c u cho ta th y nhi m ñ c chì làm gi m
m nh ch s thông minh (IQ) c a tr em tu i ñi h c. M t s ñánh giá cho th y c
10µg/dl tăng v chì trong máu s gây ra m c gi m t 1 ñ n 5 ñi m IQ ñ i v i tr
em b nhi m chì. Nhi m chì làm cho h th n kinh luôn căng th ng, ph m t i và s
r i lo n trong t p trung chú ý tr em t 7-11 tu i. tu i trung niên nhi m ñ c chì
s làm cho huy t áp tăng gây nhi u r i ro v b nh tim m ch. Khác v i các hoá ch t
mà tác ñ ng lên s c kho khi n ng ñ th p còn chưa ch c ch n, vi c nhi m chì
m c dù m c th p cũng s b ng ñ c cao. Dù m c chì 10µg/dl là m c gi i h n có
nh hư ng ñ n s c kho , nhi u nhà khoa h c không cho là m c th p hơn là
không có h i ñ n cơ th con ngư i. M t s nghiên c u ñã phát hi n ra tác h i ñ i
v i tr em khi m c chì trong máu m i t 5-10µg/dl.
Ô nhi m chì gây h i cho s c kho hi n nay v n là m t hi m ho môi trư ng
chung các nư c công nghi p và các nư c ñang phát tri n. Trong tr em ñô th các
nư c ñang phát tri n ph n l n các em dư i 2 tu i có m c chì trung bình trong máu
l n hơn 10µg/dl. M t cu c kh o sát t i 17 ñi m nghiên c u c a Trung Qu c ñã xác
ñ nh ñư c t 65-99.5% tr em s ng trong vùng công nghi p và giao thông phát
tri n m nh có m c chì trong máu vư t 10µg/dl. Ngay c các vùng ngo i vi có ñ n
50% tr em có m c chì trong máu không ch p nh n ñư c. Châu Phi m c dù
trình ñ công nghi p hoá và m c s d ng ô tô tương ñ i th p song ô nhi m chì

11
v n là m t v n ñ nghiêm tr ng. T i Nigeria 15-30% tr em các ñô th có m c
chì trong máu l n hơn 25µg/dl.
S ngư i nhi m chì ñ c bi t cao trong dân nghèo c a các nư c công nghi p và
ñang phát tri n tương t nhau. Trong vùng ñô th , ngư i nghèo ph i s ng g n các
tr c giao thông chính b ô nhi m chì cao t phát th i c a các xe có ñ ng cơ có m t
ñ và lưu lư ng v n t i cao. H cũng s ng trong các nhà cũ k mà các r i ro t sơn
g c chì cũng khá nghiêm tr ng. Thêm vào ñó chì có th ñư c h p th nhi u hơn t
các l chân lông r ng và khi th c ăn hàng ngày thi u các y u t vi lư ng chính như
s t, canxi , k m.
G n ñây nhi u phát hi n ngu n nhi m ñ c chì t xăng d u pha chì chi m v trí
quan tr ng. M c dù lư ng chì trong xăng d u pha chì ch chi m 2,2% t ng lư ng
chì s d ng, xăng có chì v n là duy nh t l n c a t t c phát th i trong vùng ñô th .
Ư c tính kho ng 90% t ng lư ng chì phát th i vào khí quy n do dùng xăng pha
chì, s dân c a hơn 100 nư c b uy hi p b i không khí b ô nhi m chì. Bên c nh
vi c b ng ñ c chì c p tính ñ i v i s c kho thông qua vi c hít th , các phát th i
chì t các xe có ñ ng cơ cũng có th tích t trong ñ t, gây nhi m ñ c nư c u ng và
ñi vào chu i th c ăn.
Vi c dùng xăng pha chì có l ch s lâu dài. Năm 1922 các nhà máy ô tô th c
hi n vi c pha chì vào xăng nh m nâng cao hi u su t tác h i t i s c kho do chì
tăng lên. Trong các phòng thí nghi m c a t p ñoàn Standarad Oil, 5 trong 49 công
nhân ch t và 35 b hi n tư ng th n kinh nghiêm tr ng do ng ñ c chì h u cơ. Sau
ñó Bang New York, thành ph Philadenlphia và m t s khu ñô th khác l p t c
c m bán xăng pha chì. Tuy nhiên s gi n d t c th i ñó l ng xu ng và vi c dùng
xăng pha chì ti p t c. Lư ng chì pha vào xăng tăng r t nhanh, 375000 t n hàng
năm trong nh ng năm 70 c a th k này. Sau ñó do các c i ti n c a xe ñòi h i ph i
dùng xăng không pha chì, năm 1985 cơ quan b o v môi trư ng c a M (UEPA)
quy t ñ nh vi c châm d t dùng xăng pha chì b ng 1 l nh th i h n 1 năm. L i ích
ñ i v i s c kh e c a công chúng là r t l n. Gi a năm 1970 và 1990 m c trung
bình c a lư ng chì trong máu c a dân M gi m t 14.5 xu ng 2.8µg/dl. ði u này

12
cho th y 40-60% m c chì trong máu c a dân M g n v i vi c dùng xăng pha chì.
Tương t như v y, sau khi xăng không pha chì vào thành ph Mexico năm 1990
m c chì trung bình trong máu trong h c sinh gi m t 16.5-11.14µg/dl năm 1992.
K t qu to l n c a chương trình này cu i năm 1996 ch m i thuy t ph c 14
qu c gia ch m d t hoàn toàn. Nhưng ñ n nay có r t nhi u nư c ñã ch m d t hoàn
toàn vi c dùng xăng pha chì.
S phát th i chì cũng uy hi p nghiêm tr ng lên s c kho c a nhân dân các ñô
th do s gia tăng t c ñ ñô th hoá và s tăng s d ng xe có ñ ng cơ v i xăng pha
chì. khu v c M La Tinh m t s nư c ñã n l c gi m chì trong xăng nhưng
không theo k p v i ñà phát tri n c a ñô th và m c tăng s xe hơi tư nhân, ñã d n
ñ n tăng t ng lư ng phát th i chì . ph n l n các nư c Châu Âu kho ng m t n a
s xe ô tô dùng xăng không chì trong khi m t s còn l i dùng xăng v i 0.15 gam
chì/lít.
Bên c nh xăng pha chì các ngu n phát th i chì khác cũng không kém ph n
nguy hi m. Các trư ng h p ng ñ c chì thư ng x y ra v i các công nhân nghành
khai m và n u qu ng chì. Các nghiên c u cho th y là các công nhân n u chì có
m c trung bình trong máu là 77.4 µg/dl, trong tr em s ng g n nơi n u chì là 63.3
µg/dl.
Vi c tái t o các acquy, pin cũng là ngu n quan tr ng gây nhi m ñ c chì. Trên
th gi i có t i 63 % các nhà máy acquy, pin dùng chì. Mêhico, Caribe, n ñ
công nghi p gia ñình chì trong acquy thì toàn gia ñình b nhi m ñ c chì c c cao.
Jamaica tr em s ng g n nơi n u chì có m c chì trong máu cao hơn 3 l n so v i
n i khác. Năm 1991 m t s bùng n ô nhi m chì Trinidad và Tobaco ñã làm cho
ñ t b nhi m chì b i các ch t th i t tái t o acquy, pin. M c chì trong máu c a tr
em trong vùng thay ñ i t 17 ñ n 235µg/dl v i m c trung bình 72.1µg/dl.
ð g m s tráng men có chì, thu c nhu m có chì trong ñ chơi c a tr em và
bút chì cũng là ngu n gây ra nhi m ñ c chì. G n 30% dân Mehicô dùng g m s
tráng men thư ng xuyên có nguy cơ nhi m chì t ngu n duy nh t này. H p kim
hàn chì trong các thùng nhôm cũng ñ t ra r i ro l n và Hondurus, các nghiên c u

13
cho th y các c n chì trong các thùng ch a th c ăn ñ t t 13 ñ n 14.8 mg/kilo cao
hơn m c quy ñ nh c a WHO.
nư c M , m c dù có nhi u ti n b trong vi c gi m s d ng chì, gi m m c
nhi m chì trong máu, nhi m ñ c chì v n còn là nguy hi m chính ñ i v i s c kho
c a tr em dư i 6 tu i. Kho ng 1.7 tri u tr em nư c M có m c chì trong máu
vư t quá 10µg/dl và m c chì trung bình cao nh t trong ngư i nghèo, các th dân,
tr em M g c châu Phi. Sơn g c chì là con ñư ng gây nhi m chính. M c dù sơn
có chì ñã b c m trong vi c sơn các nhà t nh ng năm 1978, kho ng 75 % các ñơn
v nhà xây d ng trư c năm 1980 ñ u sơn g c chì. Vì lo i sơn này hi n nay v n còn
ñư c ti p t c s d ng kh p các nư c trên th gi i nên vi c nhi m ñ c chì v n
còn nh ng nư c này.
Các thông tin d li u t các khu v c trên th gi i ñã kh ng ñ nh ô nhi m chì và
nhi m ñ c chì là m t hi m ho môi trư ng nh hư ng ñ c bi t t i s c kho c a th
h tr , tương lai gi ng nòi , c n ñư c ñ c bi t quan tâm trong chi n lư c môi
trư ng và s c kho c a ñ t nư c [2].
[2] T p chí b o v môi trư ng s 1- 2000.
I.4. Asen trong nư c u ng.
Asen có th phát hi n th y trong nư c ch y qua ñá giàu asen. Ngư i dân nhi u
nư c trên th gi i s d ng nư c u ng ch a nhi u asen trong m t th i gian dài ñ u
b nh hư ng nghiêm tr ng ñ n s c kho . Asen phân b r t r ng trên v trái ñ t.
Asen thâm nh p vào ngu n nư c do các khoáng v t và qu ng hoà tan, ñ ng th i
các hàm lư ng asen trong nư c ng m m t s vùng tăng cao do sói mòn t các
vùng ñá ñ a phương. Ngoài ra các dòng th i công nghi p cũng góp ph n b sung
lư ng asen vào ngu n nư c m t s vùng. Asen còn ñư c s d ng quy mô
thương m i, như trong các tác nhân h p kim và các thu c b o qu n g .
ð t các nhiên li u hoá th ch là m t ngu n asen trong môi trư ng do l ng ñ ng
phân tán trong khí quy n. Asen vô cơ có th tìm th y trong môi trư ng dư i m t
vài d ng, nhưng trong các vùng nư c t nhiên và t ñó có trong nư c u ng, ñ u

14
dư i d ng asen hoá tr 3 ho c asen hoá tr 5. Các lo i asen h u cơ khá d i dào
trong h i s n, h u như ít có h i t i s c kho và b cơ th lo i d dàng.
Asen trong nư c u ng là m i nguy cơ l n nh t ñ i v i s c kho c ng ñ ng.
Nhi m ñ c asen mãn tính, do ti p xúc lâu dài qua nư c u ng khác r t nhi u v i
nhi m c p tính. Nh ng tri u ch ng t c th i c a nhi m c p tính có bi u hi n r
ràng nh t là nôn m a, viêm th c qu n và ñau vùng b ng và ñi ngoài ra nư c g o
l n máu. Dùng li u pháp ñi u gi i ñ c c p tính có th mang l i hi u qu , tuy nhiên
không dùng cách ñi u tr này ñ i v i trư ng h p nhi m ñ c lâu dài. Các tri u
ch ng và d u hi u nhi m ñ c do asen, bi u hi n r t khác nhau m i ngư i, m i
nhóm dân cư và các khu v c. Do ñó, không có m t ñ nh nghĩa chung v nhi m
ñ c asen. ði u này càng làm cho công tác ñánh giá m c ñ t n kém v y t ñ i v i
asen càng tr nên ph c t p. Tương t v n chưa có phương pháp xác ñ nh nh ng
trư ng h p nào b ưng thư n i t ng do asen và trư ng h p do các tác nhân khác
gây nên.
M c ti p xúc asen lâu dài qua nư c u ng gây b nh ung thư da, ph i, bàng
quang ñư ng ni u và th n, cũng như nh ng bi n ñ i v da như bi n ñ i nhi m s c
t và bi u bì dày lên(s ng hoá,b nh s ng). Tăng r i ro ung thư ph i và bàng quang
và các t n thương da liên quan t i asen ñã phát hi n th y các n ng ñ dư i
0.05mg/l asen ch a trong nư c u ng.
H p th asen qua da r t ít, do v y r a tay chân, t m gi t... b ng nư c có ch a
asen không gây r i ro t i s c kho con ngư i. Khi ti p xúc lâu dài v i asen theo
dõi th y nh ng bi u hi n ñ u tiên trên da: thay ñ i nhi m s c t , r i sau ñó là da b
s ng hoá. Sau ñó có hi n tư ng ung thư da và thư ng pháp tri n sau 10 năm. Hi n
nay chúng ta chưa làm r ñư c m i liên quan gi a ti p xúc asen và nh ng nh
hư ng t i s c kho khác. Ch ng h n, m t s k t qu nghiên c u cho bi t tăng
huy t áp và b nh tim khác, ti u ñư ng và nh ng nh hư ng v sinh ñ .
Ti p xúc v i asen qua nư c u ng ñã ñư c ch ng minh là nguyên nhân gây ra
m t b nh nghiêm tr ng v các m ch máu d n t i ho i thư Trung Qu c, n i ti ng
là Bênh chân ñen. B nh này không phát hi n th y các nư c khác trên th gi i, song

15
có th tình tr ng suy dinh dư ng ñã góp ph n phát tri n bênh này. Tuy nhiên, k t
qu nghiên c u cho th y, asen ñã gây ra m t vài bi n d ng khác ít nghiêm tr ng
hơn v viêm th n kinh ngo i biên.
ð xác ñ nh chu n xác các hàm lư ng asen trong nư c u ng có liên quan t i
s c kho c n ph i có ñi u ki n phân tích phòng thí nghi m, s d ng nh ng k
thu t và các phương ti n tinh vi và ñ t ti n, cũng như c n cán b nhân viên ñư c
ñào t o, là v n ñ mà nhi u nơi trên th gi i không d gì có ñư c ho c có ñ kinh
phí làm ñư c[3].
[3]. T p chí khoa h c công ngh môi trư ng.
I.5. Cadimi m t kim lo i ñ c h i hi n ñ i.
Cadimi là m t kim lo i ñ c có trong t nhiên v i n ng ñ th p, ñư c khám phá
ra t năm 1917, nhưng t 1930 m i ñư c s d ng v i s lư ng ñang k . S n
lư ng cadimi trên th gi i là 18000 ñ n 25000 t n/ năm. Trong các qu ng cadimi
bao gi cũng có thi c t o thành m t c p ma qu , vì n u thi c c n cho t bào d ng
v t, thì cadimi không có m t l i ích sinh h c nào ñư c bi t. Cadimi có r t nhi u
ng d ng trong các lĩnh v c như ch t quang d n, ch t bán d n, pin, ñèn chân
không, màn X-quang và màn nh p nháy. Các ch t này còn ñư c dùng trong k
thu t ñúc, ñi n, s n xu t gương, trong lĩnh v c bôi trơn, phân tích hoá h c và còn
ñư c dùng trong lĩnh v c thú y do tính ch t di t n m và di t giun và trong xúc tác.
Chúng còn ñư c dùng trong que hàn và nh t là trong các que hàn nhôm.
Do có nhi u ng d ng mà ngư i ta ch thu h i ñư c 10% Cadimi ñã s d ng
còn ph n l n b thoát vào môi trư ng, k c qu ng b n và x có khi ch a ñ n 30%
kim lo i này. Khi ngư i ta c ng thêm vào lư ng ch t th i này s lư ng thoát ra t
quá trình ñ t cháy nhiên li u hoá th ch t i 5000 t n/năm thì s lư ng thoát t
nhiên tr nên không quan tr ng, th m chí không ñáng k .
ñây ta nên ghi nh là qu ng th i( c ng thêm v i các ch t th i các m hình
thành t ngay chính quá trình khai thác) là ngu n ch t th i chính c a nghành công
nghi p hoá ch t. Ch t th i có th tích l n nh t là các photphat nhi m Cadimi v i

16
hàm lư ng khác nhau tuỳ theo ngu n g c ñ a lý. M ch ng h n, năm 1988 công
nghi p ph t phát ñã s n sinh ra 204 tri u t n ch t th i l ng. Ta có th nh n th y s
quá t i v Cadimi c a h sinh thái và các ñ i dương. Hơn n a, do các vùng qu ng
giàu ít d n ñi, ngư i ta ph i khai thác các m ngày càng nghèo và t o ra nhi u ch t
th i hơn cho cùng 1 lư ng qu ng nh ng kim lo i n ng s gia tăng trong môi trư ng
c a chúng ta m t cách m nh m và liên t c.
Cadimi ñ vào h sinh thái t nhi u ngu n khác nhau:
• Khói b i, nư c th i khi ch bi n chì , thi c,s t ,thép...
• Nư c r a trong nghành ñúc ñi n.
• Khi bào mòn các l p xe, trong trư ng h p này thì Cadimi có
trong ch t xúc ti n lưu hoá và các nhiên li u diesel.
• Trong phân lân, trong ñó có Cadimi là t p ch t.
• Trong bùn th i c a các tr m làm s ch nư c.
Ngư i ta ư c tính t ng lư ng Cadimi ñ vào ñ i dương lên t i 8000 t n/năm
mà m t n a có ngu n g c t các ho t ñ ng c a con ngư i. Ngư i ta chưa bi t
ñư c s ti n tri n c a Cadimi trong các ñ i dương s như th nào. Cu i cùng
Cadimi và các h p ch t c a nó có trong danh sách ñen c a công ư c Luôn don v
c m th i các ch t ñ c ra bi n.
Nhưng Cadimi cũng có trong không khí c a m t sô xí nghi p( ví d như nhà
máy s n xu t pin). S ti p xúc ngh nghi p v i ch t này ñ c bi t nguy hi m khi nó
d ng khói. ñây cũng c n chú ý r ng nh ng ngư i nghi n thu c lá hít nhi u
Cadimi. M t ñi u thu c lá ch a 1.5-2µg kim lo i này và ngư i nghi n hít vào 10%
lư ng này. Hút m t gói thu c lá m t ngày s làm tăng g p ñôi lư ng Cadimi ñi vào
cơ th .
Cadimi tích t vào cơ th con ngư i và t n t i r t lâu. Nó thư ng n m gan
và th n. M t s ti p xúc lâu dài v i n ng ñ nh c a kim lo i này có kh năng d n
ñ n ch ng khí thũng, các b nh ph i và các r i lo n v th n.
Năm 1946 m t h i ch ng có ñ c ñi m là bi n d ng xương, ñau cơ, d gãy
xương và r i lo n th n ñư c chu n ñoán nh ng ph n l n tu i, sinh ñ nhi u, ñã

17
thu hút s chú ý c a gi i y h c vùng Funchu thu c qu n Toyoma Nh t B n. H g i
tên b nh này là Itai-Itai ( hay b nh ñau ñ n). H i ch ng này ñã làm hàng trăm
ngư i ch t. Nh ng nghiên c u ñã phát hi n ra r ng các bênh nhân h p th m t
lư ng Cadimi kho ng 600µg m i ngày do ăn g o b nhi m ñ c b i nư c sông
Jintsu, con sông b ô nhi m b i qu ng và x t m t nhà máy ch bi n Cadimi.
Nh ng ngư i b b nh anbumin ni u và protein ni u là do ti p xúc v i Cadimi
không dư i 20 năm. S theo dõi nh ng ngư i làm vi c trong các ngành ngh ph i
ti p xúc v i Cadimi kh ng ñ nh là h b các lo i b nh m n tính này. ð i v i nam
gi i thì Cadimi là ch t gây ñ c cho th n và tác ñ ng c a nó có tính tích lu và âm
th m. Hơn n a ñ c tính c a Cadimi gây r i lo n chuy n hoá canxi, tác ñ ng ñ n
xương và các kh p, gây ñau kh p, ñau xương th m chí gây bênh loãng xương.
Hàm lư ng Cadimi cao trong nư c u ng còn gây ra ch ng tăng huy t áp chu t
thí nghi m. Cadimi cũng chính là tác nhân gây ung thư và gây quái thai loài g m
nh m này. Năm 1965 Cadimi cũng b nghi ng là ñã gây ra b nh ung thư tuy n
ti n li t nh ng công nhân làm vi c trong m t nhà máy pin Anh.
I.6. Thi c và s ô nhi m c a nó.
Thi c trong môi trư ng thiên nhiên t n t i ch y u dư i d ng ñá ( Cassiterit
SnO2). Bên c nh ñó thi c còn có trong các thành ph n nhiên li u hoá th ch và hàng
lo t khoáng khá. Ph n ng c a thi c trong môi trư ng như sau:
Sn2+
⇔ Sn4+
+ 2e-
Ngư i ta ñã ch ng minh thi c t n t i trong v Trái ð t là d ng kh Sn2+
. Do
các quá trình gia công qu ng ho c quá trình phong hoá mà thi c có th d ng
SnO2 ít hoà tan t o thành dung dich keo.
B ng I.1. cho bi t n ng ñ trung bình c a thi c trong môi trư ng. S tích t
các h p ch t thi c ch y u trong các ñ ng th c v t phù du và trong b i c a khí
quy n. Th i gian lưu c a thi c trong khí quy n, trong nư c bi n kho ng 105
năm.
B ngI.1. N ng ñ trung bình c a thi c trong môi trư ng.
N ng ñ ðơn v

18
Pha r n
ðá núi l a
ð t sét
S i cát
ð t
2-4
4-6
0.5
5-100
mg.kg-1
mg.kg-1
mg.kg-1
mg.kg-1
Nư c ngu n
Nư c ng t
Nư c bi n
9
4
mg.m-3
mg.m-3
Khí quy n 10 mg.m-3
B i công nghi p 1000 mg.m-3
Sinh quy n
Th c v t bi n
Th c v t trên c n
ð ng v t bi n
ð ng v t trên c n
1
0.3
0.2-20
0.15
mg.kg-1
mg.kg-1
mg.kg-1
mg.kg-1
Các s n ph m c a thi c trên th gi i ư c tính kho ng 250.103
t n năm. Trong
ñó 5% t ng s lư ng này ph c v cho s n xu t các ch t h u cơ d ng dialkyl
thi c như là ph gia cho quá trình s n xu t các v t li u nhân t o ho c d ng
trialkyl như tri-n-butyl oxit thi c là ch t b o v th c v t. Trimetyl thi c và các d n
xu t c a chúng r t ñ c, chúng cũng d b phân hu ch trong vài ngày. Ngư i ta
ư c tính r ng, kho ng ch ng 0.5.103
t n thu c b o v th c v t ch a thi c h ng
năm s ñi vào thu quy n và s tham gia các ph n ng t i ñó dư i s phân ly c a
liên k t cacbon-thi c. Các h p ch t vô cơ c a thi c ít ñ c hơn so v i các mu i vô
cơ c a chì, asen ho c Cadimi.
Ta xét qua s ô nhi m do Thi c:

19
I.6.1. ð ng v t có vú bi n và s ô nhi m toàn c u do thi c.
Nhi u công trình nghiên c u liên quan ñ n tác ñ ng ñ c h i c a nh ng h p
ch t cơ thi c lên nh ng h s ng dư i nư c ñã miêu t s ch m l n c a các vi t o
bi n, s d y b t bình thư ng c a v sò trong lưu v c Arcachon ñư c phát hi n
năm 1974. Trên th c t là ngày nay, h p ch t này ñã ñã gây ô nhi m môi trư ng và
th c ph m trên ph m vi toàn th gi i như t ch c y t th gi i ch ra t nh ng năm
1980. Th nhưng, ph n l n các công trình ñ u t gi i h n trong vi c nghiên c u dư
lư ng c a nh ng h p ch t này các sinh v t bi n có m c dinh dư ng th p như
t o, ñ ng v t thân m m và cá. ð i v i các ñ ng v t có vú như h cá voi( cá ông, cá
nhà táng, cá heo...), ñ ng v t chân vây( con moóc, sư t bi n, h i c u...) nh ng con
v t ăn m i trình ñ dinh dư ng cao, thì chưa có công trình nào ñ c p ñ n. ði u
này ñã thúc ñ y nh ng nhà ñ ng v t h c và môi trư ng c a hai trư ng ñ i h c
Nh t B n b t tay vào công vi c ñó. Ngư i ta bi t r ng các ñ ng v t này tích t qua
chu i th c ph m nh ng h p ch t cơ Clo( ðT và PCB ch ng h n). Nh ng nhà
nghiên c u Nh t cho r ng do kh năng chuy n hoá ñ c bi t c a các ñ ng v t bi n
có vú này và s hoà tan r t th p c a các h p ch t thi c, s gia tăng c a chúng trong
các sinh v t này là ch c ch n.
Mư i hai m u t t c là con ñ c thu c 8 loài các bi n và ñ i dương khác nhau
ñã phân tích ( l p m dư i da) t năm 1981 ñ n 1993. Trong t t c các con v t
này, tr m t con cá voi bi n Nam c c, ñ u có các h p ch t cơ thi c trong m .
Nh ng n ng ñ cao nh t ñã ñư c tìm th y nh ng cá th s ng nư c ven b
c a qu n ñ o Nh t v i chi u hư ng r r t là có s gi m b t các qu n th s ng
các bi n m . Cá heo s ng bi n n i ñ a Seto c a Nh t có n ng ñ cao nh t c a
trong t t c ñ ng v t nghiên c u, t i 770 mg/kg tr ng lư ng tươi. R ràng là hàm
lư ng này ch ra r ng m t ph n là do các h p ch t này hay ñư c dùng trong sơn
ch ng hà và trong nuôi tr ng thu s n Nh t B n.
M c dù cá heo và ñ ng v t chân vây có ngu n g c t mi n Nam bi n Trung
Hoa và v nh Bângan có lư ng th p hơn nhi u, nhưng ñây là ñi u mà ta nghĩ ñ n s
ô nhi m bi n qui mô toàn c u b i h p ch t kim lo i này.

20
Các nhà nghiên c u Nh t ñã phân tích các lo i cá khác nhau và th y chúng có
nh ng hàm lư ng tương ñương v i hàm lư ng ñ ng v t có vú, ch ng t ñã có
m t d ch chuy n các h p ch t này theo chu i th c ph m. S tích t các h p ch t
này ñã g i ra m t kh năng gi m sút các ch c năng thi t y u v chuy n hoá và bài
ti t.
Nh ng ñ ng v t bi n có vú có th ñư c s d ng như v t ch th sinh h c có giá
tr ñánh giá s ô nhi m toàn c u và tác ñ ng ñ c h i c a nó lên h sinh thái dư i
nư c. Chính quy n H ng Kông, nghe theo nh ng ngư i b o v thiên nhiên, ñã
quy t ñ nh dành m t vùng bi n 1000h ñ làm nơi b o t n loài Sousa Chinensis
ho c cá heo tr ng Trung Qu c. ðây là m t loài cá hi m, b ñe do m t ph n do
nư c th i không x lý và các kim lo i n ng và ph n khác b i m t tr m nhiên li u
l n ñư c xây d ng ñ cung c p cho sân bay m i Chek Lap Kok. Nh ng công trình
n o vét s làm cho các ñ ng v t có vú ti p xúc v i kim lo i n ng và ch u tác ñ ng
ñ c h i c a chúng.
I.6.2. Các h p ch t cơ thi c trong cá Nh t B n và trong v nh Aercachon.
Như ñã nêu trên, tình hình ñ c bi t nghiêm tr ng Nh t B n là do vi c s
d ng m t cách th c u nh ng h p ch t này trong nghành nuôi tr ng thu s n. Tuy
nhiên, do s ô nhi m nghiêm tr ng ñ i v i cá nên Liên ñoàn các nhà ñánh cá Nh t
B n ñã quy t ñ nh c m s d ng các ch t này t năm 1987. B lu t thông qua năm
1989 ñã h p pháp hoá quy t ñ nh trên và có tính ñ n s thoái bi n y u cũng như t
tích t cao và tính ñ c lâu dài c a chúng.
Nhưng chính quy n Nh t B n ñã không c m t t c các h p ch t cơ thi c. M t
s ngư i ch th y là s s n xu t và s d ng chúng ñã ñư c quy ñ nh, vi c nh p
kh u nh ng ch t này ñã ñư c ki m tra, các nhà s n xu t ph i tuân th nh ng
hư ng d n k thu t. Vi n Khoa h c V sinh qu c gia Tokyo tháng 6 và tháng 8
năm 1988 ñã phân tích cá mua t th trư ng bán l và các lo i tôm cua nuôi cua
nuôi ñư c mua vào tháng 10 năm 1987. Các nhà nghiên c u kh ng ñ nh r ng s ô
nhi m các h p ch t cơ thi c là ph bi n trên toàn qu c c trong môi trư ng bi n
l n trong các loài h i s n. Theo h thì ñi u ñ c bi t ñáng lo ng i là hàm lư ng các

DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 50275
DOWNLOAD: + Link tải: Xem bình luận
Hoặc : + ZALO: 0932091562

Luận văn: Phân tích các phương pháp xử lý kim loại nặng trong nước

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (14)

Similar to Luận văn: Phân tích các phương pháp xử lý kim loại nặng trong nước

Similar to Luận văn: Phân tích các phương pháp xử lý kim loại nặng trong nước (20)

More from Dịch vụ viết thuê Khóa Luận - ZALO 0932091562

More from Dịch vụ viết thuê Khóa Luận - ZALO 0932091562 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Luận văn: Phân tích các phương pháp xử lý kim loại nặng trong nước